장음표시 사용
31쪽
Selii per enim u0nmilinis ille f0us in causa sest. Un0 iudiei 0 deprehendere p0SSemuS compilat irem; si Verba in excerptis in- Veniremus, quorum poeticus e0l0r non nisi ad Arati carmen redeat. At ille re Vera n0n paucis l00is Arati vestigia impressa esse videntur, Scilicet ib) υ λιδονερ ενὶ γαστρὶ Γυπιουσαι
32쪽
νομία alia carmina; pr0Verbia illa mihi in mente sunt, quae antiquitus a nautis et c0lonis pr0pagata de tempestatibus 0bservandis, in The0phrasti de ventis fragment0 et in problematum pseudarist0telle0rum l. XXVI 110u raro asper Sa Sunt. Τ)At etiam alia via patet. E du0bus sentibus, qu0S Supra inda-gaVimuS, fortasse alteri singularia illa v0cabula imputari 90SSunt, praeSertim cum tres illae f0rmae, quae maxime 0ssen-dHΠt, καυματίας, κοὐάς 0mneS inter Signa sublimia inveniantur. Sed de his infra: nunc satis sit c0mpr0basseeXcerptorem Arati carmen in manibus 110n habuiSSe, J000S laudat08 15, 18, enunciata n0nnulla para graph0rum 29, 34,42) ex 00dem libr0 manaSSe, quem AratuS SecutuS Sit. Iam Vero reS ipSa nos Vetat c0gitare poetam in carmine c0ndend0 Syll0gam 110Stram adiSSe, 00mpendium fere omni rati0ne destitutum. Restat at eruamus quanta fide Servaverit AratuS, quae ex libr0 deperdito, communi ill0 fonte, illustranda delibavit. Videamus igitur; utrum un0 illo libr0 00ntentus fuerit p0eta, an etiam alia Scripta in carmine pangend0 reV0l- Verit. Duo inprimis sunt, quae in cenSum Veniant, Hesi0di
33쪽
0pera, Arist0telis Mete0r0l0gica. Ad Hesiodum, caput et principem p0etarum 0mnium, qui utilem Scientiam versibuS orna-Verunt, Aratum reSpeXiSSe, per Se Verisimile est, ita ut Vix opus sit vitarum scriptorum teStim0niis; ) Sed quamvis c0gnata sit Hesi0di p00sis Arateae, quamvis multa in carmine ill0' serre καὶ inscript0 de tempeStatum vicibus praescripta silit g) Aratus praecepta tradenda resque ipsas ex un0 ill0 libr0 deperdit0 pr0mpsit, qua S Ver0 alii praebebant, pr0I SUS neglexit. Nam si Hipparetius celeberrimus ille astron0mus tribus libris n0s docet Aratum vel in erroribus eum Eud0X000nSpirare, si a Vitarum script 0ribus futiles fabulae de arte narrantur, qua Aratus res Sibi pr01 Sus alienas versibus illustra Verit, li00 certe evincitur Aratum non id studuisse, ut multis Scriptis perlectis et e0mparatis d00trinam tradendum augeret, Sed plerumque in unius libr0 nixum res ab illo explicatas p0eti00 Sermone 0rnasse, id quod ipsum Antig0nus 30natas iuSSi8Se fertur. Qua rati0ne faetum est, ut quamquam certiS versibus Aratus tenetur Hesiodi Opera et Dies ante 00ulos habuiSSe, tamen cuculum, quem fere unum pluviarum indicem
Hesi0dus praedicat V. 486 , hirundinem veris nuntiam, cicada Sab Hesi0d0 v. 568 et 582) non paucis verbis laudatas, omitteret
v0lui88e, Sed p0tius ex signis tu illo libro perscriptis eligere etiam ex Arist0phanis Avibus apparet, ubi in parabasi illa clariSSimn praeter grues mutationum nuntii milvi v. 713) et hirundines v. 714) commem0rantur, p0Sten autem V. tb94)alcedonia laudantur, qu0rum AratuS mentionem 110n facit.
Qu0d ver0 attinet ad Aristotelis Mete0r0l0gica, quae IdeleritS Mete0r0l. praef. p. VII) disserte affirmat Aratum in
USum Suum VertiSSe, et paucitate tempestatis sign0rum facile
' Westet mann: biogr. gr. p. 54. Vitae primae V. 77 γέγονε
D de ceteris carminibus, quae Hesiodi esse autiqui Opinabuntur, per ipsos titulos cogitare non licet.
34쪽
probatur Mete0r0J0giest illa secund0 tantum l000 tu ealcul0s venire et eum de sententiis universe diutis tantum e0gitari 90SSit, equidem cense0 140n priuS pr0 re c0mprobata haberi posse Aratum Arist0tele esse usum, quam certi S 00ngruentibuS locis li00 dem0ustratum sit. Quales locos invenire mihi n0ue0utigit copi0sissimos Ideleri 00mmentari0S perV0l Venti, neque magis adiutus sum Forsteri c0mmentariis, quibuS praecipue Ideleri sententia subnixa est. Forsterus enim classidat j0urnal1819) n0n tam id agebat ut 90etam ipsa Verba SiVe rerum
Varr0nem , ,in na Vulibus libris diligenter eX00luisse signa tempeStatum pr0gu0stic Vegetius narrat in Epit0ma rei militaris IV e. 4 l . Scripsit autem Varr0 Reatinus ter dereliuS ad mete0r0mantiam speetantibus, in libris de re rustica Scripti S, in duabus ephemeridibus, quarum alteram in D nuturum alteram in agric0larum usum eouseetam esse Bergi iuS Sugaciterenduleavit Mus. Rhen. I p. 367. l842. Illi seli 0pu80. III . Atque in rerum rusticarum libris tempestatum pr0gn0Stienadm0dum nulla extant; in ephemeride agresti p0st annum 46
35쪽
conseripta de melisiuin nominibus disputasso Varronem Prisei anitestimonio probatur grammat. lat. ed. Keil II Priscian VI 720d. Hert Z ,,Varr0 in ephemeride: p0stea li0noris virtutumeausa Ililii Caesaris, qui 1 a Stus 90rreXit, mensis Iulii is est appellatus , cuius c0mmentati0uis fragmentum habemus apud Censorinum d. d. natali c. 22, 10-17 ed. IIuitsch), ibique verisimile est tempestatum mutati0nes eum 0rtibus siderum et occasibus coniunetas fuisse instar para pegmatis. Ephemeridemna Valem de tempestatum signis fuisse et ex Vegetii verbis apparet et ex Itinerario Alexandri Magni c. 6 Igitur Si Terentius Varr0 Guste0 P0mpeio olim per Hispanias militaturo librum illum Ephemerid0s sub n0mine lab0ravit, ut inhabiles res eidem ingressuro Seire esset ex fastili inelinati0nem 000ani atque omneS reliqu0S m0tus aeri0S praescientiae fide peteret aut declinaret ed. Dieir. V ill manu, pr0gr. Sehulplari. 1871 . Huic igitur ephemeridi navali vindicanda eSSe Videntur, quae sub Varr0nis n0mine tempestatum Signa feruntur. Primum frustulum habemus inter scholia Germanisti Str0ZZiana ed.
ad austrum, tempeStatem humidam et Vent0Sam futurrem, item Si S0l, inquit, in 000asu Suo rubeat, SinueruS dieS erit, si palleat tempestatem signissent . Quae verba haud Sei0 an ad Arati exemplum c0nformata sint; prius enim enunciatum soluta 0rati0ne reddit, quae Aratus d0cet V. 828-3I, 90Sterius Ver0, qu0d frustra inter eXcerpta quaerebis, ad Arati Versus 858-65 speetat. ψ) Alterum fragmentum Plinius nobis servavit nai.-hist. XVIII c. 79. Qu0d quidem temp0rum iniuria aut Ρliuii negl0gentia maxime depravatum atque turbatum eSt.
stu ν ' utque es. de men Sibu8 IV p. 58 ed. Belther p. 71 74, 87 88 et quae alia Bergilius congessit sinus rhen. I p. 37Iὶ ' Eadem verba V Arronis laudantur ab Isidoro Hispaliurisi: denat. Per. XXXVIII 4 ubi necedunt XXXVIII 2. Item Varro dicit signume88e tempestatis, dum de parte aquilonis sulget et dum de parte euri
36쪽
N0vilunium enim et plenilunium sine rati0ne confunduntur, inter Se repugnantia iuXta p0nuntur, h) n0nnulla SenSu pr0I Suscarent; g) accedunt pauca quae neque apud Aratum, neque in excerptiS leguntur. Cum praeterea luna 0riens ab oceidenten0n diiungatur, sed de temp0ribuS tantum agatur, per quae Singulae lunae figurae praesagiant, nego inter talia Varronis pr0gnostica et Arati et eXeerptoris eam necessitudinem intercedere, ut de c0mmuni qu0dam lante quidquam praedicari p0Ssit. Bergi ii vero sententiam ex ephemeride navali Plinium haec Signa pr0mpSisse duabus rebus fulcire p08se mihi videor. Si enim g 348 legimus , magnam tempeStatem in mari prResagiet , minus Varr0nis quam Plinii esse videntur verba in mari , qui DrtaSSe impedire Volebat, ne quae ipse de navalibus rebus hausisset, alii in universum intellegerent. Praeterea ad HSum BRValem Spectat, qu0d minus de pluviis quam de tempestatibus praedicendis est sermo. Sed redeamus ad id qu0dn0bis pr0p0Suimus. Quaesti0ui de Vetere sign0rum lante institutae ex Varr0uis reliquiis nihil lucis asteri p0test.
vestigia extant in Nigidi Figuli seriptis. Praeterquam qu0d
paucissima Sunt, h) verisimile est illum ut Pythag0ricum et Etrusc0rum superstiti08a d0ctrina imbutum intra Sanas et Sim-
Si Orbis plenilunium in eluserit, ventos qua se ruperit et paulo infra Si plena circa se habebit orbem, ex qua parte is maxime splendebit
η Conspirant quodam modo haec verba Obscura: Si plenilunio per dimidium pura erit. dies Serenos significabit si rutila vento S nigreScens imbres cum exuerptorum ἶ 38 ιυς &ν-δουμενυς ὀ ξλιυς)
R g 348 nisi quarto die coronam circa se habebit et eam sinceram, 348 si ante quartam non apparuerit.' Servius cod. Guel s. ad Virg. Georgida I 432: Nigidius de ventis IV :
Si Summum corniculum maeulas nigras habuerit in primis partibus imbres ait sore, Si in imo cornu Serenitatem; rubens luna ventum denuntiat; fit enim ventus ex aeris densitate, densitas aeris inducto splendore lunae erubescit. Eadem paulo copiosiora habemus in Schol. Germanici
ed. Breysig p. 112 et apud Isidor. His p. de nut. rer. XXXVIII 2; ubi additur: Schol. Germ. p. 108 et Isidor His p. 5) si pallidus sol in nigras
nubes occidat, aquilonem ventum significat. μ
37쪽
proiecto cum Vari cinis tum Figuli menti0ui ideo tantum l0eum dedi, ut Viam munirem ad Vergilium et Plinium. Ad qu0sante luani accedamus, monendum eSt Varr0nem Atacinum hexametro Versu condidisse ephemerida qua Arati Di0semens latiu0 Sermone eleganter esse redditas du0buS exemplis probatur. η)Vergilius unde multitudinem Sign0rum petiverit, duo Script0res narrant. MacrobiuS V. 2, 4) Vulgo n0ta Sunt qu0d Virgilius ... in ipsis Ge0rgicis tempestatis serenitatisque signa de Arati Phaen0menis traxerit et Plinius nat. hist. XVIII g 321) namque Vergilius etiam in numer08 lunae digerenda quaedam putavit Democriti Secutus 0stentationem. Qua autem rati0ne lautibus usus sit Vergilius explicat Gellius IX 9, 3) , , scite et c0nSiderate Vergilius, cum aut II0meri aut
HeSi0di . . . Rut quorundam ali 0rum l000S effingeret, partem reliquit, alia expressit. Qui num Vera 110bis tradiderint, nunc Videamus. Atque 11011 80lum Secundum essectum ut Aratus
0mnia Signa, exceptis lunae et S0liS pr0gu08ticis, disp0suit Vergilius, sed Singula etiam genera eodem ordine c0llocavit; hiemis Ver0 vel tempestatis Signa seite et e0nsiderate ut Gelli Verbis utar) praeteriit, quae autem lunae atque S0li S pr0gn0sti ea in initio Diosemestrum tradit Aratus, ea Virgilius in fine totius loci subnexuit a luna ad s0lem pr0fectus. Sed
') Conseras velim quae Wachsmuthius in protegomenis in Lydi librum de ostentis p. XXIV Nigidio vindicavit ex L3 di enarratione; Scilicet p. 18 1-9 disputat, quae ratio intercedat inter solis deficientis colores et stellas errantes. p. 24, 12-25, 19 quid stellae crinitae significent
cum Singulis errantibu8 coniunctae; conser etiam c. 27-38
Servius ad Virgil. Georg. I 373: hic locus omnis de Varronee St. Ille enim sic: Tum liceat pelagi volucres tardaeque paludis Cernere inexpleto studio certare lavandi: Et velut insolitum pennis insun dere rorem: Aut arguta lacus circumvolitavit hirundo. Quibus cum conseras Arat. 942-45 Et bos suspiciens coelum mirabile visu Naribus aerium patulis decerpsit Odorem Nec tenuis formica cavis non evehit OV a. quibuscum conspirat Arat. v. 954-57. δ) Habes venti signa: Arat. v. 909-932 - Verg. Georg I 356-369Plu Viarum V. 933-985 - 370-392Sereuitati S V. 988-1012 - 393-4233
38쪽
110u S0lum Siugula genera ex Arate0 exempl0 disp0suit, etiam intra generis fines Singula signa ita e0llocata sunt, ut ViX futuruS Sit, cui 11011 persuasum sit Vergilium Arati vestigia in hac Ge0rgicorum parte artisSime preSSiSSe. IpSn Verba non raro mirum in 1110dum c0nspirant. Serenitatis quidem Sign0rum mai0r 00pia a Vergilio quam ab Arat0 proferri videtur, Sed Vergilius negati Vn, ut ita dicam, Signa inSeruit, quorum omnium aut inter Vent0rum aut inter pluviarum signa menti0nem feeit Aratus, du0bus exsteptis alcedinis g) et Nisi SigniS, quae A ratus n0n habet; sed nihilo minus etiam in hac de serenitatis signis disputati0ne Vergilio Aratum ante 0cul0s fuiSSe, eX Sequentibus versibus 410-414) facile intellegitur ubi inprimis e0mparasse iuvabit V. 412 ,,neS0i0 qua praeter solitum duleedine laeti et V. 1006 χαιρειν κέ εις οἰησαιτο .atque de aleedine f0rtasse iam puerum p0etam instructum eSSetibi persuadebis, Si c0nsiderabis, quam multa sint et Graeci et Romani antiquitus de alcedine fabulati: Sssyllam Ver0 et NiSum, qu08 V0lg0 creditur Vergilium carmine ill0 , Ciris iuscript0 celebraSSe, magiS e myth0rum doctrina quam e Sig-110rum Syll0ga petit0S eSSe, ipsis nominibus probatur. Cum igitur omnia n0bis ad Aratum Spectare videantur, ad Nigidium
Figulum 110nnulla refert Waelismuthius Pr0leg0m. in Lydi librum de 0Stentis p. XXV) , niSus est, inquit, Saepe Nigidianis his libris de ventis) vel, si mavis, secutus est e08dem atque ille f0ntes Vergilius Sed ex l0eis e0llatis primus Ge0rg. I 427-31, δ)
stellas, vento impellente, Videbis Praecipites caelo labi, noctisque per umbram Flammarum longos a tergo nibescere trBetu S. D H. Morsch: de graecis auctoribus in Georgicis a Vergilio expressis. dis8. Hal. 1878. p. 79 Vergilio vult hoc loco ante oculos suisse Theocriti idyll. VII v. 59 γλαυκως IN 'ηίσι rαί τε M&λιGTreos ν/χων cf. Georg I 399 Dilectae Thetidi alcyones cetera Vero prorsus discrepant. Meliore iure statuit Morsuli p. 82 Vergilium I 437 Parthenii versum, p. 65 Homeri versum imitatum esse Georg I 446. δ) luna, revertentes cum primum uolligit ignes Si nigrum obscuro
comprenderit aera cornu, Ma Xumus agricolis pelagoque parabitur imber At si virgineum suffuderit Ore rubore in Ventus erit; Vento Semper rubet aurea Phoebe.
39쪽
iiiiiiiis a Nigidii parte Stare videtur; nam eum Vergilius in universum d0ceat, quid falcata luna 0bscurata, sluid rubore suffusa significet, Nigidius, ut maXime elucet e verbis apud Servium allatis Supra p. 32 adn. 4) inter imum et summum cornu ita discernit . ut alterum Serenitatis stliserum imbris signum esse velit. Magis Ver0 Nigidianam originem pr0bat alter loeus G 001 g I 446 , ubi Sub iustem densa inter
nubila sese Divorsi rumpent radii . . . multa in tectis crepitans salit h0rrida grand0 quod Signum apud Aratum non comme-m0ratur, invenimus Ver0 grandinem in iiS Verbis, quae Waelis-muthius e Lydi congerie sagacissim0 ingeni0 vindicavit Nigidi0:
ραγη σεσθαι Atque cum ViX facere p0SSimus, quin in v0rsibus Vergilii 405 sqq. vanas Nigidii superstiti ines agn08-camus, etiam tertium exemplum a Wach8muthio appositum ut ad Nigidium referatur e0ncedimus. Quibus 0mnibus ponderatis dem0nstrasse mihi vide0r, Vergilium Signorum mai0rem partem ex Arateis hausisse, sive ex graecis Arati ipSius, Sive ex latina Varronis Atacini versi0ne, Secundo l000 Nigidium Figulum respexisse; cui sertasse imputari p0SSunt, quae Dem0eritum secutus Vergilius de lunae numeris seripsit Plinio teste. Quod denique attinet ad veterem illum sive Arati sive Exeerpt0ris fontem, neque ex Vergilii carmine neque ex Nigidii fragi sentis quidquam novi afferri p0test. Senoea in Quaestionibus Naturalibus pauca tompestatum signa pr0tulit Sed eadem tam V0lgaria, ut riSum m0VeremUS, si ex syll0ga quadam Signorum eum illa peti SSe putreremuS.
Accedit qu0d Vergilii G00rgie0rum tractatam illam partem in primo libro bis, in septim0 ter laudat. Ad perditum igitur illum de signis librum illustrandum nihil lucis ex Senecae quaesti0nibus assulgebit, sed tamen et illi libr0 et n0strae t iti
40쪽
dissertationi e0nsulere mihi vide0r, Si 110nnulla transscribam ex quibus intellegatur, quid Vir Summ0 ingeni0 magnaque scientia praeditus de universa signorum d00trina phil0s0phatus Sit. . Nat. quaeSt. II 32, 4 X0n a deo pennae avium reguntur nec pecudum viscera sub ipsa Securi formantur: alia ratione sat0rum series explicatur indicia futuri ubique praemittens, ex quibus quaedam nobis familiaria, quaedam ign0ta sunt. Quicquid ratione sit, aliquius rei futurae signum est: Drtuita et sine rati0ne vaga divinati0nem 110n recipiunt. Cuius rei ordo eSt, etiam praedicti0 eSt . . . nullum animal eSt, qu0d 11011 1110tuet 0ecursu Suo praedicat aliquidn011 0mnia Scilicet, Sed quae- dum notantur . . . quid, tu t0t illa milia siderum iudicas 0ti0sa lueere 2 Videsne quam invitus rati0ne et 0rdine iactatis Vir St0i00rum sectae adscriptus in anilem illam superstiti0nem incidat, unde iure animos 110Str0S revocat Cicer0 de divin. II c. b)n0n divinantis sed gubernat0ris periti esse affirmanS Vent0Saut imbres impendentes quibusdam praesentire signiS - etsi haec ipsa Drtuita sunt; plerumque enim, n0n Semper eVeniunt - quae enim praesentiri aut arte aut rati0ne aut usu aut 00niectura p0SSunt, ea n0n divinis tribuenda putas, sed peritis. )Ρlinius in naturalis hist triae libr0 XVIII magnam materiem quaesti0ni 110strae reliquit. Ut enim in prim0 libr0 Summatim iudicavit, enumerantur Pr0gn08tica 78-90); atque
a V0lucribus, 88) a quadrupedibus; quo in summario dubium est quid sibi velint verba , ab ipSis tempestatibus : c0mmemorantur autem capite 86 1110ntium S0nitus, caeli murmur,
folia sine aura ludentia, lanug0 90puli volitans aquisque plumae
Unde in eodem libro c. 70) Cicoro loligines et delphinos
prompserit non habeo dioere. Certe de eius Arateis cogitare non licet in quibus de neutro quidquam est. Sunt Verba haec: Gubernatore8 cum exsultantes loligines viderint aut delphinos se in portum conicientes, tempestatem significari putant. Haec ratione explicari et ad naturam revocari facile po88unt.