Malo typhode graecis diversimode descripto : dissertatio inauguralis historico-pathologica ...

41쪽

Vorum alia etiam vis Verbo νωθρεία potest inesso, ut antea animadvertimus, torporem sciliCet univ rsalem et spgnitiem .in muneribus obeundis significandi, quas dis sicil0m liabsent sexcitationem, et energia Voluntatis desti tuta sit. Su1DΛs enim νωθροῖς : in rebus gerendis mi nuS Blacres Vocat, quibus stimulus git adiicisndus; ZE NODOTUS ΘΟsdem interpretatur: ληθαργους, OPPOSitos Oςυ-oi 3 οις, qui Concitato et feroci sunt animo. Nec solum Isnti ad sontisndum et agendum sic dicuntur, Verum et

iam stupidi, qui assectus in Prorrhetticis passim κατοχοι VOCRntur. IVωθροτης autem in eodem libro si in Coacis Praenot. et alibi sapps animalium functionum et potissi

spociatim in frigida usi humida indole materiae, vel quae frigida simul si humida sessot, quaerebatur. Et quia

pituitae illas notae conveniebant prae o toris humoribus cardinalibus, haec maxime cerebrum aggravans in Causa ponebatur illius et cognatorum affectuum. Sic ap. GALd. Loo. lassoct. L. ΙΙΙ. c. 6. legitur: τα φλεγμαrικα καὶ ψυχρα εργα μενα θ νωθροτητας τε καὶ καταφορας. CL GAL. d. CRUS. Sympl. L. 11I. C. 10. - Comm. in Prorrhet.

L. I. 13 ) Nec minus hoc symptoma in malis habΘbatur, quam, de qua Supra dicebatur, lassitudo. Hi ΡΡ. CoaC.

phreniticis in constitutions postii senti Oxitium attulit

f. 13.

Quibus praemissis decernendum est, utram sex hiSassectionibus Eno Ῥ1Λuus subintsilox rit sobrium typho

42쪽

dum primordia constituentem. Etenim ipsos veteres modicos . interdum ancipites haesisse, quomodo νωθροτης in HippocRΛΥ1s libris accipienda Sit, GALENUS auctor est,

Comm. in II. Prorrhet. 1, 70.), cui νωθροτης, quas ibi

ab HippocnΛΤΕ commemoratur, torporem Videatur deno

tars sex cerobri vel frigore, Vel humiditate, Vel utro lusconiuncto prosectum. Addit vero, nonnullos illo loco

νωθρότητα interpretatoS esse: corporis movendi dissicultatom δυσκινεσίαν , neque hanc explicandi rationem utiquo audotrolatare, in obscuris enim et luce carentibus dictioni bus cuipiam, uti lubeat, intelligere esse concedendum. In eo autem, quem nOS interpretamur, loco EROT14vus νωθρείαν propterea non Videtur dixisse Iassitudinis asso Cium , quia huic, quae sequitur ἐΠέτασις non adeo aliona et contraria est, ut mutatio in eam degenseratio dici possit. Namque κοπωδης αῖσθησις initium saepe inton sissimarum febrium constituit, iisquo acutioribus adsofamiliaris est, quia magna copia excrementorum relen tarum Virium naturae magnam intention m expostulet ad causam propellendam. Alteram itaque amplectamur νωθρείας Virtutem, quae Omnino potior et usitatior est, hanc senim torporis speciem saepius in Contentionem vi rium Vitalium, eamque conditionem Oppositam transire, observationeS veterum abunde confirmant. Est autem haso ἐπίταως nihil aliud, nisi acutior forma so brium; functionibus senim vitalibus phaenomena febris potissimum odi dicobantur, atque exacerbatio siabrilis so- Ist isto Domine apud Graecos nuncupari. Quum Vero illa pigritias in intentionem permutatio, quae maximΘad sobris indolsem, ut communis nota, TeSpicit, Compluribus morbis divorsas parises infestantibus et diversas

causas agnoscentibus contingere POSSet, Consentaneum

est, non unam sic dici potuisse febrem, sed Plures τυφώθεις, pro varietate partium et systematum laborantium etc. Quo referendam esse puto obserVationem HIPPO cRATIS, Prorrhet. 1, 70. Oδυνκὶ ἐς στῆθος ἱδρυνθῶ ισα συν νω-

43쪽

ποθνήσκουσιν ', in qua exemplum edi mihi vidotur sobris cum nota larditatis et segnitiei, quae decurrens in in

Virium fortior contentio et Symplomatum exacerbatio provocatur, unde morbi cauSa et lames Vel expollitur,vὐl ex immodorato nisu sacultas Vitalis irrito conamine so citius exhalavitur. Similiter degenerasse videntur 10 bres somitertianae, quae Ap. II iv P., Epid. L. I. S. 2. t. 25. describuntur. Omnium ibi dicuntur s0brium violon tissimas, longissimae et maximis stipatae laboribus. Lo nitor quidem incipiebant, in totum Vero perpetuo in crsscentes disbus iudicatoriis Vehementius eXacorbaban tiar ; in deterius procedebant, PBrum Solum modo remit

cius inflabant; quas signa malignis febribus omnino con V nire, GALExus addit in comment. ad I. C. Tales au tem morbos, qui procedente tempore increscunt, et iis teriores semper fiunt, Disi prius solvantur, HIPPOCRAΥΕs Vocat επαυςεῖς, si ita vi isntur ii ad sebrses EnoaeiΛK1 typhodes accedere. GAL. in Epid. L. VI. 5, 26.) Verum Prae coteris ad harum febrium dosinitionem adaptari posssmihi videstur exemplum morbi, viii a GALENO et ceteris post HIPPOcii ΛΥΕΜ auctoribus Lethargus vocatur, nimi rum ubi in plironitidem is degenerat, cui Secundum Spe ciem κατ' ut aiunt, et materiam plane oppositus est. PAUL. Ag si N. L. III. 9. GAL. Meth. visit. L. XIII. C. 21. etc.). Is enim Lethargus, quem vidimus a ZExo-DOTO Substitutum τυι νωθρον siculi νωθρυν a Galeno τω τυψάνθει), exquisitam imaginem eius lorporis Ooi θρείας)praebet si animalium et Vitalium facultatum, qualem modo descripsimus, adeo ut multis locis, praesertim in H LPPOcnaaeis libuis, νωθρότνὶς et pigrae allectiones eum videantur subindicar . Des cuius natura, quid Veteribus Visum sit, et quae omnino ad notitiam paulo accurati Orem Pertineant, Apliore IOCO, quae necessaria fuerint,

44쪽

suppeditabimus. Hac autem occasion0 illud monuissssussciat, hanc aegritudinem interdum in malum oppo sitas naturas κατα διαδοχὴν Pertransire, i. e. in phre nitidem, ex qua et ipsa Saepius Vi Ce versa existit. GAL. ad Epid. VI, 6, 8.) Cuiusmodi conversiones febrium in oppositas formas degenerantium HIPPOcRΛΥΕs intelliger videtur in Epidem. L. II. S. 1. t. T. . Et haec quidem sinciant ad montem ERO ii Axi , qualis mihi certe visa sit, interpretandam.

f. 14.

Sequitur, ut Percunctemur, an haec morbi dos nitio

cum iis Vere congruat, quae apud HIPPOCRAΥΕΜ CirCRhanc rem ObServata reperimus. Itaque si Comparaverimus locos ex Epidemicorum libris excerptos, statim in oculos incurrit, assectus illorum aegrotorum non febri Styphodis nomine ibi insigniri, nec singularem quidem sandem febrem dici, multo minus, quemadmodum δb EROTIANO τυφωδεις, Complures reservi. TDψωδης senim illic nihil nisi symptoma significat sobrilibus Vel febre Caron tibus morbis Casu adiunctum, nullaque Species, nedum genus, quod innuit EROTIA us, ita dici Videtur. Et quamvis νωθρεία huic atactui omnino conveniat, praesertim qua lis Epid. L. II. s. 5. commemoratur, haudquRquRm eiu cet , quo pacto ille dicatur in oppositum statum degenerare. In historia servi Antiphili, Epid. L. IV. statim ab initio adfuit causus, sobris intentione ἐπινωσε ) Vi

45쪽

rium vitalium insignis,. non languorΘm prΩΘ Se serens, illaquo dosiit potius si remisit, quam intensa est, in Stuporem, ut assectionem deuteropallaicam, nec dein cops morbus naturam egregie mutavit, qui ισιάφεενος dici posset. Sic cetera etiam eiusdem Palla emotis exsinpla Non magis in Esoli AKI notionem quadrant. Nam et in servo Attici, ut Antiptilli dicto, typhodes malum acces Sit secundarium, EROTIANI autem τοὐρεία, Θtiamsi sun dem assectum signiscaret, manifesto erat primarium. 1nuxors Enmyris denique negantur comitantia Symplomata morbi et sobris ipsa, et quae sequebantur Phaenomena, in tentionem minimo significant. Num vero soPSitan ante Ocu

los EROT1Λso versabatur illius typhi genus, Cuius quin quo species sex libro de inter n. affeCti Onib. supradoscripsimus P Equidem ne ex his quidem Communes notas ab illo propositas potui colligero, neque febres Vocantur assectiones illas , nec in omnibus sebris Iogiturre Vera adfuisse. Et prosecto non intelligo, quo iuro vir quidam doctus eusgem. yit. Zeit. 1810. n. a 32. P. 106.)contonderit, illus quinque specieS, quantumviS ceteroquin intor ss discrepent, in hoc omnino Convenire, quod cum torpore incipiant, set cum intentione degenerent. Nam, qui primo loco fertur typhus, cum gravitate quidem

imbscillitatom si impotentiam manuum et femorum απο βαρεος ἀσθενείην, καὶ ακρησίην των σκελεων ElC.) Secumducit. Sed haec symptomata conveniunt cum lassitudino

montitiis oriunda humoribus qui hoc in morbo biliosast naturae sunt, febrium acutiorum auctores , et disserunti ab ea conditione, quae νωθρεία apud EI OTIANUM VOCI

tur , nam simul ab initio vehemons adfuit sobris ot gravis ardor, quas non nisi ad intentionem ἐπ ασινο, nullo modo ad pigritiam portinere possunt. Deinde typhus ille speciem omnino quidem immutat, Sod non εις μέτασιν, quippe qua iam ab initio egregia erat, potius

in exsolutionem virium vita sum, a mortQ tDSequente exi

46쪽

gao intorvallo distantem. Secunda Vero species typhi, characterem laxitatis omnino iam ab initio pras sofert, nec tamen altero quodam stadio qualicunqus modo intonditur, sed, quod antea universi corporis malum erat, ad pulmones magna cum atrocitate Contrahitur, et spiri tum cito intercipiens, ad mortem rapit. Dct ceteris

sigillatim disputari minime opus est; in quibus neque

νωθρεἱα neque εκσrασις in Contrariam speciem conspicitur,

nisi sensum quendam extorquendo, vim Verbis interpre tando inferre Velimus. At vero si vulgari modo ERoae 14Kr verba reddere praeseramuS, febre S, quae cum stupore fiunt v. f. 12. et i n t e n s ani habent mentis aliena tio nom, quam interpretationem Supra vituperavimus; perso patet, uti locos eX Epidemicis depromtos, ita et hosce typhos haudquaquam tali definitions circumscribi.

Sod si Estoae 1L HIs tamquam interpres vocis tanto pere ab usu HIPPOCRATIS receSSit, unde tandem hanc typhodis sobris notionem acquisivit, siquidem genuina

vorba illius sunt, qualia nunc exstant 2 Ds hac re non audeo sententiam serre; sive enim ex scriptis dsperditis composusvit, sive loci illi apud Hippocratem collo cii mutili sint et vitiosi, quippe quum Sagacitas Virorum

antiquitatis Graecae peritorum illos nondum Vidfatur satis perlustrasse et ad verae similem lectionem trusti tuisse , SivQ nomen Solummodo ex Hippocratis libris, Oxpositio vero aliundo d0promta sit, si e alia quacunque cauSa ad hanc incongruam interpretationem auctor adductus sit, in medio rem relinquamus. Vixit enim EBOTIANUS Complurium.seculorum intervallo ab Hippo orate distans; int rea autem notio illius morbi mutatio o nem aliquam et declinationsem admisisso potuerat, eius' modi, ut degenerationis nota stuporis assectui, qualis' simplex antea morbi imago fuserat, sit adlocta. Docetur autem expositione vocum Hippocratis, quam complures,' necessitate haud dubie adduci , Susceperunt, quOCunque ce

47쪽

teroquin cum successu instituerint, illum iam tum non ab omnibus xite esse intellectum.

f. 15.

Exinde ad GALExu Μ usque, quotquot exstiterunt medici et scriptis relictis memoriam Suam ad nostra temPora ProduXerunt, nullus mentionem iniicit typhi vel lyphodis alicuius morbi. Huno autem GALENU Μ, qui tot libros medicorum perlegerat, cui tam larga Observationis copia, tam assidua de rebus medicis me ditatio erat, qui tanta operum Varietate' et amplitu dine omnia sere complexus est, quae mediCorum SCien tia tunC aetatis continebantur, et plurima illustravit et additamentis ornavit, non facile poterat vel immemorsin elabi vel inscium fugero, quod notatu Vel expositione quodammodo dignum fuisset. Et profecto ex ipso Plurimam, quae Circa rem DoStram Versatur, haurimuScogDitionem. Apud eum vero disiungenda est, quae a sectio τυς ωδης PaSSi in Vocatur, a febribuS, quas τυφωδεις nunCupaVit, nisi, quae sibi incongrua nobis Videantur, volumus indiscriminatim commiscere. Qua de Causa, qUae Gai Εxo debeamus, bipartito sermone en avrahimUS. Veruntamen, quae de palliemate typia ode memoriae ille prodidit, sex part0 iamiam supra Aliquando quasi Praerepta legebantur; loci certe, sunt autem DonniSi Pauci, exscripti ibidem sunt, quibus commemoratum illud inveniatur. Illic vero vox τυφωdh: solummodo ad mentem IIIPPoc Rhiis exponitur, nes luse ita proprie ad GA LENIssententiam illi r Iersendi sunt, qui ipse eiusdem USIIS,

cuius ille, particeps non fuit, imo privam sibi, eamque non nihil ab illa divorsam virtuloni huic usi ho 10bvsem designanti adiecit, illius aul in usum quasi obsoletum et insolitum in terpretationis iamiam dignum iudicavit. Itaque, ut Te

48쪽

δη, quomodo Hi PPoc RATEs dicit, idem ait significaro, quod αυργητον, Blibi, quod νωθρον , βαρυν, δυσκlνητον, alio de ni ius loco Exeges. Voc. Hipp. , quod ἐνευς καθεζό1ιενος, ubil historia servi Attici Epid. 4, 9. J ante oculos eivi lotur Vorsari, in qua legitur: τυφονδης ἱδρυθη. Sod his quum adiiciendum nihil habeamus, non amplius insistamus, nisi aliud quidquam ab sodem G Lxso possit exspectari. Scilicet haec quaestio movetur, an in iis, quas Galenus aegritudines descripsit, quarum que, quamVis multae quidem et Variae sunt, nulla no mori typho dis gerit, inveniatur, cuius emgies cum notis illius pathematis sort0 conveniat, quod in Epid0micorum libris τυφωδες Vocatur, et inde clarius sorsan

hoc ipsum illustrari possit POuodsi singula illius momonia si sciamus, dissicilem

excitationem, profectam ex frigida temperis causae in ternae ἐκ φυχροτητος τῆς κρασεως ) hebetudinem, motio nem attenuatctm, Corpus ponderosum, stuporem Cum tu citurnitate, pulsum debilem, tardum, languidum, ACCOS sionem modo protopathicam, modo Secundariam etC., no tas soporoSiS pathematibus communes animadvertimus, et

potissimum comatis somnolenti, Isethargi GAL. meth. mod. L. XIII. o. 21. Id. disser. Sympl. C. 3. - de Co male o. 2,) et cari origi in in hisce licet agnoscere, quae assectiones communi cognomino cataphoricarum VOCan tur apud. GAL., Meth. med. 1. C. et de Simpl. fac. med. L. XI. o. 15. des Castorso). Quarum omnium, Siqui dem sinceras et Oxquisitas ακριδεῖς comparebant, Cau olsas GALExo in humors frigido ponsebantur, crasso, te inaci, i. e. pituita, modo copia Cerebrum obruente et irrigante, ut in comato, modo frigoro intenso laedente, hut in Caro , modo putrosconise et acrimonia quadam irri tante, ut in lethargo. Sed quaenam necessitas est, ut ' Unus Soporosorum pathematum in typhod assectu agno- fiscamus 2 et quid obstat, quo minus species eorundem

49쪽

corta in ipso possit intelligi P Quae dissicultas hac serio

ratione poterit summoveri: Ut taceamus, signa in libris Hippocraticis sa Solummodo potuiSSΘ deprehendi, quas

universo generi Conveniant, non Iquae SpeCiem ex eo

quandam distinguere possint; circa aetatem Hippocrati cam, quippe cui hic uSus nominis τυgωδης Privus Vide tur fuisso, assectus illi nondum rito discernebantur, et

nomina quidem exstabant, quibus serius discretas species significabant, res Vero etiamtum commiSCebantur, et eodem nomine ae itudines Veniebant, quas posteri di

versas habebant; qua de confusione facili negotio por suadsbitur ei, qui Singulos libros, quos Η1PPocRAaeis di

Cimus, ComparaVerit. Ipse enim HIPPOcΗΛΤΕs Specierum varietatem Rugerct parum curavit, neque ita singulorum

morborum diagnosi studiis illius multum additum est, qui dignitate symptomatum discernenda plurimum me ruit ad praesagium certius roddendum. Deinde vero dis crimina ipsa dictorum pathematum partim ex doctrinado humoribus cardinalibus ad causarum internarum Pu talitiam aliquam diversitatem Veteres revocabant, quibus opinionum commentis idom Hippocrates adversabatur, rarius tantum in causis indagandis, neque tantopere Sin gularis cuiusdam affectus et interniS, quam morborum in universum et externis occupatus. Illa disciplina vero post ipsum demum exculta, Saltem aucta est, inde a PRA AAGORA ad GALE UΜ usque, qui magnam partem in eueXponenda versabatur. Nihilominus si hic compluribus locis soporosos assectus confundit, et Coma modo genus, modo Speciem eorum appellat, alios insuper auctoreS

refert vel quoad Domina, Vel res ipsas circa doctrinam do iisdsm vitiis disssensiss , certissimo testimonio, de eorum notione, quantumvis forsan a singulis des finita, haudquaquam inter omnes medicos vel tunc etiam eSSO Con- Ventum. Iam vero, quum Singulae Species modo discretae essent, et suis quaseque limitibus circumscripta, ObSO- Ietus videtur evasisse usus nominis τυφου Vel Γυς α δυυc,

50쪽

ut promiscuae appellationis, vel in aliam rom significandam vim Suam permutaSSe, Cuius Sententia Q argumenta mox exhibebimus. Solummodo ubi cum aliis morborum . nominibus coniunctum hoc fuerat, pristinam Virtutem retinuit. Exempli instar Togos ανια habetur, qui assectus duorum sibi invicem contrariorum statuum connubium reseri, typhodis scilicet et phrenitidis, cuiusque com PlureS eaeque accuratiores apud Veteres exstant descriptiones , unde lucis nonnihil ad doctrinam do typhodo pathemate ipso possit redundare. Huius enim, ut Vidi muS , tam rara sit mentio, eaque tam parum sussciens, ut nostrum esse Videatur, supplendo, quae ad imaginem 'aliquando certiorem et clariorem requirantur, ipSius co gnitionem quoquo modo illustrare. Quod Vero sic ma xims fiori poterit, ut earum affectionum, quae tImquam Praecipuae species typhodis generis Hippocratici agno Scendae Sunt, prisco tempore nondum distinctae, aliquam reddamus adumbrationem ex lectione GALE Ni potissimum Profectam, ut simul intolligatur, quam formam illa disci plina observationibus praeceptisque eiuSdem a Ceperit. Nec tamen dubitabimus, ex aliis auctoribus, Siquidem Circa hanc rem cum illo convenerint, quibusque huius typhi nomen quidem inusitatum, notio vero familiaris est, ea Adiungere, quae ad componendam notitiam rei, de qua agitur, utilia possint hauriri. Quae opera eam

insuper ob causam non Videtur Omni pretio Carere, quoniam in commodum doctrinas, qualis nunc illarum ae gritudinum habotur, nonnulla converti poterunt, quae Vulgo, sicut alia multa merita veterum medicorum per Contemtum Vel inscitiam negliguntur. Hoc autem Spe Clantes de Iethargo pras ceteris paulo fusius disserendi veniam Lectores Benevolos rogamuS.