장음표시 사용
331쪽
3i8 His TORI Abraeis causationem aliquam obtendere posse , si in Iesu personam Μessiae nois agnoscant ;certe tamen nulla excusatione defendent, quod illum tanquam Prophetam agnoscere noluerint, cum nullis Prophetae characteribus destituatur , vel doctrinam spectes , vel morum sanctitatem , vel miracula. Si vero in Prophetarum censum Jesum Christum reserant, felici demum necessitate cogentur illum fateri
Messiam . Arctissimo enim vinculo duo haec junguntur : Jesus Christus verus est Propheta ;verus igitur est & Messias , & unicus Dei Filius ; cum talem in Evangelio se ubique proe
VII. Intueri etiam licet in Moyse ipso Christum sub figura latentem . Missus a Deo Moyses venit in aegyptum, virga instructus,
cujus virtute durum Pharaonis animum Deugit , apertoque Μaris Rubri sinu populum in
libertatem asseruit, eumque spatio ψ . . annorum manna pavit. Quid haec ostendunt , nisi esum Christum, qui missus a Patre in Μ-- dum virtute Crucis imperium daemonis evertit, homines per aquas Baptismatis in Ecclesiam deducit , eosque Eucharistiae , aliorumve Sacramentorum pabulo nutrit ρ Uerum si Μο-sem inter & Christum similitudo est maxima, discrimina tamen inter ipsos eo etiam nos adducunt, ut in duobus hisce viris. quid intersit inter Evangelium a Christo latum , & Moysis Legem sentiamus. Μoyses enim ducit Israelitas ad limites usque Terrae promissionis, ibique eo moriente imperium suscipit Iosue, tra-
332쪽
dueitque populum in 'optatam hereditatem equibus satis clare pingitur Lex Vetus , nihil perficisns, ac solummodo viam sternens ad solFci stem , quam Iesu Christi EvangeIium pa
vi Ii. Laudes , quibus Moysem prosecuti '--
sunt prophani Scriptores, maximum sunt ejus elogii' argumentum . Cum enim ab ejus hosti' nisis, piis. bus, iisque totius antiquitatis doctissimis , la' istisii.
rantur , nullus dubio locus , utrum ex igno rantia , vel adulatione oriantur. Veteres, tum
ex Judaeis , uti Aristobolus M Josephus , tumi ea Christianis, uti Clemens Alexandrinus , Iustinus Martyr , Tertullianus , Eusebius , . Theodoretus, Ambrosius Augustinus, docent, Ethniem Philosophos Poetasque ex Libris Dogmatibusqus Μoysis in suum succum derivasse quae purissima , ac pulcherrima in ipsis '
currunt. Hermippus vetus accuratusque vitae
Pythagorae Scriptor, testatur, Philosopum il- Ium sua secisse plurima, quae ea Hebraeis di dicerat , traduxisseque ad Graecos Philosophiam, quam ab illis acceperat b . Porphyrius, alius vitae Pythagora Scriptor, tradit, hunc Philo-isphum iter non modo in aegyptum & Ara hiam, verum & in Judaeam atque Chaldaeam instituisse, iisque ex itineribus praecipuas Philosophiae suae partes retulisse . Nec desunt qui τεI Circumcisione initiatum Pythagoram , at que Ezechiesis discipulum faciant ι . CeIsus
con. App. δε leni linon. Alex. l. 1. Suosn. Celsum.
333쪽
3 ao HISTORIA Philosophus, Nominis Christiani insectator acacerrimus, ultro agnoscebat affinitatem sententiarum Platonis cum Moyse, atque Iudaeorum Prophetis ex quo tamen inferebat absurdam hanc consecutionem , nimirum Hebraeos exscripsisse Graecos , quasi scilicet Moyses & Prophetae recentiores essent Platone , Graecisque Scriptoribus. Platoni etiam Numenius expr
bat, nihil novi de Deo & Mundo dixit e , nisi quae a Μoyse hauserit .'Neminem. tandem latet, vulgo dici : Quid est Plato , nisi Moyses Graecietans ZFabulae . IX. In eam rem adduci potest. & similitu- ex Myse do , quam docti quidam viri inter Moysem &
μ. Bacchum celeberrimum Paganorum Numen
agnoscunt. Natus est ille iuxta quosdam in AEgypto, vel saltem nutritus fuit a Nymphis in montibus Nisaris , inter AEgyptum & Phaeniciam ; quibus montibus optime indicatur Terra Gessen, Moysis patria. Bacchus vix natus in arcula clausus aquis fuit expositus. Grandia itinera suscepit, copias e feminis non minus ac viris coalescentes habuit; plures populos subegit ; flumina sicco pede transvadavit; coluismna illi tribuitur ; eius fronti cornua appingebantur; thyrsum suum in terram projectum reptantem tanquam anguem vidit a . Quid hic a Moyse alienum Z Tanta utique affinitas inter Bacchum & Moysem industriae sane d putanda est , censendumque , fabulatores ΜΟΡsis historiam ad Bacchum transtulisse. Nec dissimiles etiam lineas utrimque affines notare-
a Vide Calmetum in Exod. XXXI A. 29.
334쪽
UTRIUSQUE TESTAMENTI . 32 Imus Moysem inter & Herculem, inrcurium, Typhonem , Μuisum. Miramur autem , Cal- metum , qui ubique asserit, ostenditque , Paganos Philosophos & Poetas Scripturarum fuis te' plagiarios, in singulari tamen dissertatione, quam ea de re edidit, contraria omnia tenere , ratum , quae utrimque similia spectantur ,
casui esse . deputanda a . . e
Vfes Pantatheuchi Auctor. Criticorum quorum- . dam opiniones . Duplex Pentatheuchum , alteri Hebraeus , alter Samaritanus. Operis diυdio , consilium , auctoritas , -tempus . Ceterorum . populorum antiquitas Pentatheuchi hisoriae An.
concedit. Libri Mosi false adscripti . Alta . in Mysis Libris indicata. C A P. . XV.
I. RAEoysem scripsisse Pentatheuchum, cui Moyses 10 inhaerentes nostram historiam hucus- Pent que deduximus, una est omnium Hebraeorum, tb rei Samaritanorum, Christianorum, & Paganorum - απ. Vox, quam nedum S. Paulus, sed & ipse Iesus Christus; Dei Filius suo confirmat testi- , monio a . Iudaeorum natio opus illud summo semper studio custodivit; quippe quod gesta suorum Progenitorum , traditasque sibi Leges, quibus ipsorum Religio & Politia dirigerentur, . Contineret. Quando tota gens in duo
Regna , Iudae scilicet, & Israelis, divisa est , homines . utriusque Regni Librum illum apud
335쪽
3aa HISTORIA se eadem diligentia . conservarunt.' Cuthari sive Samaritahi, qui sedes Israelitarum in Trans- euphrataea abductorum occuparunt , a Sacerdote eorumdem Israelitarum illum acceperunt. Judaei in Babylonicam captivitatem translati , secum asportarunt ; & cum inde ad avitum solum remeassent, secum pariter retulerunt quem etiam collatis pluribus exemplaribus Ei-drae opera reformarunt, recensueruntque s atque ita reformatum, recensitumque Christianis tandem tradiderunt. Haec profecto non Herodoti opera, non platonis, non Ciceronis, non
Virgilii possunt sibi' vendicare ; de quibus ta
men nullus dubitat, quin ipsos, quorum nomina praeserunt, habeant Auctores.' II. Quidam tamen ex recentioribus Criticis litem in Μoysem moverunt , ponatique sunt ab asserto adeo jure tantum virum deturbare.
Plura, inquiunt, Pentatheuchum legentibus se opiniones. se offerunt . ab aetate & charactere . il Iius Legislatoris aliena . Anne historiam' sui obitus, qu= ad operis calcem habetur, Moyses scripsit: ' Anne vir modestus plane & moderatus, sapiensque , qualis erat Μoyses , intexuisset sibi elogium illud : E fot μ ε etfir mitisti res super omnes hokiines , t u morabantur in terra a ' Alius ergo a Moyse censetatis est Pemtatheuchi Auctor. Sed quisnam ille Z Clericus animadvertisse sibi visus est in eb Opere nonnulla ι Scriptorem reserentia, qur in Transeuphrataeis degeret, nossetque piobe regionem , quae ' Paradisum Terrestrem , locum, in quo
336쪽
Area post Diluvium substitit, Turrim Babelicam , Regnum Nembrodi , Babyloniam spe,ctaret, ut circumstantias , quae Moysi in AEgypto enutrito ignotae.esse debebant, notare posset & supplere. Hinc reputat, Sacerdotem illum , qui iussu Assaradonis ad instruendos Cu-thaeos , vel Samaritanos ex regione Transeuphrataea venit α , historiam , quam in Pen ta theucho habemus, sua industria & labore digessisse, addidisse vero Operi suo Codicem Legis , qui regnante Iosa in Templo repertus est . Omnia Hebraicis literis tradebat , cum non satis otii nactus fuisset addiscendo Chaldaeo . Auctoris non suspecti Librum nihil continentem, nisi Historiam Legesque suas Iudaei facile exceperunt. Haec Clericus. Sedit Simonio, aliisque opinio, Pentatheuchum, qualis hodie extat, epitomen esse susioris operis digesti a Scriptoribus, in id a Republica Hebraeorum destinatis, ut res gestas literis consignarent. Auctor Pentatheuchi, aiunt, narrationes suas interdum in pauca restringit, laudatque Opera ab aliis exarata , Librum scilicet Foederis , . Librum Bellorum Dei Librum Legis b . Placuit tandem nonnullis, Pentatheuchum alium quidem a Moyse ornasse, sed nonnisi ex Libris ab eo conscriptis, & modo indicatis. III. Sed post diuturnam sane 'OOo. annorum possessionem nemo in Moysem litigator admittitur, nisi afferantur argumenta, quibus reponi non possit, quaeque demonstrationes sint, non
337쪽
24 HISTORIAM Meti 1, coniecturae . .se autem a recentioribus i pro- alter He' muntur, a perspicuitate illa longissime absuno. bruicμε, Additamenta, inversiones, omissiones, confusa nonnulla . in compendium alia quaedam redam cta minora prosedio sunt, quam ut dem strent, Operis Auctorem alium fuisse a Moy se cum & in ceterorum scriptorum Libris non raro oecurrant.. Recensitum quidem alterius cu- . ra Pentat heuchum indicant, additis, detractis, mutatisque nonnullis. Hanc autem variationem in Deuteronomio potissimum offendimus ;quam quidem frequentioribus Exemplarium exscriptionibus tribuendas censemus . , Non enim
Principes soli, sed priVatorum etiam singuli , illi Dei iussu, hi vero spontaneae Religionis
impulsit, Deuteronomii Exemplar, veluti omnium divinorum praeceptorum epitomen, sibi describebant, aut describendum curabant . Inter scribendum autem amanuenses notas VB-ces pro absoletis substituebant interdum, uti. & obscurum quandoque, textum mancumque nacti, opportunas Voces sententiasque perspicuitatis gratia addebant. Ceterum si leve aliquod additamentum ver textus corruptio, satis esset abdicando a genuino Auctore Operi, cutis nam tuta esset possessio scripti a so Libri post unius etiam saeculi lapsum P Nova Criticorum lystemata pluries eversa sunt. Sacerdos ille vel Levita, in Samaritidem ab Assaradone missus, Pentatheuchum plane non digessit; diu enim γ ante eam aetatem obtinebat, illumque ad manus habuisse Scriptores, qui post Μoysem floruerunt, exarati ab illis Libri ubique produnt. Judaei
338쪽
UTRI QUE TENAMtNTI . 323 Iudaei & Samaritani alieno nimis erant Inter se se animo, quam ut alteri 1 ab alteris sacra Scripta acciperent. Si quis conferat Samaritanum Pentatheuchum cum Iudaico, fatis inte, liget , utrumque ex eodem fonte & Autogr pho derivare. Quae . autem utrimque sunt variantia, inducta illa vel ex scribentium incuria , vel temporum injuria, vel affectatione Samaritanorum, qui intrudenda censuerunt intextum quaedam rebus suis e Templo praesertim in monte Garietim a se excitato, faventia ;quae autem utrimque sunt additamenta , haec recentiori manu irrepserunt; olim enim ab exordio illa plane congruebant. Quae tamen de dolo malo Samaritanorum. dicta sunt, non mnibus probantur. Etsi enim ipsorum Codicem a Dolitheo, apud Origenem noto a), corruptum fuisse tueatur Uflerius, incorruptiorem tamen prae Judaico defendit P. Morinus, qui illius editionem omnium primus anno I 63 I. curavit . Praefert autem illum, tanquam originalem, retinentemque: eosdem characteres, quos referebat, cum a Μoyse conscriberetur. Porro
characteres illi veteres sunt genuinique Hebraeorum , si ve Phaeniςum , quos nos a recentioribus Hebraicis distinguentes, Samaνitanos appellamus .i Post captivitatem enim Hebraei veterem scriptionis sermam mutantes, ad Chaldaeo-σum , cui in Babylonia assueverant, accesserunt, ea que adhuc utuntur. Ad Simonii, aliorumque opinionem H quod spectat, Scriptores
339쪽
publici, qui aetate Moysisi vixerint, illius somniantis phantasiae sunt ludibria . Qui epitomen adornat, properat ad finem, opusque semper urget. Cur ergo in Pentatheucho 'tot parerga, tot descriptiones, narrationesque fusiori
stylo deductae, ae non patica semel ; iterum , ac saepius repetita 8 Liber tandem Fae δελ- &Liber Legis nil aliud sunt, quam 'cipua quaedam ipsius Pentatheuchi capita. Quid esset Liber Belloriam Domisti, alibi disquisitum fuit a) .
suo tem- IU. Quaerunt interpretes, quonam potissi-pore Pen- mum tempore Moyses Pentatheucho scribendotat euchus manus admoverit Z Quidam, Genesim scriptam scriptui volunt ante egressum ex Agypto . cum scilicet
apud Iethronem Moyses in Madianitide M.
annorum spatio subsisteret. Probabiliora tamen tenere videntur, qui totum opus scriptum putant in Arabiae desertis, cum, post murmur ad Cades-Barne, 38. annis in ea solitudine ab Hebraeis erratum est. In ipsa enim Genesi nomen Jeho h exprimitur, quod a Deo in visione ad montem Horeb, expleto scilicet priori illo o. annorum spatio, Moyses didicit. Animalium etiam purorum ab impuris discrimen, Noemi historiam describens, innuit; quae si ad rogatam ea de re Legem respectum habent', nonnisi post castrametationem ad montem. Sinai conscribi potuerunt. Utcumque res sese habuerit, nullus extat in mundo opus, quod de amtiquitate cum Pentatheucho. . certare valeat .
Homerus enim, &Hesiodus, quibqs apud Prophanos nullus vetustior , 5Co. circiter annos Moyse sunt recentioreS.. c. . t V a Vide supra l. 4. c. IO. α 4.
340쪽
. UTRIUSQUE TESTAMENTI. 327 V. Pentatheuchus Graeca vox est, quae son Pent
nat, quinque volumina, simul consuta. Opus theuchi illud apud Hebraeos Thora, id est Lex appel- tu quiu- latur. Tituli pariter Graeci singulis libris prae 'μ'L - fixi, diversum nomen apud Hebraeos obtinent. V V hq Genes, idem est ac Generatio, historia nempagenealogiae & rerum a Patriarchis gestarum Exodus redditur Egressus; continet enim hist xiam: Israelitarum ex aegypto egredientium Leυiticus sacrificiorum a postreis Levi offere
dorum caeremonias ritusque tradit. Numerorum Liber ex familiarum censu, unde opus institui tur, nomen obtinuit ν Deuteronomium secundam
Legem significat; quippe quod omnes sere L i
ges in eodem Libro repetantur. Apud Hebraeos Libris illis nomen inscribitur ex voce , quae in primo operis limine occurrit. Hinc reum prima vox Genesis in Hebraeo legatur Bere- schith, ex illa Libro impositum nomen Ber schith; eademque ratione Exodus melle Sch moth, Leviticus nitera, Numeri Valedabber ,
Deuteronomium Elle-haddebarim, vocitantur . Uno tamen, eodemque contextu quinque illos
Libros a Moyse scriptos credimus, ut proinde Librorum divisio recentiori manu invecta vudeatur . Hanc laudem Esdrae quidam tribuunt. Sed quicumque ille fuerit, ad arbitrium Pe .latheuchum secare in quinque illas partes voluit; cum nullum incommodum sentiretur, si alia methodo opus illud ,divisum haberemus . Porro Capitum divisito adhuc recentior est ;ante annos enim 6oo. nullus Scripturae textus. adscriptum praesert numerum capitis, unde de-