Io. Laezii Rupellani De poeticorum studiorum vtilitate. In Orationem M. Tullij Ciceronis pro A. Licinio Archia poeta. ..

111쪽

c. itisse putes. Nihil tamen habeo unde illud confirmem, nec quicquam compertum se habere ingenue set tur Lilius Gyraldus,vir diligentissimus.

Mit,ridaticum Pero bellum magna atque dissicile ,et in multa Parietate terna nar laematum, totu ab ho c expressum e B: qui libri no modo L. Lucullum fortissimum clarissimum Pirum, P rumetiam Populi Romani nomen illa sinunt. Populus enim 'manus aperuit Luculli imperante Pontum, er registquondam opibus,/j a natura regio nis Pallatum. Populi Romani exercitus

eodem duce non maxima manu innum

rabiles Armeniorum copias fudit: Populi mani laus est,*rbem amicistimam

Oricenorum eiu em consilio ex omni impetu regio ac totius belli ore ac fauciabin ereptam esse atque conseruatam

stra semper feretur tarpraedicabitur L. Lucullo dimicante cum ducibus inter sens

112쪽

'. . . Io. LIEZII COMMENT.

ctis depressa hostium classis,c incrediabilis apud Tenedum pumna in navalis. ID untTrophaea nostra monimenta,nostri triumphi. quorum ingenise haec feruntur ab ijs populi Romani

fama celebratur.

Mubriatilicum ro besiumJ Illud eleganter &copiose, quantum quide ad huius loci explicatio-.nem pertinet, descriptum vide in oratione pro lege Manilia, & pro L. Murena. Belli ore ae suciίωJ Elegans est metaphora, a seris animantibus ducta, quorum in fauces incidere extremi est periculi. Hanc autem ciuitate quum sibi Mithridates Asiae ianuam fore put rei, qua effracta & reuulsa tota pateret prouincia eo omnem belli impetum,aimicationisque

furorem conuerterat.

suare quetrum ingeniisJ Ait Cicero eos qui R manorum Ducum gesta laudibus efferunt,non solum illos quorum nomina astribuntur,ver etiam populi Romani virtutem, impersq; m testatem celebrare, laudemque illam publicam

esse &communem,non priuatam.

Duressa hostium clasisJ G ci partim uno verbo

iuncto αντα- ους νανς,partim duobus integris de separatis συν αυτοῖς ἄν ασιν dicunt. Exempla adducit Victorius Caesarmartim nauiu deprimu nonnullas cum hominibus capiunt Carm

113쪽

IN ORAT. CIC. PRO ARCHIA. 43

Carus fuit Aphricano severiori πο- ser Ennius. Itaque etiam in sepulcro

Scipionum putaturis esse constitutus e marmore.at ijs laudibus certe no bolu φή

s qui laudantur ,sed etiam Populi

maui nomen ornatur. In coetu huius proauus Cato tollitur,magnus honos Populi Romani rebus adiungitur. Omnes deonique illi Maximi, arcessi,Fuluij, non sine communi omnium noctri; laude deis conantur. Ergo illum qui baec fecerat dium hominem maiores no tri in ciuita, tem receperunt nos hunc Heracliensem, multis ciuit tibus e etitum in hac autem legibus conditutum,de nosra riuia

tale ejciemus' Nam si quis minoregi ria fructi putat ex Graecis *er inpercipi , quam ex Latinis , Ghementer erorat: propterea quod Graeca leguntur in omnibus fer egentibus, tin uis',sus, exigui anὸ continentur . 2 resi

114쪽

res bae,quas gessimus, orbis tereae regioo'nibitis definiuntur,cupere debemκs, quo

minus manuum non rarum telaperuenerint, eodem gloriam famam penetrare. cum ipsis populis de quorum rebus i scribitur, haec ampla sunt: tum his certe qui de laita,gloria causa dimicant , hoc

maximum . periculorum incitamen- i

tum es, laborum. .

Gai Guis ' bricanoJ Liuius lib. 8 . & Plinius lib. .scribunt Scipionem huc, qui Aphricanus a deuicta Aphrica dictus est, imperasse suo sepulcro imponi statuam Qu. Ennij Poetae. Item Ouidius,

Ennius emeruit Calabris in monidus Ortus Contiguus poni Scipio magne tibi. Erat autem Scipionum monumentum via Appia intra primum ab urbe lapidem. c terum omnitio male legunt nonnulli marmoratis laudiabus,sic enim debet periodus ista distingui. It que etiam in sepulcro Scipionum putaturis ecse constitutus e marmore.atijs laudibus,& quet sequuntur.

In caelum huiusJ Aliquem iudicum indicat. C5- scripsit Ennius Annales, & bella populi Romani,quorum duodecimum librum ut sunt aucto

115쪽

IN ORAT. CIC. PRO ARCHIA. D. res Varro & Gellius) anno aetatis suae sexto Mquadragesimo composuit,in his dum Catonem seniorem, F. Maximum, M. Marcellum fulviuNobiliorem celebrat, communi etia laude Ro- manos omnes exornat. Quare magnis honoriabus sunt afficiendi Poetae quorum ingenio ta tum decus rebus Romanorum accedit. Ruδum hominemJ Rudinum vocat Ausenius. Sillius Italicus lib. I a. de Ennio

Rud genuere etinae Nunc Rudiolo memorasile nomen alumno.

Est autem vetusta ea ciuitas in Appulis, magni quondam nominis Eutropius, & diuus Hieronymus Tarentinum eum faciunt. Rudiae autem a Tarento non multum distat, estque sita citra Brundusium in mediterranea, ubi Lupi & S lapia oppida fuerunt. In Auitatem receperuntJ A filio M. fulvij, quem contra AEtolos bellum gerentem secutus erat, ciuitate donatus est, quum triumuir coloniam deduxit, Nam se quis minoremJ Occupatio est qua grauia ter docet eos errare qui minorem putabant ex Graecorum quam Latinorum scriptis gloriet fructum colligi,ideoque non eodem loco habe dum, tantisque praemijs assiciendum Archiam, ut veteres illi Latini Poetae quod res Roman rum vernacula lingua descripserati sunt exo nati.Immo,inquit Cicer. maius est Archiae, in Rempub.Romanam meritum. Illoruinim scripta ab exteris umquam legun Wr, quod 'm b H num

116쪽

num taloima nondum ad eos peruenerit,nec nostro hoc sermone delectetur remotae nationes: at Graecus sermo omnes fere terrarum partes iapermeauit,nulla est yns tam barbara quae non velit ea cognoscere, quae Graecoru scriptis sunt consignata, hocque velut humanitatis 1licco tingi. Omnes illius venustate & suauitate linguae mirum in modum alliciuntur, adeo ut obscuruesse posse non videatur, quod Graecorum ingenia celebrandu desumpserint. Quamobre si Romani imperij fulgor & gloria angustis terrarum limitibus debet coerceri, nec ultra potest diffundi , certe omni studio dc diligetia & velle de

conari debemus, Ut ad quas nationes, propter immensa spatiorum interualla, non Postunt a ma nostra penetrare, ad eos saltem fortitudinis nostrae fama, reique bellicae gloria aduolet: de qui manus viresque nostras experiri non possunt,ipsius nominis metu gloriaeque terrore coiremticant. Quod facile assequemur si praestantes illos Poetas Graecos, eloquentiaeque studijs clarissimos viros, hoc est, Archiae nostro quam smillimos,vltro splendidis honorum muneritiaque praemijs in ciuitatem Romana alliciamus,

populoque Romano singulari liberalitate deuinciamus. Idque futurum est no solum nobis, quorum gloria celebratur iucundum, Verum-

etiam remotissimis illis gentibus quq pro gloria vitam profundere pulcrum eximinat) & gratum, , Nile, quod tantorum virorum cogita tione suorum animos ad omnem virtute dc pes

117쪽

IN ORAT. cIC. PRO ARCHIA. sciteritudinem incendi videant, omniaque dimicationu pericula similis mercedis adipiscedet gratia promptissimos laetissimosqhe subire. Locia hunc paraphrasi tantum illustrandum putaui mus .c tem,quam exiguis finibus Latinorusci mo temporibus illis contineretur,quantusque esset Graecet lingua: 1n Asia,Italia,Gallia caeteris. que peregrinis nationibus usus , copiosa sitis docuimus in oratione, quam de Graecet linguae studijs conscripsimus. ijs hoc loco repetendis ocio abuti piger.

quam multo criptores rerumfu rum magnus ito Alexander secum ha,

buisse dicitur stq; is tamen, cum in Mageo ad Achillis tumulu astitisset , Ora

tunate, inqui adolescens, qui tuae Pirtatis praecone Homerum inuenerisint j

remtam nisi Ilias illa extitisset iidem tu

mulus qui corpuου eius contexerat, nome

qui cum lairtute fortunam adaequauit nonne Theophanemuitylenaeumscriptorem rerumfluarum in contione militum

118쪽

ri sed rustici ac milites, dulcedine quadam gloriae commoti , quasi participes eiusdem laudis magno illud clamore a

probauerunti

suam muliosriptoresJ Principum omnium se licissimus Alexander Macedo, ut rebus stremnue fortiterque gerendis egregiam nauauit operam, ita increclibili flagranat cupiditate res a se gestas aeterno Poetarum praeconio celebrari. Quare magnam eoxum multitudinem semper secum habuit, quorum etsi plaerique essent impoliti,tamen multum eorum scriptis assiciebatur,summaque liberalitate & munificentia operam studiumque prosequebatur. vi de Chersto

narrat HoratiuS, q

Gratus Alexandra regi magno fuit illi . . . Cherilus inculiis qui Persibus male natis Resuiu acceptos regale num mphilippos. InsigMJ Promontorium est Troiae.a silentio siedictum, ut scribit Seruius in AEneida Virgilij, quod Graece vocatur. Vnde iocus Gnataen ad quendam garrulum & loquace , qui cum se ex Hellespontu primum venire narraret,nugaridique finem non faceret. uid, ait illa, te Hellespontium dicis,& ibi Sigaeum clarissimam cu

119쪽

tum essetnactus Homerum suae virtutis praeconem,& vivo Patroclus tantae fidei & constantiet amicus contigisset . qua quidem in parte se illo inferiorem non putauit, Hephaestionis obsequio & amicitia exultans, ideoque Achillis ipse statuam coronauit, Hephaestion vero Patrocli. Quam fuerit Homeri studiosus Alexande alio

loco dictum est. ..

Rui cum Tirtute fortianamJ De hac re phirain oratione pro lege Manilia, ubi res illas quatuor

quas in iummo imperatore inesse oportet,scietiam rei militaris,Virtutem,auctoritatem,soelia

citatem, in hoc Pompeio Magno plenissime e

luxisse docet. --

Nonne Theophanem Mitylenaeum L. Gellius P blicola, & Cn. Cornelius Lentulus legem tulerantri potestas dabatur Cn. Pompeio in Huspaniani ad graue periculosumq; bellum proficiscenti, eos ciuitate donassi qui se pro Reipus. Romame defensione strenuos prςstitissent, ut refert Cic. in Orat.pro Cornelio Balbo. Hac tempestate Theophanem Mitylen umqui res eius gestas descripserat Epico carmine, in concione militum omnibus approbantibus factum elaudantibus ciuitate donauit. Eum Theopha. inter intimos Pompei annumeratum, diuino que illi mortuo a Graecisi honores habito set bit Cornelius TacituS. .

Itaque credo , s cinis

120쪽

cbira legibus non esset, ait ab ali sto im peratore riuitate donaretur perficere nonpotuit Gylla cum Hsanos iae Gabios donaret, credo hunc petentem repu diassetquem nos in cocione diissimus, csi

ei libesium malus poeta de populo subis.cisset, quod Epigramma in eum fecisset

tantummodo alternis Hrmus longiusculis statim ex his rebus quaου tunc Penodeba iubere eipraemium tribui ,sub ea conditione, ne quidpostea criberet stui sedulitate malipoetae duxerit aliquo tramenpraemio dignam,huius ingenium c Dirtutem inscribendo,N copiam no ex

petissesquid astu. Metelli Pi umiis bari Hosio, qui ciuitate multos don ni neque perse, neg per Lucustos impe

cuperet, Metiam Cordubae na