장음표시 사용
471쪽
Ad pH Dam Universam. 449lterum Deis de compositio in dubium revocata fuit . Abbas Nolletus decompositionis veritatem certissimis experimentis iterum confirmavit. PaM erit , is Maratii experimenta. Iv. Litem omnino diremptam putandum erat. At physici duo, Anglus unus, Gallus alter ,
eam novo aspectu postremis hisce temporibus iterum excitarunt . Peculiari methodo lucem decomponentes, aiunt non nisi tres colores psi-migenios detexisse, rubrum, flavum, & caeru- . eum; atque ex suis experimentis intulerunt, Neutonianam de eo loribus theoriam excessit peceare; & non septem, sed tre tantum pri migenios, & immutabiles colores e sie admittendos quum quattuor reliqui sint tantumerium illorum commixtio.
Nihil tamen inde contra Noutonum, qui alia methodo lucem decomponens ibi reptem distin-Hos eolores invenit. Chymicus , inquiunt, mixtum decomponens tria tantum distincta principia inde extrahit, re nulla alia . ibi inesse infert. Chymicus alter solertior, & felleior idem mixtum decomponens septem distincta principia detegit. Quid
Primus in alterum interre poterit λ
cti, quae obtenebrari potest, non murari. Hic Tantum quaeritur, num radius solaris A C in Prisma sex me aequi laterum PCB oblique incidens in septem diversas molecularum species separetur, an non. Fig. o I . septem diversis molaeviarum speciobus constat,
Atqui omnes certiores fieri possunt propri
472쪽
experientia, ipssque oculis, a prismate PCB tseptem emitti moucularum species Liversas , quae ex inaequali refrangibi Iidate, aut deviabulitate, aut attractibilitate invicem segregantur. Tres.enim hi termini unum. & idem fgnita cant , inaequalem scilicet harum molecularum faispositionem ad recedendum a prima via ACHex vitri attractione, qua inaequaliter ad perpendicularem CP attrahuntur ad prisma ductam in puncto incidentiae in planam ejus superficiem : violaceae CV magis , rubrae CR minus ad hanc perpendicularem accedunt. Quodnam prudens dubium contra inaequalem νefrangibilitatem molecularum radium AC eomponentium , & in superficiem planam C pris malis CB iacidentium institui pciterit Didρsta refrangibiIitas.
Quum apparebit, minimum filum mm seo sim sumptum refringi, & ad punctuin incidenti se in septem fila lucida diversi coloris divid,
Quum apparebit quoque mInidium filum narseorsim sumptum infra praecedens pari modo refringi ad punctum incidentiae in septem stru
iue id a dividi RO J Μ b p V, quorum septem
colores septem praecedentibus omnino conis
Quum appatebit alterum minimum filum incentro radii solaris sumptum ad aequalem a praecedentibus distantiam par, modo in septem diversos colores R o J Μ b s V dividi, omni no praecedentium coloribus respondentes P. Mox videbimus quibus sophismatibus'. clarum Neutoni inventum infirmare nonnulli conati sint; ante tamen operae pretium est yCeuliarem lucis proprietatem , daviationem rei licet exponere , quae .mperfecta refractio est .
473쪽
a161. OBSERUATIO. Deviatio meis est inflexio illa , quam radius lucis patitur dum s Cus corporum superficiem pergit quin iIla tan
Grimaui inlinium. L me pbanomenon Grima idus Iesu ita primus detexit, qui anno I 666 illud physicis enuncia vit in suo volumine de lumine, coloribus, ct iride,
ut phaenomenon a lucis proprietate fie reflectendi, & refringendi non procedens. Inter cetera animadvertit . , radium solarem RS C per exiguum foramen C transens tenuis laminae metallicae V C X , in plano oppositγIUBAN circulum lucidum MNM efficere multo majorem , quam esse deberet, attenta divergentia radiorum exeuntium C A, CB; &Corpusculum, aut capillum in C in eodem foramine positum umbram MNM efficere mu ito majorem, quam esse deberet, attenta hac eadem radiorum CA, CB divergentia. Ex duplici hac observatione Grima Idus, etsi invitus, intulit, radios lucis prope quaedam Corpora veram inflexionem pati, qua a prima via CA , CB recedunt, & ad corpus GA, ZCCA accedunt, secus quod progrediuntur. Invexti consularia. I. similis inflexio, aut deviatio observabi eis e in filis lucidis A B , ct AC, qui superficiem radunt corporis opaci P: si collocatiin tit in cono di vergente BAC a vitro objectivo microscopii solaris effecto. Fig. 68 Fila haec lucida non primam viam Α R D, ACF sequuntur, sed inaequaliter ad corpus
P inisectuntur: dedistia ita directione serunt
474쪽
inflexa ABR, & ΑCS, quae ipsis est Refractis
incepta , sed impersecta . Si collectio haec RBACF apta lente in DF
posita excipiatur, coeptam refractionem acoris pore opaco P augebs, atque persciens, persectiorem divisionem essicere poterit septem spe- cierum molecularum, quae sngula fila lucida AB, AC essiciunt. Quoniam vero lentes majorem ad extrema, quam ad centrum refractione messiciunt; contingere poterit, radios minus refrangibiles , minusque refractos Bm, &Cu e lente exeuntes concurrere, re in focum propiorem coire, quam radios magis refrangibiles, magisque refractos B U , & C x. Neu toxi de hoc speculationes.
III. Neutonus, cui pauca, quae scimus de huius phaenomeni causa physea, debemus, iaGrimal di inventum solertius institit. Postquam Jesuitae Itali experimenta iteraverit, di confirmaverit , alia a se excogitata prosequutus est, atque hoc inter ceterae . Duas cultri Iaminas acutas, es parallelas ad quadringentesimam pollieis partem invicem propinquas statuit; per quas radium solarem transmittens , vidit lucem hane duas partes dividi , quae hinc inde in laminarum umbram digressae, iciter se nigram, is dansam umbram relinquebant . Inde Neutonus, &secum sere omnes receritiores phy fici deduxerunt , corpora vi attrα- lcti'a praedita esse, quae in lucem vehementer agit, quum prope eorum superficiem transit atque vim hanc in minima distantia pluribri millenis vicibus generalem attractionem ex Cedere, a qua nequaquam pendet. Ex umbra nigra inter laminarum umbTas
475쪽
Ad pHHam Universam. 4 3iaeente intulit physicus quidam, non esse luis Cem Sς larem, quae objecta visibilia essiciat. Sapientes physici hinc deduxerunt, lucem hinc inde inflexam ad parvum planum non ferri , quod illustrasset, si recta processisset; planum
vero luce orbatum nigrum, & umbrosum apparere debere inter binas laminarum umbras ex parte illustratas . Lueis daviatio mutono non opponitur .
IV. Post praeeipua phaenomena deviationis
Iucis exposita, eorumque causam physcam indicatam , Neutonus aliorum sagacitati cetera hinc deseendentia relinquit prosequendat glo-xia haec Maratio servata erat, qui a veteri hoc invento plura elegantia phaenomena protulit mira sagacitate, & industria , quae tamen ab ipsa Neutoni theoria pendent. FALsae Lucra, ΕΤ COLORUΜ ΤΗΕΟRIAE.
lucis, & eolorum edidimus annos octo , aut decem antequam Maratius Nova sua dρ lues inUenta typis ederet, quum vero asserta haec inventa principiis nostris, quae magni Neutontis physicorum recentium omnium, & ipsius naturae principia sunt, e diametro opponantur; CDrum vitia proferre cogimur, eaque ostendere qua majori licet brevitate labilia, tum rati ne hypothesium, quibus alligantur, tum ex Perimentorum , quibus Innituntur, tum inductionum, quae ex illis deducantur. - Novas tamen Maratii ilicorias impugnantes , ejus ingeniosas disquisitiones commendamus ;
ut aliquando Cartesi una, Neutonum, Lei i-
476쪽
434 . Additamenta tum , Μacquerium, Franklinum , Buisonium i maximi facientes , ab eorum sententiis rece
Iuxta haec asserta inventa lux fluidum est In
infinito spatio perpetuo diffusum inter tellurem, & sydera; a sole non procedit emanaistione, sed impulsu . Molecula, lucidae, quae solis imaginem in oculo pingunt, a Sole non emanarunt, nec solis substaentia sunt, ut Neu tonus autumat: sed prope solem ante septem minuta cum dimidio existebant ; & im 'ulsus a superficie solis acceptus eas horae octantis tempore ad me traduxit. Hypothesis haec nul la pacto admittenda par cim Neutoniana est, partim Cartesana : omnino vitiosa.
Patet primo, ut brevi supputatione probari posset , superficiem solarem circa suum gentrum diebus viginti quinque cum dimidio revolutam satis velociter non moveri, ut Iuxta Ieges communicationis motus moleculas lucidas propellere possit tanta velocitate , quanitam in illis obserVamus. Patet deinde, corpora opaca, Iovem, Tellurem , aliaque circa suum centrum revoluta,
rei sol, ipsa quoque tunc magis, minusve lucida esin debere. Falsa de eorporibus reDIuextibus. : II. Iuxta haec inventa lux circa corpora opa ca refringitur; in optimis prismatibus, in egre . giis lentibus non refringitur. Falsa experimenta, falsa theoria. Lux im Persecte circa corpora opaea refringitur ; multo perfectius in optimo prismate; certistimas quo que in remotioribus lentium partibus refractio nes subie. et a
477쪽
4 sAd phdificam inisersam. Κuae mutuno inficiuntur.
III. Iuxta haec inventa, s secus coni Iue Idisuper prismatis super sciem excipiatur, circulum eis ciet , cujus extrema erunt colorata .
Phaenomenon , inquiunt, quod concipi nequit , si strisma tu em decomponeret. Verum haec perperam dedecuntur. Tale si quidem phaenomenon esse debet, si prisma re ipsa lucem decomponit. Ostendo . Fig. 67 Cadat contis lucidus ACB in prismatis superficiem planam Μ CP. Ut hoc spectram coloratum pingeretur, ut in figura 7o, deberent radii omnes rubri eandem refractionem passi in orbiculum R eadere : omnes violacet eandem refractionem passi cadere in orbiculum R; atque idem dicas de radiis aurantiis , flavis, viridibus, indicis, caeruleis. Atqui lioc ipsum est ,. quod comingere non debet in by pothesi prismatis veram refractionem facientis, ut Ne
In minimo filo lucido ACH totus fasciculus radiorum inaequaliter refrangibilium inaequaliis tar in prismate refringetur , ct inaequaliter ad perpendicularem C P in elinabitur. In hoc fasciculo seorsm sumpto radii rubri , minus refraengibiles, minusque refracti non in H , sed . in R ibunt: radii violac/i magis refr/ngibiales , magisque refraui non in H, sed in Uibunt, cetari omnes in v ieem divis per spatium RU distribuentur. In quovis minimo filo lucido, ut SC inter AC, & BC sumpto idem continget; adeoque
quaevis homogenea radiorum spφcies ubique cum cereris omnibus homogeneis speciebus commiscebitur ini toto spatio RUX; nec nisi puncta
extrema hujus spatii colorem unicum excipient, adeoque colorata apparebunt.
ix reν perperam percipiendo, earum princi
478쪽
436 Additamenta pia, & consectaria vitiantur; &post rem male
perceptam tanquam experimenta certa praeui- cantur contra theoriam rigide demonstratam phaenomena, quae re ipsa ab hac theoria coninsequuntur. Hujusmodi fuerunt annis Iam quindecim, aut sexdecim celebria experiment' alpina , quae theoriam Neutonianae attractionis
omnino evertere debebant i. et Hujusmodi experimenta , & inventa , de quibus sermo , quibus nova lucis theoria Neutonianae ruinis superstrui debebat. Falsa consectaria ex coloribus factitiis. IV. Iuxta nova asserta inventa tres tantum sunt colores primigenii: caeruleus, ruber, &flavus. Viridis color spectri colorata non euprimitivus color; radium enim flavum caeruis leo ejusdem spectri jungendo, & Junctos cba ta alba excipiendo viridis color habetur viridi
At enimvero convincens ne est hoc rati intum & a duorum similitudins ad specie
identitatem valet ne illatio Quot errores non pareret in chemia, in physca, in historia naturali hujusmodi ratiocinatio Viridis eoiον spectri primitivus , di simplex est, non decomponitur; a moleculis anter se
similibus essicitur, & frangellibus. Viridis color ex radiis flavo , & caeruleo mixtis factitius est qui in. duos Primigenios
colores suos decomponitur. Et si eodem modo .culum assicit, quo viridis primigenius , hoc ideo est, quia hic, ut alibi saepius, oculus non ita perspicax est , ut affectiones duas re apsa diversas discernere Valeat . . Neutoniana theoria docet, lucem In septem diversas mole cularum Species dividi ; has lingulas species diversa refrangibilitate donari; lingulas color ira ἔρος i ficum habere, quo a re H-
479쪽
quis distinauitur. Atqui haec omnia vera sunt. si ve quivis ex his coloribus inimitablIis se, sive illum aliorum colorum mixtio imitari possit. U. Juxta asserta inventa tribus tantum to loribus ars. indiget, flavo, rubro, caeruleo ad omnes colores imitandos . Esset ne, inquiunt , a X natura simplicior λΑt vero certum ne est, artem ad omnes colores imitandos tribus tantum indigere satis mihi videtur flores naturales inspicere, ut de opposito pene certi simus. Ad 'heoriam tam solide statutam everten- dxm validiora sane facta, dc argumenta requirerentur, quam quibus hactenus impugnata inventa innituntur. bn his nihil nobis videtur recte perceptum, nihil solide probatum. Colorum immutabilitas impugnata.
364. OBSERVATIO II. Nonnulli physici
theoriam Neutonianam ex parte admittentes , in dubium revocare nisi sunt permanentem immutabilitatam cuique primigenio colori a Neu' tono tributam . Fig. O. . Inquiunt enim: species rubra mole cuiarum . Exempli causa , talis natura sua est; nec ejus color a somniatis vibrationibus, & trepidationibus pendet, ut nulla solida ratione Cartesius, Malebranchius, Euterus voluerunt ό non tamen probatur, addunt ipsi , has moleculas divisas, pluribus modis tratiatas , quin aliis primigeniis coloribus misceantur , nunquam in nobis sensationem essicere posse diversam ab ea, quam nomine, & idea rubri coloris agnoscimus. Cur mutabiles censeantur. I. Ad rem probandam, &Neutoni theoriam evertendam exigua experimenta praetexunt Sae
Pius ita complexa, & obscura , ut quiA sibi velint intelligi nequeat; semper tamen talia,
480쪽
ast Additamgni tot recte inspecta ad ea principia adduci possint,
quae impugnare debuissent. Quae ex his experimentis aptiora sunt fucum facere, ea sunt, 'quorum alibi mentionem fecimus : scilicet radium sosarem indere colo-Tem rubrum purpurae, viridem prato, flavum panno hoc colore tinctos dc objectum rubrum , exempli causa viride, aut flavum apparere, Cum per vitrum viride, aut flavum inspicitur; radiumque rubrum seorsim sumptum quum e Prismate emergit, & omni cura depuratum vi - vidum colorem rubrum super pannum rhbrum effcere , rubrum quidem , sed multo minus vividum super pannum flavum, aut caeruleum, aut violaceum; atque ita de reliquis.
II. Ut quaecumque contra Neutonum ex his inferre contendunt prorsus evertantur , Satis
erit juxta hanc theoriam meminisse, luce ab objectis eoloratis reflexam , ut a pannis, flori-hus , & plerisque corporibus terrestribus , nunquam esse lucem simpliciter homogcneam, sed semper aliquo pacto beterogeneam: deinde lucem Tere decomponi dum in horum corporum superficiem incidit , aliquando etiam has super scies radendo, quin tangat: tertio senSarionibus a luce productis, ut ab odoribus, de
Saporibus , respondere mentaom perceptionem semper earum intensitati proportionalem, Sem Per aequi votam, i& ad sensum nullam in ex
tremis tenuitatis gradibus. Fig. ro Color homogeneas semper idem.
. Rodius rubeν homogenens panno, aut chartaru ra exceptus vividum colorem rubrum edit: νδ nnus enim, Ec charta natura sua corpora uni apta pr*cipue resectere mole culas rubras a