장음표시 사용
81쪽
hile cum Pituita permixta, quae quum inter illas et typhodos sobres coleritat decursus intermediae sint, de cursus autem ipse indolem humoris peccantis sequatur, ita ut calidus morbum festinet, frigidus autem retardet, mani festum est,typhodem febrem tamquam frigidi humoris sobo lem Qx GALENI sententia considerandam esse. Sed quum frigidus humor modo siccus sit, ut atra ἰbilis, modo humidus, ut pituita,malim hanc in causa illius haberi,quam illarn, quia se tertiana, quae ratione Symptomatum febres a natura sibi invicem oppositas, tertianam et quotidianam coniungit, ratione decursus inter febres ardentem et typhodem, et ipsas sibi hac in re oppositas, Inedia intercedit, ex con
nubio bilis pituitaequ0, uti dictum est, habebatur pro
creata. Quasi igitur bilom cum tertiana et ardente, cum quotidiana vero et typhode pituitam communem habeat. Est igitur, si materiam mali contemplamur ad symptomata relatam et Complexum Symplomatum ipso rum , inter febrem ardentem, typhodem et semitertia nam, ut morborum universi corporis, eadem ratio, quaΘinter phrenitidem, isthargum et typhomaniam sivΘ Ιethargophrenitidem, tamquam omnes partis singularis as sectiones , sed ex diversa humorum ratione oriundas. Quas similitudo magis etiam elucet, quum ObServemus,
phrenitidem ardentibus febribus solomnem suisse GAL. in II. Prorrh. 1, 18. - DUREae, ad ΗΙΡP. PP. CORC. 1, 89.), typhomaniam semitertianis GAL. de typis c. 4.), denique, quod disertis quidem Verbis apud Veteres non
video enuntiatum, verumtamen ConSentaneum ESt, SΘ-
cundum ea, quaes in superioribus disputavimus, Ietha gum, qui apud GALE Nisu maximo in typhodis assectionis ΙOCum apparet substitutus, febri, quam idem typhodem appellat, familiarem fuisse comitem atqus sunt sem hu-
morem agnovisse peccantem. Etenim si verum est, ty-
phodem docursus ratione ardenti febri oppositam ess ,
illam voro pituita, hanc flava bile putrescente concitari seri non potest . quin cum quotidiana continuo fi
82쪽
ἀμφημερινος συνεχ ῆς ) illa conveniat, quas eandem praess 1 Pt indolem, quam hactenus in febre typhodo co gnovimus. Typus nimirum in febribus continuis et in
tormittentibus sequitur, ut universus decursus, rationem humoris morbi fici, sic ut bilis flava tertianum amet cir cuitum, undo in ardentibus tritaeophyae reseruntur, Con tinuae quidem , sed altsernis diebus voliementius urgendo assini talom cum tertiana subindicantes. Pituitae Vero quotidianus typus Solemnis est, igitur eadem ratione, qua intermittens quotidiana, quas simpliciter νῖς VOCatur, quotidiana Continua, cui . eadem morbi materies est, quotidianas habet, Vel noctu, vel interdiu, ex aCerbationes, quare ab Ut Procn ATL Epid. 1, 3, 2 et 6.; L. 3, 3, 64.) πυρετοὶ ἡμερινοὶ et νυκrερινοι distinguuntur utrique μακροὶ et συνεχεῖς dicti. Quoniam Vero inter missio quotidianae febris non tam integra et pura erat
tores Continuam remittentem cum intermittente videntur Saepe Commiscuisse, plerumque enim intermittentem V
debant , modo exactam ακριβῆ), modo spuriam, multo
rariuS continentem, quae confusio propterea facilis erat, quoniam utraque species quotidianae eandem serVahat rationem CauSarum , symptomatum , deCurSuS et Connubii cum aliis morbis, nec nisi typo variabat, eoque uti dictum est, plerumque non luculenter expresso GAL. do crisib. 2, G.).
Sod in hoc consensu febris typhodis cum quotidiana Continua quaerere aliquis possit, utrum illa ad hanc Veluti species ad genus, reseratur, an Omnino cum hac ita conveniat, ut promiscus possint hahori. Quam circa rem dubiam, etsi in GhLEst oporibus nihil cert consti tutum invenio, nihilo secius existimaverim, typhodem
83쪽
apud ipsum cum quotidiana continua eundem morbum significare, qui ita promiscuo nomine VOCatus sit. In eam Vero sententiam, quae sane Dihil nisi conisctura est, haec me adduxerunt observata. Primum, nullibi locorum eorum, in quibus febris typhodes inter ceteras febrium species enumeratur, ut in GAL. Comin. in II. Aph. 7, 42. - ibid. Comm. in 1, 12. - id. in Epid. 6, 1, 29. - Disser. sebr. 1, 9, quotidianas conti n)u a s sit mentio, quamquam in omnibus commemoratur iabris ardens biliosa, quae, ut assinis simul et Opposita spe cies, quasi iubeat illius mentionem exspeCtari, siqui dem, ut bili tamquam febrium causae, ita et pituitae, easdem partes agenti, sua iura erant vindicanda. Sed in locum eius febris pituitosae substituta est typhodes, neque ullo loco utriusque nominis mentio mihi occurrit coniuncta, ut colligi inde potuisset, discrimen inter typhodem et quotidianam Vere intercessisse. Deinde Com pluribus locis, ut ardentes febres complures se. g. GAL. in II. Aph. 1, 12.), Sic etiam non singularis, Sed plures τυφωδεις dicuntur, unde hae videantur habere notam gene ris, cuius specises sorte differant, ut eiusdem ardentis, partΘPeculiariter laesa, symptomate quodam excellente, de CurSuS ratione e. S. P. Denique P3ssim GALENUS quoti dianam sobrsm ita describit, ut videatur, praesertim de calors illius verba faciens, ante oculos habuisse propriam Virtutem Verbi τυφεσθω et τυς ιυδης. Ait enim disser. ebr. L. 2. C. 4. την di του φλεγ ιατωδους χυμου θερμασίαν
id, quod in hac febre consumitur, dicit Nuozυφό1 ενον, Verbo ipsi liaudquaquam familiari, sed quod h. l. aptis simum ad rem designandam si videatur, quo tacitu S sub indicat, febr m eiusmodi calore et tali combustion se ma teriae conSpiCuam, mereri, quae τυφώδης nunCupetur. Inoodem libro c. 1 T. de simili febris caloro disserit his
84쪽
καπνωδη τινα θερμασ&ν ατμῶ πολυυ συμμιγῆ δόξαις ανι ore , quae cum iis conveniunt, quae in fronto huius libsili Ox Pso aeri si HEsYcvII Commentariis ad Virtutom verbi τυφος et . ConStituendam exscripSimus. Ex his praetorea liquet, qua causa et quo SenSu quotidiana febris τυφω-δης dicta sit, quasi exifumosa flamma ConstanS, eaque
ardore externo non admodum Conspicua, tardius ina
toriam, ut accensu dissicilem δυσεκθεsμαντον, δυσεξαπτον, G L. diss. febr. L. 2. c. 4. , comburens; atque Sic qui dom calor febris Qx pituita concitatae opponitur ardori causi si isertianact febris, qui Iuculentus accenditur, quem admodum ignis plane purus, in quo nulla fumoSa Ca
tur quasi per metaphoram et in disserentiam et opposi tionem caloris Contra ardentem καυσον), et ita percepta a compluribus redditur Succensa CHARae IER), fumo sa μ). Non igitur est, quod moneamuS, in hoc uSu V. τυ- φωδης non esse reSpectum ad male assectam facultatem animalem, et Stupore depressam, quemadmodum intel
ligondum illud ost in libris Hippocraticis do morbis
popularibus, sed ad calorem Extrinsocus non con spicuum, mitem, ex igne tardius depascent cf. Bu-DAEI et Η. STEPHAN. thes. V. τυφεσθαι P. Praeterea in eandem sententiam ds conssensu sobris typhodis cum quotidiana continua discessit CARD sus contradici. med. L, II. S. 5. C. 29. , Verumtamen speciem quotidianae febris typhodom sesse existimat, qua in re propter di clam rationem ab ipso dissentio.Quum vero duplex illud nomen uni sidomque sobri xistat, haec autem apud GALERUΜ non nisi sub quo tidianas titulo accuratius descripta nobiS OCCurreret,
85쪽
hanc expositionsem ad febrem typhodem Iurs nostro transforsmus. Itaque febris τυ ύδγης illa GALYs I s. quo tidiana continua αμφημερινὰς συνεχής ) eri pituita putri nascitur GAL. disseri febr. 2. c. 1, 2. et 4.) in habitu corporis pituitoso, tempore hiberno, quo regnat pitui
tosa diathesis, et constitutione aeris frigida. Amat. prae terea aetatem puerilem et senilem, regionem frigidam sthumidam, vitam otiosam simul Cum repletione Ciborum, potissimum tenacium et pituitosorum, et Stomachum male assectum Id. de typis. c. 4.); nec non eos, qui post ci-
partium extremarum atque horrore potius cmor gigικης), quam
rigore ριγους), et propter humoris tenacis temperamentum frigidum si humidum tardius incrsscit ad vigorem. Dis ficultor senim pituita incalescit vid. Supr. ao tarde mΟ- Vetur, saepe in ipsis meatibus haerens, nc premit'inter dum gravatque vires atque pulsum in insultu, quem primo incremento inaequalem ossicit magis lus d shilomet parvum cId. disser, febr. l. C.), et obscuriorΘm, Tariorem et tardiorem, quam in tertiana; sic etiam habe tur , quando quotidiana febris cum tertiana complicata
ost, in semitertiana, illis horis scilicst, ubila pituita sobris
accessio urget. Id. l. c. 2, P.; de crisib. 2, 9. . Calor contingenti primo humentior et Vaporosus potius ατ-
μωδης quam mordax Sentitur; diutius autem immorante manu paulatim acrimonia accedit, eaque maxime inue
qualis δακνωδες ανυ μαλον), ita ut per colum ἡθμον) quod dam Vel cribrum s κοσκινον) transmitti videatur ) ld.
dissor. seb. I. 2, c. 1. fin.). Cuius ina qualitatis causam, quum aliae sebres ex humoribus conciliatas aequabiliter
'ὶ Id. de typis I. c. - eom. in Epid. I. I. g. 3. t. I. - cs. HIPP.cl morh. L. IV.) - GAL. in IIIΡΡ. de humoxiti. I. I. C. I. Id. de crisib. I. 2. c. 5. - Simi Iiter calor si puIsus des exitiuntur, in I. ad. GIaucon. I, C. γ., ubi ea or quotidianae fetiris compara lux cum igne in humore potius exstineto , quam ipxam materiam evincente.
86쪽
occurrentem calorem habeant, GALExus quaerendam essa
putat in leniore et spissitudine humoris atquo ita disso lutionis dissicultate cibid. c. 12.). Nulla his s0bribus a
iuncta est motus Velocitas vel magnitudo Vel vehemen ita , quae solemnia sunt ardentibus et tertianis, neque coguntur aegri corpora denudare , neque multum aut
frequenter respirant, neque sitiunt. Id. de crisib. 2, 5.)Propter quam caloris mediocritatem et sobris s0gnitiem evacuationes paucae in hac febre existunt; urinae enim primis diebus tenues, albae, aquosae, sicuti in quarta nis incipientibus d. Crisib. l. c. c. 4,), atque iisdem die bus minime sudant, Sed progredientse temporct Sudor AC Cedit l. c. c. 5.). Longitudo accessionis diuturnior Id. disser. sebr. 2. C. 4. , namque protrahitur illa crassitie et multitudins excrementi in vasis et carnibus retenti, AC propter virium imbecillitatem et meatuum in arctorum angustiam ibid. c. 16.). Accedit vero, vel acerbius in stat febris quotidis sub vesporam modo Id. do crisib. 2, 5.), modo etiam interdiu, unde nocturnae et diurnae febres iamiam ab HippocRATA serebantur Epid. l. 3. S. 3. t. 64. - 1. S. 3. t. 2. et G.), Neque por declinatio neS aCCessionum integre purgatur, quae intermittens di citur, Sed materiam quasi, quae aestu amplius ConSumenda sit cola ν υποτυφομενον,, relinquit Ιd. dissi febr. I. 2, c. 4. . Indo intermissio multo minus sincera red ditur; ac putavimus propterea in hac descriptione con tinuam cum intermittente non inepte poSSe coniungi, PraeSertim quum a Veteribus ipsis propter similitudinem non Strenue discretae esse Vidsantur Id. do crisib. 2, 6.). Utraque praeterea recensetur in diuturnis mor his sobri ardonti si t0rtianae opposita ibid.), et co mitantur eam praeter habitus humiditatom, cuius mentio iam facta est, pituitosi vomitus, tensio et tumor PTRS cordiorum l. c. c. 5.), et totius corporis gravitas et torpor, menti S pigritia, somnus caroticus et CataphoriCuS, Pulsus in declinations magnus διογκου rati, GAL. de ty'
87쪽
pis c. 4. , rarus et larius χαυνος), facies subtumida, flaccida, mollicula πεπονο δης), tumores Oedematosi, Pu stulas latas, quales in Simone observabantur, Epid. l. T.), color humoris Speciei reSponden S, albescens, Isu cophlogmaticus GAL. in Hie P. de humorib. l. 1., C. 1.).l Facito subs sequitur ii senis durities et, malo inveterascente, tremulae et lethargicae cataphorae, hydrops Id. dot typis. c. 4.). Ceteroquin longa quidem haec febris sest, nec tamon admodum lethalis HIPP. Epid.' 1, 3, 6. ; iudi dicatur ιsudoribus, vomitu et deiectionibus pituitosis GAL.
t crisib. 3. 3.). Saepe eam febrem, et Continuam et intermitton l tem, complicari observabant Cum tertiana, eaque ipsa modo i intormittente, modo continua, quali S tyPUS Mi Grραωος VO
cabatur at ius periculi gravissimi notam hab0bat ), ab
ipso HIPPOcnΛΥΕ iamiam observatus et in Epid. l. III. saepius Commemoratus. Comparebant in hac febrs, cu ius complures species habebantur, signa febris biliosas cum pituitosae indiciis permixtae, ac difficilis eius habs batur solutio, propter materiam febris compositam. Varii onim affectus, ut GALExus animadvertit ad Hipp. Milior. 4, 40. , Vel ex variis humoribus Constati, semportiuturniores si unt, quam qui Sunt unius modi si formas; tuum natura brevi tempore Composita Vitia subigers st)oncoquere nequeat. Nihilominus recte Ii'ec eidem GΛ- xso dici poterat minus diuturna, quam sebris typho-los pituitosa); nam biliosus fomes pituito si humoris, :ui adiectus est, segnitiem accelerat, unde serius qui lom quam sobris biliosa, ardens, iudicabitur, nam,ilis colori lato in pituita hic detinet, citius vero quam uae ex Sincera pituita provocata est GAL. diff. b. 2. 8. . emi tertiana febris plerumque continua est, interdum ero intermittens ; ab HiPPOcRΑΤΕ , toste G4LExo de ty-iS C. 4. , modo acutis modo diuturnis morbis adnume
88쪽
rabatur; in pestilenti constitutione s Epid. L. III. haud
infrequens erat, Symptomata Secum ducebat gravissima, typhomaniam, cum qua eandem habebat morbi mais Hem, Syncopen, Iethargum. Sod silstitio hic praetereunda non est quaestio, an εκ GALENI sententia Partis cuiusdam peculiaris pathoma, tamquam inseparabilis comes, ad naturam febris typhodispertineat, qua Sine eXisterct haec non possit. Hoc ni mirum Agitus de illa febre praedicat, ut mox videbi mus. GALExus Voro ipSe negare nos iubet hanc quas stionem, namque ad Aphor. L. VII, 42. febrem typho dem ad eos morbos refert, in quibus sino partis instam malion humores in venis Putrescant. Post Commemo- iratas partium nobiliorum inflammationes, quibus sobris ut symptoma accedat, pergit: ἐφ ων G χυχρις μορίου φλερο i
pituitosis ot biliosis ds crisib. 2, 6,), atque amplius ita is
confirmatur sententia nostra, typhodem febrem, ex Pi- ρtuita oriundam, et quotidianam continuam iuxta esss
Ηactonus typhodem febrem GALENO auctore cogno- ivimus tamquam insignem caloris mediocritate, decursus diuturnitate, itaqus materia febrilis tardiore consum- stione, quae omnia contraria habeantur in febr ardente.
Alicubi voro non hisco indiciis, sod humiditatis nota j
cauSO OPPOnitur, quase Verba quum reliquis, quae de 'typhode febro animadversa inveniuntur, incongrua eSse viderentur, in dubium complures interpretes coniece-
89쪽
runt. Ait Onim in 1. adv. Lycum, C. 2. GALEκUS: Febrium ipsarum nonnullae Plane Siccae Sunt, quemadmo dum ardentes Sincerae ακριβως καυσοι , aliae Vero ma
ximopere humidae, uti quae typhodes Vel helodos vocantur τινες δε ἐσχάτο ς υγροὶ, καθαπερ οἱ δυφωδεις ηἐλώ, δεις ονομαωμενοι ). Quod si quis, pergit auctor, hispe Vocabulis non oblectetur, aut ad aliam rem dicta Cogno mina adserre consueverit, explicabo, quas sebres humi das esse dicam: Quum a primo quidem die aegr1 su dant, ipsisque sudoribus aut parum aut nihil omnino levantur , has ego febres humidas appello, Siccas Vero, in quibus vehemens urget sitis et lingua arida, et cutis tamquam dura et ingens in toto corpore Squalor est. Haec ille. Nobis vero perscrutandum est, quomodo haec cum iis conveniant, quae d0 sobrs typhode iam disssi ruimus tamquam pituitOSa. Profecto sudores effusi, a quibus nihilominus leva men aegro non accedat, largum indicant humorem eum que vel maxims pituitam. Simul iidom, si circa ini tia morbi apparent, quo tempore ovisis bona fiori non dum potest, longitudinem febris praenuntiant Η1ΡΡ. Progn. 1, 26.), quum redundans materies, prae ceteris frigida, ssero demum et difficulter subigi a natura et con coqui possit, nisi ipsa haec a multitudine obruta, potius exstinguatur. Τὰ κρισιμα, ait HIPPOzRATES Epid. 2, 1, T.)
γένοιτο δ' αν καὶ oλεθρια τα μὴ σιώκρα. Eiusmodi febros ex egregia copia humorum craSSorum et Crudorum pro Vocatas idem HippocRΛΥΕs observavit de quibus cf. Epid. I. 1. S. 2. t. 25 - 27., ibid. s. u. t. 10 et 11.), in qui
Huic sudatorias febri similis describitur ἱδρωδης RP. HIPP. Epid. I. 6., 1. 7. t. 1 et 2, cuius curandae methoduη inΑuPer docetur. Fe-hris ipsa haec mediocris, sero Ionga, dissicilis iudicatu, sitis non
90쪽
bus non levamen sudores, Sed noxam potius insorre vi derentur , quare GALENUS ipsos in commontariis inter maligna resert Symplomata. In his igitur typhodos se bi is , quae humida modo Vocabatur, cum indole illius convenit, quam supra ut pituitosam descripsimus. Dis fert autem tempore, quo prodeant isti Sudores; eos enim a primo statim die exortos habet; in illa vero Gal. disf. febr. 2. c. 4. Id. de crisib. 2. o. 6.) primis diobus sudor minime adesse dicitur, propter segnitiem febris. Quae contradictio , nisi in levitate GALEs 1 explicationem habet, qui festinante calamo negligentius libros ita con scriberet , ut multis locis sententias sibi repugnent, Sio forsan nonnihil avertitur, ut Statuamus, febrem in I. adv. LyCum C. 2. Commemoratam, aliquando diversam suisso a typhode illa, quae cum pituitosa, quotidiana conveniret, ita ut haso legitima, sincera, illa vero pro Spuria habenda sit, in qua praeter pituitam alius humor, isquo acrior bilis) admixtus tantopere morbum sestinaverit, ut citius, quam in sincera pituita, humorum excretio perageretur, etiamsi propter multitudinem morbo tot Isndo non sussceret. Sic etiam HippocRATES Epid. 1.2, 2 6. 2 T.) sudores illos copiosos, Verum inutiles, in se mitortiana febro maligna observavit biliosis symptoma tibus stipatoS.
Sed quum adv. Lycum c. 2. typhodi sebri liolo
dis mentio adiecta sit, quaesiverunt nonnulli dubitan tes, num unum eundemque morbum duplex nomen de signet , an discrimen inter utramque hanc febrem inter cedat. Ambigua omnino et mihi res esse Videtur, quae
in utramque partem possit diiudicari. Diversas quidem fuisso dixerim, si typhodom hoc loco dictam eandem intelligamus cum ea, quae GAL. in II. Aphor. 7, 42. et in Epid. 6, 1, 29 commemoratur dum modo ἐλεώδης, ut ibi legitur, et ἐλκωδης eadem sit, quae ἐλώδης); namque his locis, in quibus specios sobrium di