장음표시 사용
201쪽
MYRAMi Tua obligatio ex contractu, ut dictum est; Idco de comm.ctibus dicendum est. Contractum autem proprie est obligatio ultro, citrocli facta, slo. in L ila. Inst.de oblig. in verbo ex contractu; qua dc re tripliciter suini potest. Proprie, impiaoprie, & improprijssime; de proprio dictum est, ct habetur in l. Labco, S.contractum, fide vcrborum si gnis improprie, quando una pars tantum obligatur, La .ffsi cert. peta. Iιnpropriis sitire, quando fit dii Iolutio contractus, ut in rcanactione, l .si apud, de it
s iniseriam ad inuicem contractus, obligatio,& actio. Contractus est obligatio verboro, seu consensuum, iaspidati0num, , stipulatio, F de verb.oblig.& tunc est, quod facti,Lc5silio, ff. de curat. serios obligatio est, quae oritur ex ipso contractu, & est quid iuris, l. a.ssis cert. perat & glo.fin.in ysin. inst. de obligat. Actio vero oritur ex obligatione. Ideo dicit glo. eκ contra actionem dari, ex obi Fatione nasci. Qua de te contractus est conclusio contrahentiu vitro, vel citroq; tertis verbis,quae in stipulatione fiunt, ut plurisu, ex Bart. Soc. eonc a i . lib. r. Inuenti sunt contractus de iure gentium, l.ex hoc iure, isde itist.& iure & dicitur, quod vel individuum, dicet plura componant ad inuicem contrahentes s quia unicus in actu est
consensus, qui formam dat. ex Vacon. lib. F. Decia r. . nii. a. attamen non omnis consenis
1 sus facit contractum, sed qui de iure requiritur, Bald. in Ruth. Sacramenta, C.si aduersus vend. nec venit testamentum, l. testamentum, C. de testamentis, nec compromissum, sicu arbitramentum, Bald. in litibr. C.de reta' permur. sic de ii milita a Diuiduntur contractus in plures species nam quidam habent scripturam de substantia, quidam de probatione, s.contractus, 1sde fid. iiistr.& Aχ o. in sui n. d.nu. ιρ. Alu simi n minati, qusdam vero innominati, quidam vero alu simulati. Requirunt scriptura dς sub santia contractus,ut emphylluoticus, Ias in s.fin C de iure emphyt.3c plura dicuntur suo loco ; sic omnes alij habiat scripturani ad probandum faetiam, qualiter se habeat. 'et Nominari sant a lege, vel contentis in ea; ut in empl. & vendit. mutuo, & similib. qui nomen proprium habent , l. a. Cc5mod. 8 Innominati, qui certum nomen non habent, sed ex consuetudine suerunt inducti, Bald. in Rubr.C de rerum permut. & in I. naturali L ff.de praescript .verb. hiuris gentium. S. r. si de pact. Cognoscuntur ex conuentione, secundum aliquos; vel ex coplemento, secunda alios, Angel. de except. inst. S.praeterea, ust. r. Ideo quidam dixerunt denominari ab actu facto, sed praemiti, Barr. iii est naturalis ab initio extremorum denominari ait ; veluti ex parte vendentis dicitur venditio, ex parte ementis emptio, & tunc quaelibet pars contractus est eque principalis, in quibusdam ahs una erit principalis, alia cxcedit per modum causae, itaut in una parte denunciationis praesupponatur alia. Sunt autem contractus lina minati quatuor; do cut des; vel do, ut ficias, aut ucio, ut des, aut facio, ut facias; &possunt multiplicari ex semina dictione, es in omnibus seritatur regula, quando est ultro, citroq; obligatorius crit innominatus Ang. in d. g. praeterca. nu. 6 cci quod cum utraq; parsique principalis sit obligata, non constat a qua niasis denom iliari positi Ideo innominari dicuntur. -ν Simulatu siue fictus sti tribus modis, Primo, cum in rei veritate celebratur contractus, sed aliud gontinet, quam ruerat conuentum. Secundo, si cclubretur, sed modico tempore debuerit durare, ut quia sit reti ocede quini quod ibi lucrit concessiim. Tei tio, si in apparentia videatur contrahi: sed in rei veritate partes noti intendunt obligati, sc ostendi iuriaeta ad ostentationem, Ang. Inst.de except.S.sequitur.nu. 4
202쪽
Dilucidatio XVII. De oblig. ex contrasst. Ips
nam, S.I.&sequen. Institi de obligat. qi ex quasi contra nascuntur. ii Contractus improprie sumitur pro omni obligatione, Autae ut omnes obed. Iud. prouinci S.& hoc. Sumitur etiam strictius, in i contra his, C. de fid. instr. Aliquando pro se tentia, l. Valerius, is de iure fisci. Quapropter contrahere est obligare, i. in summa, , sed
agere, isde cond. Iud. lic. νra obligatur autem contractu, quatuor modis; re, verbis, literis, &consensu, s.fin. Instit de obligat. de quibus separatim dicetur; latius de his omnibus in titide oblige inst. Re, contrahitur obligatio quinque modis; mutuo, debito, commodato, deposito,&pi Iustisnore, Inaequib. mod.re contrahatur obligatio. f. r. Ideo intelligitur de re q consistit in pondere, numero,& mensura; & dicitur obligatio in re; quia res est de substantia; nam trahitur: si illa cum effectu non interueniret, obligatio de ea nulla esset nec tealis, nec naturalis,sed Civilis tantum, Pori Inst. eod. g. r. vi de non numerata pecunia,& similibus. Mutuum ponitur in obligatione, quae contrahitur re, & est, quod de meose tuum, trasserendo dominium, l. a.S. stipulata, ff. si cert. pri.glo.Inst de testam. in princi Fallis in duobus calibus, secundum Alex. in I. singularia, ffeod. Diuiditur in plures species : nam quoddam est naturale tantum, aliud ciuile tantum, quoddam ciuile, & naturale, sicuti de obligat s tionibus diximus. Naturale mutuum tantum est, dum res ipsa, quq mutuatur, traditur: nazunc recipiens naturaliter obligatur literis, vel stipulatione ἡerborum de iure ciuili inductu, non autem ex interventu rei, l. fi ita seero, S. fin. E. de nouat. HI quia paulo ante numerationem, vel in continenti stipulor mihi reddi. ideo non nascitur ex re, ted ex stipulatione tantum, ut quando datur exceptio non numeratae pecuniae AZo. in sum. C. eod. rit.&in S. I. Inst. qui b. mod. re contrahatur stipulatio. - 'I6 Idcirco ad verum mutuum plura requiruntur, Prim quod res illa de sui natura possis ' ..
Ponderari, numerari, vel mensarari. Secundo, quod res illa tradatur, alias naturaliter non obligatur,ut in tit.ff& Qde non numer. peeun. Numeratio sumirer interdum pro mutuo, sic numeratio pro mutuatione, i. omnia, issi cert. pet.& mlmerationis appellatione contu νema. 'netur datio alicuius speciei, l. i .C. de donat. cau. non numer. aliquando numerata pecunia
17 accipitur pro interesse, I .si qui ab alio, S. si quis ff.de re iud. Pecunia tribus modis capitur; stris, pro pecunia numerata; large, pro his, quae consistunt pondere, numero,& mensera; largissime, pro omnibus rebus corporalibus, Curti in tra de seque. nu. t dc pecunia numeratae nomine sola pecunia numerata cohtinetur, AZO.in summa C.de non numer.ρο- cun. & pluribus modis sumitur, tamen est de his, quae seruando seruari non nossunt, glo &DoLin l. I .S. filii quotum, ff.ad Trebell. & S.constituitur, Inst.de usust. de nis vide Romsing. 2 o7. Dec.l. a. S creditum, is si certum petat. nu. a. Min a. Ira. nu. a. Si enim mutuo
fuit dictum, pecuniam fuisse numeratam. i.datam; ita in rei veritisse postulatur. Tertio traditio fiat lecudum aptitudinem eius. Quarto, quod actus adayetur ad aptitudinem rei, unde non sufficit tradere pecuniam in sacculo non numeratam, glo.in S. r. inst. quidi M. re contrah. obligatio, in verbo mutui,& Bart.l.mutui, S mutui, Eeod. Quinto, res tradatur a domiseo, alias de meo non fieret tuum, nisi reconciliatione.Le mens tone,ssue pione, vel sit peruenientia domini j, aut rati habitione, Doct. in I. a ivx. meod: Cosumpti ne res aliena mutatur, dum ille rem sibi mutuatam consumpfir: narii rene mutuum videtur contractum, quia res illa consumpta est; propterea tenetur ad illam in specie, l.si aliena, si de solui. Pro moenia in d.tit.omnis res, quae consistit in potaret: huinem, di mensura, continetur, Bart. I talis scriptura,sfideles. I.&l. pecuniae,n.deverb.signis t lx8 Quatuor sunt specialia in mutuo; Primo, quod obligetissi si et res non sit in conspectu, tamen naturaliter sit obligatus. i.rem e ualiter receperit. Secum , ut quisque partem suam non in uno nummo, sed in quantitate retineat, l.cotractus, si de Bluti Tertio, ut res facilior consumetur. Quarto, ut difficili petatur usura, l.lecta. To i Is l . et
Superuenietia dominij contrahit etiam mutuum, ut si res aliena mutuo stipulata sed ri, cum dominus fuerit, tunc ante peti non potest, quia repellitur petens exceptione doli contra petentem, l. I. Des de stipulat. Iesu. i i ,
203쪽
usucapione, ut si ille, qui xmyiς nutatvnde pecusia aliena possidendo, usucapiet, vel consignMit Lidre, Mi pat , Gic iure doti 'α in donat. causa mortis, i.
l, Raitialsisunς, ut si alienam tibi mutuo, quae postea mihi legatur , si tamen
durat animus mutuantis, Anyin l .s procurator. snde cond. indei l . , ni c: i ρ: Npt.nr0 quod cum dominium mi mutua sit trandatum, non tenetur reci plans ea di δε rem in specie Nddere inliusne c; alias cisci mulodatum, seu depositum. Est autemi comino datum alicuius tari quiquem is cialem vium pratuito)faeia concessio,ς Gos. in s ma. de sommod.nu. I .dici ' si cςuio, di non Iranslatio, q9ia qui commodat , retinet doni iiii una,& mssi s omin, l. rej commoda sepd. gratuito. vcro additur, quia idtςme-vicnta inc in ud res transitIn I pytionem, πι in contiadum innOininatu, ut clo, νt facias, Insi. mand. s.fan.Insuper distinxia aliquem specialem usum ad disserentiam commoda ir, & prscar glo. in L misi. Idae quibus dis xς contrahatur obligatio,videtur tenere dcfipsiqnem hanc non mala fuisse d/tam, ex qRQ datur ad certum usiam etiam tempore siue picula, siue tacite prssi litum; quod non esti 'pricari icon sum ad libitum concedi odentis. Appcll tur commo G quas commotio utentium dat uni. Natura commod ii cst, ut cauem rcs restituatur .in qcie o hoccst dg iure naturali, .cum ius naturale d. so. Nam dum ccmmodatur liber hon*rit mutuμ p, sed sommou tum, 'ia consideratur confinia utili aptitudo, & natura ἔςi talis, ut in t a.s .ff. d. di gi in d. f. i . Inst. in ver,appendendo, & in gl. ibi pina de m NI 'S commota λ& additur actio, quae nasciuir ex mutuo dicitur rti conditis. v ljΠ:l, de commodato, i/ D ' ζ' ἔ , l . et I Appellatur mutuum pluribus non ainibus, veluti oestum petatur, vel 'de rebus creditis,ur intit. Edicitur certum petatur , quia in reb certis conitituitur,&certum pro mutuo simitur, pla in Rubri iseud. rt quia tam pro mutuo datur certi conditio Dcialis, quam' pro Mobtat alio credito certo datur certi condit iogenei alis; fic stricte accipitur certi si i gnificastum, l. si certum,C.ς .riv.&int cerrum,fLe9d.Petit ius verbis. Ccitum est, cinius species, vel quantitas, q .in obligatione vcriatur, aut noroipe suo, aut e/denr0nstrationc, quae nomini λ vice singitur qualis, quavit pqi sit ostenditur: Nam & Pedius lib. t. desipui tionib nihil rescrpc ait, proprio nonunc res appelletur,an digito ostendatur,an v catillis qu; tacdem stretur, quatenus mutua Vice res fungatur, quae tantundem prae. stent & Cic. in lib. r.QN. in lib6.E pist, ad Papirium lycium, ait,rra abenis voca--- ναχ M-no νι -- nun immorito ergo mutuum ap
204쪽
Dilucidatio XVII. De obtinex contract. I r
as Contrahitur etiam obligatio re ex conditione indebit. Hing.lus quoq; insLeoch i debitum intelligitur solutum, non debitum,ni si perpetua exceptione non teneba 1,auti per errorem soluit, tui non sorte, Lindebitum,ffcod. & in Lyis quoque ,& Aro. in cina.
d.tit. ex quibus multis modis indebitum dici. Ost in
Psimo, quod nullo modo debetur, nec ciuiliter, nec naturaliter, ex gi in Iraseod. a Secundo. si naturaliter fuerit indebitum. sed ciuiliter debitum ut in obligatione solum stipulatione firmata fine traditione rei, vel si adesset pactium de non petendo, aue iurame tum a naturali obligatione se liberarer, ita ut remaneat ciuili aruum. Tertio, si ciuiliter esset indebitum, sed naturaliter debitum, solutum alteri per errorem.
in arto, si exceptione perpetua se tueretur, in ii., indebitum;& quatuor sunt excepti nes dilatoria siue temporales, perpetuae, peremptoriae, dubiae, de de rigore iuris constr- e euandi indutis, ex d glo. i.ad i. i .de cond. indeb.& in addit. ad Portan d. S. A quoque; ut latius habetur de liis in titisside cotul indeb. Conditio sumitur hic pro re titione, quia in- εdebitum solutum debetur, ut mutuum, dc obligatur re, Inaeind.Lis quoque, in fine.mat Cond. i as Plures itaque sunt tales repetitiones, quibus contrahitur re obligatio, ut in titasside ditione eausa data, di non secuta, & si quid ea conditione datu inrit, vi prius honEsti mari datum exequatur i, nam tunc cosa ob quam M tur, non adimpletur, silutum quod fit erit, indebitum erit solutum, l. i. ffeod. tit.& seq. Aliquando causa, ob quam datur obligatio, clicitur turpiX, ut in titILdc conditia ob turpem cautan,&turpe, ac iniuste idem sunt, ut not. glo. in k-.cod. sic turpe em quod in- C.,ii a iustum est, ut si dedicentum pro homicidio, vel alio delicto non oblipatur ex tali causa, quae consideratur tam de praetenti, quam de suturo, & an dicatur indebitum.αdmir rem.
titio ; discurre ut in corpore tit.&latius de his suo loco. , i ra ' iuri
a 7 In dubitum etiam dicimus, quando istutio facta sit, quia putabam causam adesse, & me
reneri ad legatum, tamen in rei veritate de lasato non constat, sic nec minus do illi; ut in tit.de condit.sine causa; intelligitur tamen si causa seqrmia noa sit,uel quia selut lexi quod non debetur, in addit. adglo.m l. t. st eoia /au a.' HI. Ma 8 Interdum datur conditio fiartiua solo domino, ut si sub ista conritione, seu causa seerit solutum, & in rei veritare iuriiuatys non erat, datur tunc conditioet repetitiorii datae, ut in titifide conditi larti . ideo dicitur id lavaede condit. tua'pem cam, & ob rem, Rutiturpem, aut honestam; turpem matem aur ve dantis, sit turpitudo rori accipienti aui ain I ecipientis dumtaxat; non etiam dantra aut inriusq;. Haed ibi inti de condit ob cansama respicitur tanta causa,&bonesta tantum ι incit.ue condita obiturpem cam iuuelli tuti a
Datur di ista conditio indebiti ex lege, ut habetur in trunica, Fide conditi ex lam, his verbia; si obligatio lege noua introducta sit, nee tantum eadem es s qbo gemere motis
cxperiamur, ex l.agendum est. Haec ibi. At plo.pro lege nove 'intelligit omnem legem a I. I a. tata ut in donatione; in nudo patra de talario praestando,& dc similibus lut ibi licce talis expositid feci indum Doctores nohsit necessarii, quia lex semper stiqui ruris .it
Datur etia alia indebiti coditio, jTriticarisappellat,ut intiti si de condi uicaria se MDmni TMepta pecunia numerata siue cetram; Melnerulis siue mini suo stat petatur, l. Iascod. ibi Bam Ttitistia foriasset artitico auso 'reri Publiciam dieitur;
si me rogaueris, ut per fandum meum tibi hoc .geretice
205쪽
ctus gr,tuitias, similis commodato, Sc licet umn videantur dissirre nisi verbis; tamen diffe-a in unci Primo. quia commodatum datur ad certum usium, ita ut si aliter re illa, ut est committeret foti utrae, prFarium non datur ad vium certum. Secundo, commodatum non potstatim reuocari, sed confecto usu, ad quem commodatum est; praecarium vero semper potest reuocari, ψα in l.ut commodat. Tinio, commodatum de teste gratuitum, sine aliqua mercede: li mercesanteruenerit, dicitur locatio, aut innominatus contractus. De his
plura ad Goist.& Host. in sum. eod. tit.de ibi, in quid dii ut a donatione. 3 1 Praecaria est contractus M qainquennio in quinquennium reuouandus, ut in c. I Ac Prae ear. Dieitur ptiam donatio ad praeces facta, usq; ad mortem accipientis, I 6.q.3. Clerici. Item dicitur concessio usufructus ad praeces similiter iam, cuius forma habetur in Io. 3.
33 - . Natura pnecarii eadem est cum emphyteta, Bart. Auth. ingressi, Qde sacrosanctaeccl. vfi finita,itde damn. infec. & dissert in Q, quia praecarium reuocatur de quinquennio in , qui u nitan, alias caderet: a iure siro in rebus Eccles glo. in c. t. ext. eod. sic habet vim
a Solvitiar multis modis, quos numerat Gogr. in sum. eod. tit. Primo, voluntate concedentis Li.iseod. Secunila, morte eius, mi fuit concessum, cisi quia, exi.eod. Tertio, ali nationei r aerariae coaxesiae, essime .Quarto, finito tempore ad quod sunt res conces-Le, i. cum praecario, me . a s ' Seminiu& altera obligatio quaere contrallitur deposito,Inaee .s pen. Est autem de-e . . . positumi quodad custodiendum alicui traditum est, glo.Inst.quibus mod. re contr. oblig. - Dpraedit, in Nobo deponitur ι & AZo. in sum. eod.& Goffr.eod. & notatur in l. i.ffeod. di truat tali epositi transimur dominium in depositarium, quando depositum factum sitit in senere, non in specla, l. dies sponsaliorum, S. I. E. eod. tamen hoc videtur contra naturam talessui i tamen mobligatur, quod ipse de ea re, quam accepit, rcstitueda tenetur, vetain ita. praeterea, di legitur in l.licet, , rei, is eod. rei vero depositae, sicut & commodatae,5 postessi inem.& proprietatem retinemus. . Nuncupatur depositum, quasi deorsiimpositum; Deoisam, inquam, ait Gossic. in sum. efid. verita: a Istinentie sinam,ut ostendariar totum fidei eius commissum apud quem p nitur, 'hod ad custodiam rin pertinet, demitino videatur separata custodia a deponente; .
Ideo dicitur, quod propositio, de, auget depositu, ex LI .si eod. se concludit Aro. in sumia 37 quod talis actio non exu madati, sed demur.& consistit depositum in rebus mobilibuam se mouentibim regularirer in bis, quae consistunt in pondere, numero, & mensura, glo. F. laismi fideberiae . Rintitaeo deporist is verm&proprio deposito attenditur, cum cer Mysii specie,vel quantitas, ut species deponitur in saeculo fignato, l. t.fisi pecuniam, Η 'ργα cod. Ideo xt depositum obliget pecunia, Raa illud, quod coram testibus cosignetur, Docti sit acceptum, CHς vsar.& tunc videtur prohibitus usus, d. licet, S.rci, I.Lucius, Idie, Lmi pecuniam, F cod.& inst. in ἀωptarierca. ag bbEDei de sti est . 'ut custodia, & periculum rei depositatae transeat in depositariu inquatuor casibus, g tint Latas saepe, E de deposit, Duplex in depositum, verbale, & reale. 3ρ verbale; 'do confitetur tantum, sed id receptisse; ivt ind6. praeterea,&l. I.S.is qui, T. de actae oblig. Nam consessios st obligatio orbalia,quado res non intervcnit, ut in Inaei de lite. obhytipublica, si Maliposito. Aliud reala, quando factum est, re ipsa incruentem te,& quando teneatur de dolo lata, vel leui culpa, alibi disetur .
Depositum comparatiar. smeestro, dum res posita est in controuersia, ut detur vcnienti, laei qui , id, Eeod. & depositum factum in vim sequestri, iacit possessionem remanere apud demitectem, nisi causa custodiae typtum sit actum, l. nuprie. E. eod. & L licet, Edeverti. signis l. sin uestrepiseod. Differt ma depositarius remaequestratam non potest re
stituere, nisi illuc vordinauerit, i. rei, Dian. ffeod. i uum sunt, quae seciunt depositarium teneri, conmen:is, dolus, Iata culpa, mora, oc ia
206쪽
Dilucidatio XVII. De oblig. ex contra eb I
r In Boer pignore pariter re contrahitur obligatio, ut in S. D. Inst. i ta nis His re eo . trali. obligatio. Est autem pignus res obligata pro debito, quod ad securitatem fit credi. toris, quia tutius est pignori incumbere, quam in personam agere, S. ti, Inst.de obliga. quae ex desi L nasci dicitur a pugno, vel nianu tradita l. plures S. pugnus, Ede verb.signifidi tunc constituitur in re mobili. Secundo, tradatur creditori, sed ea,quae mida conuentio. ne dantur sine traditione, dicitur hyppotheca, quae cosistit tam in re mobili, quam imm bili ex Aeto. in sum C. de pign.& Inst. eod. s.fin. improprie constituitur etiam in re immubili pignoris obligatio ,& ubi non transit possessio in creditorem appellatur hyppotheca,l.si rem,S.de pigri aet.g. proprie ; Sed una sere est actio hyppothecariae, & pignoris, I. res. a S. inter pignus, meod. a de re, ubi res non rransit in creditore, dicitur hyppotheca, sed quantum ad hyppothecariam actionem nihil dissert a pignore, nisi verbo rantum, Inst.de
3 Contrahitur pinus duobus modis, tacite, vel expresie ; tacith in rebus ministri, l. r .&2.C. in quibus causis pigno.tacaeom. ut bona tutoris tacite obligatur pupillo, l. fia. E eod. sic bona conductoris inuecta, & illata tacite pro pensionibus obligantur, l. si non inducta, Mus pig.&l.fin.ffaeod. sic tacite potestate legis. Expres generaliter, vel lipecialiter, ut cum quis omnia bona sua pignori obligauit habenda, l. fin.C. quando res pign. oblig. poss speciali- ister,ut quando obligatur ager, siue liber, aut equus expresse, ut couentionibus, vel expres φse a lege, ut in titimin quib.casib. pign.a lege autem dentur bona mariti pro pignore. 14. te . . Triplex est diuisio pignoris; Aliud conuentionale, praetorium, iudiciale. mentionale ex ipso facto nomen sumpsit, dum sela conuentione contrahitur, l. r. in princi si de pign.aα iic non est deessentia scriptura, vel quod praesentes sit personae, qaonum etiam - ,
inter absentes nutu, vel epistola contrahitur Obligatio pignoris. . Praetorium constituitur Eer missionem in possessionem, l.non est mirum, sciendum, sde pigr. ach.& praetorium fit ex causa, dum iubet, ut caueatur, aut de damno consecto,aut
de opere demoliendo, vel simili, ut in tit.C.de praetorijs pignorib. In iudiciali seruandus hi, est ordo iuris, ut prius capiantur mobilia in exequutione, deinde immobilia nomina.Olim licebat creditori pignus post duos menses vendere, i. debitoribus, C.de re iud. & hodie de iure communi, non nisi elapsis duobus mensibus, i.sin.C.de excusat. rei iud & in tit.C.li in causa iudica pigno. Est iudiciat hoc dici rurpignus, exti quo Iudex iubet mitti in posses ,, sionem, vel sententia diffinitivam executioni demandat. Aliquando iudiciatu dicitur prae- tua. Fit torium, & sic E conuerso, quia utrunque a Iudice constituinitur, Ira. C.de pretet. pigno. De hac materia pignorum plura rubricantur; quae&ipsius causam facile demonstranti sippa declaramar prim quae bona pignori obligentur,& excipiuntur res acrae EcclesiAde . , quae fauore Religionis sunt inducta, Lancimus, C.de sacros. Eccles 3.C. quel nes pign. vel Hypot, oblig. nec liber homo, quia contraria esset libertati naturae, i. qui nitos, C.eod. ν ita vel nes aliena nee pignori datur, nisi dominus dissimulauerit, i. a.asi res alie rupign. detur. Potest autem per procuratorem, l.curator, l. si rem, C. d. Ideo filius non potest obligare d. bona patris, I. nec si minor, C.eod. nec mater rem, quam donauit filio, Lquar praediae ldeo M
6 regula est; qui alienare potest, & pignorare, l.fin. Qeod. Alienum hic sumitur, quod est 'in dominio alterius, Deccons dy.num. I. sic non suum, l.cum quaerebatur, C.vnde vi Vlterius idem dicendum de re communi inter plures persona quando pignori obligari possit, ut in tit. C.si communis res pigno. data sit, qlio casi de sua parie potetit; secus de alia, C. l. unica, Caeod. Commune Accipitur siue pro diuerso, aut motatu illo, I magis; g fini isde
reb.credit. & ibi glo. sed propriε pro indiviso, l. reti, S. i. si GL Sumitur autem cominu lene pro eo,quod est proprium singulorum,C. de iuricodaeonfirm. s.liis prudenti, in fine inglo. in verbo communibus. Aliquando est commune uniuersitatis,& non singulorum tantum, I tantum, Uniuersitas, s . de rerum diuis nam commune singulorum est proprium cuiusq; ratione partis tangenIis; sic commune potest dici meum, non ex propria signific tione vocabuli, sed extensione. At hoc non Eonfirmatur, quod vere dicatur meum, ut co
207쪽
ὰ θ 68 Contingit aliquando rem unam pluribus obligatam pignore fecisse; sic nascitur conteis
Qui ν i. ti inter paries, di quaeritur, qui potiores in pignore habeantur, ut in titiss& C. & decIaratud idem in tit. C. his, qui priorum creditorum: nam potior idem est, quod prsor in tempore, i. et .sse . Ac hoc contingit vel ratione causis, ut si una fuerit magis priuilegiata,qua altera; vel specialiter obligata ; necno ratione temporis tunc prior in tempore potior in iure, i si fundum, C.eod.& d. l. r.C. eod. sic prior prius significat, i .si ego, , si duo, Edepubli. & prior tempore intelligitur antiquior, Autla. de defensciuit.,interitD. Prior cI o nitor, qui in locum prioris succedit creditoris, i .si prior, Te .g.si tertius ; Id comproba- stat 4 stur in tit.C.antiquior creditor pigi .vemli. Antiquior hic lamitur pro anteriori,&p cie di , iis cesserit in credito, non autem de tempore viginti annorum, ut notatur in c. a. de sepultagno lib. 6. ibi Archid. 1 o Pignora data sunt ad cautionem creditoris,qua de re, si debitor aduenienti tempore nore demerit, distrahuntur; quod aut euenit pact6, aut eκ lem & in hoc ter denunciatur de- . . bitori, ut soluat,& ab ultima monitione dabatur biennium ad vendendum,& unica denuciatione ante biennium stippletur.Hodie seruannir iura municipalia; de his in tit Ede di stract. pigno. Distractionis verbum pertinet tantum ad venditionem, i si ego, S. pactus, is de public.l .cum res, isde empl. si Modo sequitur, quibus modis soluatur pignus, & ex diuersitate rubricarum, sic varijs modissoluitur; Primo, dum partes ad inuicem contraria voluntate se liberant, aut credi- s. tor debitum remiserit, aut si post pignus Serit datus fideiustar, vel si debitum seluatur, de Q quibus liuiusis tit sequi, in . pign solitan. de in C. de luitione pignoris. Ideo soluuntur 1, intit. sumit prodisicivere, ut in Auth. de mipt. S. li vero, &Inst. pro locis,g.manet, di ita sumitur in rit.quib. mod. res pati put. soluatur ; & luere hic idem est, quod soluere, sculiberare, ut in l. I.& a.C. cod. 'sa Solvitur etiam remissione; Remissio hic sumitur pro donare, l. I. Equi b.mod. pign. soluant.& late Spec. in tit.de remiss& hoc fit, vel ex voluntate. creditoris, i si tibi, S.de pign.ffide pact. & de his plura in tit.C. de remisi pignorum. Interdum remittitur debitum perpetuum, si plures haeredes creditoris partem debiti accipiant; nam tunc non praeiudicatur citeris, ouo minus quiliber haeredum possit pignus in . selidum vendere, ut intit. Cui unus ex plus mus haeredinus debiti vel crediti partem suam soluerit, vel acceptauerit. Non videtur liberatus debitor a pignore, si chirographum, cuius virtute pignus est coriminiam, non fuerit cancellatum, ut in titi C. etiam ob chirographariam pecuniam pignus teneti post dicitur ibi in R ubr.a. quae sine pignore debetur per chirographum, ut supra in laeum sibi, qui pol. in pig.habeatur,& hoc verum est, etiam si chirographum non interia 14 nerit, quia lex generaliter loquitur chirographum est scriptura mami sua descripta, LQ-per, C. si cert. petatumdc dicitur, secundum glo. ibi a chir, quod est manus,& graphi quod est scriptura ; Ideo chirographaria pecunia est scriptura faba manu sua filii confessata;& inde sumitur pro instrumento, L fidei ustar, S. pater, ff. de pignor. qua de re non cancellata scriptura, pignus non soluitur, de per cancellationem videtur facta liberatio. sue : Libraatur etiam si pacti , vel conuentionibus id fiterit remis Itim, ut in tit. C. de pactis pign. rescind. Nam quod eorum consensu fuerit actum, ut si intra certum tempus non solis uerit,pimus vendatur,l. Ineod.adeo quod pacisi appositum ad liberandu pignus,ut ibi.
Interdum liberatur altero pignore, ut in tit.C.s pignus pignori datum sit; Ideo ita lepitur in l. t . Leriam id, quod pignori obligatum est a taeditore, pignori adstring i posse iamduduni placuit. Ibi glosi. intellige pro tanta quantitate, quanta primus debitor di bet,& eodem modo i Vt si primo dedit ius distrahendi, de ipse sebit, alias non . Si ergo primus debitor soluerit suo creditori, ves secundum tollitur pignus ; qua de re, qui pignus hae bet, potest de illud in pignus dare, ut ibi. Debit .Q. Si editor voluerit pignus vestare, di debitor obtulerit pecunia, facta oblatinne, imis: L- vlixis, Vliatu. C. debitor venditionem pign, ped. non posLitati in l. a.
208쪽
Dilucidatio XVII. De oblig. ex contradi. Igi
quae est final.C. d. nisi debitor uniuersium debitum offerat, non habet potestatem derita: clandi creditoti, ne pignora vendat, nec emptori ne emat, & creditore nolente recipere, debet illud deponere, Debitor est, qui ad aliquid iaciendum obligatus est, L vel obligari, Ede liberandi i debitor meus, E de neg. gest. i cΑliquado cotingit vendito pignore agi,ut habetur in tit.C. si redita pign. agatur; Sicre si .enditoditor vendit pignus malet fidei, hoc est minori precio in fraudem, i pie creditor tenetur pi- p g g gnoratilia non emptor, nisi duo concurrant; quod creditor non sit soluendo, & quod emptor participauerit fraudem: nam tunc debitor oblato precio, cum viseris recuperabit sua, i
. Impeditur ne transeat dominitam pignoris ex pluribus causis, ut in tit. Qde iure domi- C. nij impetrando; quia quandoq; creditor non inuenit emptorem, ideoq; opus est, ut addiam: 'catur. Ideoq; de hoc ponitur in dicto tit. ibiq; datur forma procedendi, Lyetustissima,C. pereido. eod. & ibi tria terminantur circa pignoris venditionem, & dominii impetistione, seu adiudicationem, & circa ipsius adiudicationem praemissam luitionem, & qui vult iure pisnoris possidere, debet seritare huius Iesis solemnia, nisi aliter ει cosuetudine, vel statuto fuerit ordinatum.16 Haec de obligationibus, quae re contrahuntur; sequitur de obligatione, γε contrahitur verbis, ut habetur in tu. e verbo.obligat. n m vcrba inseritium intentioni,excide verb.sgnifc.in his, de talia nobis inducunt in aures, qualia foris sonant, Speta deriduocat. S. v Advocatus, vers.seq. Ideo instituta sunt, ut per ea quis in alterius notitiam suas cogitati nes declarando mittat. Speta ibi S. 6.& in sum. de vertasignifS. I. Sumuntur autem multi- ,17 pliciter, veluti pro fallacia. ut verba dare; pro oratione, ut si dicamus, Cicero inconci ne verba secit; pro proverbiis, ut si dicatur, Verum istud verbu, quod dici solet, pro ex plo; ut verbi gratia pro vertis declinabili. Tandem omissis alijs pro obligatione, ut inpositio nostro, huius tituli; licet aliquando tacere.&respondere paria sint, ita ut tacens vis deatur consentire, i carius, ff.de pignina λ& reg. qui racet; de re g. iur.& reg. is, qui taceti lib. 6. ibi Dyn.& de his plura a Doct. tamen hic agitur de obligationibus, qtiae contra n38 tur verbis, quod continsit pluribus modis, ut in l. t .sside verb. oblig. per interrogatione,& responsionem de dando, aut faciendo, aut contra; hoc euenit promissione, stipulatiorae, acceptilatione, pactis, transinione . sic de similibus. ι Primo dicemus de stipulatione. Stipulatio est verborum conceptio, ibus is, qui interrogatur, daturum, iacturumuiὶ se id, quod interrogatur spondet, i. r.*.stipulatio, Ede verb. oblig. cx quo colliguntur plura
notanda. Primo, quod fias verbis, ut de verta ol,ligat. l. i. & verba sint apta ad materiam, quia verbum unum non respondet omnibus casibus,nam alijs constitii itur emptio, alijs domitio, vel locatio. Secundo, requiritur interrogatio unius, di responso alterius, ut in d. l. 1 .& Inst. de duobus reis stipui. S. r. Incontineti,non aut cx interuallo,licet de qualitate temporis interpositi sit remissunt ad arbitri u Iudicis Νyluest ad glo. in d,, t. inst. de duob. rcis. Tertio, responsio sit conformis interrogationi laetae. Ideo stipitiari cst interrogari, Instita quibus mod. oblig. toll. g. ideo. Talis itaq; interrogatio fit per verbum praesciuistem p ris; veluti promittis, promitto ; spondes, spondeo. per eadem verba, vel aeqtii pollentia, sic mutus,& surdus stipulari non possunt, in l. t. ff.de verb. oblig. nec resert an eodcidi mate, vel alieno, Graeco, Latino, Assirio, aut simili, ut in d. l. i. & de his est tit. de contra-
ist Diuiduntur stipulationes, uuaedam sunt iudiciales, quaedam praetoriae , quaedam mmaenti alas, aliae communes, S. stipulationum, Inst. de diuit.stipui.& La .sfde ves&Oblig. aiulchri.s, Iudiciales stipulationes sunt,quae Iudicis officio interponuntur non principaliter, sed ex sipulM. incidenti, veluti si coram eo rei venditio ageretur decerneret, bona vindicata non pignorari, vel alienari,& hoc pacto officio Iudicis interueniente, stipularentur, l .si post,mde res vend. f. iudiciat. Inst. eod. & factum videtur ad tollendum dolum, sed bona contraherent,
Sylvest ad glo. in a Liudiciales, ubi ita legitur iudiciales sunt, quae a mero Iuditis officio
209쪽
proficistuntur, veluti de dolo cautio, vel de prosequendo sinuo, qui in fuga est, restinae , in pretium, & expeditur non coram Pretiore, sed coram alijs Iudicibus, dum partes - ,
a trade causa ι quam ut caueant, accedunt'. . s. s Praetoriae stipulationes sunt, quae a mero Praetoris officio proficiscuntur, veluti damni is i insecti,vel legatorum. Praetorias alitem stipulationes sic exaudiri oportet, ut in his etiam , contineantur aedilitiae: nam&haea iurisdictione Praetoris veniunt, ex s.Praetoriae, InsLeod. sic non veniunt ex officio Iudicis, ut iudicialta, glo. ibi,& Ang.& licet ibi glo. dicit, P ε toriam stipulationem damni iniecti dici, quia Praetor approbat, non habito respectu, aut sint inuentae a Praetore, vel de iure ciuili, aut quocunq; modo fiterint inuentae ; Et hoc mob. λ do videtur complecti praetorias iudiciales communes omiae praeter esiditionales, Sylve. ibi tenet contr*glo. tenentem stipidationes praetorias accipi dupliciter, sed tenet, quod
. sumatur praetoria stipulatio hic, ut in l. i.ita quod selum diuersificatur significatio iudici lis, quae hic accipitur, ut species, & coaequa praetoriae; ibi ut species subiecta ; & differentiam ponit. Praetoria a Praetore mortuo inducta est, sed iudicialis a Iurisconsultis. Item in praetoria inuenies Iudicem ob ipsum principaliter adiri, sed in iudiciali per consequetiam . Item iudiciales vagae sunt per totum corpus iuris; sed praetoriae licet & ipsa sint v ff. s gae. & comprehensae; tamen sunt simul in uno tit . fide praetore supul.L I. Item poteris nota quartam differentia,ut notatur in l. . . S. a. de verb.oblig. quia praetoriae sunt, quae perlibiubila. selum Iudieem drdinarium interponuntur, & iudicialis, quae per quemlibet alium Iudice. Vide in d. titide praei. stipui. quae ibi tractantur; vide l.stipulationu, ibi glo.de verb.oblig.
61 Conuentionales sunt, quae ex conuentione utriusq; partis concipiuntur, nec iussu Iudicis, nec Praetoris, sed ex conuentione contrahentium. Ideo tot sunt genera istarum stipulationum, quot rerum contrahendarum, & tot genera contractimm . quot stipulationum
quotitam ubicunq; potest contrahi, potest stipulari,S.conuentionales, Insi.eod. & ibi glo.&d. l.stipulationum, si de verta oblig. Sic conuentio est nomen generale ad omnem contractum, & ad omnelia distractum liuere, siue verbis, siue literis, siue per nuncium, vel epistolam, siue expresse, siue tacite, Iac in Rubr. de verta oblig. nu. I. Si verbum, promitto, reperiatur scriptu, intelligitur per stipulationem, sed si per verbum conueniunt secus, non intelligitur stipulatio,qilia verbum conuenit, importat pactum nudu, & non stipulatione. 66 Communcs sunt, quae participant de iudicialibus, & praetoriis, quae quandoq; fiunt coram Iudice in negocio principali, vel in consequenti, sicuti in stipulatione rem pupilli saluam Bre, dum confirriatur tutor a Praetore,*.nn. In Leod. Appellatur praetoria stipitiatio,
rem pupilli saluam sore, quia prouidetur eius indemnitati officio Praetoris; & hac stipulatione tenetur tam tutor, quam qui gessit negocia tutelae, i. ., illud, ffeod. Alia species dicitur iudicatum solui, quae fit ante litis contestationem, i .dedit, S. si secus, is qui fatis Grecogitur, quae sarissectio tria continet; de defendendo, de dolo, quod absit, quod iudicatu
siluere promi sit, gio.S. i. de satisd. inst. Alia est rem ratam ha re, dum agens nomine alieno promittit ratum habere, quod gestum est. Et notantur tres casus; sic constat de main dato ; tunc non cauet de rato, aut non habet. & tunc nisi seerit coniuncta persena non admittitur, sed cavet O fideiussore de rato; vel ga fuerit valde amicus, i. sed sic, ff. de procur. sed si dubitaretur de mandato, ut quia probatur per unum testein, vel literis, tunc ad silpplementum admittitur cautio de rato, ex gloss.lii d.l. stipulationum, is de verb. obligat. dc, DoeLind.,fin. Inmeod.
. εν Datur & alia diuisio stipulationum, quaedam sunt in dando, quaedam in faciendo, l. a.' i efide verb.oblig. natura stipulationum in dando habet, ut secundum naturam eorum recit piat diuisionem, ut cum parte datur, pro illa liberatur, sed quae est in faciendo, non pati- eitur diuisionem; nam qui pro parte adimpleuit, quod iacere promisit, non satisfecit, nec liberatur,o d. l. a.Ede ver oblig. 68 Inuenta est stipulatio propter necessitatem,&utilitatem: nam stipulatio est necessaria . pro obligationibus fideiussionis, quia fideiuslar non potest accedere sitne verbis, & sic sine , .stipulation Ias. in Rubri de verta oblig. m. a a. necnon fuit inuenta causa necessitatis N
210쪽
Dilucidatio XVII. De oblig. ex contradi . 183
obligationes iuris gentium,vel re contractas novandas, quae novari non poterat, nisi prius in stipulationem deduceretur. Item per nullum alium altam citra moram solutionum d
biti potest induci liberatio ipso iure, nisi per accepti lationem, quae non potest fieri, nisi pstipulationem, per i .an inutilis, S.accept. 1fde acceptil. Vtilitas stipulationis ponitur a Iasone in d.rub. de verb.oblig.nu. a 4.εc est propter eius firmitatem, & robur, quia ea interueniente, non habet locum potentia, nec repetitio datur . Item propter productionem actionis, quia vestit omnes conuentiones, alias de se n das, & innominatas. iItem nullo alio contractu magis, de de facili fit nouatio,& transfusio
unius obligationis in aliam, quam per contractum stipulationis, per I. item illa, S. fin. ibi
ro Considerat etiam ibi in fine Iasiqn, quod licet contractus regulariter nomen recipiat a
ficto, ut emptio, venditio, locatio, & similia; tamen ilipulatio non denominatur a radio, , quia non vocatur eo nomine,quo contrahitur, sed habet nomen iuris, ut Iast de verb.obLin princ. & sic assumit sibi materiale nomen, per Bald.in l. r. C.de fide instri .r i Qua de re ad essentiam stipulationis requiruntur verba, sic loquela utriusq; partis, I. I. E. de verb.oblig.& ibi Iacnu. I .quod verum est in vera stipulatione, secus in ficta, aut prPsumpta; ubi per quinque casus ime loquela contrahitur, ibi nu. .vide ut ibi. Nota itaque quod interrogatio,& responsio sint de solemnitate substantiali stipulationis, sed non pra sentia, sed de solemnitate naturali, quia non est substantia contractus, sed ad contractum, Ias ibi nu. 8.in I.stipulationum, is de verb. oblig. ex mente Baldi Attamen illum propriόIoqni dicimus, qui praesentialiter loquitur, unde absens mittens nuncium, vel epistolam, non dicitur proprie loqui, ibi Ias. nu. i o. Ideo stipulatio fieri non potest inter absentes, i. inter absentes, C. de inutili stipulat.& S. item verborum, Inst.eod. ibi gio. Absentes etiam dicuntur, qui loqui non possunt, ut ibi Ias. & ita etiam dicemus contrahi posse stipulati nem per consensum partium, qui percipi potest etiam per interpretem tam verbo, quam
sono. Hoc asserit Ias de magis communi in d.l. I .sside verb. Oblig. m. a . dc casus contianet naturam, remitto alibi; de vide ibi Ias de in S.qui praeses eod. 1 Forma stipulandi duplex olim fiebat, hac solemnitate seruata, spondes, spondeo: pro. mittis, promitto. Fide promittis, fide promitto; fidei ubes, fidei ubeo; de sic de similibus. Hodie autem fieri possunt quibuscunq; verbis, dummodo sensus habeant, secundum con sensus formam praestandi quocunque idiomato, S. in hac re, Inst.de verb. obli.de l. I .ffeod, Specialiter inducitur stipulatio per verbum, promitto, S. si scriptum, Inst. de verb. obli . Insuper fieri possunt pure sub conditione, vel in diem, aut adiecto tempore, S. Omnis stopulat io. inst.de verb. oblig. & S.sub conditione eod. dc ibi plura declarantur. Fieri possunt stipulationes inter plures,quam duos. qui vel sint duo rei promittendi,aut debendi, interrogatione prscedente, dc responsione suosequente, di hoc contingit duobus modis. Possunt interrogari plures, qui videntur 'plures rei credendi, dc plures respondendere, qui sint rei debendi, aut promittendi, adeo quod in qualibet parte plures interuenire possunt ad stipulationem, ex.S. I .last.de duobus reis stipulandi, & in g. duo eod. dicitur his verbis; DM, Murse rei promittendi ii iam. Meri' decem aώνω da respondo, ct sic eisdem deum aureos Hrespondes, si respondeant singuli separatim, ora deo; 3c sic fieri potest, vel unica tantum interrogatione secta omnibus, vel pluribus factis separatim, ita & unica responsione, ut in d.S. I. Inst.de verb. oblig. Si duo promittunt uni eadem pecuniam, illi dicuntur duo rei debendi, ut in S. duo, dc natura duorum reorum est, ut quilibet teneatur insolidum,de si unus soluerit, caeteri liberantur, Instaeod.S. ex huiusmodi.
Ad hanc stipulationem interuenire possunt non tantum ingenui, 8c liberi homines, sed etiam serui haereditarij ex persena domini; quia dominus caput est serui, Inst S. i. de stipulat. seruorum,de T. eod. Ita dc filius Diuilias uipulatur, dc acquirit patri, S. serui autem, δα plura in dictis titulis. rs Habet itaq; stipulatio suam formam, qua non seruata redditur inutilis, ut rubricatur In
tit. Inst. deia nili stipulati redditur lautuis. Primo, ex parte rej, ut si stipulatur res, quae