장음표시 사용
281쪽
patet: Nam una, eadem enotas, v. g. cales et io, prout concipitiir egredi ab igne tanquain diffusio eius caloris, est aclio ignis prout vero r-pitur in ligno, tanquam immuratio igni, dicitur eius passio proli demum ei via , Qtendentiavd terminum scilicet 2d calorem, dicitur motius; ergo ista oninia entitariue limi ideir . Vnded.
Secunda vero pars , quod scillae distinquam tur mod. luer, probatur Tum quia attio,i passii constituunt distincta praedica nerita, notiis ve ro excluditur a praedicamentis 3 ergo non sui omniso idem, sed falleui modaliter distin ruuitur : Tum quia motus et tendentia ad et minus actio vero est egressus effectus ab ente passi, demsi est receptio effectus in passo sed haec omni: sint saltem nodaliter diuersi erilio motus,aetio passio saltem modaliter distinguuntur . Hae statio insinuari videtur a Diuo Thoma dicenteactionem, passionem , motum esse quidem eandem substantiam , seu entitatem , distingui ve isecundum habitudines. Et declarari Dotest fama liari exemplo. Sic enim licet idem si vinumicili ad effunditu lagena in scyphum ; attamen egressio a lagena receptio in scypho , e tenden tiara lagena m scyphiim sunt diuersae forma lita tes: Ita pariter licetiit eadem calefactio , quae egreditur, non quidem localiter,sed causaliter, a
virtute ignis is recipitur in potentia ligni ipsumque citis calorem; attamen in tali calesa citone egressio ab igne, receptio in ligno inten
demi ici calorem anci iam ad terminum , sunt modalitates distinctae Prima constituit actioa emifecunda pallionem, tertia motum Dico 3. Etiam motus, saltem modaliter,distis guttur a te uno. . M
282쪽
Patet conclusio : Nam via, tendentia distin tuitur ab eo ad quod endii Sed motiis est via,&sendentia ad terminiimsergo distinguitur ah Deinde, forma est in diuerso statu, dum acquiri. stir, dum habetura acquiritur enim ut habe lut Unde acquisitio ordina ur ad habendum soris: Sed motus est ipsa forma ut in acviri Geuacquisitio 3 terminus vero est ipsa forma ut habi. sic ergo motus distinguitur saltem modaliter a
FRequentes asserunt D.Thomas Aristoteles Ealii Physici actionem identificari cum motu, Llumque modaliter distingui, idque conflare latis videtur e dictis. Ex hoc statim facile inser- videtur esse in eodem ibiectori Quae enim lunt idem entitatiue , nequeunt diiudi esse in ciners subiectis et Attamen circa umiectum -- lius vix ulla difficultas est Circa vero subiectum actionis grandis controuersia est inter Auiliores, cui locum fecisse videtur atqui uocatio , seu surpatio vocabuli simiν, in diuersis sensibus , sit ut magis patebit ex licendas unde pro utrius queresblutions . Dico a Motus sibiectatur in passo heu mobilia Cancluso est comm is apud omnes, , ueis exceptis, qui dicunt motum saltem localim subie. ctR in spatio. Sed iacile
Probatur Tum Di proprietas subiectatur 'neo . cuius est proprietas Sed motus es promi
283쪽
-tas corporis mobilis; erus subiectatur in Gilii Tilm quia mutiis subiectatur in eo,quod mouetulSed mobile, seu passum est ad,quod mouetur x a motus subiectatur in mobili 'Circa secundani , iracipuam dissicultatre de inhieoo actionis , nutandum est actionem a plicem . Vna dicitii is unanens, alia transema manens est, quae ita remanet intra principiuisa quo elicitur, ut nihil extra producat Gie visitiatellectio , volitio remanent intra potemias inbus eliciuntur, nec aliquiqi ducunt ad elΑctis transiens est , quae exies tra prini .,ium,i qmeliQturi liquid j e terna matria producit , ut comburere non manet in iκ chmburente,ud transit ad appam, qu combritur . Omnes concedunt asiones immanent tibiectari in agente, ut visio subimatur in ocul intellectioio intellectu Caere um circa actiones tr; se*ntes, de qui imois est dissicultas, triplex est opin o. Prin misi rum , qui dicunt actionem subimari
agente, ε passionem in patiente. Fund unei a Gai astius sententiae ost quia Scotus tenet acti
meis, nihil aliud ess*, quam relationem agent passum . Catterum, fi actio sumeretur pro id respecti, certum esset eam esse in agente suum est actionem form liter esse talem respi
dum: quidem relatio agentis V passum consi
quitur, tundatu in ipsa actiones ergo non Ptesi esse aiectionisi consequenter. Quidam Thomstae id m tenent sed ex alio motivo, quia scilicitiimunt a tionem pro actu secundo perficiente,
intrinsece complente virtutem activam ad aget dum Secunda sententia πηρο aetionem origin
uiter quidem esse ab agente subiectiud tamerae in passu; Ita commu*ηis in istat Terti
284쪽
i emqn est Ioannis a S.Thoma , qui ut utramque nracedeatem conciliet, graues D. Thomae a thoritates siluat , duas formalitates distineuit in ara ton quarum unam pohit in agente alteram
tio tollatura Actio transiens nihil aliud est , quia commutticatio illius, per quod agens est in actu, ve patet-αTh.1.de potentia artia. Idque im it nomen ipsum , nam actio est quasi actus factio, dilutio, seu reductu, adactinii quia n tantum aliquid agit se ipsum communicat, diffundit , inquantum est in actu, ut virtus ctiva creaturae,qitae de se est solum actura in actur,mo,agat in actu secundo agendLunde in Ilio..contra Gent .cap. s.dicit, dactionem requiri, it agens aliquomodo moueatur,saltem de otio d. lictum uod fieri per praemotionem , seu per applicationem primae causa demonstrant Trum, stat . Ex ouo patet in actione duas esse forma litates Prima se tenet ex parte agentis, estvli ima aeuialitas. siri activitas per quam virtus actiua reducitur de habitu ad exercitiunt agendi seu de actu primo ad actum secundum Secunda vero est diffisi illius virtutis actu seeundo constitutae Mu reductio patientis ad actuari Lices autem cuilibet ex istis forma latatibus ti ibui poD sit, soleat,etiam a Diuo Thoma,nomen actionis attamen ipsa vitina activitas aget, iis proprae ,
physicesno potest dici actio, si d solum causaliter, di ori tinatiue , is quando nihil ei medium in , ter actitritatem agentis I fleetum, tune enim ipsa activitas agentis, ut interens ejectum vocatur actio , sicut e vilicabitur in caice atticuli. Exteram in iis , quae agunt media,te motu, qui est aliquid arediunt inter aetini leuia gemis,. S
285쪽
i mictum, nomen actionis proprie, S physice tribuitur os tu , quatenus est ab ineute cum est veluti quaedam diffusio , ad actum ductis In hoc igitur sensu sumendo aictionem eum Tlmma,& Aristotele hic Dico L. Actio proprie &physice senipia, licet sit originative aba ente , est tamen subiecta
Probatur I conclusio lim authoritate Ariste telis de anima , texit ubi dicit , Agonia ---iisque 'raris in ipso potente fuseipirnw, uretne in est,i m hoc 3. m. c. id express pri: Tum etiam Diuus homo , qui pluribus ivocis id dicit, praeeipue 3. phys eiu . ubi ait -Ainis εο ab agenta , a quo , est i m n imp
Probatur secundo ratione tridentici Naractio in in eo, in o recipi ur notus sed motu recipitur in patiente pereo, lactio Minor patet ex dictis,& vix a j, ut neoatur Maior ver probatur: Nam quae sant realiter identificata, Ssoldmmodaliter sistincta . debent esse in eoden subiectori Sed motus , actio physice sumptidentificantur , ut patet ex dici s & saepe repetiiD.Thoivia cum Aristotele ergo debent recipi in eodem subiecto. Haec ratio est Aristotelis hic ita evidenter conuincit,ut si peractio mintelligatur ipsa dii inio ad actum , quae cum motu identificatur, impossibile sit negare eam recipi in patiente . l. confirmatur Nam oppositorum opposita debee esse ratio essed actio minanens, transiens sint vehiti oppositae inter se ergo debent sortiri op. positam rationem:ers: cum una sit in agentri a M
aera dehu esse Mirasso, ut etiam infimiam ipsae
286쪽
occari Nam immanens dicitur, quasi inanem an agente a quo elicitur cita; sens vero, qua iegrcillans ab agente, vi in pasta recipiat passo.
recipiatur . unde D.Thomas I. a. 1 3 arta 2.
quaesi. 3r .m.s discrimen pollit inter illas, quoqaetio immanens sit actiis, tersectio agentis a transiens vero sit sedam perfectio patit piis: quod plane falsum siet, si in agente transiens reciperetur , ἐκ non in pasio . Si vero dicas, actio nem dici transeuntem, non quod ipsa sit in past , i sed quia terminus eius recipitur in stilo, i Contra est Nam actio Dei creativa ponit ter. lminum ad extra , Qtainen non dicitur forma-lliter transiens . sed solum virtualiter sergo adtio formaliae transiens , non silum quantibi ad ter mirrum, sed etiam quantum adentitatem dctu
Probatur 3. Nam actio est veluti reductio adactum , seu acinus diffusiloci sed tabis reductio si actum , talisquediffission ii recipitur inagliteis sed in patiente , ergo actio est in patiente . Pr batur minor: Nam redinio ad actum,de diffusio estin eo, quod reducitur ad aetiim ad quod diffinditur actus:sed patiensreducitur ad actum; ergo in ipso recipitur actio. solum egreditur,
otio inatur ab a Pente . . Dico . Si actio sumatur causaliter pro ipsa activitate agentis , stu pro illa formalitate per quam virtus activa tians sertur ab actu primo ad inum secundum agendi, sic Pecipitur in agente: Idem quoque dicendum est si actio sumatur rela-
time, idest , pro respectu agentis ad pastum.
Hac concluso conciliat diuelsas homiliarii in sententias, latex Nam ipsa aeinlitas agent f., cum sit intrinseca persectio virtutis activae plain
287쪽
e duni , debet liuormare , actu reci ut agens ac proinde in illo subiect/ Rem,rideo in Aristotele hic, eui sibi propiis aut hoc argumentum , ipsim tineisluit, distia, guendo minorem Actio est altas agentis , taquo nodo ut is quo , nego idest actio di,
citur actus agentis: quia ab alio procedit, non vo o quia in illa recipitur. Ohijcies 3 dissicilest Thomae aut horitates seri distinctione idaragesim quam r. arr. Disendum inquit Anod uum a Fris sic
an ansa compnt 3μν' quod demitas in repetit ergo sentati Thomas actionem esse in agente . Hae authoritatesexpressae omnino sunt: Dd citin etiam D. Thomas agendo de actione di- eat cum Aristotele eam identiscari eum motu, Noreipi in sis, ut concilieremi irhaec Nonia loca.
t Respondeo I.M. Thomam loqui de actionibus
immanentibus, non vero dei sibivitibiis . Nam in primo loco loquitur de malitia actioniscrucisi, gem: Christium chare autem emori tolle et executaue fuerit actio transiens, attamen impe riuiue fuit actio imminensis alis voluntatis Itis daeorum . Similiter in seciindo loco loquitur de activilibus immanentibus, ut sint diuelligere, M velle, quae in selo Deo sunt eius subsiama , in maturis vero accidentia Respondeo secundo quod cum D.Thomas, 1
τις mi etiam de a ne transiit e di stram
288쪽
e e in agente, sumit actionem pro ipsa activi fateruentis, seu pro tua ser nasitate , per oram agens reducitur ab actu primo ad actum secundam : In quo sensia etiam Jdicit actionem causis laborviii tae esse passionem illatain a causa superiori, inquamuiri causi iuperior influit ipsam activis te ni ultimam in causa inferiori , ipsam reduce do de actu primo ad actum secundum . Caeterum si sumatur actio proprie, M phyfice , ficut eam sium 3.Physicoriirri, laci. .6 Ia. Metaph Ieet.
semper eam asserit identificari cum motu, recipi in passo. misi ex Mosilitas est in eo,cuius est mala. litas, sed actio est causalitas agentis ergo est in gente. Minor patet . Probatur maior linconstitutivum debet esse in eo , quod constis tute sed mitialitas constititit agens actu causam,
sumptam. Ad probationem,distinguori constitu , limiminium qumi constituit, mistitutivum in. trinsecum per modum perficientis , concedoreonstitiativum extrinseirum , per modum orit, nati , nego. Aelio autem constitui agens non
quatenus est in ipso. per modum vel ficie . tis ipsum , sed quatenus est ab eo, ut pe dicit
Instabis Aetio denominat agil Wrgo est in eo. Respondeo eodem modo acturirem denominam agens per modum prineipii a quo est , non vero per modum subiecti in quo est:sicut rivulus deno ninine,, constituit fontem fluentem , ct fructuruarborem fructistram, non quod riuultis sit in fonte, vel fructus inai in re tamquam in sub laeta ista via riuulus, tructas sunt fonte,&arbore tanquam primis
289쪽
Vrgebis: Forma denomi nans aliquid e trini debet aliud denominare intrinseca sicut visis vaedemnitinat parietem , extrinsece visini dem
minat mutnmintrinsece videntem : Atqui et nunt potes χι nominare intrinsece praeter ipse agens, quid enim assignari potest ergo intrinst
Respondeo qtad actio transiens denominat irtrinsec passimi , inclitan uni eMistituit ipset aestuatum,& effectum aione: 'etio enim duo d mminat, scilicet principium a quo est , iubiletum in quo est diuersimode tamen: Nam subieci quo est,denominat actuam principinna serusu est denomlndi agens. Sed quia aetio forma ter ut actio oro dicit esse in aliquo , sed esse aliquo, ideo actio, formaliter ut actio, denominis uisu pim a quo est,scilicet ipsum agens Obucies . Agens est propter suam actionet aereo debet aballa perlici intrinsece , ae proindactio est in age ni . l Fespondeo negando consequeritiam res enii est pros ter sim, persed em , ut autem dicit Tho persectio rei non solum in eo consisti tot ise perfecta fit, sed etiam, a lina perficiat Ii nivi innui Christus Beatiis est dare, Mam σα 'erihlest perficere otiam perfici, per actibnem aute transeuntem res perlicit alias unde res potest ei fit intrinseca agenti instabisci Id, per quod potentia reducitura actum , est in ipsoaeentes sed potentia agent per actionem sinuo ad ramima ergaetio est in sente . Probatur maior: nam potetitia non m est reduci ad actum nisi per id , quoi intrinsece recipit ,
290쪽
Aa probationem distin quo Potentia non reducis turis actum , nisi per aliouid intrinsecerem.
pluis in illa, potentia passiva eu recipiendi,con. cedos potentia activa seu dandi. ieemPatet enim quod potent a dandi per o prae se rediicitur id actiam ultimum quod commviri et,&de suas per feetionem allis Ando aeno uti reduc si potentiam activam adactum,non debet in ilia iecipi , sed ab illa ad alia cli nidi in tarne quia Oninis Virrinatiua creata habe at quid pote ius
litari pa a admixtum, nec est actitia,nisi habi
tua ,rer, de antecedenter a ui onem debet
a Irquid intrinsecum recipere,pero durat adflua in actu secHndo prot dens sitam actionem. Caeternin psa aesta non recuntur in vitrum acti,
ita , sed solum in passo . vi de Aristoteles dicit , quod agens agendo non mutatur lini suam acti nem , quia illam non recipit. ol aeres , immodo a transiens itriumuir Deo Bespondeo ex D Thoma discrimen esse inter
Deum, agens creatum, quod omne agens cre
ipsin reducendo de potertia ad actuR , Deus agit sine motu, transmutatione, quia non supponit subieetum , sed ipsum et ram producit . Vnde in agentibusquidem creati peperitur alii, quid inedium inter virtutem activam , etiam in actu secundo costitutam, e flectum,scilicet mintus ipse , qui quatenus procedit ab age tu , Mest reductio patientis adaesum, vocatur actio agi tisa Sed inter virtutem Dei activam in cfleetum nihil est medium, quod pessi constituere actionem Dei ordo ratio actionisattrit uitur ipsi virtuti Dei, seu actui immanenti quo producit esectu