장음표시 사용
271쪽
turbata occidat amlaum,hoc dicitur fortuitum, S: Dico a fortiina,i castis differunt, inquantum fortuna proprie locum habet in causis libetis, Ui, sus vero in causis naturalibus, Eriplicatur Nam fortuna Reasus proprie segnificant causas praeter intentionem agentes, anne intento deficientes s dictum est autem supra quod, latura , voluntas agit propter finem et Dum igitur causa naturalis dencit a fine,&de Oieid effectum a prouisunx, est iiim umro causa liberae, ut homines in surs negotia , d
sistunt a fine proposeo in impingimitii aliquis
aliud inopinatum, siue bonum , siue malum, dicram sortuna Sio v. g. dum alvirliquibus atmis nix. re intumescens circa littora Belgica ruptis obiice. proximos camposciis inminera mulinii fine hominiam, aedificiorum vique in hodierna
diem absorpsit, dum effusi imbrium copia inti
mescentia flumina domos, agros abripiunt ,haec fontia dicuntur fieri a casu non enim Misa moris maris est absorptio hominum sed purgati aquarum , nee finis pluuia est ruina agrorum sed humectatio terrae . Dum vero Absalon fingiens implicato ramis arboris capillamento suspensus haesit;dum Baiam Thameriane declinans an transitu fluvii rigescentibus ex aquae frigidit te iumenti sui neruis ultra fugere non valens , ab hostiri equitatu captus est haec, similia fortunae tribuitnturi non enim uterq; finistros hos euentus,
sed iuram , fatutem intendebat . Vbi tamen
notanaum, quod ali invido euentus in commini intentus, dicitur in particol*r fortuitua, quando stilicet euenit ex actione , quin inime peris
272쪽
Hiie enim in communi nocumentum optabat, non tamen inferre per talem ictum intendebat unde
fertur lapide subiunxita. Eliam e sepia Mnmal eleidis . Et Baalliter omnes felices euenis rustice in communi sint volsti , dicuntur tamen sertuiti, dum ex aliqua actione euen ulni, quae ad illos non deitinabatur ut sanatio intestini visceris ex ictu inimici in inuentio thesauri ex sotis ui agri . Dico, fortuna, & casus Iocum habent etiam respectu Angelorum, colorum, non tamen
Probatur prima pars: Nam etiam plura euens. re possunt in his,quae ab angelis, a Coelis fiuna praeter intentionem stitim Angelus bonam cogitationem inspirat virenti, v. g. eunes ad E clesiam, fieri potest , ut inimicum obuium inter ficiat: Timestalis euentus censetur senuitus respectu Angeli Custodis non enim illum intendem bat. Sin iliter dium Cortum attrahit sulpinire; sexhalationes, quae accensae, in fulmen condem Duae cadentes comburimi sy uam, vel interficiunt homines 1 talis combustio in occisio est casualis, ε praeter intentionem cauis codilastis, n enim fulmen ordinae ad destructionem sublunarium,
sed ad aliquo naturales utilitates Probatur etiam secitnda para at Ioae D. Tho.
a. phys lect ro nihil enim fit, quod a Deo, non fit praeitii sum , vel permissiue , vel effeci tueprae ordinarum; ergo respectu Dei locum non baiis bent fortuna, casus obiices a. D. Augustinus se corrigit ri re tra et Lap. I. I. quod ius fuerit nominibus calus, Secundo, in rebus nihil aceidit praeter intentio:
m causarum saltes uniuersalium,Pracipud resi
273쪽
jectu Dei; ergo non datur fortuna μ casus Fespondeo ad prinuim, D. Augustinum ista vocabula retractare in sensu Gentilium usurpata, itauisgnificarent aliquod numen, vel quasi ni mensi asdens furtuitis euentibus
Respondeo ad secundum, soleu probare,quod nihil sit casuale, furtuitum respectu Dei. carte s. respectu causarum secundarum plura ueniim pωε earum iurationem, ide ue dicunam casualia. fortuita
ANtiqui varie cire satum errauerunt a Cum
enim fatum deduci videatur a famsi, nomine fati intelligitur quaedam immobilis eue tuum praeordinatio praescita, di praelata a De ouidam igitur veteres ut supra retulimus. Misiit mundum ab aliqua prouidentia regi:
nd consequenter tollebant fatum, dicentes Maia temere euenire. Alii vero ponebant
quidem fatum, sed illud ad eo di a.dilestia reducebant dicentes ipsum esse quamdam ineuitabilem astrorum impressionem , quibus omnia, etiam hum n negotia, subiiciebant putabanteni necolum necessario praesdere voluntatiam mim quae sententia inseritis impii gnabitur Mendo de influxu coelesti Stoici verbdicebant sananaeoosistere in quadam causarum serie, leo nixtione, supponentes, quω omne, quod fit in mundo, habet causam 3 ohea autem cauiss
274쪽
Quast vIL Art.IΙ. as at, plures concurremes ponebant: Ex quo ins ebant omnia necessariis euenire. Horum opitii 3raecedentium. Oecialita quia non est nec 1osita causa pom effectum nam impediri potest per concursum sortioris, qui non est necessarius, ed contingens. Alii demum dicebant fatum esse iliquam necessitatem, omnibus etiam Γλjid misenant errari quam mutare nefas esset. Unde Homerus inducit Thetim , Iouem dessentes futuram
Achillis mortem , quam allertere non poterant,
quia is fatis exarata erat Fabulantur enim Poetae leges huius fatalis necessitatos desicr: ptas esseta uilis aeneis, Dii nosse poterant, sed non emendare. Haec omnia falsa sunt, Mabulosa, ideoqs merito Patres reiiciunt fatum istud Gentistium Vade pro veri Christia inexplicat ire. Dicori. Datur fatum ultimo sensu est plicatum . Concluso est certa Nam perfatum inte, ligatur quaedam eventuum iuturorum, casua.
lita pratordinatio, ab aliqua causa siperiori pro scita sed datur talis Praeordinatio Deus enim ab aeterno omnia praeordinauit, praesciuit) ergo
m a Fatum proprie nihil aliud est , quam
ipsa Diuina praeordinatio, fiue dispositio quaedam rebus contingentibus impressa , se quam Deus eri equitur decreta s. ae prouidentiae . Unde recte definiri potest cum Boetio Immobilis rerum o hilium dispositio, per quam prouidentia stiis quae. que ordinibus nectit Uel breuius eum in Th. P. quaest. II 6 art. 4. ordinatio causarum secundarum ad effectus diuinitus intentos. Probatur conchisisti civilioritate .Thomae, QBoetii, , quibus sumitur utraque desinitio .
tium aut citate Augustini f. de Civit. c. r. ubi
275쪽
mim Patres,uirinis hoc vocabuluni fas is, i viderentur cum Gentilibus consentire:Tum etiam ratione: Nam omnia , quae hie a nobis temporiis ter agiantur, Dei prouidentia disposuit ,
aeterm praesciuie ergo talis dispositio potestir,
prie dicitatum. Dico Etiam ipsa intestis dispositio quam Merum coniunetro influxus causa in rebus, Nunaribus, potest aliquomodo dici fatum, Explicatur: Cum enim haec sublunaria subtaceant ir, fluxu siderum , quaelibet res in prima productione quamdam a coelo dispositionem reiscipit , per quam conseruatur. qua dissipata perii, ut probat D. Thomas op xo. in lib. de Coelo, mundo: Haec ergo dispositio potest aliquomodo dici fatum , eo quod vita, ε duratio rerum sublunaetium ab ea pendeat , mensur tur. Attamen Mn setiisti dicitur fatum , quia fatum significat aliquid imia obiles haec autem dispositio non est ita immobilis, ut numitam careae effectu Saepe enim ruina , mors sublunariuiri accelleratur per easim , fominis, Latii etiam o longatur per artem, remedii, ut diei in
Dices: Si omnia disposita sunt a Deo, ergo nihil eontingit casualitῆr,4 fortuito
Respondeo,nihil, quidem euenire fortuito re pectu Dei bene tamen respectu causarum secumdarum quod explicat egregie in Thomas exemplo domini; qui mittit duos seruos per diuersas vias ad eundem Iocum vno de altero ignorante: Concursus duorum seruorum , s ad ipsos reieratur, est fortuitus , quia euenit praeter ipsorini in
276쪽
εni3onem : Si tamen retieratur ad dominum non 1 casualis, quia non fit praeter intentionem . dercescientiam domini: Ita pariter concursus cattini rum iecundarum, ex quo fiunteuentiis causalenes et ipsarum est quidem fortuitus, respectueri Dei, qui causas secundas dirigit, est, praeeittas, iraeordinatus , proindeque non casualis, fortuit --
ACTENUS principia.&causia Eninmobius ii strauimus,niincinuestiga da est eius proo ietas, scilicet motiis, cecesiui qui dam Ueseres e proterviaed uenerint ut negaret dari motu, attanae ad Oculum cerniniti omnia corpora motu subiici, eumque rerum omnium naturalitani Midiuiduam
proprietatem esse. Quidquid autem circa motum discuti solet, in hae disputatione sex quaestionibus isto prehendemus. Quarum prima erit de Mota ipso, Se Actione, ac Passione indiuiduis coli, tibiis Moetis: Secunda de infinitori motus enim potest esse finitus, vel etiam infinitiis , si Mundus nunquam desineret quantum ad generationes, χοροruptiones Tertia da Tempore, quod estis nutrimotiis: Quarta de Loco, in qlio fit morus: Quini cis continui motus enim continuus est , ii
277쪽
- Ima Fariis Thysseae Disput. III. aliquo continuo: Sexta de conditionibus arirnotum requisitis . . .
ISetria ideo iungimus, quia vir omnis notus sit ab aliquo mouen
unde vir que simul cum motu oc
todin currit explieanda. Quod ut dia Primo discutiendomi est quid sit motus, quomodo ab actione, lassione distinguaturci SecundQquodnam sit subiectum motus, 4etiqnis Teotio quisnam sit terminus motus: Quarto agen dum de unitate, distinetione eius: Quinti a
Motus tripliciter sumitur, primo latissime pro omni operatione etiam immanenti: Sie vivere, intelligere 4 velle dicuntur motus LVn motus se sumptus etiam tribuitur mori Et in hoc sensu, ut notat D. Thoma si part quatit p. M u sit tus est Augustinus dum dixit,
278쪽
C eater monet se ne per Ioenm nee per tempuν e Plato dum licebat , Primum Movens mouis
ipfMm . Secundo limitur motus paulo strictiusto omni mutatione siue corpotali, siue spiritua. ita quo sensi Deus dicitur immobilis, quia estra mutabilis somnes vero Creaturae dicuntur m iles , quia sunt mutabiles, Tertia sumitur pro-rie inotus prospeciali lii adam mutatione, qua in Ernimus in retassensibilibus , oua conditi
em corporum sequitur Et in hoc sensu lamitue
ac motus, de quo loquendo. Dico primo Motus est actus entis in potenti. που inpotentia Ita Aristoteles Quae deis ire licet prima fronte paulo obscurior videatur,ttamen explicatur clarissimὰ ex Dahoma terti hys te et L. Obseruando quod in subiecto respe' itu formae duplex est potentia , una ad formam alia ad fieri formae, ut aqua ies oectu caloria luplicem habet potentiam, unam ad calcfieri aeliam ad calidam esse pri his enim debet calefieri, viam sit calida: nam calefieri est via ad calidum .sse, quo acquisito cessat calefactionis motus. Haec ita seu acuuistio, 'ri formae vocatur 'tus aut proindὸ dicitur assur , quia actuat primam citentiam, quam habet subiectum ad fieri formaeet yeid1citur actus emis, seu existentis in potentia, uita diei i est via tendens ad Lormam tanquam aavum ultimumactum Vnde quamdiu subieinimis in motu, seu fieri, existat adhuc in potentia actbrmam habendam Additur pν- in potentia; unc enim subiectum formaliter, proxime estn potentia ad tormam, quando est in freti mare
sic aqua quando est in calefieri censetur formali. proxime esse in potentia ad calorem , adiuem ducit cales actio, sicut via ad terminum
, Alius modus iaci limus explicandi hane defini-
279쪽
asi rima Partyriis ea. Disput. Eoneri sal a in minibus ni essivis tradi potest: aduertendo in rerum natura esse quasdam fornini qui non statim totae fiunt , de acquir inturi, si per gradus procedunt ad debitam perfectionem, mi quantitas , c lor, 'ociis. Non eniim ignit, Ξn instanti recipit periectum calorem, neque pu:i
suam quantitatem , sed haec acquisitio sit quibusdam gradibus , ita ut impersectus sit via ad ulteriorem perfectum donec perveniatur ad ultimii in quo terminatur acquisitio . Hanc igitur pauli .im crescentem Ormae aequisitionem Philosopl vocant morum, qui ideo dicitur actus entis in pixentia , quia licet subiectum quandoest subirmo gradu, habeat aliquid de aetualitate forma attamen in illo non sistit , sed ulterius per illusibi ad persectiorem gradum viam sternit. anod faciliiniam reddit ni motus definitionen quae adhuc posset clarioribus terminis exponi dcendo Motus est et talis tendentia mobilis a terminum, quae definitio patet ex dict)s,in coincidit tam prima . Ex his
Colligitur primo, motum esse duplicem, scili instantaneum, iuccessivum: Eorum enim quae acquirunt liquam formam, transeunt potentia ad actum quaedam id consequuntur i Gnstant, ut aer orto te in instanti fit lucidii, specillum in iijsum recipit imaginem 3 materirn instanti deperdit vetetem sormam substantiarem, acquirit nouam : Alia vero paulatim, dsiccemue reducontur in actum v lignum paulatim calefit puer successiiue crescit, istacor paulatim ad suum terminum tanddm peruenit. Prima mutatio vocatur motus inita manetisci secunduero motus successivus. Quamuis autem definitio motiis magis proprie conueniat successit,iae mirtationi , quam fut/ntaneae; attainen potest ac
280쪽
ommodari etiam illis mutationibus repentini usunt generatio, corruptjo, illuminatio licet, nim in illissim i, factum σε sint idem , Min odem instanti reali, attamen distinguimus duo 'insiduoque instantia nariirae,umim,in quo for-ha concipitur fieri,&alterum in Moconcipitue icta , in generatione hominis distinguimusinum instans naturae in quo materia aequirit forinnam hominis, aliud in quo est sub ipsa formuicque saluatur ratio: definitio motus, inquan- in ortinum instans est quasi via ad alterum. Colligitur , Desinitionis motus non possebi uenire actionibus immanentibus etians corpolatibus ut visioni, auditioni , in astinationi, c. iamuis enim in istis actionibus intercedere so set quidam corporalis motus, v. e. receptio spe lje ; attan en ipsa actio formalite simplainoalit motus proprie dictus, prout a nobis definius est, quia non significat aliquid tem ens v Iteius, sicut generatio δε illuminatio gnificandendentiam ad aliquos actus ulteriores, sciliceed formam subitanaalem ad lunien ; sed binificat actum ultimum ulterius non ordinatum: bini visio est ultimus actus potentiae visuaehide. non conuenit et , ut sit actus existentis in potentia ad ulteriorem actum nec proinde desini
Dico α. Monis, Aetio , Passo, licet sine idem eruixatiue, ni taliter tamen videntur distingui Monclusio est communis praecipua in 'er Thomistas, quamexpressotradere vide uri Th. s. a. q. a. a. Vbi ait Actio, ''ρρβο eonueniunτin f, Uauria idest identitates motus, odirinisolum feeund-m diuersas bHitudines s quod
idem saepe aliis in loci repetit Prima ars quivis licet in idem emitatiue,