Petri Salii Diuersi ... De febre pestilenti tractatus, et curationes quorundam particularium morborum, quorum tractatio ab ordinarijs practicis non habetur. Atque Annotationes in artem medicam de medendi humani corporis malis à Donato Antonio ab Alto

발행: 1584년

분량: 557페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

271쪽

DIE AFFECI PARTIC V. ser

macles, di atropbia subsequi possit, in eam deueni suspicione, posse hoc aliquado contingere ex pericardio quomodolibet affecto, quod licet inter partes ignobiles adnumeram dum censeatur, ideoq; si solum afficiatur, nullum posse periculum afferrei rattamen cum aliquando ita affici possit, Gcuti apparet eo inflammato fieri posse, ideo poterit .plura mala prodere lethalia, quae hominem vel breuiori, vel lon glori tempore pro diuersitate affectus rapiant;& ita no erid possibile ; quod aliquando tabem inducat,cu ea ratione vel consilia ili, quae a Galeno enarrata fuit, crit affectum. si autem vulneratum, sectu,& excisum in puero Marylli mox Duri non tantum non induxit, sed cito sanatum fuit, ccc riga quia eo solo affecto a affectio cordi non communi eata fuit: quae si perseuerasset, potuistet diuturnitate temporis cor in consensiam trahere,& inde mortem causarci Aste ctus autem hic pericvdihex quo aliqui emaciantur& i helcunt, qualem ego in norinullis factuin fuisse, coniectur iaci, quo pacto curandus sit, videant ali , & doceanti. Ego eniin, licet omni ingenio hos praeseruaretentaueriin, Philtamen profeci,omneSq; hos vidi indem tabe consumptos,& emaciatos, ultimo loco quadain accedente leui sebriciisla,cui lyncopes s pius connectebantur,peri sic. I Iaphragma in brum maxime respirationi desti iura I duplices patitur tumores,&ab utrisq; aegi olantes in extremu vitae periculum deducuntur, quidam sunt breues,

quidam longi, hi a materia sispius frigida,jlli a calida gentarantu dinvitasque egit fati, abundo Galanus pluribus in

Iociliquae loca cum ad cognitionem essentiae horum tum rum, &eorundenas causerum,& differentiarum, &simoris plurimum raciant,rem ita ex Galeni locis d clarando e O nila I Mnam, In mediumq; adducam . Diaphragma. um tumo gas i , I T. nficitur, dupliciter hoc pati soleta nani irruentibus cxcremen ne febre . R ii,

272쪽

ris ad ipsum,potest tumore, & sine febre, &cu kese pati sit sine febre afficiatur,a principio dolor,& respirandi difficiutas cotinget.praeterea pulsus paruus accedit, & durus. quo aute ad crebritate, quonia in his necessitas non est adaucta,

vel paru quid, vel nullo modo mutatur, ut docet Galenus lib. q. de presagatione ex pulsibus cap .de septo transuerso di haec excrementa debemus iudicare esse cruda,& tenuia quoniam crassa non possunt infigi in sistantiam neruosam

diaphragmatis. quoniam autem haec eaecrementa carent e

mia caliditate, hi tumores possunt esse non tantum longi, sed etiam diuturni,sicuti experientia vidi in nobili egrota te,cui ex crudiore, & subtiliore sanguine factus est tum min septo transuerso diuturnus in quo cum dolor,& spirandi difficultas,pulsusq; durities,& paruitas adessent ad eum t men non subsequutu est delirium, cum hoc videretur rati nabile ex eo, quod haec pars ad mentem,unde phrenes appellata est,plurimum faciat,quasi quod ad sapientiam co

strat;quoniam materia,& tumor erat frigidus crudus. ex quo tandem mortuus est,cum prius fere ad tabem deuenisset, & in ultimo disrupto abscessu expuisset cruenta, recruda aliquo modo tenuia, & quq nullam coctionem indicarent. Ad hunc eundem tumorem sequitur necessario tensio praecordiorum subvacua ; quoniam tenduntur musculi

ad diaphragma,nulla existente in hypochondrijs instam ,-tione,vel alio simili tumore.& ut paucis hanc partem comcludana umorestii longi, & diuturni generantur a materia tenui,& frigida, quae tamen temporis diuturnitate in loco affecto crassescit,& ad hos sequitur dolor, difficultas respirandi. pulsus duruso paruus, qui ad crebritatem vel parrivel nihil mutatur,& tensio hypochondriorum nullo apparete in his tumore ad tactum. & si his tumoribus aliquando adiungatur febris, ut experientia pluries adnotauimus,non est acuta, nec desirium necessario subsequitur, quod tamealiquado in appropinquate morti vidi accessisse.& hi tumo

273쪽

DE AFFEC. PARTICV. a 3

res,cum perseuerant, & non soluuntur, patientes ad tabem deducunt.quod licet non fuerit a Galeno notatum, tamen testor ego verum esse hoc accidere.& haec de tumotibus logis sine febre causatis a materia frigida. Si autem tumor Diapissim, diaphragmatis cum febre accesserit, hoc inde euenit, quod iis tumores cuputrescentibus excrementis influxis,quq necessario vel bilio δε msus humor, vel calidus,& tenuis sanguis sunt ;quoniam crassa materia, ut sanguis crassior,& pituita lenta, propter densitatem diaphragmatis in ipsum non possunt recipi, inflammatur septum ipsum. Incipiente autem septi transuersi instamatione, necessario sequitur febris,tum ratione assectionis, tum ratione loci afficti. ratione affectionis quidem, quoniahic tumor est ex calidis: ratione autem loci assecti; quonia, propter viciniam,quam habet cum corde,& propter colligantiam cum eodem ob arteriam magnam, & cum cerebro per neruos, & cum iecore per venam cauam, trahit in consensum omnes partes principales, & praecipue cor ipsum , cuius ratione etiam lisc febris viplurimum est acuta. hac e dem incipiente inflamatione, a principio statim, quemadmodum in altero iam declarato tumore, sequitur dolor,&difficultas respirandi;& ideo in his,antequam delirent, spuratio est parua,& frequens, ut docet Galenus libro quinto de loc. affeci. cap. 3.&similiter praecordia intendutur absq; nullo tumore in hypochondrijs existente,ut ibidem habet,

crescente inflammatione,necessario delirabunt, ut habetur lib. de praesag.expuls.cap.de septo transuerso. dc loco cia . lato lib. 3.de loc.affeci. tuncq; spiratio erit inaequalis modo parua, modo magna, & modo frequens, modo rara. Circa hypochondria etia, vel ut magis proprie loquamur, ad situ diaphragmatis non qua apparet palpitatio, vel saltus,seu pulsius,ut docet Hippocrates lib. primo Prognost.tex.3I .&Galenus ibidem,& loco citato primo Epid. sect. 3. com. I 8.

Et sicuti sensus huius motus indicat inflammatum esse di R a phragma,

274쪽

phragma, ita etiam est indicium deliris superuenturi. Inssammationibus etia istis solent supei uenirc aliquando conuulsiones nonnullae.nam ut docet Galenus lib. . de pul.causscapite depulsu inflammationis. quibus inflammatum est sm, ptu transuersum, hi conuulsionibus sunt opportuni. In quo' casu seimper pullus est durus ob communicatam arterijs aD sectionem:paruuς, quoniam propter duritiem non potest attolli,& extendi;creber etiam ob necessitatem adauctam, pro cuius ratione semper frequentia adaugebitur. Quapro pter ad hunc tumore haec colequentur; febris acuta, dolor,

spiradi difficultas, hypochondrioru tensio,pullatio in pra

eordiis, spiratio praua, & freques:incresccte aute inflammatione deliriu colinura,spiratio inaequalis modo parua,& frequens,modo rara, & magna;pulsus paruus, durus, & pro ra tioe necessitatis crcber, & hi couulsionibus sunt opportuni. haec omnia enarrata,& a Galeno tradita sufficiat pro cognitione horum tumorum, cum hinc eorundem causae disterentiae , ct tigna pateant. pro quorum curatione, quam pradiim communiter docentes cum ab ijs aegri in perniciem,&mortem saepe deducantur,cumq; potissimum inflammat

ri; hi tumores,pleuritide ab ijs ita exquisite pertraqara, sint

Eeteriores immerito neglexerunt,ad singulorum indicationes desumendas, ut recta horum curatio haberi possit, de scendamus. Incipiendo a primis, cum curandus proponiatur diaphragmatis tumor, genitus a materia frigida, quid indicabituπὸ indicatur, vi materia in loco aste to contenta Biath - euacuetur, euacuabitur,li sensibiliter, vel intentibiliter eduramis a Tis catur: quoniam autem hic morbus ex fluxionei factus est, teria fibida fluxio materiae fluentis prohibenda est. hoc autem fiet,si geindicationes. Nita materia,& quae fluere potest, evacuetur, simulq; proni beatur, Ine noua generetur. Quae omnia an possit Medicus Trognosticis. fgrotantibus polliceri, animaduertant, qui horum tumorucurationem suscipiunt: quod si tumores hi lint incipientes, vi non diutius progressi,poterunt fgrotantium salutem, S tumoris

275쪽

tumoris resolutioncm sperare, quoniam hi possunt , licet cum discrimine, saluari, cum adhuc omnes vires constenta& remedia opportuna ferre possint. Quod si contigerit, ut hi tumores fuerint diuturniores, & confirmati sciant,quod curationem non admittunt tum ratione affectionis, cum quasi iam occoluerint, tum quia temporis diuturnitate patientes ad tabem deducunt,cuius merito labefactatis omnibus viribus languent, gι nerosaq; remedia non poliunt tolerare. Quare in principijs horum, & quam primum O casio dabitur, curationem aggrediantur, rectaq; ratione agentes ita praediistis indicationibus satisfaciant. Proposito tumore diaphragmatis a materia frigida debet Medicus ad euacuationem materiar in loco assecto contentae accedere, ut cana vel sensibiliter educat, vel insensibiliter discutiat. Sed quoniam semper particularibus uniuersalia prpmittenda sunt, alias ad locum affectum maior materiae coia pia attraheretur, ideo in primis corpus expurgandum erit. Unde ante alia aluo pharmaco leniente, & opportuno lentita,materia in corpore superabundans, & qualitate peccans parando vias, & iluidum corpus i cddendo propriis potionibus concoquatur , demumq, medicamento conuenienti Cuacuetur: quoniam autona cogitandum est talem materia

in corpore superabundare, qualis ad locum allectum fru. xit , cu haec sit renuis, & cruda, cuius ratione sanguis subtilior, & tenuior redditur, haec vel erit pituita aquosa, vel serosa materia, quae sicuti adinvicem distincta sunt, ita etiam diuersa requiruntur medicanacta. haec enim elaterio, succo radicum fambuci,& similibus facile educetur,illa amrem turbit, & huiuscemodi, quae pituitam subtiliorem, &aquosiam educere possunt, euacuabitur; quare has optime discernat Medicus, ut recte iudicare possit,quibus medicamentis agere debeat: quoniam autem talis materia no tanxtim, cum est presens, est evacuanda, sed etiam ad tollenda, fluxionem prohibendum ne noua generetur, huius cau

ratio.

276쪽

sae attendendum est: quae quoniam vel ratione imbecillita tis visceruna,vel quia eadem sunt obstructa,generatur, ideo visceribus attendendo per propria medicamenta, de quia bus omnes scribentes distuse pertractant, eorum imbecillitas, vel obstructiones tollantur, eademq; roborentur. An autem,dum haec purgatio administratur, sit cogitandum desectione ven , dico,cum hic habeamus morbum longum, in quo vires sunt manutenendae,cu materia peccans sit frigida,& cum tales patientes viplurimum sint habitus frigidioris, nequaquam venae sectionem conuenire, ut qui magi corpus refrigerare, & vires labesectare possit, parumis a loco patiente, cum iam materia ibi fixa sit, educere , & r uellere queat. Purgatione inita,ad localia deueniendum est, quae materia discutere possint. An his medicamenta repe cutientia praemittenda sint, dicam hoc, cum patientes m

dicum ad hos tumores curandos aduocabunt, non erunt in

illo primo morbi principio, in quo forsan quo quo pacto

reprimentia conuenirent. unde tum ratione primi principii transacti,tum ratione materiae peccant is, quae est frigida, tum ratione substantiae membri, qus est neruosa, & dura, non credo posse repercutientia in usum opportunum venis M.quare his praetermissis ad discutientia deueniendum est. Discutientia sunt duorum generum, alia enim interius si muntur,alia exterius applicantur. Qus exterius in hoc casu

applicada sunt, sint ea,que discuticdo simul laxare,& emoLlire etia possint, unde butirum, pinguedines animalium, adipes, & medulle,in hunc usum venire possunt , in principio autemimbecilliora assumantur, in processu autem sint validiora.Quare in primis diebus assumatur butiru reces,pinguedo suilla,singuedo pulloxu, pinguedo anserina, medulla vitulinan medulla ceruina,qiis omnia sint recella. in progressu autem morbi h c eadem antiquata sumantur,& ubi validiori discussione egerimus, ascendemus ad pinguedinem taurorum, Vrsolum, leonum, que omne3 praedictis sunt ma.

277쪽

gis discutientes. Quoniam autem pars affecta non ita facile exposita est medicamentis, sed intimas corporis pamtes permeat, ideo, ut profundi9s lim medicamenta pen trare possint, iubeo nonnunquam, ut lixivio, & aceto simul latrentur . hinc enim maiorem partium subtilitatem adepta altius penetrare valent. cum his possitnt commisceri olea discutientia,sicuti camomelinum , anethinum ; possunt ex ijsdem formari emplastra additis radicibus a Itheae, malue, lilio tu a lboru, seminibus lini, isnugrsci,& similibus, commiscendo aliquando styracem, therebentinam, ammoniacum, & cetera gummata, quae emollire possunt. Non nunquam usus sum cum filici successu emplastro de melia lato quod valde profuit. perfusiones etiam ex oleis pra dictis,& decoctionibus rerum enarratarum, quoniam altius penetrare possunt, maxime in hoc casu conuenirent . quae modo validiora, modo imbecilliora parentur, prout Occa tio, de status morbi indicabit . di haec de discutientibus exterius applicandis. Interius autem sumenda sunt ea, quae si- , mul partes naturales roborando possint discutere, in cuius usum praecipue veniunt consectiones magns,sicuti theriaca,

ct Mithridatum, sed ego aliquando ad aliud remedium n bile deueni, coniecturam faciens me ex hoc posse hosce tumores discutere, analogia desumpta a cateris tumoribus etiam praeduris, quos aliquando experientia ab eo solutos vidi. Hoc fuit decoctum salsae peritiae, quo nonnullos ab hoc morbo liberaui, prius tamen praemissis uniuersalibus purgationibus exquisitissime factis, nec dimissis etiam localibus,&particularibus iam enarratis remedijs. In aliquiabus tame hoc idem decoctum exhibui, qui nullo pacto releuat i potuerunt, vel quia in his iam tumor occalluisset, vel quia nimis tarde administratum fuisset, hiq; tabe consumpti, angi stiatiq; tum a dolore illo continuo partem anteriorcm thoracis affigente, tum a spiratione admodum paratia,&dcnsa continue tandem cum marima calamitate p

278쪽

26 . V P. SALII DIVERSI.

rierunt. De altera intentione, videlicet de euacuatione materiei in loco assecto contentae sensibiliter facta, hoc dica, quod nullo modo expectanda est,cum diaphragma a parte superiori membrana costas luccingente, a parte autem inferiori peritonio vestiatur , unde ad extra nihil eius materiei resudare potest, nisi forsan disrupto abscessit, materia in cauitate thoracis deducta per tussim educatur, quem casum aliquando vidi cum maximo laborantium discrimine accessisse;quo tempore medicus excretionem materiae facialitet abstergendo,& leniendo, sique dabitur occasio hinc enim ego vidi mortem subsequi) discusso tumore ad cous

. lidantia deueniat. Victus in talibus tumoribus non tenuis, cum morbus futurus sit longus, attenuans tamen, impere tur . cibariaq; praeter caetera non sint excrementosa , nec dissicilis coctionis, abstineatq; ab omnibus, quae aquosos tenues,& serosos humores abundare faciunt. Unde multa

etiam iura fugiantur, & potus sit,quam maxime fieri pol tib. de med. rit, parcus; omnis enim potus modicus sit, dicebat Gai dii se loca. de orthopnara ageret, in iis, qui alicubi abscessum habet, Samaxime in his, qui in prosundo corporis existui. Abstineat

ante purgatione factam a vino; quoniam vinum omnes fi xiones proritat,adauget, & accelerat,tuncq; viantur aliquo

decocto parato cum saccaro, vel melle admixtis aliquibus attenuantibus, sicuti vel seminibus odoratis, vel Is m, vel origano, vel similibus. celebrata autem purgatione bibant vinum tenue, album, oligoforo, & ad dulcedinem decliue. Excrementorum alui maxima habeatur ratio , quoniam in omni dissicultate spirandi i cum retentio molesta est, hisq; conueniunt clysteria, mollia quidem pro maiori parte, tamen per interual la possunt etiam venire in usum acria, quae& reuellere, & calefacere, & euacuare pro parte materias illas crudiores possunt. quae eaedem materiae diureticis ad expulsionem proritentur. quod fieri facile pro earum te

nuitate poterit. diuretica autem in hoc casu non sint illa

279쪽

aquosa, & frigida, sicuti semina illa communia, sed sint vero dimetica, quae caliditate , & facultate propria lotium prouocare possitat.& haecde tumoribus a stigida materia genitis dicta sint.

Cum diaphra a tumorem a materia patitur calida, Diapbragma-- aeger acuto detinetur morbo. hic enim est inflammatio,qua tumorum apolita communes omnium inflammationum indicationesi vine tu calida desumendae sunt;materia enim inflammationem faciens euai ςμμι - euanda estaeuacuabitur si retrocedet, vel discutietur retrocedet aure,si repellatur, vel reuellatur , & evacuetur. quoniam autem nec repelli, nec discuti potest pleno existente eorpore, ideo totius euacuatio praemittenda erit,postea re pellendum,& discutiendum est. Has indicationes cum in

xima dissicultate Medicus ekequi potest;quoniam,& ratis ' sis

ne membri assecti,& ratione colligantie, quam cum omnia bus principalibus visceribus habet, cuius merito haec acutissima est affectio, cito deducitur aeger in extremum viri periculum. quod eo promptius euenit; quoniam huliiscemodi aegrotantes adeo desipiunt, & delirant, ut nec ad oblatas nec ad caetera, quae opportuna fierent, remedia belle se habeant.hinc , cum facile exoluantur vires, in v timum vitae discrimen incidunt. Quapropter proposito tali Urotante, pro prima intentione, dum adhuc vires constant,nec admodum delirant, flatim in primo huius morbi principio, lenivi

aluo elysteri molli, & refrigerante quoniam hic acria ratione a stionis, ct sebris acuis non conueniunt) secetur vom interna brachij dextri.quantitas sanguinis ea sit,quae pro ratione habitur, temperaturaliaeris, & virium potius copiosa, quam mediocris iudicari debeat. repetaturi isi vires tolerabunt, morbus* non cedat. loco actem applicentum . quae partim potentialiter restigerare,partim reprimere sessint. stat tamen actu subcalida,non autem Digida, ration.

partu ,qui & durae est substantiς, & in continuo persistit motias gidum inu potius rigeret, indeq; ad motum

280쪽

65 . IV SALII DIVERs L I

proprium difficilius se haberet. unde a principio inungaturi

locus patiens oleo rosaceo completo,ut minus adstringat, . subcalido. cui postea in processu morbi addatur parum c momelini.ad quam eandem intentionem possunt parari per sisiones ex decoctionibus herbarum frigidarum , sicuti cxl l α rivendiuia, violis,lactuca, semperuiuo, & similibus, quibus; . . epithimetur etiam locus assectus.his autem, cum discutietis dum erit,addatur malua, althea, flores camomesi , melil uti, semina lini, lanugrici ex ijsdem herbis contusis, & cara dem succis, addita farina hordei, & oleis praedictis pos sunt parari emplastra, qui in principio sint potius refrige

rantia, in aligmento autem admisceantur refrigerantibus aliqua discutientia,quorum maior copia in statu esse deberi in Ueclinatione autem sint fere simpliciter discutientia. ad quem usum pinguedines, &cstera, quae proposita sunt in antecedenti casu ad discussionem,accedere, & administrari possunt. Cum autem morbus est in augmento. si sympto mata validiora molistent, morbum* non remitti, sed Vari Diorem fore timeamus, laudo praecedente iam, di facta ex interna vena sanguinis missione, ut sedi admoueantur hirudines, a quibus maximam ab illis internis partibus revulsionem sperare possumus. Interim,dum haec fiunt,commendo, ut extremis partibus balnea, & lotiones adhibeantur, quae sint paratae ex herbis refrigerantibus, admixtis nonnullis discutientibus; ita enim actuali caliditate poterimus reuellare a loco assecto, & potentiali frigiditate demulcebimus affectum ipsum. Siq, instet delirium,cuius ratione subsequatur vigilis immoderatae, syncipiti Oxirrhodinum ad refrigerandum, temporibus, & naribus ad somnum prouocandu nonnulla leuia stupefacientia applicarem, eiusq; ordinis nonulla lotionibus praedictis adderem ;i& ne exacerbetur in his delirium, multitudinem 'hominum, luminum, imaginum sei monuin, di huiuscemodi interdicemus. Quo ad vistum sola ptisana exbibeatur. potus sit aqua, alui excreme

SEARCH

MENU NAVIGATION