장음표시 사용
31쪽
1 8 Additamenta II. Solve de Inde in eadem cornuta calore modico lampadis , aut carbonis unciam salis de duobus in uncia acidi nitrosi. Hoc acidum sua a finitate hic praevalente cum a thali vegetabili , quod est salis de duobus basis, hoc saldecomponet , ab eo acidum vitrio licum separabit, basim ejus at halicam amplectetur, &verum sal nitri essiciet, quod frigefacta dissolutiona in pulcra crystalla configuratum e cor
III. Hac duplici operatione apparet, affiniatatem reciprocam modo acidi vitrio lici, modo acidi nitros cum aikali fixo praevalere , ut vel nullo extraneo calore , vel aliquo affecta est .
Alterum huius asnitatis exemplum. xsra. NOTA . Phlogisticum, & aer at mosphericus quaecumque rei hujus causa, & ratio si ) assinitatem habent modo expositae s-milem, sue ferro, cupro, aliisque quibusdam metallicis substantiis reciprocam; seque invicem expellunt pro diverss conditionibus, quae experimentum comitantur , in quibus eorum a finitas substantiis hisce metallicis altera alteri vicissim praevalet.
metallo jungitur, philogisticum expellitur, &metallum in calcem redactum est . II. Affnitate philogistici calci huic praeva lente, philogisticum calci metallicae adhaeret, aerem propellit, & metallum reviviscit.
Minitates duplices. is14. EXPLICATIO III. A finitas duplex habetur quando quattuor substantiae simul comis binatae binae ac binae sumuntur; & bina composita partes suas constituentes invicem com-
32쪽
mutantia duplici ipsarum de compositione duas novas combinationes essiciunt. Exempli causa. I. Sit sal Glauberi , quod ex auali vitrio. IDO, &ex a ala marino componitur. Sit quoque mercurius in acido nitroso solutus . En tibi substantias quattuor binas, ac binas smul compositas . II. Age vero haec duo composta vasi crystallino infunde. illico fit praecipitatum . Hoc vero fit ex conjunctione mercurii cum acido vitriolico, quorum primus acidum nitrosum , alterum alicati marinum deseruit ut nova compositio fieret, quae Turbith minerale nunis
. III. Liquorem per Pannum transmissum, ut turbith extrahas, lente evaporare sinito: ha bebis crystalla nitri quadrangularia . En tibi aliam combinationem superius enunciatam . Constat haec ex alkali marino salis Glauberi,& ex acido nitroso solutionis mercurii. DE CORpORUM AFFINΙΤΑΤΕ sENΤENTIAE.
Phaenomenorum affinitatis Causa phasicae.
1 sis. OBSERUATIO. O Mnes ferme physi
ci in phaenomenis assinitatis consentiunt; non tamen ita res habet quum de eorum causa physica sermo est.
I. Ueteres Cartesiani, qui impulsonem omnium, quae in materiali natura fiunt, causam volunt, per innumeras hypotheses saς pius ab Iurdas , Semper inutiles vagati sunt, ut aiimpulsionem reserrent quaecumque assinitati Sphaenomena illis Chemia, & physica offerebat. Ut, exempli causa, acidorum cum metalli-
33쪽
eis a ubstantiis effervescentiam explicarent, acidorum elementa res particulas cuneorum in star considerabant , quorum acies metallorum poros ingrederentur,' eos vero materia vorticum maluorum instar varia vi pro diverso corporum a tu in metalla propelleret, atque in- truderet .
II. Inter attractionis patronos, illius scilicet, quae in universa corpora agit in directa mas sarum rationδ, is dupticata inversa distantiarum , & a qua corporibus in se invicem tendentibuς gravitatis phaenomena oriuntur , nonnulli flagrunt, & adhuc sunt , qui omnibus ingenii viribus nituntur legem assini talite vertere , & omnia ad attractionem referre ;ut ab ipsa causa physica gravitatis ea ipsa pha
nomena repetantur, quae nos a causa omni nudi versa repeti debere contendimus . Non attractio generalis. At enimvero nihil unquam hisce conatibus
evicerunt', aut evincent. Attractio phaenomenis gravitatis mira in tellure hac , ct in caelestibus operatur ; nihil vero unquam in phe-
nomenis assinitatis explicandis consequetur . Neque vero magis attractio haec in directa ratione massarum, ac duplicata inversa distantiarum effervescentiam efficit cupri , aut argenti cum acido nitroso; quam ruina messiciat turris , aut propuSnaculi a tormento bellica concussi.
Est attractio peculiaris. III. Physici, ehymici, naturae studiosi pleri
que omnes. phaenomena , quae assinitates Chymicae dicuntur, nec effario proficisci autumanta tertia naturae lege omnino ab impulsone ,
ct ab ea attractione evidenter distincta, cujua, ct iu
34쪽
'Ad pis scam Universam . 33 . actio semper superius positas rationes - sequitur. Juxta itaque horum sententiam toto sequenti para grapho phaenomena chymica . explicabimus
LEX AFFINITATIS, SEU PECULIARIS ATTRACTIO. NIS, TERTIA GENERALIS NATURAE LEX.
Extat Idae affinitatis, seu peculiaris attractionis. is 16. OBsERUATIO. Uique, qui in ipso
sole caecutive nolit manifestum est , plurim hin natura phaenomena perpetuo dari, quae neque ab impulsione , neque a generali attractione proficisci possunt ; quaeque Pro Pterea tertiam legem generalem necessario postulant, lagdm , inquam , assinitatis ab iis omnino di-Versam; cujus objectum, indoles, & actio etsi non admodum adhue innotuerint, tamen βequeserto constat eam existere, ac ipsas impulsionis, di adtractionis leges existere certum sit.
Phaenomena ab bae tua pendentia. I. In theoria materiae de assinitatibus C micis agentes satis ostendimus , effervescentias, dissolutiones, praecipitationes, miras crystallizationes salium, lapidum , metallorum , tum mira adhaesionis , , soliditatis corporum Phamomena, aliaque complura ab li cilem es
Quum vero nostra haec de ininitate sententia nullss hactenus novis experimentis, aut rationibus infirmata fuerit , jam satis solido fir-B 4 ma-
35쪽
3 2 - Additameatamamento suffultam arbitrari possemus. At vero quoniam' recentiores quidam physici nulla valida ratione innixi jure proprio statuerunt , phaenomena , quae nos legi affinitatis tribuimus, ad generalem attactionem semper in directa massarum , dc duplicata inversa distantiarum ratione agentem esse te serenda ; quaestionem hanc iterum pertractare operae premtium ducimus , & rationibus , atque experimentis sententiam nostram confirmare, es oppositam funditus . evertere.
Attractio Generalis inepta. Tria statuenda. Quod ut praestemus satis erit tria probe patuere I scilicet, attractionis legem juxta ejus theoriam ea, quae praedicant, efficere non posse; eorum supputationes, ac ratiocinia fal-ss principiis inniti; demum legem attractionis
nullo pacto phaenomenis chynaicis , quorum causa afferitur, posse congruere. PRO Dos ΙΤ Io I.
17r7. Iuxta ipsam attractionis theoriam lex ista generalis nequit id in phaenomenis P micis praestare , quod ad ea sbtinenda nee sarium es. Dutiae attractionis ἱn eorporibus terrestribus effectus.. DEMONSTRATIO. Iuxta attractionis theo
riam , quam clare exposuimus , ac demonstravimus in postremo physicae nostrae tractatu , duplicem lex ista generalis naturae in corporibus terrestribus , de quibus tantum . hie
36쪽
Ad pDficam Universam . . . 33 hic agitur , effectum parit ; singulis quippe tendentiam ingerit ad terrae centrum atque haec ipsa gravitatio est ; peculiarem quoque illis, is mutuam tendentiam tribuit; quae alia quaedam gravitationis species est, sed quae priori comparata veluti infinite minima dici potest. Iam vero hic demonstrandum est , ex duplici hoc attractionis effectu phaenomen ac hymica neutiquam emanare, Primus: tendentia ad centrum terrae.
I. Iuxta attractionis theoriam corpora qua
vis A, & B Fig. r. ὶ terrestria quaecumquesnt, & quaecumque eorum massa , & natura sit sive solida, sive sui da, . aut liquida, actionem attractivam sentiunt ortam ab omnibus smul massae terrestris partibus, quae illis eandem indit tendentiam ad terrae centrum, qua possunt pedum quindecim spatium uno minuto secundo percurrere libere cadendo, & pedem unum ferme intra quartam minuti secundi partem Patet primum hunc attractionis effectum nihil habere cum chymicis assinitatibus commune ἰhic enim effectus in omnibus corporibus idem est; assinitates chymicae maxime diversae sunt. Alter: tendentia recieroca. II. Iuxta attractionis theoriam corpora Omnia veram mutuam ad invicem tendentiam habent, qua ad mutuum accessum sollicitantur; atque haec semper massarum summae per quadratum peculiarium suarum distantiarum .divisae proportionalis. Corpus Α, exempli causλ. in Τ trahitur a tota immani telluris massis , trahitur etiam ad B ab exigua massa corporis B .Patet etiam, alterum hunc effectum nihil habere assinitatibus chymicis commune i minimus
37쪽
34. Additamentum enim semper est juxta ipsam attractIonis theciariam , semper serme idem, propterea ferme
insensibilis; ubi tam varia , saepius etiam tam valida apparent assinitatis phaenomena. Jus effectus quantitas III. Iuxta attractionis theoriam tendentia cubὴ A in etibum B serme ins nite parva est, &proenihilo habenda tendentiae, cubi e usdem A ad
terrae centrum comparata . Trahitur enim cubus Α ad terrae centrum T a tota terrae massa divisa per quadratum radii ΤΛ hujus globi ; ad cubum vero B attrahitur tantum a minima hujus cubi massa divisa per quadratum diis stantiae , quae inter utriusque cubi centra in in
Positis parvis cubis A, B infinite proximis L& utriusque diametro unius pollicis ; posito,
quoque radio terrae pollicum 392o ooo , in veniemus ex attractionis theoria , tendentiam cubi A ad centum terrae esse ad tendentiam ejusdem cubi proxime ut 627o ooocio ad a
Nihil hic in phaenomenis chmicis ..
Hinc colliges maximam tendentiam ex attractione cubi A ad cubum. B , eoque magis. elemsnti acidi ad elementum auari semper fore infinite parvam, & ferme nihilo aequalem,s illi, qua ad terrae centum trahuntur , comparetur; adeoque illi nequaquam tribui posse effectus comparative quasi infinite magni, quos nobis exhibent vehementes effervescentiae acidorum cum at halicis, cum metallicis substin-tiis, . aliisque . Q. E. D.
38쪽
Ad ph Pam Universam. 3 Attractio peculiaνis per phaenomena
demonstrata .rs 18. NOTA. Innumera phaenotae nachymI- ea, & physica manifeste comprobant, in chy- micis assinitatibus aperte dignosci' tendentia huc inter quasdam elementorum species , eamque a vera attractions inter haec elementa proce- Qere. Hoc ipsum jam in theoria nostra materiae, & corporum solide demonstravianus.' At vero qui tendentiam ' hanc repetunt agens rati tantum attractionis lege, rejecta peculiari omnino diversa, satis ostendunt, se aut rectam generalis attractionis ideam nunquam habuisse, aut nunquam philosophica ratione se phaenomena chymica cum generali attractione contulisse. -
Qui nomen Murant, rem tenent, .
Si quis miros ingenii conatus videat , quibus illustris Μacque rivs in egregio suo Chemiae le-xico utitur affinitates thymicas ad generalem attractionem adducere , quasi vςro phaenomena chymica sint tantum phaenomena gravitatis; sane dignoscet nihil magis acutum excogitari posse , at simul minus solidum eo, quod ibi legitur; at simul videbit , doctissimum ita .lum auctorem post ejuratam specialem attractionem saepius ingenua sua indole quasi invitum illam admittere.
x Si 9. Ratiocinia, supputationes , quibus εadstruitur influxus gravitatis in phaenomena
clamica, falsis principiis innituntur. Fig.ir.
39쪽
a 6 Additamenta, Mira ἱn assinitatibus Cismicis energia. DEMONSTRATIO . Qui legem assinitatis
rejiciunt , ut miram phaenomenorum Chymi- Corum snergram explicent , & ad generalem attractionem adducant, aliqua adhibent ratio cinia, ac suppultationes nonnullas, quas indicare opportunum est, ut earum vitium detegatura
Vis attractiva , inquiunt, duo corpora aAinvicem accedendum sollicitans ea ratione crescit, qua quadratum distantiae minuitur ;ergo elementa duo alterum acidi alterumal hali in contactu, ubi distantia.nulla evadit, mutuam tende'tiam habebunt veluti infinite magnam , . si distantiae puta unius hexapedas comparetur , in qua distantia tendentia illa
adhuc aliquid erat . En illorum Achillem; at salsis principiis innixum.
Falsa ratiocinia. I. Falsum est distantiam duorues corporum. Se mutuo . attrahentium posse unquam in attra- ctionis principiis evadere nullam . Semper enim juxta ipsam attractionis theoriam distantia haec aequalis est summae semid Iametrorum utriusque corporis. Exempli causa in duobus cubis Α ,& B prorsus contiguis Sirium attrahentium centrum, & secus est ipsum utriusque nubi. Fentrum; veraque eoru ne distantia, quum de attractione agitur, sunt duae illorum semidiametri. Pari ratione in duabus mes eculis altera acidi, altera athali, iisque prorsus contiguis mu-' tuae
40쪽
tuae ipsarum attractionis centrum est Ipsum ea Tum centrum U6raque Tirium attrahentium . istantia est utraque earum semidiameter.
Falsae supputationes. II. Falsum deinde, vim attrahentem duorum corporum posse unquam ferme infinite magnam evadere quaecumque supputatio sat etiam in hypothesi distantiae nullae , in qua divisor nullus esset. Tunc enim eorum vis attrahens esset ad summum aequalis massis amborum corinporum , nulla facta divisone . Quare summa haec in duobus illis elementis acidi, dc athali nunquam esset quantitas infinite magna . o. E. D. LP Rosos ITIO III.
IS 2 o. Per generalem attractionem nulta pacto
explicantur phaenomena Missolutionum, solidit iis , praecipitationum , erastauietationum. Attractio generalis nihiI praestat in eis misis dissolutionibus . DEMONSTRATIO I. Patet primo ,
dissolutiones .cis micas ae gravitate non fieri , nec ad generalem attractionem referri poste .
Aurum , O argentum in aqua regia. I. Duae exiguae massae altera auri , 'altera argenti aquae regiae pariter immergantur. Peuto quare ex lege attractionis generalis , qu Meorpora seque posita aeque assicit , aurum ve-. 'em nta effervescentia dissolvatur , argentum intactum perseveret λ Nonne utraque massa sui-do, an quo est, aeque subjecta est λ si vero fluidum hoc sola attractione agit , quae omni