Malo typhode graecis diversimode descripto : dissertatio inauguralis historico-pathologica ...

21쪽

hilo oriundi, ut omnos a frigidis humoribus constati, so rius ad crisin perducuntur, quam qui ex calidis, Coti ssentansum est, iudicationem recidivo huic morbo, post quBm το 0 ναον θερμ0ν Vis naturae medicatrix) iamiam magnopere attenuatum et debilitatum fuit, serius domum

Discimus igitur, quantum ad rem noStram, ex hao ObServatione, Statum, τυφωδη diCtum, SucceSSiSSe tamquam secundariam assoctionem febri ardenti praegressae et non susscistiter iudicatas; fundem facili ratiocinio mont0 antiquissimorum modicorum derivari posse ex humore melancholico cerobrum obsidente ; cum delirio aliquo furioso coniunctum posse occurrero, Vel utrumque Symploma sesse invicem excipere; denique, quamvis per Senaturam maligni affectus induat, quod ex adiunctis si gnis intolligitur , tamen non ueCessavio QSSe lethalem. Crisin aut m non legitimam, doficionis sudoro, in bilio Sis morbis solemni, non retulerim inter notas assectionis

dictas probabitos, quoniam in Hippocraticis libris fas

pissime Commemorantur, quae non RPPRrerent, ad PSSO

autem in simili casu solebant, et propterea exSpectari poterant; hic enim re praeter consuetudinem eVeniente morbi malignitas innuitur. Praeterea ad exemplum morbi speciatim id addendum est, hunc SerViam morbum peio ris indolis proptersa sorsan feliciter superassse, Singulari naturae beneficio, quod homines eiusmodi conditionis, Ia boribus et aerumnis assueti, gravissimis morbis Saepe perfunguntuP.

f. 6.

Non minus mutila et Obscura, quam huiuS aegroti, historia sequentium est, qui τυφωθεις diCuntur, adeo, ut, nisi plane spuria et tamquam alieni auctoris observatio falso HIPPOcn ii adscripta, certe ex iis Sit, quae POSt

22쪽

mort m ipsius inusnta sunt in tabulis ad Iectulos aegro torum soli sibi, vel ad suturam elaborationem properan

ter notata , Serius autem a discipulis collecta et roscri

pia , Vel steste Galeno) corrupta. Sic vero in Epidom.

L. IV., 1. 9., haec inVeniuntur: μετα πλη αδων δυσιν o

firmantur sorvi Attici historia, quas do efficacia atra bilis ad aegrotos τυφωδεις reddendos breviter modo animadvertebantur. Febri S qu3rtana enim, quam Omnis aevi obsorvatio auotumnali conStitutioni privam reperit, quae quo ab atra bile, ut causa esliciente, veteribus derivaba

tur, procul dubio idem cum assections typhodo habuit

momentum internum. Nam inCipiente hieme, quo tem pore servus ille decubuit, morborum indoles auctumni adhuc tum redolet constitutionem. Fo Es1υs ad h. Ι. p. 1123. ed. 1624) dubitat, utrum τυφωδης ἱδρυθη intolli gendum sit, qui mutus aut stupidus consedit,

quom admodum GALENUS in Exegesi VOC. HIPPOCR. τυ υδης interpretatur: ενεος καθεωμενος, haud dubis hunc locum subintelligenS, an V. ἱδρυθη mentiS constantiam et j tranquillitatem denotet velut iudicatione restitutam; an .

doniquo assectus stabilitatem et diuturnitatem describat, itamquam iudicatione fixam, quae postrema interpretandi iratio prae ceteris mihi quidem arridet, partim, quum nihil additum sit de exitu morbi, partim, quia morbi Ruse ictumnales, et qui atrae bili tribuebantur , insignes sunt

diuturnitato si tarditate decursus, sicut etiam ipSa quar tanu a Veteribus non minus quam recentioribus in per- l. tinacium morborum Censum est relata. Veiisimile igitur iost, illum hominem febre quartana maligna fuisses tentatum, in qua conSpicuuS existeret stupor et mentis doso Cius. Unde patet, etiam hujus morbi naturam phrenitico malo fuisse oppositam, utpote quod aCuta febre et sero cibus doliriis, ubi purum et exquisitum QSSet, Stiparetur.

23쪽

Sub idom tompus pathema Occurrebat nominQ ut in dole ex utraque, quam modo tetigimuS, assectione com positum, in quo depressio quidem facultatum montis ac Ssensuum orat, sed deliriis et vigiliis adiunctis, ita ut astricti intor vigilias et stuporem Suspensi detinerentur, oculis connivontibus. Nomen aegritudini dabant, quas intor oppositas animi conditiones, Stuporem et furo rom, media intereSSet, τυφ03 ιανίας τυφαονίας GAL. dffinit, medic., - Exeges. Voc. Hipp. . Veram hanc auctor di cit forsan propter ambiguitatem assectus et diagnoseos difficultatom GALE'. de Comato, 3.; FOESIUS, Bd h. Ι.). Certo confirmatur haC Voce, mani3m, furiosum assectum, a typhodo iam tum distinctam fuisse, neque ideo pro miscue utrumque Scriptum fuisse, quem admodum exsorvi Antiphili historia aliquis potuissot intelligors. Ibi

cet Vesro haec typhomania accuratius hoc loco non do scribatur, tamen ad genus assectionum Cum aliqua moto stia si inquietudine iunctarum pertinuisse, videtur indi caro, quod additum est: ἐnαυετο. Metastasi onim factasiusmodi, quam Graeci διαδο ὶν ἀποθεσιν Vocabant, si sic derivata materia morbifica, positus homo sest stressipuit. Intolligimus inde, hanc aegritudinis speciem non plane ad morbos Cum tarditate iunctos pertinero, sod naturae bensficio dimovseri aliorsum, sed num citius an serius hoc contingat, definiri non poteSt , Secundum ea, quae adiiciuntur : quoto die, nescio. Ouae vero ad accuratiovom huius etiam mali cognitionem ex sori piis veterum msedicorum hauriendam pertineant, alio lO CO, quantum neceSSarium Nisum fuerit , adiicismus ).Ιam Voro ad abruptam typhodis affectionis perscrutatio

24쪽

f. 7.

Utins tantum praeter Commemoratos locos in iisdom libris Epid semicorum nobis repertus est L. eod. t. 4T. ,

quo montio fiat dicti pathematis. in 'πιριυριος uxor)

rίην, καί δίηναν, καὶ ψυχρη ' ν. - Quibus ex relatis, quias omina dissertis orbis narratur, nullis morbi cuiusdam praecodontibus signis τυφωδης, Cui sebris Videretur ab se , Collegerim, launc Stuporem plerumquct febre stipa

tum invasisSQ. HIPPOCRAΤΕΘ enim, cuius ex tabulis rQ-liciis Thos salus filius, teste GALENO, de dissic. rospir.

III. 1. st II. 8. haec in libri formam reposuit, non solum sa solebat literiS mandare, quae Observaret rariorast notatu digna; Vel etiam, quae, ab idiotis 110gle cia, dissiciliori ot artificiosa cognoscerentur exploratione id soque optimOS Saepe latere PΟ8Sent; multa autem silontio praeteribat, quae manifeSta essent et omni bus medicis perspicua, tamquam rebus ipsis momoratis

natura sua Vel Consuetudine adiuncta, sed saepe etiam, quae penituS non adeSSent , notabat non essse facta, sci

licet ubi praeter consuetudinem et exspectationem desi coroni. GAL. Dissio. respirat. L. II. C. T. Incertus autem haesisse Videtur, num plane abesset febris, an forsan Oxigua ipsum latuisset, haud multum conspicua: id in tolligitur addito ἐλκει. Sic etiam, dum negat, speciem non praetisse morbi Cuiusquam, nec febrem adfuissscomitem, secundariam innuit assectionem typhodom aliis symptomatibus inprimis febrilium morborum accedere consuevisse. Tremoris deinde mentionem facit, cuius causam in eiusmodi malis, teste G Lxuo, modo in so mites morboso ex capite ad medullam spinalem propagato, modo in nerVis, Siccante materia arefactis, invenire

sibi videbantur. GAL. comm. in Hipp. Prorrhet, 1., 9 et 14.). Sic etiam colliquationem τε dic per sudorem

25쪽

factam ad typhodis assectionis naturam non pertinuisse, manifestum est, tum, quod dissertis Verbis ejus mentio facta ost ab auctoro, brevitatis tantopere studioso, ut ne Verbum quidem superfluum Velit esse; tum, quoniam ipsa tunc demum adiuncta Scribitur, ubi morbus naturam per διαδορο ν κατ εκρουν omnino Commutaverat; quod propter ea monemuS, ne quis sorte Consensum huius pathomatis

agnoscat ot febris illius, quam GALENUS τυφωδη appellavit,adv. Lyciam c. 2. vid. infra l. 25. . Ciborum autem fastidium, quod a GALExo scom. in Hipp. Epid. L. ΙΙΙ., s. 3., t. 58.) in febre maligna inter Symptomata peioris no

tae repositum est, Vel propterea reseri, quod praeter consuetudinem multum et molestum eSSet, Vel quia prae ter expectationem appetitus Ciborum non rediret. Ita

quo utilis illo sudor haberi nullo modo potuit, potius malignitalom morbi prodidit, qui enim Criticus est, Symplomata morbi concomitantia habet mitiora Hypp. Progn.

1., 26.). Eadem de causa sitis montionem iniecorit; hi oditas auisem corporis, Vel horror subinde intercedens, Vel saltem cutis calor propter sudorem et malitiam morbi minutus essΘ ridotur. De exitu mali nihil adiicit, quod Don rarum in historiis aegrorum, in quibus, qualis su turus esset, conieCtari licuit, Vel in quibus sorte non

obsorvavit.

f. 8.

Locis autom, de quibus hactenus disseruimus, omni bus Iectionis exstat variestas, etet φαγδης Et τυ φλωδης, et quaenam pro genuina sit ACCipienda in utramquo par ism disputarunt viri docti et recontioris et prioris aeVi; sed si communes utriquo voci tenuerimus origines, de quibus in fronto liholli vorba aliquot socimus, invenie muS , eandem sesse utrique virtut m si in hisos locis USum, qua de causa omnis haec discoptatio, quasi de

26쪽

iana Caprina Commota, nobis videtur Supervacanea essest reiicienda. Duo modo igitur assecti fuserunt, si omnia haec in iusmur, aegri in libris Epidemicorum et D iobδεις vo-- Cati pBrovia et obscura omnino per Se quidem Sunt, quuΘin hunc finem ibi traduntur, piseraque insuper de Singu Iairi aliquo aegro nec generatim enuntiata; adminiculis igitur . ex Origine Vocis et lections cetororum librorum Ilipeo RATIS, GALEXI etc. desumtis, augenda et illustran da oriant. Ex iiS autem, quae hucusque Contulimus, haec sero cum aliqua Vori similitudino possunt edici: τυφωδεις dicuntur, quibus et menS Et sensus stupefaCti sunt, quibuSque non Solum funCtiones languent animales, sed, quam iS minuS, et eX consensu potius, etiam Vita les , pulsuilento , Suppresso. Malum eis videtur assino, lquae ex atra bile superante et cerebrum obsidente deri vantur ; aegrotoS invadit SeCundavia rations, dum mor hum aliquem iam praesentem, febrilem plerumque, ut suspicari licet, accidendo auget 1κατ ἐπιγίνεσι , Vel in jus locum succedit κατα ι ταπιωσιν . Neque inflamma tionis noque colliquationis necessaria complicatio est, polost autem vel illa, vel haec per accidens adiungi volsubsequi κατα διαδοχν ν). Tardius modo decurrit, velut diuturnae aegritudineS, quibuS consociatur, modo Celse rius , sicut ubi acutis adiungitur. Grave quidsem et atrox malum eSt, neC tAmen SPem Salutis recuperandae adimit, malignorum igitur morborum est, quorum haec nota habetur, tests GALExo comm. in Hipp. Prorrh. 1., 14.J.

Modiocrem solummodo fructum sm allatis animad versionibus redundare ad condendam de typhod pallis mais doctrinam, hactenus fortasse Satis demonstratum

27쪽

est. Verumtamen libro, quamVis non minus spurio, dsint ornis affectionibus, II, c. 42- 46. quinque exhibentur species morbi, qui τυφος 3ppellatur, earum quo imago, aliuS accuratius, alius ObscuriuS et nogligon tius dspingitur; sua cuique insuper medendi ratio ad iocta est. Sed ut comperiatur, quantum illa relatio ad

sinem nostrum assequendum Conferat, necesso mihi vi detur essse, ut singularum SpeCierum adumbrationem,

brevem qui Iovi, sed fidam, huic Orationi inseramus. Itaque qui p rim o loco describitur τυψος, aestatis tem pors invadit, sub ortum caniculae Sideris, bile per cor pus exagitata. Tunc quidem febres hominem Vehemen tos Pspsente corripiunt, ardor κα ια) intensuS, gravi lato coniuncta imbecillitas, impotentia semorum manuum quo insignis. Alvus perturbatur, quaeque deiiciuntur,

graveolentia sunt, et t6rmina accedunt atrocia. Asgor, si quis exigere eum tentet, TectuS perstare nequit, ne

quo oculis suspicere, prae ardore '); difficilis prastorsa

est et taciturnus ex molestia doloris. Morte autem in stante, tum acutius cernit, tum audaCter Qt erecto ani mo Sermocinatur, Cibumque et potum postulat; verum siquis dederit, neger, nisi evomuerit, Celeriter animam reddit. Iudicatur morbus die Septimo, aut doci mo quarto, multis autem protrahitur ad vigesimum quartum, quem Si praeterierint, Sani evadunt. Curatio instituitur frictionibus et victu tenuissimo; Vinum, quippe cui Grasci assueti suerant, Si conserat, nigrum, auste rum bibat, sin minus, album, aquosum, auSterum. Ubi sitis ox ardoro Vehemens urgeat, potionibus largis vomitus iuvetur , isque iterandus. Si Vero ardor con tinuus, lintea aqua frigida intincta loco maxims aestu

Idom symptoma notavit EURYPHON Cnidius in descriptionis RhrisIividas, cum plerisquΘ ceteris, quaΘ hic referuntur, coniunctum GALE H. ad Hipp. Epid. 6, 1. 29. . Simi 1iter auctor Iibri risinor his, in hist. febris eiu8dem.

28쪽

anti admoveantur, nisi horror adfuerit Ex huiusmodi dolore periculum eSt, ne repente animam emittat, quam ob causam medicamina dolorem mitigantia cito adhi benda sunt, et eadem quidem, quae in pleuritide. Con valescenS autem quam Celerrime cibis, potibus et bal nois roscisndus; morbus enim gravis est, paucique

Evadunt.

Η1LDΕsBRANDUS in hac morbi specie sobrem, quam nos dicimus biliosam sincoram, arbitratur doscribi ueber

nostrum, quem ipse dicit contagiosum, in hac et in se quontibus duabus Speciebus recognoscit, Veruntamen, ut videtur, aliquantum dubitabundus; alii viro non minus in Ys medica praeclaro idem ita Visum ost, ut diligentem hanc dicat febris typhodis nostrae imaginom si cum fri odorum epithematum usu, qui in illa laudatur, frigidae persuSionem Comparet, quam a Curvio aliisqus in hac commendatam habemus. Equidsm haudquaquam id mihi

arrogo, ut meum qualecunque iudicium talibus prassun tibus Viris adiiciam, quantum ad comparandam Veterum cum hodiorna de morbis doctrina, nec tamen reticebo,

quid do loci ipsius dignitato mihi vid0atur. Libor d o i ti

tornis affectionibus secundus, ut d priore taceamus, cuius praecepta et oratio aliquantum dissorunt ab indolo illius) quoniam sententias ot medendi methodos praedi Cat, quarum ob usum HippocRΛΥΕs initio libri do victu in acutis) modicos Cnidiae scholae addictos perstringit,

nec non, quoniam incongrua adeoque absurda distin Ctione morborum species praeter naturam augere Vide tur, utpote qua de re GALExus eosdem Vituperandos Censuit, unanimi sententia eorum virorum, quos in hac respectatissimos iudices Venoramur v), Cnidia schola ori

29쪽

undus esss sexistimatur. Qui vero ex hac institutions profocti orant m dici, in hoc maxim disserebant a ce

teris , quod cum laudabili quidem diligentia morbos des

scribebant, Verum neque animum attendebant ad divor sam dignitatem eorum Signorum, quae necessario ad morbi naturam ουσιαν pertinerent, et eorum, quae fortuito ex singulari casus alicuius conditione adiuncta os Sent , neque ea dignoscebant, quae eta naturae viribus Contra morbum renitentibus Profecta essent activa , ab iis, quas morbificae causae proxima SuboleS nascere tur passiva); nec denique in universum operam dabant, ut fontem ipsum perscrutantes, rationem Singulorum Sym-Ptomatum redderent. In hac re discedebant ab latro

philosophis, in illis a Cois, qui plurimum ponebant in

discernendis criticis a SymplomaticiS PhaenomeniS, a qus ita Semiotices conditores exstiterunt. Ratio igitur modendi Cnidiis prorsus ea erat, quam empiricam VO Cabant, et multum ex praeceptis et Usu huius scholas tunc temporis poterat supersteS esse in medicis variis, quod forsan mixtum esset cum iis, quae alii cuidam

scholae priva fuissent. Id quidem hac Prima, et ma gis etiam sequ0ntibus typhi speciebus, sicuti cstoris morbis illo in libro doscriptis confirmatum habemus;

philosophorum Onim commenta incultae Cnidiorum Ox perientiact consociatam hic Videmus. Specierum enim varietas praetor naturam ita aucta BPPaTet, ut necessa rio confusio illarum nascatur et dissensio magna et con tradictio ; ac modo diverso nomine nuncupentur, quas assoctiones seiusdem naturae essent, fortuito tantum ac cedentibus signis Variantes, modo eodem titulo comptu ros morbi serantur haud mediocriter a se inviosem ab

horrentes; exempla in libris de inter n. affeci. , et iis, qui de morbis inscripti sunt, multa inVEniuntur;

etiam GΛLExus importunam et absurdum varietatem passim notavit. Sic mihi qbidem, quae supra depicta est, typhi imago, quaeque a ceteris speciebus, ita ut ipsaΘ

30쪽

a ss invicem, magnopere discrepat, vix dissorro vid0tur ab eo morbo, quem causi sinceri nomine apud Vstores Vulgo descriptum legimus, a recentioribus non immorito cum febre nostra biliosa plerumquct compa ratum , quamvis existimaverim , ita omnes morbos appellatos fuisse acutos, in quibus, sins partis alicuius in signi assectione, febris Symplomata, ardor, Sitis et gravitas Extremitatum, ex Coenesthesi malo habente, exsplendescerent. Nomina vero causi et typtii per confusionem permutari potuerunt ob similitudin m virtutis primitivae, quae ex radicibus singulis utriusquo vorbi

prodierat, alterum 3 καίειν, ulterum n τυφειν, quod utrumque urere significat, sed quanam aCCessoria virtute, idosupra 6. 3.) expositum est. Signa autem mortem praesuntia exitum Causi teStantur in syncopen, Briviialis facultatis summo dispendio si incipiente exsolutione, 'qualem ARE Agus d. Caus. et Sign. acui. L. II, c. 4.) uberius depingit, quam egregiam descriptionem, quae copiosior est, quam ut in hunc libellum sxscri hamus, contulisse, lectores nullo modo poenitebit.

f. 10.

Iam vero, ues diutius hisco Oxponondis immorati SumuS, ut Simul,quae statim ssequuntur, aliquid lucis inde capiant et ita quasi praeparentur, pergendum est ad alterius typhi historiam. Qui quidsm morbus, quovis

anni tempors metuendus, nascitur ex humiditate corpo ris , ubi carnes cibis humidis et potu largo absorptis flaccidae exstiterint. Por Oxordia autem febris tertiana Vel quartana incidit, cum dolors Vellemente Capitis, interdum totius corporis intormitionis. Salivam aeger evomit, crebro ructat, dolet circa. Oculos, et VultuS eX- albescit αφυει . Intumsescunt pedses tumore laxo o: δημα , interdum etiam totum corpus, et dolor ad pe-