장음표시 사용
501쪽
Patet hujus seeundi recessus rationem redis , ditana majoris non esse momenti, ac illa, ae primi redditur, quamque nos dilucide proposuimus . . 188o. NOTA . Ex proprietate satis nota duorum corporum eadem electricitate affectorum invicem recedendi, si ita levia sint, ut suarum electricarum atmosphaerarum repulsioni cedant, electrometrum satis simplex excogitatum fuit, quod est. hujusmodi. s Fig. et a Elisrometrum mnlii. I. In puncto quovis S primi conductorIs T silatu e parvum cyliodrum cupreum , aut se reum , aut ligneum Ra S, cui adnexus erit sarvus quadrans eburneus, aut chartaceus au ae in nonaginta gradus divisus . Ejus centro a suspendatur regula lignea a potenuissima , levi clima, super axem suum mobilis, ct in globulum subereum desinens. II. His statutis, antequam conductor TS eleis ct rigetur, regula pendens centrum terrae res piiscit , non a perpendiculari recedit, qua gravia omnia tendunt.
At simul ac electri Eari incipit conductor VXTS, resula a perpsndiculari recedere incipit, & cum hac angulum p a c eo πajoremessicit, vel p a d, quo electricitas in Ira som
Idem continget in regula pendula si ve coninductor TS positive, sive negative electri Zetur. Fig. 73. .
Diversitas fili penduli, , electrometri.
III. Phaenomenon electro metri nihil commune habet, ut patet, cum phaenomeno fili penduli , de quo supra : utriusque non ea dum
502쪽
- Additamen Di In postremo phaenomeno flum pendulum. ad corpus electri ratum K Ε Ο accedit ; inruula pendula quavis directione a corpore et eis ct rigato RSO recedit.
Electrometrum Caelesti euctricitati aptatum .
V. Electrometrum tum artificialem machinarum electricitatem , tum naturalem metiri potest, quae excitatur . quum in nubibus to nitrua, & sulmina parantur. AUA MAGIs COMPLICAΤA ELECTRICITAT Is PHAENOMENA . inter pluenomena electrica ha ctenus a nobis exposita hypothesis Frankliniana felicius aptatur: & tamen satis Constat quam Violenta, arbitraria, & d cors sit eorum explicatio. Alia sunt , quae veluti sorte oblata proponere pergimus , quibus nunquam hypothesim hane congrue aptari posse arbitramur.
sulphur positive electricum in vase metallico. is 81. PHAENOMENON I. Liquetur sulphur
in vase metallico V Μ, frigescat , ct circa vitreum paxillum T , quo deinde editici possit , concrescat . Uas metallicum V M cro vitreo insistit, quo solitarium redditur . ig. 7o J . Sulphur donec in vase metallico remanet nullum edit electricitatis signum, ut nequctvas ipsum: si vero re moneatur, ambo electri. ca sunt , sulphur in plus, vas in minus . II. Si sulphur vasi restituatur , utrobique electricitas cessat: si removeatur , electricitas,
503쪽
III. Si intereα dum haee aguntur. aut positiva sulphuris aut negativa vas s electricitas destruatur; &deinde iterum jungantur, ambo: electrieitatem habebunt , eam scisicet, qu tempore saturationis destructa non fuerit. Phaenomena haec illis electropbori valde aff-nia sunt; recens inventum, cujus theoria ibi initium habere debet, ubi illa phialae Lugdu- .no-bata vae desinit. ' . . .
18 8 a. NOTA.. Per Franklinum idem fluidum AE sulphur, Zc vas metallicum electrizat. Quare sulphur , & metallum smul juncta. omni euctricitate carent Quare duas oppositas eloctrieitates assumunt. si invicem separentur fQua re eandem obtinent electricitatem , quum . alterutri propria adempta luit λEn tibi phaenomena plane eerta , is peculia- ia , qpae totam sortasse visibilem naturam spiciunt, dc quorum neque Frans liniana hypothesis , neque Nolletiana rationem ullam
En quoque argumentum ad physicorum, &Chymicorum ingenia acuenda , ct ad nova teneandR , lut natu e mysteria electrica detegantur hac enim in re nisi conjecturis locus hactenus non datur. Sulphur negatims alectrioum in vasi vitraeo
ista. PHAEMOMENON II. Liquetur sub Phur in vase vitreo UM, ibique frigeat, reconcrescat. Fig. γε L Ualide electriea fient sulphvν negativo P vitrum pestive . Hie sulphuris electricitas praecedenti opposita est. H F. Ton , X Π.
504쪽
. II. Sulphur fgna electricitatis. nul Ia edIt, nisi quum frigescere incipit : haec augetur ut
ejus concretio augetur οῦ nec augeri desinit , nis quum perfecte solidatum est; at interea eadem proportione vitri electricitas minuitur. Si fluidum electricum ubique idem est , 'ut passim creditur , quare sulphur , quod in vase metallico positivam electricitatem nanciscitur, negativam obtinet in xit reo profecto haec pha nomenorum diversitas praecipuam in electriciistatis theoria partem habere debet ; quoniam ero nulla ex notis hypothesibus haec ex pii cat; manifestum est , iuorum nullam e sie eje- stricitatis theoriam ,. . t Turmalinae , Or gemmarum electr icitas.. x834. PHAENOMEN HIIL Turmalina lapis durus est, semidia phanus, passim rubri, ac
fusci coloris, seu purpurei, nucis avellanae ma
gnitudine, in India , praecipue in Ceilani
Insula patis communis. - . . I. In communi satoris gradu lapis . hic nullum electricitatis lignum edit; ct calefactus stelectricu , magis adhuc dum frigescit . . II. Lapidis hujus electricitas in tota ejus su- Perficie non apparet; sed in ea itantum y3rte , quae duobuν punctis proxima est, quae cus pons appellare possumus , quocum axis semper ver lapidis centrum transi semper stratis, quI-hus constat, parallelus. .
1 i. Dum turmalina calest . alterum ejus Iatus. Α'sto stive , alterum B negarius electri- iaeatur; & quum frigescit utrumque latu. eZndem electricitatem servat. lv. Si supra eorpus inolitariam turmalina ca- ΙΦsat, aut frigescat, puta supra an nutum ser- Teum tubo vitreo infixum , corpus hoc cum
lapide electricum set electricitate opposita illi partis A, Rut Ba a sua tangitur.
505쪽
Ad PB eam universam. 433m Gemmae fere omnes easdem , quas tur malina, proprietates Hectricas habent. Cale factae, aut frigescentes fgna electricitatis edunt: ipsae quoque, ut turmalina, ratus positivum , di negativum juxta stratorum suorum positio
Patet, haec phaenomena nulli hvpothes ac commodari , in qua idem si fluidum electri Mum, quod in plus, ct in minus electrizat . Tubus mitreus communications electricus. PHAENOMENONIV. Conductori metallico CD positive electrico appliea tubum vi treum . AB datae longitudinis et electrigabitur tubus iste, sed modo plane singulari, & ania madversone digno . Fig. 78 .
I. In contactu cum corpore CD postive electrico tubus hic pHismam electricitatem con Qipit non totus, sed ad pollices duos, aut eres ab , ct illuc usque, quo ferri potest vis et rariea corporis electrietantis CD.
hic eclectricitatem concipit negativam per Sya- tiuun ferme praecedenti aequaler in ab positive, in b e negative electricus est. III. Procedendo juxta tubi longitudinem, di ad intervallum ferme ipsi ed aequale, electricitas redit positivaa & binae electricitates Oppositae ita ab c tremo ad aliud a Iterne procedunt , sed semper languidiores, . donec tanderi
prorsus, ad sensum saltem, evanescant.
a 386. NOTA . Scimus quidem haec phaeno mena, ut alia plura apud Franklini asseclas Tesponsones invenire, reliquum est, ut defi- matur. 'um admitti mereantur. Quibus enim disse ultatibus aut recte , aut perpeIam non respondetur' , Cartesus omnia suis vortieibus explicabat m Perierius somniato suo solis influxu . Rς' X a cens
506쪽
434 Additamentaeens auctor maris aestum explieat glacie7 co crescentis, & liquescentis ad polos elongatos pressione. Alii recentiores motus omnes , ecphaenomena system iis nostri planetarii explicant per Solis revolutionem supra suum axem. phiala Lugduno-bataVa .rt g . PHAENOMENON U. Suspendatur phiala Lugdun batava AB: unco suo conductor i solitario , & vehementer electrIco: CD conductoris electricitas hic positiva eis. Fig. 7 a
I. Si phiala haec aeri ambienti duntaxat, &conductori communicet CDUX; in neutra s perficie electritabitur. Utroque modo Hehizatur . .lI. si phiala ςommuni receptaculo fluidi electeici Κ communicet aut ratione manus non solitariae illam sustinentis, aut ope catenae me tallicae B Κ ventri ejus, aut lando appensae ,
electrizabitur in plus in interna superficie, in minu in externa: & experimentψ parat erit. γοε do oppositae euctricitat/s Jangantur.
si. Duplex haec electrieitas cum proportione In utraque superficie crescet , dc decrescet; & si manu Τ phi lae ventre apprehenso αal era manu uncus AS intimae superseiei com- nreans tangatur, vehementissima commoti .u γ phi l electricitate . spoliata erit is,l: . insistens manum conductori
iletaricus fio. Fliudum electricum non ampliuSinest
507쪽
Ad ris eam Universam. 4 sinest eorpori, quod illo exuitur, sed illi, quod ipsum recipit, & quod, quum solitarium sit, Communi receptaculo, seu terrestri massae illud non tribuit. Fig. 4, & et Luomodo ambae suaneycant. V. Si vero adhuc resinae insistens , & iam
electricam phialam Lugduno-batavam manu tenens altera manu uncum RS tango , vehemen intem electricam commotionem sentior electri citas in tota phiala cessat, de ego non electrigor.
Fluidum electricum hic veluti in nihilum redactum est; neque enim ad commune receptaculum transt; neque in . corpore, quod illo exuitur , neque in corpore illud excipiente subsistit. 1888. NOTA . Phiala Lugduno-batava ea fuit, In qua Frankliniana hypothesis triumphavit , Nolletiana interiit. At vero num hic in phy-sca accidit , quod saepius in meteororum regione contingit, ubi saepius nubes. nubem . gat, nec tamen caelum magis serenum, nec
dius purior apparet λ Fig. a Pbaenomena phialae huJus adhue explieanda
Certum experientia est, alteram phialae super sciem non electri dari positive , quin tantumdem altera negative electri getur; idem dicas de duabus tabulae magicae superficiebus. At explicatio , quae phaenomeni datur in hypothes Frankliniana, solida ne est , &. Satia faciens λ Hoc perpendere omnino licet..' . Explicatio incerta.
I. Per Franklinium , fluidum, quod electricitatem postivam effeti, idem omnino est,
508쪽
. quod dc negativam efficit; hoc tamen longae abest a certitudine, ut mox videbimus. II. Per Franklinum , fluidum hoc quoἀutramque electricitatem praestat ,. ab ipsa ele- . ctri Eatione non essicitur: ipsae tantum illud a corpore in aliud transfert, neque illud immutat , aut decomponit et ad neque hoc majori gaudet certitudine . IlI.. Per Franklinum ut phia Iaelectrica fiat,. debet altera. superficies. t Antundem sui fluidi. electrici amittere , quaentum acquirit altera& ut extima superficies , exempli: gratia ,. datam fuit sui di quantitatem amittat, ne cessario, communi fluidi electrici receptacula communicare dabet: hoc vero omnino oppositu nai videtur iis, quae nos physica. de fluidorum actione docet , quae natura semper ad aequilibrium tendunt in corporibus omnibus, quibus communicant.. .
AEque ut mihi . videtur'. dici' posset , eo )pus, quod datam aquae assinitatem habee, d quod eae imbutum. est undequaque , nequirinpave suadi humiditatis exui donec aquae n0m communicat, posse vero facile, si illi omnino,
IV. Per Franklin Iurre, quum phiala, electricae
anum datur fuldi eltarieῖ vacuum . etsi communi fluidi receptaculo Koptime communicet. At si fluidum, electricum communis recepta culi ejusdemi naturae est,. ac illua , quod in intima phialae: superficie coacervatur ,, quare fluidum communis receptaculi juxta communem fluidorum omnium,. elasticorum praesertimo αlegem successive ad hoc assertum
vaeuum nom fertetur ea, Proportione, qua λ
509쪽
assy. OBSERVATIO . Quot rctiones non praebet phiala Lugduno-batava suspicandi qua iamcumque naturae diverstatem inter fluidum negative , dc sui dum postiure electri Eans Num hoc ad illud ellet. quod aikali did attindum , quod gas nitrosum ad aerem de phlogiis. sticatum Et suidum eIectricum In eorporibus in statu naturali diffusum num electri Eatione in duo diversa princ=pia de componitur, non vero taneum a corpore in .corpus traducitur scuti salneutrum quodvis natura , ct arte in sua bina principia de componitur', sicuti suidum luci dum simplici prismatis interjectione in septem dixersa principia resolvitur, atque ita de ce
Hoc ipsa.psae nomenorum electricorum natu ra indicare videtur, quae nunquam apte expis cabantur, donec una totam Midi. species iacorporibus electricis admittetur, & in iis quo oque quae electrica non sunt; in iis, quae ne
gative, ct in iis, quae postive electrica effecta sunt. Exempli causa. Fig. 7a
.principium simplex phaenomenis conlatum
Concussio a h Iala effecta nunquam explic tionem, cui' physicus. aut chymicus acquiescat, obtinebir. donec dicetur tantum eam fieri, quia fluidum in tu tima phialae superficie accumulatum in assertum vacuum incurrita, electrigatione effectum in extima. Τheoria nulli rei physcae, aut thymi eae Congruens, eujus objectum quum se fluidum, hoc a generali suidorum lege eximit, naturae theoria non est, nec cui assentiri possim. Quod
510쪽
Duo principia naenomenis ' eonlata. asso. EXPLICATIO. At si nobis primum dicatur, fluidum, quod electricum dicimus , Omnium terrestrium corporum compositionem ingredi sve ibi sui dum sit, & agens, sive saum; & iners , ut plagraque Huida aeri formia, ut gas in Bammabile in serro , gas mephiticum in creta; sive utroque modo. Si deinde dicatur , fluidum hoc, quocumque modo corporibus insit, duobus diversis prine
piis constare, quae in natura Ii verum statu simul conjuncta, & alterum per alterum neutra effecta sunt, sed quae invicem natura , ct arte segregari possint , ct in statu separationis, ut aikali ab acidis separata, magnam ad unionem tendentiam servare , ut iterum invicem neutra
Si tandem dieatur , In phialta Lugduno-batava fluidum hoc arte decomponi, &electri Eatione duo principia invicem separari , quorum alterum in intima phsalae superficie , alterum in
Tunc fortasse abbae philosophis a conjectura, in qua nihil physicae, aut chemiae legibus opsonitur, omnia generaribus motus, & naturae legibus congruunt, ductos nos putaremus ad iam magis, minusve tenebrosam, quae ad Ve-aeam Phaenomenorum electricordua theoriam duiscere potest. Exempli gratia . Fig. 72
Phiala Liuduno-bara . I. Tunc concipere possem qua Tatione manu Phia iam tenens , altera uncum tangens libe- Tam Communicationem instituam iciter duas phialae superficies , re viam aperiam duobus . prιnc pus seorsim supra duas superficies accumulatis se iterum conjungendi tota naturali