장음표시 사용
281쪽
ta quotidie excludantur, si non sponte, arte. Declinante autem inorbo victus ut plenior, augeaturq; pro ratione via xium,& declinationis morbi, tunc j; vinum callaberipotest dubide, album, &tenue,& dilutum. tDe hydrope ex collissaiatione. CU . I X.
Hrdropem rcirigerato iecore,ab eiusq; intemperie fri
gida generari omnes scribentes docuerunt, eiusque curationem hoc supposito fundamento tradiderunt. solus Alexader Trallianus locu Galeni positum lib. 3.de sympl. III ron ex caul. cap. a. considerans centet hydropem aliquando gene col quatio . rari ab intemperie calida. dicebat enim Galenus colliqua- Tri quandoq; luccos in venis existentes, qui,si non per renes ad vesicam transserantiare, sed ad ventrε, vel ad totum compus transmittuntur,subitaneos hydropum status inducunt. 'bi autem vi colliquatiouis tales hydropum status introdu-δ cuntur , ergo aliquando ab intemperie calida, cum ab has Hydrops asiola colliquatio fiat, generabitur. hydrops . quare hinc duo Humperie --
habebimus, primo quod aliqua speties hydropis cotra Ga i h ψ- δεινδε leni principia ab intemperie calida causabitur iecudo quod
aliquando hydrops, quoniam omnis intemperies per comtraria tollenda est,per refrigerantia curari debeat. Hac dita ficultatem nonnulli tetigerunt, sed rem ipsam non explicariit,nec huius affectionis curationem tradere conati sunt.
Ego autem rem istam aggredies primo hanc veritatem sum pono,quod aliquando colliquato fanguine, & succis, qui in venis sunt, non attrahentibus renibus, sed a venis ad veri . trem vel ad ambitum uniuersi corporis hac colliquatione transmisia,serum hoc subitaneos hydropum status inducit, tumente statim ex hoc vel ventre inferiori solo,vel etiam ressu' totius corporis. hoc suppono pro vero, quoniam hoc vidi aliquando laetum in febribus,quae naturam ardentium seruabant, in quibus 'nica, vel altera die factos ex colliuquatione vidi hos subitaneos hydropum status, hincque inrua muisse
282쪽
inuisse adeo ventrem,ac si ascite per menses plures aegrotantes laborassent. His addo hydropis tres species esse, quar ratione materiae principaliter distinguuntur, nam vel mat ria pituitosa, & cruda, vel fiatus, vel aqua,quae omnia frigi- da sunt, unde vel anascha, vel tympanites, vel ascites fit,g neraturi. . species & matcriae peccates genitar semper viatio hepatis immediate ex intempcrie frigida male affecti, unde amplius pericctum sanguinem gignere non possit, si- hic hoc sit per propriam passionem , & primariam, siue per . . i consensum,S sccundario, generantur, haeq; non subito,sea sensim,& sensim fiunt. His suppositis dico casum issu Aleia Tumor ex colli 3andi i ex Galeno desumptum no esse veram hydropis spe quatione non ciem, primo quia non magis generatur vitio hepatis, quam est re species in mala totius corporis intemperita scbris enim, in qua c-οδεν . tigiste vidi casum hunc, totius corporis est passio, illaq; inteperies calida,cuius violentia succi, qui continentur in v nis,colliquantur, non tantum est hepatis , sed etiam omniualiarum corporis partium. Secundo quia in casu isto mate. ... t ria aquosa,quae vi colliquationis gignitur,potii est calida, quam frigida: at in hydrope omnis materia, quae huius vi. tio gignitur, est frigida. Tertio quia vera hydrops sensim generatur,tumorq; in hac vel ventris inferioris, vel totius corporis sensim adaugeturiat hic casus generatur subito, ita veintra terminu morbi acuti patientes admodum intumescat. Cui consimilis est casus Hippocratis positus lib. 7. Aph. 6. ubi habetur. Quibus hepar aqua plenum in Omentum erupe . rit,iJs Venter aqua repletur,& moriuntur. Que assectum,licet in eo sit tumor ventris a materia aquosa, sicuti est in hydrope, tamen cum subito fiat, nec vitio intemperiei hep tis gignatur, Hippocrates tamen hydropem non appella. Dit. & Galenus in commento cum a vera hydrope per ea verba. Si quando igitur contingat e vcsicas rumpi, ellum ditur aqua ad locum membranae abdominis interioris p ti supra ventrem positae respondentem, in quo etiam aquR
283쪽
sydropicorii congregatur, claro distirguit,qui no a tumore vetris di a materia coicia,sed a modo generationis,& a causa,quia fiat vitio refrigerati iecoris,& sensim generetur,semper appellauit Quare sicuti in casu isto Hippocratis,ita & in eo Galeni no erit vera hydrops,ad quod alludens Galenus in explicanda ea sentent a usus est his verbis.Subitaneos hydropu status inducunt.quasi dicere volui flet, inductit tumores vel , ctris inferioris,uel totius corporis eo modo,quo in hydrope fiunt. additet; subitaneos, ut clare ab hydrope cos distingueret.Si n. vera hydropem intellexisset, non usus fuisset hoc verbo, satus hydropum, scd subitaneas hydropes absolute dixisset. Quod non cosiderans Alexander credidit Galenum admisiste veram hydropem ex colliquatione fieri, hincq; contra propria principia censuit fieri aliquam hydropis speciem ab intemperie calida,quae postea per re
frigerantia curari debeat. Quod nullatenus admittcndum . . . . . ira
aest,cum ex colliquatione vera hydropis species non generetur,nec vi calidioris hepatis, cuius merito, cum refrigeratu'fuerit, vera hydrops tantum generatur, gigni possit aqua.. Vbi enim iecur supercalefactum est,bilis,non aqua, ct si ad . huc magis incalescat, retorridi, & adusti,non aquosi genta rantur humores. Quapropter concludo casum hunc Gai . ni non esse casum hydropis, licet eius verba hoc innuere vi deantur, nec ex hoc loco haberi posse, cum hic vi caloris colliquefacientis fiat,aliquam speciem hydropis per reii ige 'tus vitiorantia curari posse.quem Galeni locum sicuti Alexader per renum non arfecte non intellexit; ita nec Arabes, qui hunc locum male trabentium an intrcprerantes,alteram hydropis speciem vitio renum non citμr. attrahentium gcnitam introducere conati sunt, intellex runt; cum loquatur Galenus in casu colliquationis succorutan: um, quam renes,ubi validi sunt, attrahut, & ad vesicam transmittunt;vbi autem non ita valeant, ut hanc colliquationem trahere possint, transmisia haec materia ad abd muna, vel ad caeteras corporis partes,ibi tumorem generat, qualem
284쪽
qualem in hydrope fieri videmus. Excepto hoc colliquationis casu,nunquam admisit Galenus vitio renum fieri talem tumore aec fieri potest,ut eorundem renum vitio nunqu generetur hydrops, nisi cum iecori consenserint,cuius ratione virtus sangui hcandi labefactata humores crudi, & aquosi generentur. Qua de re concludatur, cum vi colliquationis genita aquosa materia ad ventrem inferiorem transiri titur, in eoq; tumore parit, non ab hoc fieri hydropem;sicuti nec fit hydrops, cu similiter intumescit abdomen, eruinpente in idem materia aquosa ex vesicis genitis in ea, quae iecur ambit exterius, membrana. Cum igitur hic tumor nosit hydrops,non erit contra principia Galeni, qui in omni hydrope calefaciendum esse docebat,si in hac dabitur indiscatio refrigerandi. In hoc enim casu indicantur duo agences uationis da esse ; alterum,ut ratione cauta colliquefacientis, quae in iussiciniones. calor immodicus, & prauus, refrigeremus; alterum,ut ratione materiei iam genitae, iam euacuemus.quibus indicationibus difficillimum erit satisfacere; quoniam cum vehemens est colliquatio, cuiuscemodi est in casu isto,languescit corrum rim pus, viresq; omnes exolvuntur. quibus labantibus,quam sit dissicile aegrotantes morbis magnis laborare, omnibus est
notum. Cum tamen dabitur occasio, statim medicus causae omni conatu incumbat, ut, si fieri possit, eam inhibeat. Nil hoc pluribus ingeni js exequi potest, scilicet victu refriger te, cataplasmatibus, epithematibus, inunctionibus refria gerantibus θ consimilibus rebus applicitis thoraci,& praecordijs, sed prae citeris maxime prodesse poterit potus, aquae frigidae, quorum omnium in sequentibus ex mente Galeni verba faciemus. Quo autem ad euacuationem materiae , duplici via hanc tentabimus,scilicet vel eam insenstabiliter discutiendo,vel sensibiliter, & hoc per aluum eam excludendo,vel per uiam lotij derivado,quod est id, quod dicebat Galenus lib. 7. Aph. comm. 3 o. cum haec habebat.
bicuti in illis per medicamenta aquositates purgantia, & impositi
285쪽
positiones eorum, quῖ vim habent ciendi urinam, & in vapores soluendi humorem talem,sic & in his fieri curatione. Quae autem haec debeant etae, ad propria capita recurr tur, illincq; omnia,quae opportuna in hoc casu erui, desumatur. In quo hoc unum animaduertatur, quod ista ante ca sar abscissionem non administrentur, ne vires in totum rein soluantur, labrisq; ex praedictis generis remedijs augeatur, causa autem remota, ubi febris in totum quieuerit , tuto in usum venire possunt. Si autem aliqua perseueret fibris, cessante tamen colliquatione, & febri simul cum his, quae materiam peccantem respiciant, attendendum erit. Quoniam autem praesentis casus occasione loquuti siumus de febribus, quae corpus colliquefaciunt; ideo quid de his G, lenus senserit, & scripserit, breuibus hic ad claram iussi rum intelligentiam subscribam. De febribus cosque cientibiu ex GHeno. Cap. MFEbres colliquefactivae duplices sunt,na quod colliquatur,in quibusda sesibiliter,in quibusda in ensibiliter colliquatur. Quae habent colliquatione sensibile,in duplici sunt
discrimine; Alis. n sunt ex genere fibriu ardentium,& de his meminit Gal. lib. I o. Meth. in fine,lib. 3. regiminis acut rum c'mmen. 12.& 13. lib. 3. Epid. se 2.3. commen. 34.&Iib. primo de diiser.seb. cap. 8. Aliae autem sunt ex genere febrium pestilentium, & de his meminit Hippocrates lib.3. Epid. sect. 3.tex. 3 3. 61. &7 & eodem libro commen. 7. Galenus ponit colliquationem esse fere perpetuam in fibre pestilenti, quod idem affirmat exemplo eadem sect. comm.7 . Quae autem habent colliquationem insensibilem, vel sunt febres hecticae marasmodes,vel sunt putridae, vel pestiletes. Febres colliquefacientes haecticae sunt illae marata des, qui populantur, & consumunt partes carnosias, & selidiores corporis humani, & de his meminit Galenus lib. I o. Metho.cap. vltimo . Putridae autem eviliquefacientes co pus
Febrium colliquefaciendium quot m aene
286쪽
pus insensibiliter sunt ear,in quibus extenuatur, &contabe fit praeter ratione patientis corpus,unde in huiusmodi aegrotantibus in primis diebus solent nulla praeexistente, vel externa causa, vel sensibili evacuatione apparere facies illae
Hippocraticae, habentes oculos cauos, adstricta tempora, aures frigidas,contractas, & fibras carum inuersas , cutem frontis duram, intentam, & aridam,coloremq; vel viridem,
vel nigrum,& de his febribus meminit Galenus libro primo
Tales esse possunt etiam nonnullae pestilentes febres, in quibus ratione pestilentis affectus, primis diebus apparere solent ob insensibilem colliquationem pr dicti generis facies; de quibus verbu fecit Gal.lib. 6. Epid. scct. 3 .comen. 29. Q dem loco monuit etiam de diciis putridis corpus ipsum impossibiliter colliquefacientibus, totque sunt febrium colliquefacientium genera. Causae autem colliquati ius in his febribus variar, & diuersae sunt secundum vari tatem , & diuersitatem febrium; nam in febribus ardentUbus causa colli quationis est ingens caliditas, quae ita potens est, ut sicut carbones igniti colliquefaciunt carnem pingue' cicurum sensibiliter; pariter &ista colliquefaciat pinguedinem, &partes carnosas: cui nisi opportunis resistatur remudiis, hominem vel necat, vel marasinatum reddit, ut habee Galenus lib. Io. Meth.in fine.& lib. primo de dilkr.1 .capit. In febribus autem pestilentibus causa sensibilis colliquationis est mala, & ingens putredo, qus partes propinquas contabefacit,& colliquat,causa autem colliquationis insem sibilis est praua, & venenosa qualitas, ac eiusdem sebris prauitas,& acuties. In febribus vero marasmodabus huiμο colliquationis causa est caliditas quidem, ut in ard entibus, scd non propter eius magnitudinem, quoniam febres nasmodes ingentem non habent caliditatem , sid quoniam
ea caliditas fundatur in partibus solidis, in quibus residen; tanquam in proprio pabulo, ut summa in lichrum eas dem
287쪽
Pulatur, & cons umit, de inde colliquat illas partes solidas, yt docet Galenus loco citato a o. Meth a fine. At in illis putridis,in quibus insensibiliter uniuersum corpus colliqua
tur. & inde supra modum quam citissime extenuatur, cau, si est humorum tenuitas, & habitus ob corporis raritatem
facile resolubilis, ac qui facile dinetur. cui si conectariae oris ventriculi debilitas. aegerq; laboret sub csso aestiuo in regione calida, di constitutionc simili', facillima, &proriti. piissima erit liuisisce corporis colliquatio, vi ab eodem Galeno libris Prognost.& Apho. citatis habetur. hae autem febres aliquando validiores sum. & periculum manifestum, quia imbecillitatem patietis indicant, minantur. aliquando autem sunt paruae, & tW magis periculota existunt; maiore
enim aegrotationis maleficentiam, ut verbo Galeni utar, ostendunt, ut quae cum debiliori causa symptoma veredum inducant. hinc saepe apparent se,cs, γε aspectu quidem ob earum paruitatem mitra , sed tamen valde perniciosae existetes agrotantes ipsos ad omnimodam virium prostra tionem,nulla sensibili existente euacitatione,ob eorum malignitatem corpus iniensibiluer, aceruatimq; colliquates deseduculu. &haec de causis.signa amem,& indicia colliquati ris in liis febribus non sunt eadem . nam quod colliquatur an febre marasmodes, atauro tantam depreheudi podest .&non cadit iub sensu: cuius ratio est,quoniam quod colliquas insubremarasmode,sensim colliquatur, de semperiumporis vice digeritur, ut docet Galenus loco citato. At in putridis febribus, in qcibuscolliquatio insensibilis fit,quod colliquatur, non sensim, sed aceruatim resoluitur , & hinc
velociter,non autem longo te Vare, parciat in aegrotantibus corporisillae intcnuationes,quae quomodo, & qua ratione a medico sint cognoscends,docet Galenus lib. 1 .Pro Cnost. in medio colum. 1 I ubi haec habet a Gletam conuerit,immorari diutius attrectando omnem manum non tali
Corpus sm,icdeu a superi es partesdili ter anima Lia . I 5 uertentes
288쪽
uertentes,si non solum acriorem sussctianis subdantiae copiam una secum, & quidem corpulentam icportet, veluti fiammula quandam peruadentem cutem tuae manus, qu cutim aegri contingis, seque insinuatem perspicue in profunduin reliqua quae sequutur.Per quociare animaduertas differentia eius extenuationis, quae ex colliquatione insensibili causatur,ab eis extenuationibus, quae fiunt vel ob viriuimbecillitate,vel ob causa externa,& prscedente,vel ob debilitate natiui caloris,qui non insuper extendi, ut inquit Gglenus in cona. I o.primi libri Prognosticorum extremas corporis queat partes, sed in visceribus sblis exiguus obseruetur, cuius merito no praeterea affluat ad extremas corporis
partes tatum sanguinis, aut spiritus, quantu antea affluebat habentibus per naturam ; & ob eam rem in facie maxima cxtenuatio,ac mutatio naturalis habitus liquido apparet. quod idem a graui interna inflammatione, vel a nimia lim
morum copia calorem innatum ad intra reuocantem, ac retrudentem, sereq; sustocantem quandoq; causari solet. hae autem extenuationes sicuti ab ea, quae per insensibilem coliriquationem gignitur, valde differunt, ita etiam a diuersis prodeunt causis, nec per eadem signa deprehendi possunt. Quod autem colliquatur in caeteris febribus, sensu depreheditur; nam vel transmittitur per lotium, vel defuit in xc trem,&inde per secessum extramittitur; ex quo duplex est colliquationis principale signum in his lebi ab scilicet,lotium , & deiectiones alui . lotium quidem hoc indicat,quando habet aliquid pingue desuper natans araneorum specie, ut habet Hippocrates lib. 2.Prognost. tex. 3 I. & Galenus ibide,& lib. 7.Aphor. comi'. 37. & lib. 3.Epid.sect 3. coni. - 4. & hoc potest esse indicium commune & staribus ard tibus,& pestilentibus,m non omnis colliquationis,sed tantia pinguedinis. lotium etiam,sii sit spumosum pistest esse colliquationis indicium, ut habe alenus libin Porrhet. cOm.
io. Si etiam cu latio aliquae partes erui, vel hordei speciem. e referetes
289쪽
reserentes una exeant, colliquatorum membrorum aut carnis pro colorum, & substantiae differentia possunt esse cotiliquationis indicium,ut docet Galenus lib. 6. Epid. sedi. s.comm. I Da iecore enim corpuscula veniunt, a renibus carnosiora,a vesica autem foliorum similia, hordeacea autem magnitudine quidem,& duritia,at non albida, iliquatq carnis note sunt, sicuti & nigrae lienis magis. Deiectiones aute Lotiis relli Mindicantes consumptionem, & colhquatione possunt esse di tione induas. verss. na aliquado sunt pingues, & he indicat colliquatione pinguedinis,ut habet Gal.lib. 3.Epid. scist. 3.c6m. 74.de 7 in fine,& 33.&lib.3. Prognoi comm. 22. de lib. primo det Crisibus cap. II .Aliae autem sunt biliosis, ut habet Galenus lib. 3. Epid. sect. 3.comm. 3 .dc hae deiectiones biliosar so. Desembes ea lent esse spumosae propter ingentem caliditatem, ut babet liquatione ase Galenus lib. 3 regiminis acutorum.comm. I a. de lib. ptima retinui. de Crisibus cap. t i. pretierea sunt hae sincere biliose, & non mixta . & hς solent esse praecipue signum febrium ardentiu colliquantium, ut habet Galenus lib. 3. regiminis acutorum comm. I 3. de haec sunt indicia maioris colliquationis factae propter in tensiorem calorem, ex quo vel colliquefit caro
mollis, vel pinguedo ipsa quidem, sed intensius, de ab into siori causa. solent etiam esse hae deiectiones aliquando si
crocee, aliquando albar. albae apparent,quando colliquefit pinguedo,dc non a maliano, nec intenso calore : subcroceae In erita aute, quado colliquatio fit ob vehementiorem calorem, Vn i,
de de colliquatur caro mollis:vel quando materia colliquς , . facienda habet aliquam malam qualitatem,qualis est pinguedo vetusta, ac semiputris , unde colliquata acquirit illum
colorem, sicuti docet Galenus lib. 3.Prognost. cona. 2 t. Hae etiam deiectiones solent esse leues,non autem asperae, nec inaequales, quod fit propter vehementem colliquationem, ex qua tota materia aequalem passa est alterationem, ut ii bet Galenus liba .Prognost. loco citato. Solent etiam hae
deiectiones esse glutinosae, de hoc propter caliditatem prist a Si dominan
290쪽
dominantem materit, unde fit lenta, ut habetur 1 Caleno eodem loco citato,& primo de Crisibus cap. i r . Verum in
his deiectionibus hoc est notandum, quod omnes tales deiectiones sun t corpulentae, & non aquosae,nec tenues, ut hahetur a Galeno lib. 3. Epid. sect. 3. comio. 3 . ubi loquens de febribus ardentibus, ponit colli quationem non esse si- , gnum pathognominum carum ,& hoc probat ex piocessu, i Hippocratis, qui ait in illis febribus ardentibus eos excreuisse tenuia, & aquosa,qus inquit ipse non sunt colliquatio
- nes, ut confirmat etiam eodem loco comm. εα & ita omnes deiectiones indicantes colliquationem sunt corpuletae, di glutinosae, ut apparet ex iam dictis a Galeno, &-deis: ctiones tam sunt,& contingunt in kbribus arderibus, quam pestilantibus, uerumtamen non eodem modo. nam in is
brius pestilentibus,in quibus valida sit putredo, istς dei citones solent este graveolentes, di putidae, ut habet Gai nus lib. 3. Epia sect. 3. comm. 7q.at in labribus ardetibus, et morbis acutis non semper fiunt tales, sed tantum, quam adest ingens putredo, ut habet Galenus lib. 3.Prognota comm. ..& haec de signis colliquation is in sebribus colliaquefacieinibus sumptis ex lolio,&ex deiectionibus. sed &his additur tertium, quod aliquando contingit colliquato eumoso genere, & sum sudores multi ; ni carne colliquata,
Sudares GPia excretio colliquationis et fit per ventrem, S hoc continquat atro gli,quando illa fluxio est crassior,vel fit per lotium bi inius πιμ rius drasta est, ct ad renes transmittimr,vel per curimquod eorumgit,ubi in halitus resoluitur, & tunc contingunt mari sudore ut docet Galenus lib.3. de Sympl. cat scap. 2 ins addo, quod aliquando metis fieri colliquationem non pinguedinis,nec carnis,nec partium lidariam, sed tantum sit uim de humorum, qui simi in venis, & talis colliquat his lignum est multitudo loth. nam cum resoluantur hum res is ichorosam saniem, si renes valida pollent vi attractrice, trahunt videmutatudo latu emergit. Si a