Disquisitio historicojuridica de lege Poetelia Papiria scripsit Andr. Corn. van Heusde

91쪽

patos, et ei clium et emas tulis pro veris ei octu, at oreta dixi L, Idem igitur Cicero hisco vestis eris pressit, quod Livius, quum nostra lege nexos solatos res dicat. Dissicultas tamen hie oritur, quod ano agendi rationem eum SoIonis instituto comparat philosophus, ideoque de retranstet . sim novis tabulis hie cogitandum videtur, quas Atheniensis legislator civi hus suis Iargitus est. 3 quod tamen irominus ad mittamus, obstat primum Livii colerorumquo hac doro silentium, tum etiam quod parum verosimile est. Iegem quae tollenda addictinuo tantum plebi otiolietum concesserit, insuper etiam omnia ivium Ohilaremisisse, eoquo minus, quum seditionis, ure legiansam praebuit, opportunitas non grave aes alienum fuerit, sed injuria nexo a foeneratore illata. Nequa id ei iam significara voluisse Cicero id tur, quum dicat fuerat fortasse otiouo rettio Osrihus nostria in illo oro otio no motandi d ita igitur acrito hae lex dici possit succurrisse gri aligno, quum Potius debitoribus opem ferret quod sano assirinasset, si eadem opportunitate omnia ivium debita fuissent

92쪽

remissa. Bisce autem iterum legis caput ui jungit Cicero, quo scilicet nectier mala desitum rasamone quid Romani in voce nactere et nexua intellexerint, supra me dicere memini id tantum hie

σαντο. 3 quae legentibus, id unice legis nostrae propositum fuisse videri possit, ut qui eo tempore, quo ferretis Iri, reditoribus suus addicti essent debitores. a vinculis liberarentur, integra tamen maneret in poste rum addictio. Sed animadvertendum est, line ver ha non in ipsa Dionysii historia, sed in iis legi, quae Constantium Porphyrogenitus, ut videtur, ex illius opere deseripsit a Non igitur inde argumentum recte deduci potest, de praesediti tantum tempore egisse legem Poeteliam, quum ignoremus, an non plura hiscei Fort Me Cicero, quo magis, retrae leam cum Solonis in litoto paleret similitudo, nexa libarata pro nexi liberati

93쪽

iad id dei historiem id ramo illa hoc loco ellicere licies, verba lavit, ubi ego solutos . et Cicerotiis, ubi necoelestum liborata stas dicit, do debitoribus in liberta leui restitutis intelligetida esse, Iuum obaeratos lia Iego

ideo tuo quum illi simul adon ea ulum fuisse monstant ut ne deinde necterentur id pariter de dubitoribus in posterum libertato non privandis id est doad dicitione sublata esse exi, lictandum uua autem Ita toniis disputavimus egregio confie. uantur verbis uinctiliani in Beelamationi hus quaca in torpretibus non adhibita esse ad definiendum Iecis nostra consilium, valdo miror Nam etiamsi ipsi in hoo opsere haud magna sit tribuenda fides, quum declamandi exempla tradens, non magnoporo meo do vo-ritate sollieitus uit, eiusdem tamen auctoritas rahi cum aliis fide dignis scriptoribus conveniat, linia parvi eorio momenti est hahenda Nomorata autem illo loe, eadem fero de foenora loris libidine et rudestitato naris ratione quam Livius aliique momoriae prodidorunt. haec addit . eo tameti usque populi Romani vindicta processit ut ardenti hus hello sinibus, ad doloeium nemo responderet, nisi et poeita eorruptoris et ethro- statione lepis satisfactum esset. Ox Lex autem, quam i Sisine et . Deolam III p. et S. d. Burin ovo rem assa leat eande a lite rem ni e morari , Miseribere iura totum las

94쪽

e opportunitate abrogatam es o dicit, alia esse nequit, nisi lex XII tabularum, qua creditori tantam in debitore suo concedebat potestatem, ut ab ejusdem injuriis vix tutus esse Posset Q um igitur eadem occasion legem Poeteliam latam tuisse Livius quincti lianus autem legem XII tabularum abrogatam esse dicant, dubitari amplius nequit, quin nostra legis non aliud, quam tollendi addictionem, Propositum tuerit Atque si quidem ex omnibus, quae de lege Poetelia monuerunt auliqui evidenter pater nobis videtur, aeverum XII tahu arum de addicendis dehitoribus ius per eam fuisse abrogatum, inque eius locum mitius quoddam successisse uisucultates vero nonnuIIa sponto looriuntur, quas, aut equam progredimur solvere conabimur. Livius enim, ubi Iego nostra, no quis in vinculis teneretur, interdictum fuisse narrat, ab ea regula exceptos fuisse tradit, qui noxam meruissent, ita ut illi donec poenam uissent, etiamnuno vinciri possent. Quaeri igitur potest, idne ad omnes omnino maleficos,

euincti An ignoramua, imperato , quanta gracindam populi Romani exciraerit editio, iam di domo foeneratoria ad eius ac roberberistia tergo prorupisast in Pu-htieum, litto aia I ciorum nota tulisa est quereretiam, quo eorruptoris pati noluisaeo P At ille tam oriri quamquam Aoe fagit iram conatus tu addicto, Penes aero et ix tibero, idehcitur aliquot ntia mor Diare Romanae an et Elatia graibi obacaeniea imam non tenta Merat nidi, persua alligataa mantiae eo tamen, queoopuli Romani rel.

95쪽

ruma

qui aliqua in poeulum, si vo graviore ut, sive leviorem ideoque mulctam, meruissent, pertineat an tantum ad eos sit restringendum, qui capitali poena essent a liciendi. xi Nox enim saepe Pro grava oribus delictis accipitur, idemqdio significat, quod poena capitalis attamen nou adeo solennis haec est eius vocabuIi gignificatio, quum saepe evius peceatum et damnum deuote et opponatur publicis riminibis si quod si reputas, noxa, ubi de poena dicitur, et mulctaan atgraviorem poenam signifieare potest, qua significationo et hi accipienda essa videtur, quum lex Poetolia unico in obaeratorum nou in maleficorum commodum lata sit, et privati autum arceris, non vero publici rationem habuerit. Antea enim in more suisse, ut qui iuvietam solvere non possent, in careero dueerentur, Dion usius testatum H δήμα/χοι τὶ Κάμιλλονἔhul a divae subplacetiae ob ἀγνooυprae et TD.

96쪽

ται τε καὶ συγγενεR τυτο συνειeενέγκαντε . ta, pnum p vμάτων --δοσαν, - μηδεμια πειρα quai Dea c. o equo id etiam post eam legem in desue iudinem abiisso, nonnulla probant veterum testimonia, quae pecunia mulciatos in vincula suisse uotos, nisi vel solverent vel praedes darent, diserto significant et Alia superes quaestio utrui lex nostra tantum ad ereditam pecuniam, an vero ad quod lihel do bitum te tinuerit. Ex Livi enim verbis addi otionem in ubui tantum caussa sublatam suisso, mansisse vero in celeris dehitis e Te ero, quod vix credibile est, quum addictio uti vidimus maximo propter fidem instituta sit, fides autem in Oinnibus eo ut raelibus perinde spectaretur quam disti cultatem ut solvamus, non cum Sa

97쪽

viuio coniundi inus mile in nutuo ucidi ei tuiti locum suisset quum idoneis arguntentis id prohari nequeat: ed alias tentabimus rationes. Primum enim fieri potuit, ut addictio loco XII tabularum oui I ibo eraditori concessa, sensim paullatim quo ad mutui contractuminaxime coerceretur, quum apud Livi uni et Dionysium in primis do ad die is hi noxis ob aes alienum sermo haheatur euius haec eaussa esse potuit, quod in ceteris contractibus facilius creditori sati glieri posset, dissiciliu

vero in mutuo sortem immenso augentibus usuris. Praeterea pecunia redita non semper ea intelligitur, quam numeramus. ed etiam stipulata, et expensi Iata et vero quodlibet reditum, ut supra exemplis confirmavimus o Denique hservandum est, Liviviuno historiam juris, sed res gestas populi Romaniensierare voluisse, ideoque, quum eonteutiones donem alieno tantam in reputilio vim habuisse intelligoret, quum quo eodem illo loco foeneratoris erudelita tem commemoraret, quae ferendae egi Dololiae aligam dederat satis habuisso, ut huius legis ossidaeiam

vide supra p. o. Loeis ibi allatis addi pomunt laeehagmenta jucleis ire it iter , gener, lamberhi credere ignificationem osse, patet L. a. su de Reh. cred. Uerbis quoquo Haedi mus, quotam acria ad Obligiatio ut eo cirandam interposito, pertiti et i, me. . . de Scio a ceci : duo Pulgo dieitur, Uio milia credi non Nee

rae, nouis uerba refereticum eat, ae ad numera-

98쪽

non in motorum negotia ei universe in jus I -- num, sed unloci historiam reipublica Romanae adumbraret. Quamobrem legem Poeteliam non unice ad uiuum sed ad omnia dehit pertinuissis statuimus, eoque magis, quum neminem exceptis maleficis, postesim vinciri potuisse, ex Livio consiet.

Loo addictionis Mecessit Proseriptio honorum

Cognito legis Poeteliae proposito, pauola iam vide mus, qua ratione postea dabitoris bona reditorihus addirerentur. Qua in re ad uvamur Tertulliani, o Tobe Passe Iων νόμου - ιβωκDoe pMag. Ioeo, ubi dieitta, Sed et judicatos in partes secari abreditatoribus Ieges erant, tonso usu tamen publico crudelitas postea erasa est, et in pudoris notam capitis poena conversa est, honorum adhibita proseriptione. Su fundere maluit hominiarianguinem, quam effundere. A Etiamsi enim legis nostrae nomen non Comm moret, eandem tamen hi significare videtur, quum de comis mutatione egum XII tabularum, quoad creditorum in corpore debitoris jura, agat, quam lego Poetelia effectam esse supra docuimus onfirmat ioci quodo is obius uiat Aeetas. II. I. at exturi avus Apolog. . .

99쪽

Tertullianu id laetum esse dicit Publico consere, is, id est consensu populi, qua forma loquendis sitimas multo magis, quam sitatas ive Per desuetudinem abrogationi, eonvenit. Nequo adversantur Quinctiliani verba ubi sectionem debitorum publico more repudiatam latuit. 3 quibus idem procul dubio significare voluit, quod memorarunt Gellius et Dio Cassius eam sectionem nunquam in usu fuisse, neminemque antiquitus fuisse dissectum a Verhum praeterea era-doro, quo utitur Tertullianus . hrogatam magis quatuantiquatam legem significat, quum lux qua in do-

suetudinem hi isset, non eraderetur, sed mimeret.

licio vi destituta. Gravior vero isticultas si quod ei Cicero j eis Ipianus i proscriptionem honorum ex edisti Praetoris creditoribus dari contendunt, ideoque eandein persegem introductam fuisse negare videntur Atthmen hoo magis ad Procsdendi formam, quam ad rei originem pertinere ido tur quum apud Grium legamus, Praetoren Publiui Rutilium qui ducentis fero annis post legem Poeteliam vixit diei honorum venia ditionem introduxisse, eundemque auctorem uiam

100쪽

uotisuis. Rutilianae dictae, qua ex Persona eius, cuius bona quis emisset, sumta intentione, converteretur eondemnatio in ipsius perimam. Nequo etiam credihi I ast, quum ex XII tabulis iudieati corpus dehitis obnoxium esset, proscriptionem illam a Praetore fuisse introductam, cui adjuvalidi supplendi et horrigendi, a non vero constendi et mutandi juris potestas orat. Itaque Praecedere Iacob ait, quae juri XII a-hularum derogans, hona debitoris, non corpus, credito ri has concederet. Quae alia esse non potuit, atque I ex nostra, qua gravissimam illam commutationem laetam esses vidimus. Recito igitur illa distieultas io omodo expediri potest Lex Poetelia jus quidem mutavit, sed formam, qua in novo jure observaretur, non dolinivit Plerumque enim certe in caussis privati judieii, non solebant, Romanorum more, talia legi hos definiri, ut maxime exemplum legis Cinciae ostendit qua non legitima donati no rescinde atue, ex qua tamen Praetor non tantum perpetuo exceptionem, a lege nominatam, sed etiam, quum id usui esset, rescissoriam aetionem dare mIobat. quod id- eonfirmat Gaius exceptiones distens, etsi praeia, Gai. IV. I S.