Malo typhode graecis diversimode descripto : dissertatio inauguralis historico-pathologica ...

61쪽

cedunt, qui Bigidum apostema sir sen) s. inflamma

ribus locis divorsa Qt sibi repugnantia praecipit. Nam que phrenitidem, quae Secundum L. de Caus. Sympl. ΙΙ. o. T. etc. inflammatio cerebri vel eius membranarum est, tamquam Contrariam opponit lethargo compluribus locis e. g. Meth. med. XIII. c. 21.), sicut alii CELsus, L, III, C. 19.) plerique auctores, et ita quasi Digidum tumorsin hunc osse subindicat. Auctor desin. medic. V. D;θαργος comitem dicit tumorem Ventosum φυσιῶδες P. Alio autem loco idem GALE Nus Caias. puIS. L. IV. c. 14. phrenitidem, quippe cuius causa bilis sava, in tenui mo ningo dicit Posidore, lethargum vero, materia Pituitosa Orium dum, in ipso cor0bro. Sibi autem repugnat, lethargum do cendo comm. in Prorrh. I. 1. 1.) eundem IOCum, quem Phre i nitis tensat,scilicst primariam animi sedem,prehendere et pi-l tuita irrigaro. Ex his autom et ex L. de Ioc. assecl. ΙΙΙ.C. 5., ubi disertis verbis tumorem et externum aliquod loci assecti signum nogat in omnibus affectibus soporosis, collegerim, GΛΕΕso inflammationem de natura Iethargi non fuisse visam, licet nonnulli inter recentiores ipsius sectatores in contrariam partem discesserint. Focus mali potissimum in posteriore cerebri part ponebatur, minus in media, minime in antica; maior enim apparebat memoriae et rationi S noria, quam Lacu tatis imaginatricis. Avorrho es, Coll. L. ΙΙΙ. c. 40. JAliquando Vero seu consensum capitis cum Visceribus et et diaphragmate oriebatur cf. GAL. d. US. PRI t. L. 2, 17.), Ut ex POSIDONIO Posiari Agae1 Us; et in hac quidsm sympathica assectione symptomata intermitti observaban tur, haud aliter, atque in paraphrenitide,cuius eadem ratio est

i mphi qui xide, qua H lHthargi idiopathici cum sympathico.

andem rationem sequuntur et celeri affectuS SOPOPOSi.

Materia igitur mali, quod aliquotios iam repetitumit, pituita habebatur; nec tamen copia tantum Cere

62쪽

hrum aggraVans, Sed putredine acris, et quia aliquantum calefacta, nonnihil irritans, unde deliria quidsem, sed non nisi blanda et sobris mitis χλιαρος, βληχρος, GALENUS, PAU-Lus, NONNUS, AVΙΠΕΝ Α). Vaporem enim de pituita

cerobri putrescente ad cor per arterias et venas tendere

arbitrabantur, et inde fieri febrem. Althi Oadom sobris

vocatur maligna Auct. desin. Ined. , a CAELIO AURYL. l. c. quotidiana, cui Iethargi et ceteri sopores omnino familiaros habebantur. In remotioribus vero causis ponebantur tempera montum frigidum si liumidum, phlegmaticum, SeneCtuS,ap. CAELiUM Ac. 2. 1.), inprimis Obliviosa; secundum HIPPOCRATEM autem Aph. 3, 30. virilis astas lethargos amat, quae ConlrOVersia sorsan dirimetur, si incipientem senectutem intelligimus, aetati virili contiguam. Prae terea aer auctumnalis CΛEL.), quies nimis protracta, VeneriS abuSus, crapula, dum vini calore cerebri calor exstingueretur, saburrae ΗERAcLIDES ap. CAEL. AUR.); ceparum usus AV1 Ex. , fungorum, Venenorum potestatΘfrigidorum, ut opii, hyoscyami, mandragorae haustuS SAL. de Simpl. fac, L III, 18., id. in II. Aphor. 2.17 . Haud raro deniquo morbis aliis subnascitur lethargus, vel mixtus, ut phronitidi, sobri semitertianas postilenti

Bic., quae Via mutationis frequentior est; Vst exquisitus

azut. 2, 10.); namque otiam haec, quae, GALENO teSte, ex humors frigido et sicco provocabatur, cerebri POSte Tiorem partem obtinente, ex CΛΕLII sententia a Strictu Ta nascitur, et transmutatio morbi fit, cum pulsus, qui antehao Plenus erat et vehemens, erectus, iam evadit in nλε , et palpebrae hactenus apertae clauduntur.

Signa morbi si decursum roserentibus potissimum CAELII AURELIAMI noui. l. II., c. 2 et 3.), qui in hac TQ ceteris auctoribus palmam praoripit, vestigiis insisterct liceat, insporsis hic illic, quas ab aliis sorte notatu di gna Observata fuerint si ad confirmandam vel amplifi

63쪽

candam CAEL1r historiam utilia. Praecedunt autom se hres BCutae et Vehementes, et hae quidem praecipue in secundario Iethargo; capitis gravedo vel somnus aut do

IOP VehemenS, repente BC praeter Tationem Superve

niens; tinnitus aurium, facies tumidula, Pallor, qualis ex ebrietate cf. Auct. defin. mod.), tristitia, taciturnitas, cum Sanus loquax fuerat. Querelae non digna et incon grua ratione editae; pigritios, pandiculatio et oscitatio

frequenS, SomnuS multus, resupinuS, idque Contra CO SuetudinΘm; Deo tamen somniantur, uti Solent deliran tes. Pulsus inaequales, maiores, tardiores pro aetate et natura, interdum inanes. Salivatio. Praesentem dein

ceps lethargum indicabant: hebetudo sensuum sopor cf.

vel continua vel Iuculenter remittens, pulsus tardi, magni, molles, inaequales, inanes, undosi, inflati, ἰνωθροὶ Η1PP. Coac. Pr. 145, - CL GAL. d. Caus. puIS. L. I V. C. 13. PAUL. AEG. L. III. c. 9.) tamquam signa ad naturam coυσιαν) huius assectus proprie pertinentia. Accessoria autem observabantur haec: aeger dormienti quidem si

milis documbit, immotus GAL. Meth. med. XIII. c. 21.), mortui instar, ΡΛΠL. l. c.) sed facile expergiscitur CAEL. , signum, ut suspicari licet, mixti lethargi, quemadmodum plura in sequentibus , interrogatus non statim, sed tardius respondet. c Leviter delirant m dicit Hipp. do morb. II.

70., PAVL. L. ΙΙΙ, 9. AVICENN. 3..1. 3. 8., Ceteri auCtΟ- res hoc signum non Commemorant'). Linguam exserere iussus, Vel non prodit Vel Sero, prolatamque Vel redu pere obliviscitur, vel tardius roducit. Si quid manu to auerit, nesciuS ac praeter Voluntatem dimittit; verba fa riens dictorum statim oblivis 1tur, neque ordinem Ora ioniS Servat, neque mentem essari posse Videtur. Ma aus velut impatiens praeter rationem Qxtendit, tremulaSCOac. ΡP. 145. - ΑΗΕΥ. l. c.) et leviter convulsas;

villa sitis, neque alius cuiusquam rei desiderium Coac P. 1 c. , sed saliva larga H1PP. de morb. 3., init.), te

64쪽

nax si indigesta, unde mentum et stragula inquinantur. Urinam reddere iussus, matulam non postulat, vel si petierit , nescit datam, neque urinam dimittit, nisi admo nitus φ) , et cum dissicultat , si paullati in , turbulentam aut plurimam iumento ;am, Η1PP. Coac. Pr. I, c.) CPescento malo aeger iacet resupinus, facie vel leucophleg matica Coac. I. c.), Vel livida, vultu distorto conductus, CAELIUS , quaSi moesto, superciliis connivontibus Cape ratus, CAEL); a Superiore paris lecti ad podes dolabitur, cruribus negligenter disiectis et conversiS, Corpore Te Iiquo incomposito. Pulsus iam maiores, rari, inflati; re spiratio tardior iusto ac maior, cum gemitu Peracta praecordia tumida et in stata, introrsum retracta ARE TALUS I. c.; CL II1PP. Epid. 1. 3. hist. 2.); SensuS magis magisque descis ratos, ut, nisi acerbius stimidati sint, aegri non excitontur; statim Voro, labiis tantum Ioviter commotis et distortis, in soporEm ineluctabilem iterum implicantur. Alvi Angi. l. c.) et urinae retentio, adeo, ut multi ox ipso quid in malo liberati, eXCUSSO SOpΟΓΘ, urinae reddendas impotentes moriantur. Iam Si in peius ruit morbus, rospiratio tardior etiam sit et alta, quasietastincta, oculi semiaperti, cavi; lingua arida, aspera, atra ARE1ΛΕus), dentium stridor, trismia S, Vel os se

mictsertum, maxilla relaxata; stridor pectoris; immissi vel instillati liquoris dissicilis si iniserrupta, vel cum sonitu peracta deglutitio ), Singultus , quem TRALLIA NUS 1, 20. ex Consensu cerebri cum Ventriculo deri Vat, pallor si subsultus labii inferioris, artuum Stupor, unguium livor, guttur prominens, pulsus iam humilis et myurus; sudores frigidi, glutinosi, circa faciem et

collum; urinae set alvi involuntaria excretio, membro rum distorsio. Haec Voro, ubi salutem aeger TeCupe raturuS est, Omnia sensim leviora efficiuntur, et sic ad

') Hoc signum p urimi repetunt, quasi charactersem morbi optime

depingens.

65쪽

psPssectam nonnulli sanitatem revertuntur; at cum re

sipuerint, cervicis dolore angi queruntur, Coac. Pr.

l. o. satusque et Son OS PUP aures ETUmPero, quae phae nomena nOStra etiam uetatΘ Sub eadem rerum condi tione observabantur. - Felicem exitum praeterea an

nuntiant parotidum abscessus, sicut in reliquis omnibus

rum sanguinis profluvium e naribus, quod phronitidi fers familiare est, non solet iudicare lethargum GAL. d. Crisib. I. c.). Is potest otiam in phrenitidem, mor hum Specie contrarium, desinere, GAL. in II. Epid. 6,

6, 8. CAEL. AUR. l. c. c. 3.), quo facto Salutem aeger recuperat ; Verum tuno exquisitus IetharguS non erat,

qualis GAL. in II. Prorrh. 1, 1, 1. traditur ex pituita cerebrum perfundente oriundus, nam pituita non PO tost in bilom flavam, humorsm indolis prorSUS Con trariae, permutari, sed spurius ille existimandus es , im proprie sic dictus, quem lentor et nimia copia Sanguinis biliosi csrebro incumbens provocars perhiberetur. Qua materia morbi ex parte concocta emergere Credebatur cerebri virtus, quamvis adhucdum bilis flavas irrita mentum patiens, et ita sufficere posse morbo abster

gendo, Quae spurii isthargi permutatio in Veram phre nitidem notatu tam digna, adso idiotis non ina dita videtur fuiss0, n quo enim Venusini poetae facetiam elapsa est, qui hisce versibus eo alludit Sat. 2, 3, 30 8S.):

Eundori dolorem in comatibus sudore stipatis cominemOxat HIPP. Prorrh. 1, 100. Sic etiam accipienda videntur osse verba HIΡΡ. Coac. Pr. 1, 145. OZOOOι σώζονται τῶν ληθαογικων, εμπυοι ως ἐπὶ το πολυ γίνον' cta. Similiter HIPΡ. de morti. 3, init.) Empyema enim non ΝOIumcle P Θ dicitur inise pulmonem et thoracem couecto, ut GALENUS interpretatur de caus. puIS. L. IV. c. 9.), sed, eodem teSte, RPud HIPPOcRATEM suppurationes etiam in a1ia qua is parte conflatae Saepius ita Vocantur. Q. g. Epid. L. 3, s. 3, t. 25. - GRL. RH

66쪽

Et morbi miror purgatum to illius. Atqui

Emovit Veterem mire novus, ut solet in cor

Traiecto lateris miseri capitisque dolore; Ut lethargicus hic, cum fit pugil et medicum urget . Deniquo lethargus, teste AvicENNA, qui d. c.) causam proximam in inflammatione oedematosa posuisse supra dicebatur, in gangraenam desinere potest. Verum

haec observatio aliorum auctorum experientia non con firmatur.

f. 20.

Ex his manis stum est, Veteres proprie Non omnem

Soporem, Sed illum, qui cum sebro incipserot st dolirio

et progressus Oblivionem comitem adiungeret, VOCASSe Iethargum; iidem voro huic inorbo admodum Vicinam assectionem agnoscebant peripneumoniam. Sic pulsuum ratio utroque in malo parum a se inVicem diversa me moratur, tardiores solummodo et debiliores in lothargo,

qui profecto longe frigidior et magis lethalis esset, quam peripneumonia GAL. de catas. puls. L. IV, 13. , Sic et iam do crisibus dissorons GALENUS utrumque morbum coniungit Cris. 3, 3.). Adeoque HIPPO RΛTES) auctor L. de morbis, 3, lethargum describit Velut morbum pectoris, quasi pneumoniam spuriam; illaque isthargi imago nonnullis symptomatibus adiectis ab ea discrepat, quae

vulgo eius morbi habetur, quam ob causam aliena ad miscendo hanc ipsam turbare noluimus, illorum Comme memorations supersedentes. Conveniebat autem, teste SERAPIONE apostema lethargicorum et peripneumonicO' Eκ hoc vero sermone concludendum non est, morbum ita con-Versum in peius ruisse; namque qui Lethargo Iaborat, is morbo assicitur, quamvis magno tamen, non Perturbato, nec mOIefito Ve sibi, qui sui non conscius est, veI aliis. At si in phrevitidem lucidit, vehomentia inali concitatur, exsilit aeger et ita eXagitatur, ut acexhuη aliis, et non iniuria formidolosus essE POSSit.

67쪽

rum partim in temperamento partis Iaesae, utraquct enim mollis et Ilumida, licet pulmo non sua natura, Sed ac cessorio momento , Scilicet humoribus Ox cersebro dossu ontibus humidus Avic EMNAE dicatur; partim in causis, a pituita enim uterque morbus potissimum Constatur; partim denique in symptomatibus, somnus sitim ibi profundus cum oblivione, febris, pulsus inaequalis cf. GALEM. d. caus. puls. L c. 3 et delirium, sic etiam a CAELIO et Auxae4go inter propria peripneumoniae et pie xitidis signa numerantur coma et delirium. Sod haec sufficiant do lethargi cum peripneumonia

Consensu a veteribus observato. Ille autem assectus, in primis si sorte Arabes Socuti, naturam in inflammations Oedematosa posuerimus, nullo modo Commiscendus est cum eo malo, quod ap. HiPP. de morb. I. 3. Oιδημα ερο κεφαλου nuncupatur, et sic quidem nominis rationρ simi

litudinem causas indicare possit. At vero capitis dolo rem hoc adiunctum habet, inprimis in regione temporum, qui nunquam dimittit, venas turgentes et pulsantes, aeger prae dolore Vociferatur, Sursumque proSilit, con festim Vsro ad Iectum dolabitur, s0qus dissicit. Oui morbus lethalis erat, sed undo suadebant, qui dism XXISuperaverant. Discrimina utriusque pathematis non opus est, ut digito monstremus, namque Per Se mania festa Sunt. Praeterea Iethargus Verus , s. exquisitus ab co di-Stinguatur, cuius causa consensus partium abdominalium inflammatarum cum cerebro est, quique, quod Supra te

tigimus , ad similitudinem paraphrenitidis subnascitur. In hoc enim csympathico pulsus durior reperiebatur, et praecessit dolor in pavis primitus laesa et tensio, et tument hypochondria CAEL.) ; at ubi caput primaria se

des mali est, praecessit somnus uberior, capitisque tre mor etc. In apoplexia r0spiratio magnopere laesa apparet, eaque subito hominem invadit. - Caros, si ex causarum ratione distingui non potest, nam plerum'

68쪽

qus sobris Vehementior eum praecedit, febris ab sontia disseri, somno exitatu dissiciliore si vocis doso ctu GAL. d. Ioc. aT.). Sic etiam coma Lbro dolicisnto a Isthargo distinguebatur. Ad hoc, inprimis vero ad typhonianiam Iethargus spurius) proxims accedit,

ubi dormirs videntur et Somni Sunt expertes, namque dolirant. Catalepsis Conspicua est oculis apertis, et ri

gido corpore, sed, ut cera, flexibili. GAL.) Lipothymia pulsu denso, parvo CAYL. Aun. l. c. c. 4.). Qui venena soporifera potestate frigida) hauserunt, pulsum habent ra

rum, sed pleniorem, Iethargus autem inflatum et inanem. Qui lumbricorum Stimulo soporem patiuntur, denSum, Cele rem, parVum, deficientem pulsum exhibent, eumque r mittonis potῖus febre conspicuum; putabant Enim, vermes intor accessionem febrilem non Valerct intestinis fuge tos sese assigere, inhaereScere autem viribus a cessante Exacerbatione recuperatis, atque ita lethargum Spurium

Provocare. CALL.)Prognosis. Lethargus ponebatur in morbis acutis;

HIPP. ViCt. in acui. 1, 8. - GALEN. in Epid. 6, 1, 29, X PRAXAGORA) quamvis sebrem nonnisi lentam si mi tom haberet, nihilominus, nisi occurrebatur, celeriter onocare Visus est. CELS. III, 20. GAL. in Epid. I, 3. 1.)Hii PocRATES de morb. 2, 70.) terminum solutionis d finivit. Ait enim , lethargo correptos intra septem dies intorire, quos Vero Si effugerint, convalescere. CAELIUS AUREL. et GALExus phrenitide eundem dicunt poriculo Siorem , propterea quod in illa membranae, in hac au t m corpus cerebri laesum sit GAL.). Quam maximQin ustum praesagium erat, quando ex phrenitide malum exstiterit, exhausta cerebri virtuto et naturali caloro Oxstincto, vel flava biis in humorsm melancholicum in

gora enim, ut in commentariis ad illam historiam addit GALENUS , et nos alio Ioco iam notavimus, quae u Cali

69쪽

dis morbis Oxstant, incurabilia. Mali .Ominis prastersa tremor erat lethargo Superveniens, quia materia propter sui in continentiain δια το δυσκαθεκτον ad nservos motorios modullas spinalis descenderit, unde hi molloscant,ot spiritus animalis aliquantum deficiat. H. Aphor. VI1l , 1. comm. Chart.). Verumtamen liberantur Iethar gici transmissa materia ad fauces et circa aures, AVI cENN. III, 1, 3 , 8.) et Parotidibus suppurantibus, ut inroliquis omnibus soporosis assectibus GAL. cris. III, 3. , Sic otiam intollig0ndum esse ΗiPPOcRΛΥΕΜ, qui de morb. 1. 3. et Coac. Pr. I, 145. lethargicos doceat ἐφεπυους eva dere, Supra OStendimus. S. 19.). Peculiaris autom hisco illa crisis perhib0batur, quia frigida materia longius non abscederet, sed ad proxima tantum loca decumberet. GAL. d. cris 1, 3. ). Sanguine Vero ex naribus Vel

Ore Prorumpente, quo Ceterae Capiti S assectiones solve

renturi HiPP. Aphor. VI, 10. idem lethargus non so-Ι0bat iudicari, tosis GALExo, des crisib. L, Ι11, C. 3. De niquo in phronitidom utiliter illum permutari, et quomodo hoc seri vid0rotur, ex superioribus licet cognovisse. Gal. in Epid. 6, 6, 8d

SupereSt, ut enarremuS, qua medendi ratione usi, VetereS tam gravem morbum impugnaverint. Et uti in maximo dissicilibus ot lethalibus malis quibusvis maxima medicaminum Varietas sensim irrepsit, dum aliud non sussciens Iocum cederet alii, mox eandem ab Vanitatem reiiciendo, sic etiam Veteribus evenit lethargo medelam facientibus; atque tanta remediorum farrago singulorum commendatione , prae ceteris Empiricorum Studio, coa cervata est, ut, Vel potiora tantum omnia enumerando, sines huius commentationis praeter modum sextensuri si mus. Quare satius Videtur, Summam tantum eorum concipi, quae circa Curandum hoc vitium in usu suerint. Ex causis vero huius mali d prehensis vel puta titiis ars Profecta est, qua periculum eius abigerent.

Proxima igitur illarum vero et exquisito lethargo P

70쪽

tuita est putrescens; Spurio eidem, sanguinis bibliosi, se Brili caloro forte inspissali vel assati, plenitudo et len

tor cerebro incumbenS, vel, exstincto Calore nativo, eiusdem perfrictio, quorum communis essectus est tor POP Cum omnium, tum mariime animalium functionum. Praecedens Vero morbi momentum et remotius est in Venis magnis conceptum, et auget cerebri malum, quippe plenitudo crudorum et tenacium humorum, quae toto

PerfuSa est corpore, et qui sons est pituitae Hipp. domorb. L. IV. init.). Hinc prodeunt indicationes, ante

omnia febris habita rations humorem ad caput assiuen tem vel suxurum revellendi et, qui ad c rebrum de cubuerit, repellendi, discutiendi, vst ad propulsionem ex Corpore concoctione praeparandi et evacuandi, dein caput corroborandi, denique, si ex maligna febre morbus pendet, alexipharmacis ) corrigendi. Praeterea

iustus vitae modus quam accuratissime observanduS. Itaque a revulsione auspicanteS, Clysterem praemiti ant, inprimis si phrenitidi successerat letharguS, eum

que acriorem, nec Solum ad revellendum humorem con gestum, Verum etiam ad saeCes evacuandas Angi EusCur acui. 1, 2. . Deiecta alvo, Si per Vires, aetatem,

anni tempus, coeli rationem, morbi magnitudinem, in primis crudorum humorum plenitudinem Gal. meth. med. XII, c. 3.) fieri poterat, vena in cubito secaba tur M'. Si metus, ut aeger 1 rret V. S., Vel si ipsa iuvanda erat, cucurbitulam illis partibus apponere sole bant, quae συντιμωρίαν habere perhiberentur cum capite: ateribus colli, pone aures, in humeris, Vel in capit

Ripso abraso Vel occipite; a nonnullis hirudines in hunc