장음표시 사용
291쪽
tem renes non sint sani, nec valeant trahere hunc ichorem, Is raptim s. vel si venae ipsum ad ventre transmittant, seu ad totius cor bitanei status poris ambitum,subitanei hydropum,quemadmodnm supe- colliquationerius explicauimus, status inducuntur, & ita vel hydropis sta sit tanus. tus subito factus, vel lotij multitudo,& exuberantia erunt signa colliquationis succorum, qui sunt in venis, & ipsius 1anguinis,quod docet Galenus loco superius declarato in lib. 3. de sympl. caus cap. a. & haec quo ad causas, & signa susticiant. Quo autem ad curationem varia,& diuersa haru ' colli quationum secundum febrium diuersitatem esse debet p/ώς οηψ f curatio.na in febre ardenti pluribus rebus curatur, scilicet, .im μαμ victu refrigerate,epithematibus eiusde rationis, cataplasma 'μφ' tibus,& si milibus rebus thoraci applicitis,ut docet Gal. lib. primo de dister. seb. cap. 9. Quare deueniendum est in hoc casu pro victu ad ptisang cremorem, ut habet Gal. lib. 3. de
ratione victus in acutis comm. I 3. vel ad consimilem cibu 'ti in refrigerantem, & humectantem, ut docet lib. IO. Metho. . e. iar. n. in fine, sed prae caeteris praecipuum est in hoc casu remediu, .
di omnibus preserendum, & maxime iuuantissimum, & sine . . , quosgri vel ad mortem, vcl ad tabem deueniunt, aquae frigidae potus, ut monet Gal. primo de dilter. feb. cap. 9. de lib. ii. Metho. in fine, & lib. 3. de ratione victus in acutis comm. Ia.& I3. Quo autem tempore exhibenda sit haec aqua, notandum est, quod est exhibenda, quando aliquod apparuerit signum concoctionis, ut declarat Gal.citato lib. rcg. acut.comm. I 3. ubi habet,quod obseruandum est quodcunq; signum coctionis, quantumuis momentaneum : quo apparente, inquit,exhibendam esse frigidam, & sic exhibeda est aqua eo tempore, quo aliqua concoctio apparuerit, nec requiritur perfecta,ct exquisita materiae concoctio, sed sufficit, quod humores sint mediocriter concocti, ut etiam clarius habet Gal. lib.9. Meth. p. 16. in hne. ex quibus liaquet hunc potum exhibendum esse in statu;nam in statu li mores sunt.aliqualiter,& mediocriter, non autem periectς
292쪽
curatio colli-cuationis μι tum pestilen
curatio colli- ouationis β-bris marasmodis.
concocti; in statu enim materia, ut habet Gal. lib. 3.de crisiabus cap s. perfecte cocoquitur, & ideo non est perfecte cococta,quod postea habet in fine status: unde possumus d prehendere hac frigidae aquae potione esse exhibenda in primis partibus status.& haec de colliquatione febrium ardentium, quae curatur tantum per refrigerantia,quia per solam caliditatem causatur. Quo autem ad eam, quae fit in scbre
pestilenti,notandum , quod duplex potcst esse febris, sciliacet vel ardens, vel non ardens. si sit primi generis, in hac etiam conuenit potus aquae frigidae ad extinguendam flammam illam, ut docet Oribasius,& alia ex intentione Ruffi. si autem sit secundi generis, cum in hoc casu colliquatio proueniat ex putredine, & pura qualitate,ac venenosa,curatur cum his, quae resistunt putredini, ac prauam, & venenosam
qualitatem propulsare pollunt, siue sit cibus, & potus, siue medicamenta,& antidoti, de quibus in tractatu de subre pustilenti egimus. Colli quatio autem insensibilis, qus contingit in febre marasmode, curatur per refrigerantia, scilicet, per vicium,aerem, medicamenta, & balneum, quae refrigeratia sunt remedia adhibenda in curatione huius scbris:quae licet non proprie curetur, cum siccitas sit insanabilis, curatur tamen aliquo modo, scilicet transferendo hominem ad melius, videlicet ad marasmum ex senio: nam cum febres marasmodes consistant in duobus, quorum alterum est caliditas, alterum siccitas, potest quidem remoueri caliditas, at non siccitas. Quomodo autem remoueatur ista caliditas, quae, cum fundetur in partibus solidis, est causa colliquationis, docet Gal. lib. I o. Metho.cap. Io. & D. dum m
net ipsam remoueri ex quibuscunq; refrigerantibus, sed praecipue ex solio aquq frigidς, ex quo remota caliditate, remouetur colliquatio.& licet tunc temporis homo non pos . st dici sanus, diutius tamen potest vivere, ita constitutus inhabitu senili, ut etiam docet Galenus loco citato Io. Meth.
in fine. Si autem ista colliquatio insensibilis contingat in se, e bre
293쪽
hre putrida,intentionem habebit Medicus,ut monet Gai curasse relli nus comm . II. lib. primo Prognost.firmare vires ventricu- aruationis mio idoneis alimentis administratis. praecipue autem eam cu oris putria randi rationem aggrediatur, quam idem lib. I a. Meth. cap. 6. docet. quo loco,& tenuitati humorum , & corporis rariatati, & eiusdem superstuae dissiationi quibus, & quomodo
resistendum sit,explicat.Si autem ultra causas enarratas ad sit etiam prauitas humoru, malignitasq; in febre appareat, ea,qualia in febre pestilent i agenda esse explicauimus,administret, quibus prauam qualitatem, & inde colliquationem inhibere poterit, & haecide febribus colliquefacientibus ex Galeno. De neo. Cap. XI. I Leos est affectio, quae sepissime una cum aegrotantis viata terminari solet;de qua licet omnes scribentes tradi. derint curationem, tamen quia indistincte, & confuse, quae ad eius cognitionem pertinent, tractant, in hac j; nonnuula sunt discriminis plena, ideo praedictis addam etia caput hoc de Ileo. quod eo libentius agam, cum videam plures aegrotantes ex inflammationibus, & caeteris membrorum principalium morbis, quam ex Ileo, saluari: quod profecto non ex partis affectar praestantia,nec etiam saepe ex magnitudine affectus contingere potuit, sed tantum, quia debito tempore opportuna in hoc non administrantur remedia. hoc. quia eius estentia , & causis,quibus obuiandum est,no ita medicis pateant. quas ego explicaturus ita exordiar. Ileos est superfluitatum cibi, quae per inferiorem aluum e cernuntur, retentio, ut clare habet Galenus lib. 3. Aphorii comm. 2 2. Cum retinentur istae superfluitates in intestinis, vel Vt si quid in eis boni chyni remanserit, ad iecur per me .isarei venas attrahatur,vel ut ob maiorem hominis commoditatem ad debitum tempus excerni possint,ista retentio nodicitur Leos, sed tantum cum praeter naturam, nec ad dia
294쪽
stributionem, nec ad commodiorem excretionem retinem ea a. tur. Retentio autem haec praeIer naturam a laesa virtute expultrice generatur, quae dupliciter laedi solet, scilicet, ver aboleta, vel impedita. aboletur ab excelsu intempei ici irigidioris , sicut i & caeterae omnes facultates ab excestir simili abolentur, & tunc nihil ad infernas partes transmittit, habetur lib. 3 .de sympi .caus .cap. a. quod ide Galenus lib. i.
de locis aff. in fine. asserere,& confirmare videtur. impeditur, cum intercluduntur intcstina;intercluduntur aut e duneos an posit
signa. plici ratione,scilicet,vel rati e tumorum praeter naturam, vel ratione excrementorum obstruentium. tumores hi possunt ei Ie inflammatio, de qua Gal. lib. 3. Epid. feci. 2.ctam. 7.& lib. 6. de loc. assect. cap. 2.& lib. 3. Aph. comm. 22. &lib. 6. Aph. comm. q. vel abs cssus in substantia intestin rum collecta materia, vel duri tumores, ut scyi rus, de quibus. Galenus hoc ultimo citato loco meminit. Cancer clia hoc idem causare potest,cuiuscemodi vidi cgo in Fabro ferrario,qui cum in colo periplures menses cancrum pasius fuisset, ex quo in transitu secum quotidie vehementi cruciabatur dolore, maximas persentiens punctiones, perinde, ac si actibus perforaretur, tandem acuto cancro,ab eodemq;
obstructis intestinis factus Iliacus, praecedentibus stercoris
vomitibus misere vita functus est. Excrementa autem o
struentia sunt, vel iaces induratae, ut habet Galenus lib. 6. de loc. ais cap. 2. & lib. 3.de sympt.caus. cap. primo,& lib. 6. Aph. comm. V. vel pituitae copia, quam licet videatur ponere Galenus hoc ultimo citato loco sub dubio, tamen eam in sine, si una cum invente frigiditate iuncta fuerit, admittit, hancq; causam veram esse testantur historiar a Viaris celeberrimis enarratae.haec de essentia,& causis, quibus sirena subscribo . Signa alia sunt presentis morbi, alia moris morbi, alia differentiam morbi. Signa praesentis de se patent,quoniam cum a praedictis talusis alui excrementa, quae per vςntrem inferiorem eMerni deberent, retricillusiclaret
295쪽
apparet sactum esse Ileon.addebat Galenus lib. 7. Aphor. comm. Io. huic proprium , & inseparabile esse, nihil inserius descendere, & lib. 6. Apho. comm. qq. subdebat, etiasi acerrimo utaris clis ieri. Hoc Galeni dictum omnes scri-bcrates acceptaverunt, tamen Hippocrates contrarium t 'um an siunatur lib. 3. Epid.sect. a. tex. 7. in historia mulieris uoluulo separabio usae, qus apud Tisamenum decumbebat, dicens. Deiectis bilin uideneS tenues, cruds, paucς.que vel ba sicuti Galenus in com si μςης mento neglexit, ita posteritas conniventibus oculis pertransiuit,& tamen haec in Iliaca passione aliquid descendere aia firmant. Ego diu locum hunc conlideraui, remq, ipsam o scruaui, tandem experient ia,& ratio me docuit in Ileo aliquid descendere posse. Vidi enim plures Iliacos, in quibus
nonnulla, licet pauca, excernebantur. hocq; tantum s dum generaretur morbus,animaduerti fieri; facto autem,& completo morbo, nihil postea descendisse vidi. hoc autem non sine ratione factum iudicaui; quoniam,dum fieret aleos ii
fra locum affectum, descenderant excrementa,quae vel a natura, vel ab arte excludi poterant, antequam omnia intesti 'na in consensum assecti ducta essent, propriamq; naturam,& facultatem omnem amisissent. hinc Hippocrates in lib. de morbis tertio,in Ileo ex inflammatione genito,ad extrudendas iaces infra locum affectum contentas suppositoriu , ex mele taurino sele oblinitum, decem digitorum longitu adine imperabat, qus non post morbum factum,sed antea in inferioribus intestinis congestae erant. Cum autem oppositum Galenus scripserit, intelligatur de moibo completo loquutum este, & in eo casu, in quo omnia intestina in consensum loci astecti deducta,adeo aliquando angusta reddutur, ut nec amplius flatum, nec stercus, nec podex etiam specilli acumen admittant. hsc de signis prascntis morbi. Signa moris lisc erunt. Omnis Ileos licci periculosus sit,a tamen non aeque,cum hic non ita exitialis sit, ut ille : nec il- signa moriste, perinde ut hic, sit mali moi ir; quare hi per hic signa di- ilei.
296쪽
nei rati virtutis expultricis ales si-
stingLantur, Ilei exitiales , & mali moris erunt omnes hi, quibus vomitus superueniunt a principio quidem materie rum biliosarum, & pituitosarum, sed postmodum , cum magis distorquentur aegri, stercoris succedunt , ut habet G lenus lib. 7. Aphor. comm. Io. & ab his vix ullus saluatur, ut docet lib. 6. de loc. affect. cap. a. aliqui enim interdum huic vomitui superuiuunt, sicuti nos in aliquibus Iliacis ex faecum retentione, & scroti delapsu contigisse vidi mus,in quibus Ileis solent etiam adesse dolores vehementissimi, ut ibidem habetur. Quod si etiam in Ileo non sit stercoris v mitus, sed vel respiratio, vel ructus, vel flatus, vel totum
corpus grave oleat,hi etiam cui docet tertio commentari Prorret. comm. 63. erunt moris, & perniciosi, licet non aeque,Vt superioi es. In quibus autem non erit vomitus, nec respiratio, vel ructus, vel satus, vel corpus male olear, nec vehementes erunt dolores, hi lici ex se nec mali moris, nec exitiales erunt. dixi, ex se, quoniam si cum tales sunt, cito,& recte pon curentur, postea di in his omnia symptomata mala occlusis intestinis, & nihil recipietibus superuenitit. Signa autem differentiarum, qus maxime aduertenda sunt, quoniam hinc omnis recta curandi ratio auspicari debetγhaec erunt. Cum fuerit Ileos ratione aboliis virtutis expultricis, aderit retentio excrementorum alui, nullo praesente dolore , nec ad tactum tumor molaestus persentietur: nulli
aderunt discurrentes per superiora intestina natus; quonialij a diminuto calore, non ab insigni frigiditate generantur,
his nec vomitus superueniunt stercoris ; quonia virtus ab lita nullum intentat motum, nec deprauate operari potest, ad superiora id, quod inferne descendere deberet, detri dens , superueniunt tamen, cum perseuerant hi Ilei, malae ventriculi affectiones a prauis vaporibus materierum reteritarum, & quia non fit distributio, causats. Unde subsequii tur inappetentiar, subuersiones, nauses, vomitus tum cibi,
tum aliquarum seros alum.&, si diutius perduret morbus,
297쪽
respiratio, & ructus male olent. quo ingrauescente, totum etiam graue Olet corpus. quod indicium est proximi exiiij. In his praecessere causs refrigerantes, sicuti victus, & potus .refrigerans, & praecipue aquae frigidae potio, medicameta, vel venena eiusdem ordinis , cruditates mulis, ct diuturnae, .exercitium in aovis frigidis, deambulationes per nives ubidio, sub csto hyberno, & gelido, pedum vehemens frigus,
quod facillime intestinis communicatur, corporis hyemali tempore nuditas, seu indumentorum leuitas, vel quid si-imile, a quibus omnibus causis vidi tales Ileos generari.Cuautem causabitur Ileos ratione interclusionis intellinorum, Ilii ex sermai hoc erit ratione tumoris scyrrosi,praecessit diuturna inte- D tumore μ:stini durities; quoniam a puro scyrro no potest cito hoc fie g :ri,quar ad tactum, di maxime si fit in his, quae exterius loca ta sunt, facile persentiri potuit. Si autem in his, quae int rius distributitur, factus suerit, maiori compressione ad ea sentiendam indiguit in his,licet non extiterit dolor, tamen semper adesse solet grauitas consideratione digna, qua 'continue intestina, & abdomen ipsis inserius, potissi--.., . . mum cum stant, detrahi videtur, ad excernenda que, & detrudenda inserius excrementa non ita faciles sunt, cum ab hoc semper in transitu angustientur. Sierit in causa can- Ilii ex cancra
cer quemadmodum ego dixi alias factum fuisse praecesse is
resigna cancri, Videlicet, punistiones ad compressonem, durities, & insqualitas ad tacitum, dolor fere continuus,.qui in trasitu farcum valde exacerbatur,& diuturna fuit haec aikέtio,qus tandem intestinum intercludens Ileum causat.
Si sit abscςsus, dolor in parte laesa aderit, & febris quam Eoq; huic, cum ad suppurationem declinauerit, connecti uel ex astestur, tumor ad tactum praesentietur, non ita cito ab hoc imtercluduntur intestina, & praecessere ea,ex quibus abscessus generari potuit. Si autem ab insana matione quod vipi Timum contingere consueuit generetur Ileos, acutissimus V
Et morbus,& qui velociter ad statum properet. huic addi-
298쪽
tur febris, & una cum ea dolores,qui in hoc sunt vehememtes , & qui multum aegros distorqueant. hinc facile ventruculus in consensum trahitur, unde vomitus biliosi,& pituito si citissime succedunt, siq; non cedat morbus, & augeatur, cum id,quod phlegmone laborabat, intestinum,nec podus,
nec acrimoniam,vi habet Galenus lib. 3.de naturai. facultatibus cap. II. toleret eXcrementorum, eo excernere, expellereq; ea quam longissime a se nititur. cumq; hoc prohib tum sit inferius ob phlegmonem occludentem persequi,ad supraposita intestina, & ad ventriculum extrudit, hinc i; vomitus stercoris, signum admodii exitiale succedit.tunc quia nec cibum,nec potum continere possunt, singultiunt, si dant, aliquando convelluntur, extremaq; , cum in deterius labuntur, refrigerantur, & omnes vires languent, in loco lidolente nonnunquam apparet tumor eminens, cuius ratione, ut docebat Galenus lib. 6. de loc. afici. cap. a. nonnulli hunc morbum Chordapsum vocavere, quoniam in eo tumore apparet intestinum ad similitudinem chordae conu lutum. Praecessere hunc morbum causae calefacientes,sicinti usus aromatum, eduliorum acriorum,uini generosi ingurgitatio, cruditates nidoroia, ciborum corruptiones,& similia, quae etiam occasione sumpta a causa extrinseca, & p
tissimum a stigidiate externa, & vehementi, potuere hac inflammationem causare: quod idem, non praeexistentibus his causis,plaga, medicamentum, venenum, & prolapsio in testini in scrotum, indeq; violeter retrusum causare potuit. At si fiat Ileos a stercore indurato obstruente intestina, cu . ius ratione materieru ad insta descensus prohibeatur,& perplures dies in his aluus nihil egessit, a principio non est dolor, qui postea accedit, cum diuturnitate temporis iaces retentae mordacitatem insignem acquisierint . nam per plua res dies hic pertrahitur morbus,nec adeo est acutus, ut qui ex inflammatione, nec dolor erit ita vehemens, & crucio, ut bi priori. aderit grauitas vetris a copiosa materiae, & sae
299쪽
μus ipsis videtur distendi abdomen, ac si videtiliatur, ad ractum persentiuntur intestina, si corpus non fuerit admodum carnosum, & obesum , stercore duro turgida. his. cum pertrahitur mor a. intestinaq; sunt plena duriorubus iacibus, succedunt vomitus bilis, di pituitae. δέ si m sis distorqueantur, stercoris etiam . nam ab intestinis. in quibus talis passio existit, hic vomitus causatur, a se expellere stercus appetentibus ., cum longitudine rem poris mohsareu perit , & non potentibus se exone rare propter cam . quae iacta est in partibus inseriori.
hus. Obstrinionem, sed coactis contra nauaram violaria ter moueri, & ad loca siperiora materiam noxiam extrudere. vi habet Gal. lib. 7. Aphota commm Io. hiq; simili ter,cum male habent, singultiunt, & aliquando convellu es. eur, raro febricitant, & tandem refrigeratis partibus ex . alii aeremis vita decedunt. hic morbus gigni consueuit in his, ruri i ui a natura adstrictioris simiaIui, quiq; intestina parum seu siluatiabeat,& prccipue si usi suci inicitat ijs crassis, excre i, .mentCfis , adstringentibus, auseris, si vixerint orioie, cumsulae indulserint, fi vel negoths, vel curis impediti, & maatime cina equisauerint, iacum excretionem vel negIextarint,ves casitate coaciti retinere voluerint, & in his iaci. 'bus gignitur morbus, cum inicium ab intemperie fiigida, quae eis communicata fuerit, vel ratione frigoris externi,ves ratione interius ium motu labefactata fuerint. Si autem a
pituitae copia una cum ingenti frigiditate quod fieri posse Kxperientia ipsuectata est dignatur Ilios, nulla morbi tru ιγ ῆ 'motione in hoc erit Κbris, hic erunt vehementissimi dolares tu sta'
ratione iis periei, tum ratione materiae geniti;qui cum admodum urgeant grotantem; valde crucient, cito deduculpartes superiores incostes ,hincit; chosis maeniunt vin.
initus biliosi, & petuitose quod si non cedat morbus, etiam his stercoris vomitus succedunt,tentantibus intestinis hoc ast expellam, civit buia adinscciores partes ob occlua
300쪽
viam detrudere, unde tandem, motu contra naturam conciatato, ad superiora stercus ipsum violenter transmittitur, in his semper corpus friget, nec admotis calefacientibus faciale incalescit,& a dolore vexati loco stare nequeunt. murmurant partes superiores, adsunt rugitus, & fiatus ascendemtes, qui tamen dolorem leuiorem non faciunt. In his pra cessere,quae pituitam aggregare, & crudos humores cumulare potuerunt, sed praecipue ab externo frigore passi sum Hscq; solet esse potentissima occasio, qua & pituita in uno,& eodem loco aggregatur, & qua intestina adstringuntur,& magis conniventi frigidi enim est constipare, haec de sugnis differentiarum Ilei. Qu i sicut a diuersis praedictis cau-IIeas an sicuti iis generatur, ita an in diuersis fieri possit intestinis,considem in te lam randu est. Omnes scribentes ex Galeno lib. 6. de loc affectibus intesttas, & lib. 6. Aphor. & alijs locis habent hanc essectionem int ita etiam fieri stinis tenuibus, ex quibus prscipue in hoc morbo intestina
possit io U Ileon patitur, propriam esse:cuius ratione hic morbus a la sa parte nomen desumens, ut habetur lib. 2. Metho. cap. primo, dictus est Ileos. Huic sentcntiae non acquiesco, quonia video omnes praedictas causas, quae in intestinis tonuibus Ileum,& superfluitatum cibi retentionem facere possunt, eandem in crassis etiam producere posse. nam in his,& virtus ex intemperie aboleri potest,& tanta gigni inflammatio, seu aliud tumoris genus, quod totum eius spatium intercludat. potest etiam in his tantum stercoris, quod proprie in crassis aggregatur, vel pituits cumulari, ut ex toto obstruantur. immo vomitus farcum in omni Ileo exitiali si perueniens potius attestatur crassa intestina in eo assici,qua tenuia;in tenuibus enim materia succosa, & coctioni, & distributioni, & alimonig apta,in cuius gratiam haec condita
sunt, continetur. at in crassis materia vere stercorosa coadu, natur,in hisque alui faeces speciem primum,& nome habet; si quidem ab alimentis, dum per tenuia intestina ferebatur,