장음표시 사용
521쪽
esse sustinendum, q te. Nam voluntati bonae sine exteriorἰ opere
debeturprςmium essentiale: adueniente uer),flue accedente opere exteriori, tunc essentiali prςmio adiutur accidentale, ut patet de aureola, quae marIribus debetur pro opere, GT non profla υ 'tanta edeVom bonis isti duo a tus videntur merita duo esse. Imosnc situm si habet beatus Bernardus, qui dicit, ql bona voluntas fisi ii ad meritum, bona acto requiritur ad exemplum Chri-sostomus vero siuper Matthmm ait, quod voluntas est, quae remuneratur pro bono, aut condemnatur pro malo. Opere autem sunt testimonia υoluntatis, ex quibri videtur, qJ totum meritum comsistat in a iu uoluntatis, m nullo modo in acta exteriori. Prorιθonsione dicendum est, qJ uoluntas me actu, licet ςquδ bona, vel moraliter mala icut uoluntas cum actu supposito, q u sque
perfecta ) tamen non dicitur ςrue meritoria,vel demeruoria, CH ad alterum ordinetur. His ita constitutis, ad rarionem formata de facili erit re*ondendum sto, quod actus interior, exterior comtun ti Unica remuneratione dicuntur remunerari, cum unam sit meritum radicaliter in aestu interiori expens, m formabier ina'tu exteriori, ubi sit facultas operadi. Unde quado Deussummemus, m mi ericors aElum interiorem prmiatme exteriori: id totam ex beneplacito siuo magis, qua ex aliquo merito, de condigno prouenire fatendum. Non ergo totum meritum consistere dicitur in actu interiora, alioquin aritas exterior supersuus esset. Vnde mar ribus pro a tu bonae uoluntatis,m operis Greola dum datur: hoc non prouenit ex achbus istis duobus, sicilicet interiori, m e texiori,tanquamsint in bonis duo merita,ut bt ne ut coniunciti,ta'
522쪽
subor ati. Similiter oe bona, ut loquimur inproposito sum sub ordinata.
Lectio CLXXXV. DC o alia hodierna die percurremus quesita: quorum
primum ad pena reatum pertinet: alterum uero adpe catorum radicem. Quςritur ereto primo, Num reatus pςna acitu peccati transeunte dicatur remainere. Mihi equidem quod non videtur. Nam reatus causa, nonne peccatum ' at siublato ac iupeccati, quo modo reatus pςnae dicetur remanere ' non ergo,
o c. In oppositum se habet Magister sint. videtur ergo, it reatus pςnae, transeunte actupeccati, remaneat.Pro intelle tu itaq; huius quoiti, velim uos recte considerare: peccatum transire, duobus modis posse intelligi. Uno modo persolam actus cessationem : adio modo per peccati dimissionem: primo modo, transeunte ac lupe cati remanet reatus, quia ex debito iustιtia nundum est sitis ctum. Alio vero modo dicitur transire peccatum, non olum periatus, verum et per peccati rem lsionem; oesic dico, i peccatum totaliter si dimisum est tunc temporis, olao nullus reatus remanet. Nam peccatum remitti, nil aliud est, quam ipsum ad pςnam non imputari. Quando aut totaliter no sit remissem,sed de debito p aςterna mutatum in pςnam temporalem: tunc aliquis reatus reminere dicitur. His o Ausprmisis, nunc ad argumentum formatum
523쪽
ilico: percatum esse causam reatus dupliciter posse considerari,varatιone actus, dum fit, vel ratione inducentis defctum m litiae. Prιmo modo 'eccatum non est causa reatus, diι t, idest ratione actus, dum sit: nec ratione eiusdem, inquantum prςterjt, at b ne quatenus diectam iustitiae inaurit: quo manente,remanet reatus, reo lublato per reinte n ationem iustitiae, at fertur reatus. Ad
Magistrum in oppositum si habentem, quid ducendumsit, ex dictis manifestim est. Completo iam de dVobas p sto primo: accedit alterum, ibi de radicibus peccatorum inquirondum. Nam rectea Magistro in btera a Pentur. Mihi primo abiecta videtor . se dicendum, qό non. Illud enim, ex 'uo aliquid nascitur,eius radix
dici potest, at ex amare na itur timor: igitur amor timoris non iidetur eo dstincta raiux peccandi contra amorem. In contrarium si habet Mag er in btera. Iccirco P determinarione huius quotionis, quot modis soleat accipi radix sciendtim. Aliquando
enim generalissime accipitur aliquando generaliter: tertio m nus generaliter. Generalissime, ut cum dicitur libido, me cupidiatas esse radix aum malorum. Generaliter vero, ut cum dicitur, quod duplex est radix , amor male accendens,otimor male humilians. Amor etenim accipitur reJectu boni, G timor reblecta mali. Minus uero generaliter, ut cum dicitur, triplex est radix, scilicet concupiscentia carnis, concupi centia oculoru, verbia vitae: per comparationem ad triplex bonum sciboet ad bonum inferius, exterius, m interius. Hinc est, quod dicitur : Aperbia iniatium peccati, proprie loqhedo, caer cupiditas radix sum malorum. Petterea es notavidum: linam esse discrimen inter initium, mradicem.
524쪽
radice. Nam initium I prie dicit illud,a quo motus inchoat. Radix vero dicit illud, undefomensum trabitur, ρο nutrimentum, mideo cum peccatum trabat fomentum exparte appetibilis,m dicat recessum a Deo: bine est, quod initium altenditur, ex parte auersionis, m radix ex parte conuersionis proprie loquendo. Et quia aγcr fio est ex ratione contemptus, i convcrsio ex cupiditat is, siue libidis ratione, bino superbia proprie dicitar mitium olam peccatorum, σcupiditas dicitur esse radix. Et quia in omni peccato illa superius tacta inueniantur duo: scilicet auersio, m conuersio: P-pterea superbia initium dicitur o iam peccatorum, o cupiditas
radix omnium malorum; at dicetis, libenter tertio fremus loco.
Num capitale vitium a radice diserat, ad hoc reristondetur, ouod β. Nam ut caput principale membrum dicit, . completum, qlest aliorum principiorum, quantum ad motum, sera : sic capitale vitium completum nominat peccatu, a quo omnia aba vitia oriuntur. Radix uero dicit alii Uub maiori incompletione: quare proprie loquendo radix non videtur nominare genus peccati determinatum, sid tantum libidinis pronitatem, quae ad oe concureis peccatum. Hςe sinctos Bonaventara . Secundum vero Antoni. Peccatorum radices quinq; dicuntur: prima est inordinatus amor sui. Secunda est ind fretus timor. Tertia cupiditas. Quarta tam .
pisicentia. Quinta siopei bia. Ex his colligere debetis,quod radiae proprie in plantis dicitur esse illud, ex quo planta conis i git: fmetum habet, oe conuadescit. Similiter transi ilaesi habet inperacatis , ut iam tetigimus: illud enim, ex quo peccaIugerminat, vel
co urgit Iomentum habere onualesit, radix dicitur. His ita.
525쪽
prςmissis, quid ad rationem adductam sit dicendam, paucispatere Iotest vel bis: currit enim generatiter loquendo. Et hς satis.
AD mim e euidentiam eoru , quae tacta fuerunt in texta a M, stro sent. duo in prsnti percurremus: m priamo. uitia capitalia pers plebene distin Ata; Insuper I iam paria nuncupanda sint peccata. Quantum ad primum. Umplici via pro parte negativa sic arguendum. Illa videntur debere dci capitalia,quae aborum siunt radices peccatorum, at enumerata Hiel λ o sic se habent, ut patuit exprςdeclarata questione: igitur non bene fuerunt a queata fue Uincta per istasep m, quae sunt superbia, auaritia, oec. Dcinde capitalia vitia videntur dici, quia capitispςna habeant puniri, at multa siunt inter illa, q capi isIςna non puniuntuur: quare, σα Ex alio latere in co urarium se habet Magister, π Gregorius xxxi. moralium, ubi pr docta vitia enumerans, capitalia uocat ea. Pro intelligentia itaq; huius dylicultatis, erit primo sciendum, quo cui nomen radicis in peccatis proprie non dicebatur, sed transumptiue, ac similitudinarie, ita nomen capitis. Caput enim in homine dicitur membru, sita quor era ordinantur, m continentur: non sicus in pecca is illud dicitur capitale, quoά multa continet , ob quo peccata multa omiunantur. Insiper notandum,peccatum aliud continere, Hobus
526쪽
posse accipi modis: uno modo secudum rarionem originis: unumquodq; enim aliquo modo contineri dicitur fab principio siuo cri mali, m pecca um, quod sic continet aliud, radix eius dicitur, ut alias edocti estis. Alis modo peccatum inum aliud dicitur conlinere , secundum rationem uniuer ditatis more generis sub se species siuas continentis: sub quo sensu peccatum continens aliud,
pitale vocatur, m ita diuisio peccati generaliter mpti ,per capitalia vitia, quasi dissio est g neris generalissimi, in ea, qua immediate , sub ipso continentur. His ita prςmsse, nunc rationes duaformat ad facili diluendae sunt. Ad primam ergo dicitur, qδ pc
carum ex aba proprietate radix iucitur, ρο ex alia caput. Radix enim vocatur ex proprietate originis, quae non conuenit omnibus.
Caput vero ex hoc, quia siub seplura cotinet per modum uniuem 1 dis, cir ita competit his, quae dicta siunt. Conceditur ergo primo modo ratio, at sicundo modo es nulla. Ad alteram disiumptam a Ie na capitis dicitur, qs peccatum non debet nuncupari capitale, eo quia capitis pςna habeat puniri, at prepter causam iam tactam a nobis. Vnde ut capitalia dicuntur simitudinarae, ita et abusive septem dicuntur peccata mortalia, cum sicundum singula cotingat venialiter peccare, π qua loq; mortaliter, ita de duobus iam
unum in ordine quesitis, pocis enodatum verbis tenetis. Quercndom modo est. Num paria inter se dici ae beant peccata. M in priama Ironre videtur esse dicendum, quodsiici m hoc reJuctu auersonis a bono incommutabili: insuper, quia Huds es culpa, et bisqualiter priuatur gratia. In contrarium si habet illud , d apud
Io. xviii. legittir:propterea,qui me tradidis tibi, maius peccarum
527쪽
habet, non ergo pariasunt peccata. Pro determinatione huius cisthssonis, illud maxima consideratione dignum erit epeccataficiis et, quantu ad grauitatem , tripliciter comparariposse: primo quantuad diuersitatem generum peccatorum ,puta mortale, π veniat secundo comparando peccara adinvicem diuersarum jecieram, sicut mortale mortali, V.xfurtum homicidis,uel ueniale venialis tertio conferendo peccara eth dem θeciei, pura furtumfurto, vel medacium metatio. Quin cunq; aut modis fiat comparatio, peccata paria minime, sed unum estgrauius altero: V .g. diim compiratur mortale vent te ex circunstam ijs quoque unum peccatumes altero minus. Insiper ratione elongationis a fine: pr terea r tione peccantis maiori conatu. His tanquam veris suppostis, ad argumentum primum dicitur, quod currit ratione auersonis, aetconuersonis non. Ad secundum conceditur, quod per oe mortati peccatum totaliter tollatur gratia, non quia ora sint paria peccata, at quia mortale natum est tollere ordinem ubi honis ad Deum,
messidus humanaesocietatis adproximum, oe ita nullum est argumentum, quia unum supponcias sum t exsolutione est visum,
DE PECCATO. Lectio CLXXXVII. IN gratiam dictorum, dicendorum in amimum induri
meam, grauem illam de peccato materiam contemplari, ne
quid vitio mihi possit dari. De more itaq; meoprs se diu,
528쪽
dam 'monem meum in seEla duo: in altero quorum, quod qaides peccat i, ponam: inseper documenta septem proponam. Pso Intellecru primipuncti, duo in peccato inueniri Ac ntis no omittemdum esse duxi. Nam unum aestu rellicit, alterum vero dfectam. Primam materiale in peccato dicitur, ut est aflus convcrsionis: alterum veroformale, ut d fecitus, ex quo peccatu mali formalem habet rationem. Penes actamprimum Aug. contra Faustum disiniens peccatum ita dicit, quod es dictum, vel fustam, vel concupitum contra lege Dei Penes vero defectu, tripliciter solet finiri. φὶ enim peccatum defectus dirigentis inclinantis, m ordinantis. Primopeccatum est de se tus legis iurigentis intelle lum: ideo diacitur dictum, vel factum, vel concupitum contra legem Dei, quae ela se habent loco asilus materialis. Sed hic notetis,ql regula a lus luntarii dire ita duplex est: sicilicet AEpinqua, ut ratio humana, oe remota, ut suprema videlicet lex diuina, a quibus,s actus
a uoluntate elicitus, vel imperatus deficiat, sequitur peccatum. Insuperpeccatum dicitur defectus virtus is inclinantis affectum propter hoc Aug. in Ib. de duabus animabus peccatum dFniens dieit. Peccatum est uoluntas retinendi, vel consequendi qδ iustitia negat. Ubi iustitia non accipitur Jecialiter ,sedgcneraliter, inquantum iustitia en virtus rectitudini legis concordam, oe in commune bonum redundans. Tertio solet dici peccatum d fectus finis ordinantis. Nam finis ethimus rationalis creaturae beatitudo est, a quo sine mortale peccatum deordinat,'eo priuat. Vnde Aug. in lib. de lib. arb. ita peccatum finiebat. Peccare vibit aliudes, quam pernis rebus neglectis temporalia secitari, m ibidem: peccatum
529쪽
peccatu est auerso voluntatis at incommutabili bono inc res in libita ad commutabile bonum. Pol quoq; lairi peccatum penes causas quatuor, V. g.penes causam effcientem sic. Peccatum esta sectio mala uoluntaria, nam assectio malaseu uoluntas est prima radix,vel causa prima omnis peccati, cuius mala voluntatis nullus debet ca am querere, quia inquit Aug. 3δ mala voluntas cras
efficientem non habet . sed deficicntem. Unde mala aspectio non dicitur asto bo,sed defctio. Secundo penes cassam finalem, Andocitur auersio, a bono incommutabili. Tertio penes formale loquia s priuatio, vel carintia debita iustitia, idest rectitud nisvoluntatis a principio usique ad finem, π Aug. Peccatum est
priuatis modi, 'ecies, m ordinis. Nam modus. vel mensiura Tmluntatis est, ut Ucus Apeν KD diligatur. Species vero , eu rectis tudo uoluntatis, Ut diligatur Deus, ut principium, oe finis οἴ-. ordo uero voluntatis est, ut Deus est principium,m finis omnium rerum. Primo modo peccatu est priuatio modu,sed mensurae, chm creatura amatur, ut Deus, vel plus Deo. Secundo dicitur precitum priuatio ripeciei, quari Deus non Aligitur ut principiumoe is otam. Tertio est ordinis priuatio, quando Deus non amatarpropter sie, Aa propter Deum. Quario lit finiri peccatum
penes causam materialem sic. Peccatum est iuctum, vel factum, e c. Vbi notandum, triplicem dari materiam, in qua, ex q ,σcirca quam materia, in qua ecce a sectio uoluntaria, nam malau
luntas fi lio uoluntaria illud est, in quo primopeccary actum te fundatur Materia, ex qua Acitur boni defectus. Undepere tum et tunc nil aliud est, qua defectus boni incidit enim ex defecta
530쪽
boni, id st Afflu sicientiaepostiuae bonitatis. Tertio materia circa
quam: tunc peccatum dicitur e te di tum, velfictum, vel concu- Iistim, nam circa hec tria contingit esse peccatum. Et hςc deprimo pundio. In altero documenta si tem nobis traduntur de peccato. Primum est, quod peccatum a quibusdam ic describ tur p a tum humanum malam. nde di cistet, laod peccatum est antas humanus malus. Ly a ius humanus, loco materiae, siue materia peccatidicitur esse Ly malus, formalepeccati. Sed hic notandum, quod Eud is uectus ue actio hominis, m alitid actus humanus. Numa lus hominis ille, qui ab homine procedit, dici potest, non instram tum homo est, idest quia non procedit a uoluntate ratione delibrarata. Adtus aut humanus ille, qui a uoluntate deliberata procedit, talis actus uoluntarius dici duobus habet modis. U.g. vi adlusa uoluntate elicitus, ut utile, eligere,vel ut a uoluntate imperatus , ut sunt exteriores a ius, scilicet operationis, m locutionis. Vnde peccatum est adius uoluntarius elicitus , vel imperatus. Secundum documentum desumitur ex particula illa in peccati sinctione posta ibi: adlus uoluntarius malus. Nam dicitur malus,quia
a sua ratione debita recedis,ma lege diuina. Unde peccati duplex Hsignatur cause: prima, oe secunda. Prima est uoluntas, secunda
sunt a ius exteriores: ideo Aug. quandoq; defit peccatum per solam uoluntatem, tanquamper prima caresem, m quandoq; peractus exteriores, ut per sicundam causam. Habet ergo peccatum essem duobus : in uoluntate, ut in primo mouente: secundo in alijs viribus, ut imperatis, m motis. Tertium documentum est, quod secundum legem post tuam non omne peccatum, ideo es malam,