장음표시 사용
191쪽
mitur scientia, a, quilibet praesumatur scire iura .l . leges .C.de legi. nisi sorte fuerit minor, mulier, vel rusticus, vel similis persona, in qua praesumitur iuris ignoratia. l.cum de in ἀ ldebito in princ. ff.de proba. quod dr-ctum Inoo .sequitur Alex. in.d .l.qnidam coisulebat in. v. col. nu .xxiii j. sed Ia indicta .l. si couenerit in fine .ponit uoudicitam post Bal.& alios in .uturis ignotantia.C. qui adimi. quod rustici,ct mulieres non excusantur in ignorantia iuris,ciam sit reg.qd talibus erratibus in iure no succurrit nisi in casibus a iure expressis.l. fi .cu alij x.
C.detur.&sac.igno.vndes dicit ipse)ex mente Bal. q, sicut rustici vadut ad nemus pro i ignis.& mulieres vadant ad indulgentias ita debent ire ad aduocatos pro habendis consilijs. Praeterea dicit Arcti .in .d. consi. qd' iste talis potest petere compromissum, eo quia isti arbitri electi eκ sorma statuti .dicuntur esse iudices delegati, ct cognoscerevice illius qui prius cognoscere debebat,secundum Bart. in . l. fina .C. de iudi . quem ibi sequitur Bald.& glosin capitu .suspitionis de officio deleg.vnde dicit Bal .secundum ipsum in .l. prima.C.si quacun. prῖdi .pet.quod in arbitros electos exsorma statuti transfunditur iurisdictio prioris iudicis ex quo videtur ὁ -
babiliter dici posse, quod promissio secta Je iudicio sisti, & iudicato soluendo in iudicio .d. asstabris haberet virtutem suam etiam coram arbitris. Si suum effectum: quoniam promissio secta coram iudice ordinario, habet effectum coram delegato qui
cognoscit' vice eius a.vir bonus. Tiudi.sol. ct nota. Bartol. in .l cum apud Semproniu eode tit. tamen subiungit ipse quod Bar.& Bal. sup hoc puncto aliqualiter variat: videlicet utrum isti arbitri electi ex sorma statuti sint iu-t dices delegati ideo ipse no decidit o hoc capite, sed ex primo tandamem, si iste pinquus positi petere c5pr imissum.' gaudere biificu, statuti no state fideiussoe de stado iuri peum.. praestita: sed quia arbitri electi ex se . ma huius statuti succedunt loco prio-:rum iudicum,2 sent ordinari, proue dieam infra in quaestione sexta princi ideo ex eo sundamento φ arbitri sint iudices subrogati loco priorum substin'ri potest praecedens deciso Areti. .
- Ouaero 'Sxantestatuto nostro.
q, debeat fieri e promissum ad cuius in statiam debet co- pellere magis ruderi ad c5 promitten- iidu partes ipsas .an insta oria actoris .an vero ad instaria rei. Pau.deca. in cos. Ixv.secundu quod allegatur per Al xan.&est in antiquabim pressione: sed est consi . xiij. visis,&c sideratis orbus
de quibus uapra fit mentior super eo quod primo loco quaeritur volu .ij. dicit φ si statutum no declarat ad cuius instantia debet iudex copellere partes ad faciendo dictu copromissum .intelligendu est sane, o ad insta tiam illius
tra quem mouetur controuersa :ga in eo cessat omnis suspitio calumniae no autem ad instantia eius,qui cotrouersam mouelanis contrarium iudici videatur, alias aperta erit via unicuiq; indebite , de iniusὸ vexandi aliquem:&ab eo extorquendi, indebitὸ faciendo eum citari, cum nultu ius vel actione pretendere possit contra eu ut
deducat ipsum ad copromissum: qui interdum pr ter omnem iustitia gra-
192쪽
tiant unum:&alteri tribuunt praeda, I Summarium. Uprout experientia docet, ct hoc euitare debemus A. de transac.l. cum iiij. . t te V in Ino iuris an se compromlitaris eum his quidem , ix bene sacit qd Quxstio iuris,oe quatili am quasint. ibi not. Angei contra illos qui fingui et Lexstabes , plures oe varios intellam si Iuem , ut veniant ad compromissum: an hea debeat compromitu in quo casu de iure fieri non deber, 3 Causa clara ansu compromiranda. ' sed aduerte quia cum per statutum 4 Causa ex imisumento Parentigiato, amnostrum cautu sit quod quaelibet pars compromittatur. .. . Ipossit petere compromissum , cessat s Dubietas si aliquo casu potest ex innnumἔihate difficultas. tamen in dubio, iu- to oriri, an compromιttaturi ido debet esse magis pronus ad con- 6 Caussa ex iurata promi ιone, an compro-t cedendum compromissum reor quam mutatur. actori . quod idem voluit Alex .inco. 7 Causspirat Limidenhanper arbitrosilio aecli iij. abunde sat is,columna pri- c noscatur. ma,versic.secundo. volum. sexto & in 8 Clericus arbiter Au eum ι de causast; consilio .cxliiij.viso statuto,colum .fi. rituri, incidenti. versi .sortius .volumi. vij. - 9 Causa usuraris,anveniatfub hoc statuto. 1. 1 Io Causa mixti imperis,an veniat iustatuto.QV ARTA QV A E s TIO 1i Cauca tutelae,an sit copreMusa a saluto.
de quibus Causis possit, in Causa executionis legatoru,vel aliam ron rum, an veniat subpaι-to. 13 Causa quod notarius corrigat errorem ira frumentν,aude ea psit compromitti. , I Causa restituti.is in integrum,an veniae
sib bοι statuto. I 6 Cognitio, an debeat res Atui in integ.an Compromissi petitio, et si personae posu deduci in comhromissum. habiles sint ex causarum qualitate, ret Statuti verba si adeo generalia sint tι- quandoq; tamen impeditur, mulim; prehendant causa. mixti imperis,an de illuexceptiones oriri possunt quae illud P u compromitti. excludant. ideo de Causis per statu- IS RMitutio inintegris s incidit in causam,
tum non comprehenss: & de Excer an de ea cognoscant arbitri num .is. ptionibus compromissum prohibenti I' Causa alimentorum,an compromittaturibus videamus ,& quia exceptiones dio Causa dotis, in ,eniat pub hoc patulo. omnes peremptoriae quae litis ingrcs et i Causa emergens ge compromittendo. , sum impediunt: eadem compromisi i o Principata causas non est ιῆpromi fututu, petitionem impediunt. ex hoc appo- an incidens, vel emerges debeat c romittM. sui tractatum c5tinentem omnes ex- 13 Causa reconuentionis,a' debeat venise iniceptiones peremptorias quae litis in- cmpromisso. . . . itior I
EArgumentum quarta Quassionis.
193쪽
αs Causa an crationis,an sit copromitenda. x 6 Causa criminalis,anp u in compromisj.maedura. α Causa diuisionum iam factamm,aude. at compromiti. Σῖ Res prohibita alienari, an comprehendatur in statuto.γt de ea psit compromitti. α' Res emphteotica,au reuiatsub tuto.
3ο Res ira latis,anpos deduci in compro-m sum. 3i Res deicommissaria, an comprehendaturio patulo.
duo propinqui habebutquae bone iuris inter se,
mittere,& in hoc sciendum est quς sit quaestio iuris, ct quaestio facti Bald. in
c. pastoralis in j colum . de rescrip.di
cit quod quaeda est quaestio iuris,quae
dirimitur per leges. vel costitutiones, quς pol esse dubia propter Obscuritate legis, vel costitutionis, vel propter diuersas opiniones doctoru,vel Ppter imperitia. secundum Inno .ibi insti .de
obli . quae ex qua . males in prin .Vel,ssa sorte est extra uagans, ut .sside ori . tur. l. ij. .deinde. F. de re iud.I.cu prolatis
quaeda est quaestio,quae a principio est ficti sed in fine est iuris .ut quaestio de cosuetudine, qni an sit cosuetudo inducta: factis, ct teporib'indiger P tionib' facti: sed postqua hoc est probatu: si dicitur cosuetudine non valere ista est quaestio iuris ut in .c. j.de c5sti .li. vj. S.l. iij. .diu'.ff. de sepul. viol. de nota a, hic assumitur ius p iure legis,vel cosuetudinis .ut iusti.de iv. na.
.ex nostripto. sed Ang. in . . Arethusa. Ede stat. ho m. magis clare dicit
qu stio facti dicitur, qu factu est in- .certu sup quo lex no praesumit:& susthoc nec sapies pol cosulere nec iudex iudicare, nec pars tenet respondere.ind. l. Arethusa. D. E. de fund. instru .LSeie. M .fi .ubi est expressium.quaestio iuris est,quado factu est certum,vel incertum tame super eo cadit iuris praesumptio. haec colligo dicit ipse) ex di
di .diciis quaestio iuris est,quadosa.ctum ponitur pro costanti, quaestio acilem facti qua do nihil ponitur pro co- stanti per tex .in .d.l. Arethusa S alijs. His praesuppositis quantum spectat ad . q. nostram dico quod si quaestio est iuris: pars non potest compelli ad co- promittendu. ut vult Pet. de bella per
in .l.cum proponas. C. de reb.cre .dicens non valere compromissum, quia claudicaret inu arbiter esset certus qua
sententia ferret.idem voluit Salyce. ind.l .cu proponas squamuis secundum ipsum quidam P e. tenuerit cotrariu).cum sententia iuris non est in potcstate iudicis: sed lepis per .l.pruna. .ca lumniatoribus. T. ad turp. sed dicit Saly . hoc nil releuat: quia arbitro non daretur potestas aliter iudicandi quam ius disponat,& dicit Bal. in .l.ancillae in .iij. not. C. de sur.quod hoc statutu intelligitur de quaestionibus secti: node quaestionibus iuris quia iura sunt certo, sicut dicimus in simili in . Lornamentorum. T de au.&arg.lego .sed si
mixta est quaestio in iure,& iacto, tuc propter factum debet comp/omitti
194쪽
prouoc. non est neces. ubi dicit quod de ea quaestione an minor possit testari non debet compromitti: quia iuris est.&ita dicit tenere Pet. ee Cyn .ibi. Ioan .de imo. in .l. si sic s. de verboruoblig.secutus est hanc sententiam, &allegat not. per Barr.in l. ille, aut ille. s. cum in verbis.ff. de legatis tertio. Bald .in consilio .clxxiij. quidam Ba tholomaeus in fin. volumine secundo. firmat hoc & Alexan. in dicta. l. si . sic
tenet eandem opinionem, notus ea ratione : quia quaestio non est ubi est casus legis,quod etiam tenet ide Alexa. iii .l .post rem .ff.de transac.in addit. ad Bartol. in verb. dubium & Dec. in .c. pastoralis columna secunda in versic. insto. prima de rescriptis, ct Alexan. in conss.lxij. in causa & lite vertente, columna secunda volumine septimo, ' Soc.in consilio.lj praestantissime doctor,columna secunda, volumine primo,& Fran .de capi .lis. in prima con-ni. C.& And.barba. inconsi .lxxxviij. illud reseram columna fina. volumi. retio.& Alexan .in consi .lxij. visa facti narratione, volumine secundo, ct Iaso. in .l. penul.C. de pactis, columna fina. Phil .sranc .in capitu .saepe in sexto nota.de appellatio.& Fel.in capitu.
de exceptio. & dicam insta in verbo exceptio allegationis iuris. & sequeo. Intellige tamen praedista,quotiescunq; de quaestione quae verteretur inter propinquos: esset casus legis clarus,qui posset discerni per aperturam librorum .secus autem si esset quaestio in qua reperirentur variae opiniones. nam tunc posset compelli propinquusaa compromittendum . ita ponit Bal. in .l .cum proponas.C .de re.credi. qui dicit, quod de iure probando bene potes compromitti: quia est causa mixta . cum facto: sed non de iure.quod apparet per aperturam librorum , puta .ari pupillus possit testari. si autem esset quaestio in qua essent variae opiniones: bene posset compromitti qualitercurique . quia in neutra parre est ius aperrum, ut i cum prolatis. T de re iudi Mnota. insti. de oblig. quo eX qua males.
postprine.' Bala .sequuntur, ibi Sal. . ct Raph. lg hoc etiam ponit Soc. iii rubrica . T de reb. dub.qui dicit, quia praecedes conclusio intelligi debet nisi ius, seu determinatio iuris sit dubia
propter varietatem opinionum . nam
quando lex multipliciter intelligitur. eius veritas ignoratur. allegat Bald. per illum textum in .l. scire leges. E. te legib. & ideo tunc cadit compromita sum & praeceptor meus.d. Marcus domantua. in rub. ff. de ossic eius .colom.
ix. nume. xxvi j. dicit post Bald. in . M. in s n. C. debon .posset.secu.tab. quod illud c5muniter ignoratur quod multipliciter exponit:& ignorare id quod est multipliciter intelligibile, non est lata culpa,& ibi complura adducit sa- cientia ad hanc materiam. limina hoc sequutus est Ba p. de sancto Blasio in
opiniones doctorum faciunt rem duisbiam, alleg. l. si quis in conseribendo. C depact.& ponit Corn.in cosi. ccxc. quod fuerit iust3 colum .iij.in s n. volumine. l. sui dicit. quod probabile dabium iuris aequiparatur dubio facti
per not.per Ioan .and r. in .c. unico de
post ut . prelat.& per Petr. de ancha.d d. Anto. Imo.& Panor. in cap. cum dilectus. de consuet. per tex. ibi, secundi unam lecturam,&. d. Anto. in cap. de quarta
195쪽
colum .vij.versic.limita utiliter,ix pletae circa praemissa in cap. l. colum. PCn. verticu . limita septimo de semen. ct reiud.& Inao .in cap.si diligenti,eo. titu. . ct iecundum hanc limitationem reperio quod Iaso. in consil. xxxv. redemiaptoris nostri volumine primo consuluit cuius consit .noui zer in lucem venerunt:& ibi multa in materia nostra adducit,
IA u habere dependentia ex praea missis,quaero si est taliqua causa clara inter duos consanguineos, nunquid alter possit compelli per alter uad com- , promittendum prout statutum com- mittit. Raph. Fulg.in consi cxix. proponitur quod Federicus tenet, quod stante re clara possint partes compelli ad compromittendum : quia illa ratio quod transigi, vel copro inim non rossit, nec deberet, quia res certa sit ex inspectione. rransactionis, ct gestis apud acta iudicis: & quod so per certo non transigatur,es falsa eo. ua secundu hoc super omnibus de quibus probari possit publicis documetis:& multo magis si iam in iudicio probatio sacta esset, ante etia prolata di Tnitiva sententiam:& rem iudicatam tranligi non posset,quod ridiculum est,esime uentus iudicij semper dubius censeatur usque ad prolatam diis nitiva sententiam,& rem iudicatam, quae nullo iuris remedio attentata sit; nequc attentari possit. nam potest rem iudicatam, ii,vel appellari possit, transiigi possit, v r. v. de transactionibus .l. ct si post
Facit pro praemissa conclusione illust
quod facta petitione per auctote, etiasi res sit clara si fuerit per eum negata: efficitur dubia. nam per negationem redditur res dubia .l. poli rem iudicatam .ibi vel negotur iudicatum. T. de transac.l.iiij.in princi p. C. quib. ad liber. procla. non li. per glossi. js.j. Tml noua.& in .l.j. C. de procur. ex quo videtur, quod nunquam res sit clara, ct per negarionem facta dubia, debeat compromitti.
Facit insuper,sta isti arbitri electi ex
forma statuti succedunt, in locu judicum. ut per Bald. in .l. si iudex. ff. de his qui sunt sui vel alte. tur.& habent
iurisdictionem a iure ordinariam .per ea quae nos.in .l. fi . C.deludi. ct dicanita fra in . q. sexta princ. ct ideo prout iudex super articulo claro iudicat. ita &isti arbitri assumi debent super causa clara , quoniam iudices sunt ex quo iurisdictionem censentur habere,& loco aliorum rudicum subrogantur.
Contraria opinio quod in causa clara non possit peti compromissum, tenent communiter doctores: ct pro hoc est lex.& ibi Alexand. in .l. si sic. E. de
verbo.oblig.qui dicit quod illa lex inducitur ad quaestione per Imo. quod stante statuto nostro, quod de litibus
vertentibus inter coniunctos omnino
debeat fieri comproni issum. si eueniat litem moueri super re clara, non habebit locum dictum statutum. allegat
not. per Bario. in .l .ille,aut ille. I. cum
in verbis deleg .iij v bi statutum quod causae debeant committi consilios pientis procedit quando sunt dubiae. secus si clarae. praedicta probantur pet
196쪽
l eleganter in prin.&ibi Bart. iuncto. φ . si quis post. u.de condi. indeb. & in l. post rem.& ibi Bar. ff. de transac.
Facit pro hoc quod ponit Abba. in . c.
exposita de arb. tu glo .ij. ubi dicit.nos. bene istam gl.iuncto tex .primo, in eo quod uiparat transactione, ct comis promissum. secundo,quia ubi non potest transigi non valet copromissum. Da coprom illum est quaeda transactio in au c. si vero contigerit de iudi.& inducit iloc pro statutis locoru in quibus cauetur ut inter consanguineos fiat coni proausum .debet enim statu tum intelligi, quando petitur comproni; Tuin super te dubia. nam si res esset cerra, ct clara, que ad inodum non habet locum transactio, ita nec compromissum. Dictu hoc, quod in re clara no com Promittatur .ponit Anto. de but. Ioa. de imo. dc Card. in .d. c. exposita de arbitr. ct Barba.m consit.lxxxv. illud in medium ubi multa accumulat volu .
iij. ct intercettera adducit dictu Raph. Fulg.io. t ij.C. de legi. ubi dixit quod
statutum cogens affines ad copromissum tantelligitur de re dubitabili. &ponit Alexan. in consit .cxxxv. citra. j. dubitationem .colu .j. volu .vj. qui dicit quod copromissum, sicut nec trans
actio potest fieri sup claro & liquido
lxviij. visis mihi propositis in fine. de
Et tenendo hanc parte ad contraria
respondet Corn. in consil.ccxc. quod fuerit iuste volu .j.col .iij. dicens quod per negationem facti non apparcntis res dubia redditur, quae clara redderetur per consessione. ita loquuntur in contrariu adducta. sed per negatione iuris non redditur res dubia,nec simile per negatione facti apparentis. ideo si quis ostendit instrumentu procur. licet ad uersiai ius illud neget non redditur ex sola negatioe res dubia, ideo
non tenetur cauere, prout Doc. concordant in .l.j. C. de Procura. negatio
enim tunc reddit rem dubia quando est probabilis. lec' si est improbab iis. na talis negatio no reddit rem dubia. vel dicas prout dicit Bald. in .l.j.sside transact. quod aut res est liquidanda.
tunc negatio facit rem dubiam. aut liquidata. tunc negatio no facit re dubiam,vt no .m. l. oe post rem,eo. titu.α ibi infert ad quaestionem nostram.
s Vel dici potest ex mete Angeli in .l.
post rem .st. de transac. ut refert Barb. inconsilio. iiij. clementissitnu colu . finali, volumine.iiij. quod negatio percaluniam euidentem, vel absque calunia. cum probatio est in promptu de contrario non facit rem dubiam. Nec obstat,quod dubius est litis euetus,quia illud est regulare. non tamen quando res est liquidata adeo quod non restat ni si reserre sententiain: αremanet solus articulus iuris. na tunc
licet sit aliquale dubium: quia iudex
propter ignorantiam, vel malitia posset iniquam serre sententiam. non tamen est talis dubietas quae sit in conis sideratioe quin dicatur res clara adeo
quod super ea nequeat tra sigi, neque compromitti.& subiungit Corn. iii dicto consilio, quod hoc firmat, Bald. in consit.
197쪽
eon sit. cccxxxij. incipio. super eo quod quaeritur columna tertia de est in consilio. ccclvu j.volumine tertio. ubi concludit,quod licet statutu mandet causam compromitti, tamen re liquidata non pol peti cHpromissum: ct quia res clara. & quia qua pdo nihil restat ad liquidandum censetur tacite in causa conclusum,alim.l. cum a nobis. C. dedita. l. qua uis indubitari.C. de adulte. item ponderat, quod i sta statuta sunt inducia ad dirimendum lites, non ad differendum .adducit .l.quamuis .isdeat b. ct si iudice volente sententiare potest peti c5promissum: non abbreuiantur seu dirimuntur lites sed differuntur. & praedicta demonstrantur vera per ea quae ponit infra in quinta quaestione,princip in verbo publicato processu. ubi ex dispositione.l. publicatis attestationibus no licet copromissum petere cu esset iniquia iam clara, ct expedita sere, petere compromissum:&causam differre per text.in. l.fin.& ibi Pau.de de castr. C.de compens.
Non obstat quod subrogantur loco
iudicum, ira respondet Corn. in dicto consilio quod licet subrogetur, tamen subrogantur ut arbitri.& compromisi sum est quaedam species transactionis: de in istis arbitris iuris loquuntur Docto.tenentes quod super re clara vel articulo iuris non fit huiusmodi copromissum:vel dicas qudd quamuis su
rogetur loco iudicom ordinariorum, attamen in isto casu cessar ratio statu-ti,quae est: ut iurgia ct lites tollantur, δε abbreuientur.per ea quae dixi supra in secunda quae. primae, quae . princi p. nam si de re clara compelleretur compromittere litem coram his subrosa-
eis:ygerent de causa de qua non debet
litigari.quod esset contra mentem,ctverba statuti quae requirat litem esse ut copromi t talu r,v t dixi supra in tertia quaestio primae quaestim princi p. in verbo con trouersia in versiculo iustio
6 tigionalo. mi aeritur an talis causa comprehedatur a statuto nostio Bau. Hi .leleganter in prin .sside codi. inde. dicit quod statutu nostrum non com- prehendit hunc casum si, instrumenta gua remigionata habent exequutione paratam ex forma statuti : quia compromissum est quaedain transactio, in authen .ut diser.iud. F.primo , ct in authen .si vero contigerit C. de iudicis
ct ibi not. sed de eo, quod est certum non potest transgi. ergo, Φc. Rapha. fulgo .m dicta l. eleganter dicit quod quavis Barto. videatur sibi ipsi contrarius in .l.quod ephesi in . . primo.K.de eo quod cer .lo. dicens quod compro-ntillum non est tras actio proprid, quia illa non potest procedere nisi aliquo
dato, vel retento vel promisso, Se ex compromisso possit reus non unquam in totum ab lui,ut ibi per Barto. Luat opinionem Barto. hic, ex duobus primo,quia in trans ictione sufficites.se promissum aliquid etiam sub conditione .l. si super. C. de transactionibus, unde cum in copromisso promi
latur de parendo sententiae arbitri, Scde illi stando dicendum est esse transactionem. Praeterea alia considera ii
ne potest secundum ipsum sustineri dictu Bar .sa scilicet cessant verba sta
198쪽
tuli dicentis si sit lis vel controuersia cessantibus verbis statuti cessiit dispo-sitio statuti .ut ibi per glo. db rex .a co-trario sensu in .l.post rem iudicatam. siue re iudi.dicium hoc Barro.quod statutum nostrum non coprehen athunc casum sequitur Iaso Soci .in di- 6cta .l .eleganter in princi .dc Paulus de castro. in .j.constitutio. C. colum .ij. &Alexand. in constio.lxij.visa secti narratione infin. volu .ij.dd Ben .de Bar. in tracta.de guaren quaestio. xx. secv- .da quaest princi p. Intellige tamen praedicta quando. instrumenta essent clara ct aperta, secus aute qua do aliquo modo essent dubia: quia tunc remanemus iii dispossitione statuti P ut traditur per Barto.&alios ut supra.& ponit S in . in consilio. iiij.visis actis Se actitatis volumi j.ubi dicit quod pro hoc facit glo.
in capit.qui contra iura de re.tur. lib.
v, ct in capitu cu oli in de vetb. significa.& ibi Abb. que volunt,quod licet confessio facta in iudicio indicat noto uiu, tamen illud procedit quando con
sessio non offuscatur ex aliqua causa, seu aliquo iure eu ex aliis circunstaths .adducitur etiam: Bal. in .l. ij. C. de ex .re.iudi. dZ in .l.j. T de lega .ij. ubi dicit quod via exequutiua non habet locum quando tale instrumentu guarentigiatum est offuscatum .inserendo quod si pater secerit diuisione citfilijs, de nepotibus de rebus prosecti-tijs ct subinde factum suerit instrumentum guarentigia tu , quod supereo instrumento, oh in tali casu potest peti compromi sium : quia non est res adeo clara.hanc eade declaratione po.nita. Lanfra.sequutus opinione Ba D.de alioru in tracta.de arbit.quaest .l.
An & isto casu si agens promisisset
stare conuentioni,d. iurauerit: si post. ea de ea re conuenta agat poterit petere copromissum. Paulus de castro
in consi.xiij.visis,d. cosideratis omnibus de quibus supra volu .j.dd.ij.de in antiquis consit .lxvij.vol. j.ponit iliane quaestio. δ: decidit quod non:quia statutum de quo supra in quo se sundat actor ad petendu copromissum, non habet nec habere potest locu in casu in quo praelatus actor molestado pr
dictos venit contra iuramen tu,quod seruare posset si vellet sine interitu cilutis eternae, nec suit vi dolo vel metu praestitum: nec tendit in preiudicium alterius qua iurantis.& sic de iure canonicocopellitur ei stare, d. non contrafacere.posito, quod contractus seu transactio super qua fuit interposita esset de se nulla capitu.cum contingat de iureiur. de pactinapi .ij. Iibr sexto.
Pisterea s dicit ipse non valent.ll.
dicentes quod iuramenta interpositu super alienatisie fundi dotalis,vel super futura successione non valeat,nee sit seruandu .C.de colla .l. pactu quia
sunt correctae perdaeapitu. cu contingat d. per dictu capitu .secundum depact. libro.vj.quia ius canonicu pre ualet in hoc iuri ciuili,etia inter laicos cu agatur de piudicio animae iv xta no.in capitu.ii .de regu .iur.libro
vj. per glo. dZ Barto.in a. priuilegia. C. de octo sanctis eccles js .ita non valeret statutu disponens quod iuramen
199쪽
tum non seritaretur ga non potest esse
potentius, ct maioris efficaliae,quamuis comune a quo statuta consequuntur robur.l. omnes populi. de iusti.&iur. si igitur hoc est quod statuturii, si
specialiter hoc disponeret no valeret. sequitur quod in generali dispositione prefati statuti hoc oon comprehenditur. quia in senerali dispositione statuti non venit casus, in quo statuentes non potuissent specialiter statuere. 1Lquq in fravd .cred .l. si pater,i . ff. ad municipa. l. luctus.=.pe .ibi cum ad ea quae ct c.dictu hoc Pau.de cas . refert, Et sequitur Alexand. in consit.xxxvij. viso,& oportunὸ discusse colum. vii l.
Barb.in consilio.litiaelementissimum colu . penul. volu . iiij.& Deci . in capit. constitutus colum .ij.de rescrip.&dicam infra in hac.quaest. in Verbo exceptio pacti iurati.
bitri electi ex forma nostri sta tuti pos sint de ea cognoscere,& partes copelli ad compromittendu Roma .in consilio .cclxxxix .in proposita c6sultatione ponit hanc quqstio .ct arguendo ad
partes determinat talem causam non esse copromittenda: motus ex decisio. ne Bart. in .l. ius dandi, alias .l. pretor. ff. de tuto.&curato .da.ab hijs dicem. iis,quod ex forma constitutionis v lentis omnes causas compromitti debere in arbitros, ct arbitrantes. de iure,& de facto non poterit c5promitti ea causa super qua prohibita est traia
actio,ut est causa tutelae per. l. in eos.sside tutet. Praeterea dicit ipse )constitutio loquens per verba generalia, nunquam includere ea intelligitur. velle super quibus ipsa statuentes no potuissent specialiter disponere. quddcausae matrimoniales, seu status con- cernentes legitimitatem persona valeant in laetos copromim.igitur &c. Q aod autem id specifice disponere non potuissent, probatur.quia non valet irrationabilis constituto ciuitatis temporali iurisdictione ecclesiae subiectet iuri canonico contraria .ut dispu
silijs suis sub titulo de constitu .consilio decimooctauo.& est casus in casitvloaeum essem de testanae .sed huius modi constitutio multiplici ex capite est irrationabilis. igitur &c. quod autem irrationabilis fac, patet:quia facultatem cognoscendi in matrimonialibus laico cocederetur,quod est prohibitum de iure capitu. quanto,& G itu. decernimus,& quae ibi notaeum aec cognitio spectet ad episeopu cap. accedentibus de exceLprelat. e Item,quia per eam constitutionem
laici debilitarent iurisdictionem episcopi eorum superioris in spiritualibus,ad que spectat de huiusmodi causis cognoscere.iniqua autem & coninsequenter inualida est illa constitutio, per quam in serior iurisdictionem superioris infringit capitu .veniens de
iureiurando not. Barto. in.Lpen .ff. de
aqua pluuia arcenda. Item quia videretur cognito matrimonialis causet laico concedi canonum peritiam no habenti cum dicat text.matrimoniales causas per discretos iudices tractan
200쪽
di,' statuta ea non u non ignorent,de consimg. d. affinitatς capitu. ex lueris tu fine. Praeterea secundum ipsum est casus de hoc in capitu .caula restituti nis de in integr. restitu. I in .l. non distinguemus.in. 9.de liberali. Ede arbit.& est tex. in capitu .contingit ct in
capi ἔ u. per tuas de arbitri in quibus habetur quod laicus, licet habeat clericuadiunctu, non potest de spiritualibus
cognoscere per ea rationem quia non decet ut laicus in talibus arbitretur.
X Nec obstat ratio Bald. in . d. l. vii ea. C.de conse quia quamuis arbiterita cognoscendo non videatur usurpaxe iurisditione ecclesiastica: ta inen sibi . cognitio denegatur. quia non est ratio prohibitiva cognitiois ea scilicet usuryatio iurisdictionis,sed desectus potestatis,quia circa istas causas est in lai
idem determinat Roma. in cosil.clxij. idem mihi. s Lanis. in tract. de arbi.quaest.xlviij.
Par.vl. idem determinat ea ratioersa statuta recipiunt interpretatione pasi tuam a iure communi .l. ih C.deno-xa. ct in capit.dilectus de consue.Vnde dum statutu dicit,omnis cotrouersia compromitti debeat &c. Intelligi debet quae possunt de iure communi compromitti id est de natura sui in copromisso deduci.* nota dicit ipse)quia quotidiana. Bapt.de san. Blasintract. de arbitra. quaestio. xxj. decidit huc articulum,& dicit st Bald .in .d. l. i . C .de conse.male sensit, ct meliorem habuit opinionem in.l. non distinguemus . . de liberali. ct subnectit rationem . nam arbitria sunt redacta ad in
etia incidenter non cognoscit de causa spirituali quando est quaestio iuris, non solum facti .ut tenent Barto in docto. in .l.ij.is.de iurisdi. om. iudi. ιχ in l. Titia .ss. l.matri. Ergo nec arbiter. Alexand. in .l. Titia. colu . iij. versi .vi.
ffsol. mat. dicit st dictum Balaest valde periculosum. Aduerte in hac.q.q, ct si opinio Roma.& alioru,q, talis quaestio matrimoni j incides no coprehendatur.sub nostro statuto in se, ct habito respectu
ad ius comune sit vera:attamen si ad ius nostru Patauinu aduertimus,ce tum est tale causam matrimoni j incidentem,a statuto nostro comprehendi, ct pro hoc adduco aliud statutum.
ius verba sunt haec. Et quod causa
filiationis, ct matrimonii, incidens, vel emerges coia iudice seculari possit cora eo de finiri,& term mari . haeo illud. non discutio nunc an tale statutum teneat de quo per Alex .in .l.titiaver. vij. T sol. mat .cu per domini u Venetum sit approbatu & debeat obseruari: ct ideo presepposito eo, pro vero dico.Q statutum nostru de copromis-ss debet interpretari secundu predictu statutu magis qua secundu ius comune.& pro hoc facit dictu Anchari in cosi .ccccxxiij.Viso puncto in si .ubi dicit,& si tu dicis quare magis admittis suppletione unius statuti ad aliud, ct no suppletionem iuris comunis ad statutum. respondeo cum philosoplis , in habentibus symbolum. facilior est
transitus. l. sed cla patrono. ff. de conr. rab.&.l. an inutilis. V. de accepti l .defc statutum nostru dςbet recipere in terpretationem ab alio statuto, no au