장음표시 사용
551쪽
eouersionis, fiunt tamen conexa ex parte aversionis at in uenia gushoe non contingit, quia non auertunt a Deo. Quid si fas coparatio mortalis ad uemale ' nu mortale poterat dimitti sine ueniali ' R, pondetur, quod sic, quia mortasse ad ueniale se habet, ut habitus, ideo sublato habitu , pol remanere distositio: ergo remoto mortali, pol veniale remanere. Quinto, os ultimo, mortale peccatum amentali ά fieri in punitione, quia mortali pςna debetur ς terna, at veniali, non. Deinde per mortale fit aversio a Deo, in per ueniale, non . Sed dicetis: ponamus, quod in damnato inueniatur aliquod veniale peccatum: certum est, quod cum peccatum ueniale non remittarur, π boc, quia in inferno nulla es redemptio, cil tale pliciter licetfit ueniale, pςnapunietur perna. Ad hoc dicitur, Jvenialipeccato non debetur pςna perna rationes grauitatis; at ratione conditionis sitibieriti, sic dicit hominis, 1 smegratia inum, tur, i j sila fit peccatorii remissio. Uel dicaris ueniaee peccatum in damnato,puniri quide ςternaliter non psse,s a gratia non priuat, sed pp mortale peccatu adiunctum, cis gratia priuat. Et h salis.
DE MORTALI PECCATO, ET UENIALI
Lectio CLXXXXIII IN gratiam eorum, quaesiverius declarata fuere, ne quid vitio
mihi dari possit, perpenda in promti duo. Documenta quinq; primo de mortali, atq; ueniali peccato. Deinde tria mala tangam, qua mortale peccatum facit. Quantum adsectum primu ea
552쪽
notandi documento primo: veniale peccatu tribus dici modis, scilicet a sequela, velpςnitentia, a causa,σ materia; primo modo veniale dicitur apςnitentia, vel sequela, qua iam est consequuta venia ,sicut dicit Ambr. quod mortale peccatum per confessionem facilu, ueniale dicitur, auo modo ueniale non diuiditur cotra momtale. Secundo ueniale dicitur a causa eo quia in se aliquam habeat veniae causam, non ql non puniatur, sed quia minus puniatur, ut peccatum ex infirmitate patratum. Tertio ueniale peccatu dicitur ex sua materia hoc diuiditur contra mortale, quia mortale quam tum est de se, pςnam meretur pernam, o veniam excludit, at peccatum ueniale non. Alterum documentum est, ql mortale peccatum exgenere pol esse ueniale ρ ρ actus imperfectionem, ga non perfecte pertingit ad rationempeccati mortalis cum non sit deliberatus, sied siubditus. Tertium documentum est, q/ aliud est deordianari astu in Deum,quod conuenit peccato ueniali, γ aliud est emcludere ordinem ad Deu, qJ conuenit peceato mortali. Quartum documuntum est, quod de se ueniale peccatu, nunquafieri mortalepot,ita ql primo ueniale peccatum sicundumse, posteasit mortale: sicut nec albedo fieri pol nigredo. ac ius tamen, qui exste es de genere uenialis, mortalis quatuors eri pol modis : primo ex conficiem tia, secundo ex complacentia: ex ruina, oesequela. Ex consilemtia, quia quicquidsit contra consitientiam Mificat ad Gebennam. Vnde licet leuare festucam dese leue sit, . indisserens: tamen quandost contra conmentiam mortale est,sa a creatore fit memso. Secuti ueniale fit mortale ex complacentia. Unde Aug.nulla reccatum est adeo ueniale, quod non fiat moriale dum placet, non Κ- λ quo-
553쪽
quocunq; modo ,sed sicutfinis. Tertio ex ruina,quoniam frequetemper lapsum in ueniale peccatum homo ad mortale di*onitur. mme de minimis peccatis ad magna venitur, uti de modicas fila magnus ignis. Quarto exsequella, quia quandosurgit umtale petaearum, sinon prohibetur usq; ad mortale progredi posset, non quia ipsim ueniale feri habeat mortale ,sed quia ex ipse occasionaliter fleret mortale, non effectiue,sed di tositive. Quintum documenta s. qi ueniale peccatum siex mala operatur.Nam obligat, obseurat,m Llitat, retardat, prouocat, oe tepidum facit. Primo quantu ad Ima, licet non ς ternae secundo obseurat, inquatum imago depicta per talepeccasum non plene disternitur: tepidumfacit, quia charitatis seruorem minuit. Debilitat, ne anima potentiae in bonis operibus At ita promptae. Agloria retardat, quia per prius in pumgatorio habet expurgari. Tandem di ponit, prouocat ad mora tale, ut in hoc primo punctostis patet. Sobsequitur alterum, ibi tria mala a mortali producta declarantur. Nam primo bonitatem excludit, secundo mentem affligit, vulnerat. Tertio mortem inducit,m causat. Pro intelleEtuprimi est sciendum triplex dari bonum, sicilicet bonusiubiectum, ut ratio, siue voluntas e bonum obi Bum,fue malo oppositum, ut lyrituale bonum, idestgraria; tamdem datur bonum insertum, m ecce naturalis inclinatio. Nune dico, op peccatum mortale primum non tollit bonum, nec tertium, licet deklitet inclinationem ad bonum. At totaliter bonitatem emeludit θiritualem, idest gratiam, quae gratia ab alijs bona virtutis
vocatur: iccirco quot modis peccatum contra virtutem agat,quso
Ate. Tribus etenim modis hoc fieri cognostitur, scilicet sibirmhendo,
554쪽
hendo, impediendo, debilitando. Quantum ad primum gratiam excludit: quant si ad secundum ponitur obstaculum diuinae influentia, Τπaperse erat ca agratia. Quarum ad tertium habilitas,vel mentis inclinatio ad gratiam,m ad bonum minuitur, quia quanto magis peccator peccat, tanto minus pol in bonum. Insupersecundo principaliter mortale peccatum mente affligit, σ vulnerat anam
ante peccatum omnes potentia anima erant recto ordine regulatae,m ornatae, quia Deus fecit hominem rectum: cuius rectitudinuit triplex. Prima ergo rectitudo, a qua omnes alia causabantur, quod Deo rati ubiecto erat.Secunda rectitudo erat,qua vires inferiores anima, scilicest voluntas, irascibilis, m concupiscibilis rationi erant pubiecta. Tertia rectitudo erat, qua corpus anima subdeb tur, at per peccatum oes anima potentia proprio ordine remanent destitutae. Sunt autem quatuor potent ire animae, quae virtutum fu-biecta esse possent: prima est intellectus, seu ratio, in qua est prudentia. Secunda voluntas, in qua iustitia. Irascibilis tertia, in qua fortitudo. Concupisicibilis quarta, in qua temperantia. Modo per peccatum, ratio primo, re'ectu veri est vulnerata ignorantia. voluntas fecundo, reqe tu boni, vulnerata malitia. Irasci lis, re 'ectu ardui, dissicilis est vulnerata infimitate,vel impolemtia. Concupi ibilis, respectu delectabilis, concivificentia est nerata. Ubi adprςdictora intelligentiam cst sicicndum, hominem primum ante peccatum quatuor bona habuisse excellenter. Cuniationis 'lendoreprimo, quia clarius nobis, illi Deus erat cognitus: Angeli secundo: cuncta creaturae tertio, quibus ipse nomina imposuit secundum naetura uam. Insuper virtutis valorem, quate- SH I nus in
555쪽
rus in innocentia creatus, oe gratia rectitudinis; ordinem tertio. Boni operis celsitudinem quarto. Nam maiorem facilitatem, ad bonum operandum habebat,Wad malum euitandum, qua modo. At ber peccatum vulnera quatuor, sue malasiunt secuta. Primum
laus est ignorantia in intelles L. Secundum dicitur malitia ina sectu. Tertium vulnus concupiscentia, oepugna in coni ulla, scilicet in intelle tu, m appetitu sensitivo. Quartum vulnus est imfirmitas, vel impotentia in actu, vel inprofectu. Nam ad peccandum proni, myrtes sumus. His tertio additur, quod mortale pe
catum mortem inducit, oe causat. Nam ait Paulus ad Rom. v. Propter unum hominem peccatum intrauit in mundum, oeperpeccatum mora: causet ergo mortem peccatum. Et hςc saris.
AN UNUM PECCATUM MORTALE, ALTE
RI Us PECCAΤI SIT CAUSA, ET QUO MODO.
Lectio CLXXXXIIII. Via volgas ore rotundo dicere consimit, quod unum
mortale peccatu alterius peccati mortali est causa:pr - pterea, quo modo id fieri queat in prsenti dicam. In seper, quot modis unum peccatum, ex altero oriatur aperiam. Duas itaq; habebit partes hodierna te bo: quarum prima quatuor cotinet: altcrasmiliter quatuor. Quantum ad primam. Ex modis quatuor, quibus unum peccatum ex altero causari dicitur, primum hunc Use Theologi fatentur rficientem causamprohibentem Gnamum peccatum alterius causa dicitur, ut remouens prohibens. Cuius
556쪽
Culia ratio assignatur, quia per mortale peccatum homo gratiam amittit, charitatem,m verecundiam,m omnia alia retrahentia a
peccato: cisiibus amissis, homo in ola defacili peccata ruit.Insuper, mortale peccatum videtur esse dicendum causesequentis peccati, ut dissponens. Nam cum ex actibus habitus, m dissit tiones cau- 'tur ad actussimiles inclinantes: it equi videtur,quod ex uno
actu peccatifacilius homo peccatum committat. Tertio unum peccatum alterius causa nuncupandum, ut materia pr-ens, unum enim peccatum alteri materiam ministrat, ut gula, qua luxuriae materia nuncupatur. Quarto unum peccatum cause sequentispe cati est,ut em reseciens,unum enim peccatum aduocat alterum
ad finem Fum. U.g.dum quis committit Imoniam 8p ambitionis finem, velfornicationem ,suefurtum. At hic notandum, qlpe earum , vel est causa oh peccati, vel alteriusti similis, sicundum periem, vel alterius peccatisibi contrari, secundiι ί'eciem. Primo peccatum ratione sua auersumis a Deo, oh peccati causa est: ex eo enim, quod homo auertitur a Deo per peccatum siquitur, quod in ODpeccata labatur. Secundo peccat si unum per sie,alterius peccati causa, sibi similis secundum θeciem dicitur,ut V .g. luxuria causa luxuria. Tertio modo unum peccatum per accidens dicitur esse alterius causa peccati sibi contrari' secundum 'eciem, V ps quis
actum prodigalitatis exerceat, ut auaritia finem consiquatur. Ethςc de primo puncto. In altero declaratur peccatu unum,ex altero quatuor modis oriri: primo per modum auersionis, sicundum qiunum mortale peccatum priuat gratia,qua homo priuata labitur in peccatum. Secundoper modum conuersionis ecundum quod ex
557쪽
ampeccati, tibitus derelinquitur,m ex habitu iterum actus J- redit. Tertio per modum administrationis, ut gula, quae luxuria materiam ministrat, m vice versa. Quarto per modum ordin tionis : quatenus unum peccatum infine alterius ordinatur, T. g. vi quis ad habendam pecuniam cum furatur. Insiquenti ulterius tendentes, multo plura notatu digna in medium producemus. Hπintantum vobis susciant.
Lectio CLXXXXV. ADtae duo non leui confideratione digna mihi declara laoccurrunt: quorum primum est: quo modo peccatum causa pςna, oe peccati pma dicendum. Insuper documenta noue utilia ualde de peccato accedunt.Quatum ad primum, si nulla culpa prςcesset in homine, nec in natura, nec in persona, nulla AE cul dubiosuisset pςna, at quia prςcessit culpa, vel in natura, vel in persona: proptere emta est pςna, π ita peccatum,vel natur vel personae, aicitur causepςna. Insiper ratione inordinati vis peccatvmpςna vocatur; nam inquit Aug. in lib. confessionum: Iussisti domine, o fc est, ut ipseMi pςη t has inordinatus annmus. et a sectus: ergo, oec. Ratio aut huius inordinationis est,ut qui contra ordinem alique peccat ab ordine puniatur. Triplex aut ordo est primus in homine rationis ad diuina uoluntate secundus passionis ad rationem: tertius hominis inferioris ad Aperiorem. At
558쪽
uia peccatum ordinem talem prςuertit, ideo triplicem p am in - Rrrit. Supremam sicilicet Διmae irae odium: nam Altissimus odio habet peccatores. Secundo pςna incuriis intrinsecam ase ipso: Ut tuta conscientiae stimulum, siue remorsum. Unde Aug. ii Solitoq; conscientia aut rei in p a si per est. Nunquam securus est reus, mens enim mali consilentiae stimulis proprijs adlatur. Tertio peccator ex peccato pςnam incurrit intrinsecam scilicet, vel aproximo, Vela mundo, nam peccatum pacis solamen aufert, quia noea
pax impijs. Prςterea peccatum assi fionis pςna dicitur, ut patet de ira, inuidia,maliquimilibus. Ulterius est pςna, ratione deframitatis ob carentiam rectitudinis rationis,qua homo per peccatum
priuatur: ideo ref ectu huius deformitatis sibi pma dicitur: uti illi, qui deformi habitu indueretur, hoc sibipςnaforet. Deinceps
peccatum dieitur pςna rationepermissionis.Nam aliqui a Deo puniuntur, dum eos in aliqua incurrere peccata permittit: ad bonum ipsorum, vel aliorum. Ad bonum ipsorum, utpost peccatum perpςnitentiam resurgentes, humiliores, calitiores, m feruentiores fiant. Secundo Deus aliquos ruere in peccatum ad aliorum bonum permittit, ut videntes de peccato in peccat si aliquos ruere ipsi petacareformident. Deinde peccatum ratione commisonis p a diciatur ; nam p p meritum prςcedentis peccati Deus peccatore deserit, qua dereliElis iusta ea, oepςna talis ratione habet. Ulterius rationepriuationis peccatum causa pςna est ; nam cum dicat aues
nem a Deo, propterea pςna bis accedit, ql quis p peccatu gratia priuatur: ideo causa isonis peccatum pςna vocatur. Alijs quoque modis Peccatuῖςna dicendum, o primo, I afacienti multipliciterno et s
559쪽
nocet; nam ex mortali peccato mens primo denigratur: secunda spirituali vitapriuatur: tertio a bonitate diuina paratur: quarto ςlenna pςna cruciatur; Et hςc depunditoprimo. Subsequitur ab
rum de peccato, nouem milia documenta continens. Primum est,
quod peccatum estpςnasequentis. Secundum est, φ . Ap a, tam
corporalis,quamstiritualis a Deo est: adia tamen, malia ratione, nam corporalespmae sensibiles a Deo, ut ab agente esse dicuntur :θirituales uero sunt a Deo cut a no agente, at ut a subtrahente. Tertium est, p . Apςna est peccatis medicina, vel aliorum, ut de
facili ex dicitis es manifectum. Quartum est, quod duplex datur
p a ex peccato proueniens ,scilicet pςna acta,'pςna inflicta. pςna acta dicitur nocumentum quoddam eseritiue ex peccato proueniens, ut est gratia priuatio,qVapςna peccatum nunquam caret. Inficita vero illa pςna est, qra infertur, vel a Iudice meretur,quapςna peccatum caret ad i epus. V. g. diim quis patre occidit, flarima iure pgna exheredationis incurrit, deinde pςna expediat mortis. Quintum est, φ, Deus unum peccatum punit, permittendo peremtorum in aliud incurrere, vel in p ampeccatoris relle luprςc dentium,vel in melius, siperpςnitentiam emendetur.Sextum est. quod primum peccatum gratiam tollit, non secundum quia non inuenit. Septimum est, quod in adlupeccati est aliquid de intentione peccantis, m aliquidprper eius intentione. Re pectu primi, ecce delectatio, qua vult peccator: re pectu secundi, ecce narura commptio,vel deformitas actionis,m ideo in hoc quod libenterfacit, punitur. Otitauum est, quodpςna, qua alicui respe tu bonorum duritualium,ac temporalium ex Piriopeccato causetur. Nonum,
560쪽
re ultimum est,quodpςna,vel in pςnam peccatoribus a Deo pro Isteritas datu , se totum est in malum eorum. Similiter sagcsta, quibus iusti in presenti vita flagellantur eis proprie loquendo non suntp a, quia ex eo, quod lagellantur,m iusti puniuntur, totum in eorum bonum cedit, quoniam per hoc ad virtutem proficiant:
Et bςc de propositis paucasint Aetasaris. . DE PECCATO IN SPIRITUM SANCTUM Distinctio XLIII. Lectio CLXXXXV LEX qVρ de peccatis in genere multa diximus in antehabiatis sermonibus nostris: consequenter nunc in prsenti de quodam in Jecie disserendu peccato,scilicet in Spiritum sandium. Sed antequam id fiat, distinetisprius diuidenda erit insecta octo. In conclusionem primo. In rationes duas secundo. In nouam conclusionem tertio. In qu situm quarto. In triplicempe cati in Spiritum sanctum descriptionem quinto. In dubia exto. In conclusiones timo. Pro probatione in notaridum octavo. Q tum ad primum. Sit hςc conclusio. Peccatum in Spiritu an tum vitam peccatorum grauissimum est, eo quia neq; hic, neq; infuturo seculo remittitur. Ad quam probandam dualus rationibus utitur secundo loco Magister: quaru prima desumitur ex dictis Christi in Evangelio dicentis: Qui peccat in Spiritum sanctu non remitretur ei, neq; hic, neq; in futuro. Altera colligitur ex dictis R. iiii. incentis. Qui peccat in patrem, vel insilium remissionem p a r cipiet,