장음표시 사용
481쪽
Ad physicam Universam. 4ss' bras , ceteras aliarum specierum absorbere . Hic idem radius ruber homogeneus panno , aut charta flava , aut violacea exceptus colo rem rubrum edit multo minus vividum corpus enim flavum, exempli causa , aptum natura sua est reflectere praecipue molecularum speciem flavam, reliquas absorbere, aut sal tem minimam earum quantitatem reflectere rspecies rubra solitaria in corpus flavum incidens magna igitur ex parte absorbebitur ; &parva illa pars, quae reflectetur , tantum languidam sensationem rubri coloris effetet, &valde a praecedente diversam. Phaenomena habebuntur omnino smilia , οσadius viridis homogeneas, aut alius quivis in corpus eodem colore tinctum , & deinde in corpus alio colore infectum incidat. Tota di iascultas in eo est , ut radius, in quo experi. 'mentum capitur, probe solitarium, & purum
Lux UT FLUIDO IGNEUM . Euri permanens calor .
pium permanens caloris est ; quaecumque caloris hujus natura si, & origo; qua de re tot vanae hypotheses cusae fuerunt; philosophiae vitium res videre non curantis quales Sunt , dc quales certis nostris observationibus apparent . s Fig. 44 Sol dum immensa lucis diluvie tellurem irradiat , immensam quoque ignis copiam illi impertitur, qua calefitia Patet tantam lucis , in ignis copiam a sole in terras effusam essu
482쪽
46 o Asditamenta illi perpetuum caloris principium, quod sum-cit ad generalia phaenomena , quae videmusessicienda, quin ad ea explicanda confugiamus ad ignem centralem cum Cartesio , aut cum ibnitio, Telliamede , Auctore epocharum naturae ad fabulosam primitivi status exustionem, incandescentiam, fusionem. Zona torrida. Sub tona torrida si 363, quae duas quintas partes superficiei terrestris complectitur, perpetuus ab initio temporum lucis solaris influxus habetur multo ardentior maximis aestatis nostrae caloribus; & idem ferme de partibus Ronae huic utrinque magis contiguis dici po
Dicant viatores per ardentes harum regio' num arenas iter facientes, dicant messores in
his plagis me sem colligentes, an sol illic sit ardentissimus; & his suade, si potes, fluidum igneum, θ' lucidum, quo ibi rupes, arenae ,1 gna torrentur, lene esse, & languidum, &principio caloris indigere ter, quater, centies magis intenso, ne tellus nostra tota in glaciem
Si inter caloris angustias risui locus esset , speculationibus hisce ad risum excitarentur , di ita nonnullos philosophari audientes, se ex horum philosophorum numero non esse saude-
Fluidum igneum , Or lucidum perpetuo in
terras labens partim refectitur, magna etiam CX parte absorbetur ; & pars absorpta in tellure calorem nutriens pro regionum, & tempestatum diversitate inaequalem , innumeris Substantiis miscetur , quarum fit principium iηfammabile ; illae Vero sunt totidem ignis receptacula in nostros usus a Deo servata. Telm
483쪽
Ad pH am Universam. 461 Telluris calor primitiPus . 1 8 66. OBSERUATIO II. Deus tellurem conis dens illi initio temporum eam impertitus est igneae materiae portionem, quae suam composi-rionem ingredi debebat, quaeque fini suo congrua erat. Sol vero a Deo conditus fuit , ut perpetuo hanc ignis portionem in tellure sero varet . Fig. 44, dc 38 Haec est vera rerum rheoria: quaevis alia , ut saepius diximus, plane falsa est, dc errone a.
I. Materia j a duplici diverso modo Intellure existit: in statu scilicet libertatis, de actionis, & in statu fixitatis, & combinationis . In primo statu ignit vocatur; in altero vhlogisticum seu principium infammabile, ut superius explicavimus. status libertatis. Inflatu libertatis is actionis, ardet, calorem parit: talis apparet in incendiis , in vulcanis, in sernis chymicis , dc domesticis, in nostris socis. 4Status combinationis.
In flatu fixit a/is , b combinationis parata
est ardere, & calorem parere; at ut a potentia ad actum transeat, dc re ipsa ardeat , &calefaciat, a combinationis statu exeat oportet , a corporibus , quibus immixta est segre- gari debet, dc pristinum actionis, vibrationis. explosionis statum sumere. At non nisi actione conjuncta ignis liberi, dc aeris a statu fixit, iis ad ignitionis statum transire podest.
484쪽
ad i AddItamenta, II. Phlusicum existere, seu principium in-sammabile, aeque certum est, ac aliud quod vis. principium, quod experimenta. Chymica. c tissime probent.
Primo principium, . a quo existit, notissimum est , & permanens, materia scilicet ignea-, ω Deida tellurem illustrans, & calefaciens, quae corporibus jungitur, & deinde actione ignis, & aeris decomposita in pristinum statum, redit. Corpora is quibus exigiit.. Deinde nota sunt corpora, quibus hoc prino cipium inest, quae illo carent: a corporibus, quibus inεst , ausertur, & combustibilia esse desinunt: in corpora illo carentia transfertur,. ει combustibilia fiunt. Quid ulterius requiras Mut ejus existentia probetur
is 6 . OBSERUAUIO III. Materia ignea, cte lucida apta eli in quovis corpore calorem p aere, sive combustibile illud sit , sue secus .
mplex sententia . Est ne paculiaris substantM, a corporIs, cui inest, substantia diversa λ aut tantum peculi ris substantiae ejusdem corporis modificiatio hita ut idem corpus esse possit modo calidum mmodo frigidum pro diverso existendi modo
quin extraneam sbi substantiam in se recipiat. Alterutrum ex his calorem esse certum est Lα utrobique maximas occurrere difficultates. Prima sententia nobi Smagi Sorobatur: en Paucis
485쪽
in physicam Universam. 463 ess quare hanc aistri praeferamus quae illustres aliquot viros, S praecipue Maeque rium, fautores habet. siue igne Bb ero nullus calor . ra 368. EXPLICATIO. Nobis certum e sye viis detur, in quovis corpore sensi bilem caωem non haberi sina materia ignea mota, O in hoc
corpus agente, adeoque calorem in quo vi Cor- .pore esse effectum materis igneae in hoc corpore sxistentis, & in illud agentis.
Duos tantum genericos calorem in.corporibus producendi modos novimus, scilicet aut illis. ignem liberum admovendo, aut ingentem in testinum fili tum illis incutiendo percussione , aut affrictu; uterque apte facto generali nobis Tongruere videtur , quod certum nobis videri diximus, ct cui nostram caloris theoriam Su.
corpora extranso igne calefacta. I. Quum ferrum aut saxum in fornace ad in Eandescentiam calefacio lenem cogo corpora haec ingredi , ibique ac cun .ula ι i : ea vero eo maiorem calorem concipiunt, quo majori ignis
Quum ignis in illis superabundat, ob suum eΣcessum exterius repellitur ; ιχ impetu ex
horum corporum interstitiis erumpens , tun C quoque, quum e carsionibus educuntur ,- ea eia
ficit lucida dc seintillantia quamdiu satis eo- Piose erumpit, ut sensibiliter oculos afficiat. At quo magis ignis ab his corporibus , quibus extraneus est , egreditur, eorum calor minuitur; & quum totus excessit, solus calor illis remanet , quem loci temperies obtinet. Idem continget si haec corpora, aut alia seco speculi ustorii exponantur. Igna solari pe-
486쪽
464 Additamenta netrata ad incandescentiasti incalescunt , lim Cent , scintillant ό deinde ignem hunc extraneum amittentia ad communem corporum ansv-bientium temperiem adducentur . ' ossiuomodo ignis corpora permeat. . Haec mihi videtur vera caloris theoria in iis Saltem, quae corpus respiciunt actioni ignis liberi objectum. Si dicamus, Vnsm corpora, in quae fertur, non .penetrare , quia elasticus est, ct reflectitur, & duntaxi externo impulusu moturi intestinum excitare, qui calor se; omnia perturbabimus, & rerum ideas mutabimus. Quae pars ignis a corporibus reflectitur,
eorum intima non permeat; non 'amen totus ignis a corporum superscie re nectitur; quae vero ejus pars corpora intime penetrat verum
calorem in illis parit. Calor sine igne in physica admittendus non videtur ; esset his effectus sine causa : ideae motus, nichas , intestinae vibrationis non magis adnexa est idea cauris , quam idea quietis . . Percussio , affrictus , motus intestinus calorem in corpore excitant; at ista non sunt calor quem excitant; nec ipse aliud praeterm teriam igneam esse potest. Ignis volumen auget. Ignis intima corporis permeans , quod tantum' calefacit , quin comburat , imminuutendentiam partium integrantium ad mutuam adhaesionem; harum exiguam separationem eia scit; atque ita earum , ct corporis , quod con
λιomodo a corporibus expellitur ἀΑt quoniam partes hae integrantes in Se ,
487쪽
dc per se totam ignis quantitat3m habent quam earum natura appetit, dc jam in primx constitutione saturatae sunt, novum ignem non admittunt, qutim superabundanti ejus copia ambiuntur. Et quemadmodum ignis si ic superabundans nititur earum conjunctionem, dc aggregationem deliruere ; ita ipsae naturali tendentia ad unionem, seu aonitate aggregationis a se expellere nituntur superabu dantem iis n. teriectum, & intimae, dc perfectae ipsarum unioni obsistentem. Hinc partium harum reditum ad pristinum volumen , pristinamque temperiem o
Calor ex astrictu . II. Theoria corporum ab igne Iibero calefactorum veluti sponte etiam corpora collisone . affrictu, motu partium intestino calefacta complectityr . Ignis in combusibilibus ex sens .
Exempli causa , duo corpora combustibilia ,
puta duo ligna incalescunt, & accendunt uir mutuo affrictu etiam .in maximo frigore, dc nullo igne ipsis extraneo accedente'; haec quip- re corpora magna ex parte phletifico constant, igne scilicet aliis substantiis combinato , quem vehemens affri tus segregat , dc sensim liberum ignem essicit non tantum in partibus perfricatis , sed in iis etiam , quae affrictu n1
In combnstibilibus atomus unico ignis liberi aere adjuti aliquando ad perfectam combus fionem suffcit corporis, a quo emanat, & cui adhaeret , quod motum igneum concipiens Da tura sua aptum est phaenomena omnia ignis li
488쪽
466 Additamenta erystalla , aut duo lapides cete fieri poterunt ismplici affrictu, & nullo igne sibi extraneo , ad incandescentiam usque. Ignis enim constitutionem quoque incombustibilium ingreditur, licet minori copiae, & magis arcte combin tus, quam in combustibilibus ; hic vero ignis violento, & constanti affrictu segregatus se
sm ignis liberi statum assequitur, & paullatim corpus, in quo diffusus est, calefacit. Frigefactio. At affrictu cessante calor in his corporibus
statim minuitur. Substantia enim terrea, quaτper accidens spoliata est parte ignis , quem ejus natura appetit, sensim ignem hunc reas- sumit, illi iterum combinatur, ipsum a statu. Iibero revocat, in quo calorem efficiebat . Si vero haeo corpora quum incandescent Ia& lucida effecta fuerunt partem ignis sibi proprii amiserint ; sensim aequalem quantitatem. Teassument juxta naturalem eorum assinitatis exigentiam, illum. ab ambientibus corporibus hauriendo, a quibus ipsis communicari potest atque ita ad pristinam temperiem revertentur.
Causa electricitatis Usterium. is 69. OBSERUATIO. sepius in phys cauni Versa & in elementari monuimus, natu
ne quo Philosophum obstupescere si mancas in. Veniat
489쪽
Ad PB laam Univresam. a. rueniat intellectus sui vires in operibus Auctoris naturae, ac in iis Auctoris religionis. Inter naturae mysteria causam phnicam phaenomenorum electricorum recensere non dubitamus: quae magis celari yidetur , quo plures' effectus edit, di pluribus. inventis occasionem praebet.
Nolleti, is FrankIini studia. Celebres physici duo, Nolletus, &prankl Iis
nus prae ceteris sagacitate investigandi.& in' genii acumine emicuerunt; & ceteris hae in Ie operam navantibus longe antecelluerunt. In eorum oppositis sententiis illustres hi aemuli consontiunt , causam phaenomenorum electricorum esse Didum tenuissmum , quod tibique in materiali natura extitit, aut efficitur. At quid hoc si vidum P quaenam ejus na tura quomodo agit omnia haec in tenebris acere mihi videntur. NOLLETI HYPOTHESIN
Physica phaenomenorum electricorum est fui- dum tenuissmum ubique existans; quod radiis convergentibus ingreditur corpus , quod electri Eatur, & eodem tempore inde egreditur radiis divergentibus ; & incursu radiorum asmfluentium, & effluentium accenditur. Hano hypothesim in prima physicae nostrae editione tantum exposuimus , non tamen ad misimus. Quum phaenomena electrica a nobis exponi operis ipsius ratio postularet, ea alicuit hypothesi accommodari oportere. arbitrati Su
mus ; ct illa Nolleti hypothes accommodante
490쪽
ε 3 Additamenta ν lmonuimus, demonstrationes non esse expectandas in re, quae tantum conjecturis locum dabat . fortasse nunquam certitudinem assequatur . Quare hac in re nos scepticos satis profite
In quo philosophiea. I. Duplici ratione satis veros milis , & phIlosophicae haec hypothesis nobis videtur , tum quia phaenomena electrica fuido tenuissmo tribuit , tum quia fluidum hoc es e vult fui in igneum, is meidum, at diverso modo combia natum ab eo, quo est ignis combinatus , seu phlogisticatus'. st 18 qa , /rabilis ia
II. Vitiosa est haec hypothesis, quod supponat , Corpora omnia eodem pacto electrigari simultaneo fluidi electrici affluxu, &effluxu. Nolletus haric hypothesim creans rem ad hoc ignorabat a Franklino detectam: . corpora scilicet aliqua pinu tua electrigari, plus fluidi electrici acquirendo , quam natura obii Mant; alia negative partem fluidi electrici amittendo, quod naturaliter habent.
187i. OBSERVATIO. I uxta Franklini hin
pothesim nunc passim receptam , nulla magis satisfaciente , causa physca phaenomenorum electricorum est fuidum tenuissimum ubiquo exis eu= , quo corpora omnia in naturali statu saturata sunt, quod vero electri ratio in quaedam corpora copiose accumulat eaque ideo electri Eata sunt posui Ve , seu in plus; dum