장음표시 사용
11쪽
IIebraeos c. XI. v. 6. Credere enim oportel αccedentcm ad Deum Pis est. Ergo per Apostolum ex necessitate medii ad salutem debemus credere Deum existere. Quomodo solventur ista contradictoria l
3. Sed nihilominus dicimus , quod facile ista simul
stare possunt, si recte determineutur. Verum est quidem quod invincibiliter Dei existentia ignorari non Potest: sed id intelligendum de quacumque cognitione, etiam admmodum confusa, et indigna entis a se, et persectissimi. Et verum quoque est, quod actus scientiae , et fidei simul stare non possunt in eodem intellectu , et circa idem obiectum , elis id propter manifestam contradictionem inter evidentiam seleutiae , et non evidentiam fidei: sed hoc intelligendum est de eodem objecto non solum , Sed etiam considerato sub eodem respectu , et in eisdem circumstantiis. Et vera etiam est doctrina dixi Pauli, quod de necessitate medii requiritur ad salutem credere existentiam Dei. Sed non absolute id accipiendum est, et de Deo quoad solam existentiam considerato. Itaque non sussicit quaevis naturalis cognitio , quo sensu in Supcriori propositione diximus Dei existentiam invincibiliter non Posse ignorari , sed requiritur cognitio, etsi non perfecta, quod fieri nequit, attamen non indigna Divinae Naturae. Quod si haee jam habetur a Philosophis, tunc dicimus, quia hi non tenentur eatndem habere per sdem. Sed tenentur tamen credere Deum nuctorem gratiae, et remuneratorem nostrorum operum. Igitur concludendum, existentiam Dei esse objectum fidei in rudioribus : et in iis , qui de illa veram habent scientiam , item esse objectum fidei, si respiciatur lantum respectu certitudinis , vel in
quantum est Deus auctor gratiae.
12쪽
a. Dei unitatem praeter Gentiles , qui plureS ven rabantur Deos , iniiciati sunt Simoniunt, Marcionitas, et
Manichaei , qui duos statuerunt rerum omnium auctorEs, et principia , quorum alterum esse dicebant causam bonorum malorum alterum. Fuerunt etiam quarto Ecelesiae saeculo Tritheistae, qui, duce Ioanne Philopone , tres Personas Sanctissimae Trinitatis , tres, Deos dicebant. Contra recensitos omnes sequens sit de side
Unicus egistit Deus. S. Prob. Primo eae Scripturis. Deu ter. cap. VI. v. h. habemus. Audi Artiel, Dominus Deus noster, DO- militis tintis est. Et cap. XXXII. v. 3s. Videte quod uo Sum Solus , et non Sit talius Deus Praeter me. Item in Psal. XVII. v. 32. Quis Deus praeter Derum nostramyRursus in Evang. Joannis cap. XVII. v. d. mea est vilia Geternia , νι COsriosciant te solam Deum tigrum. Tamdem ad Ephesios cap. IV. v. 6. Unus Delis, et retor omnium , qui eSt Super Omneε , et Per omnla, et in omnimbus nobis. Ergo eic. 6. Eadem veritas habetur ex vera, et nullimode dubitanda Traditione. Etenim omnes omnino cujuscumque saeculi Patres, sine exceptione unius, id semper docue
runt , et Propugnarunt. Quinimo et Theolοgi omnes , et philosophi simul , si paucissimos ex his excipias, hoc
ipsum adeo constanti animo tenuerunt, ut quasi erubuerint demonstrare. Sed quod habemus ex vera Divina Tradii ione est dοgma fidei : et quod vera vox naturae eSt,
13쪽
M Instit. Theol. Lib. III. de Deo mo etc. niilli mode fas est in dubium revocare. Ergo ele. V. Prob. tertio naturali ratione. Nomine Dei intelligitur ens a se, quod propterea plenitudinem habet existentiae , ens neeessarium , insinitum , et idcirco immutabile . et persectissimum , omnes scilicet et sine ullo limile habens persectiones (l . Nunc quaero a Gentilibus. et Manichaeis. Si plures essent Dei, essent ne ipsi omnino similes, aut distincti inter se Z Non illud, alioquin unus esset, quoniam non haberent disserentiam
numericam, et propterea una esset voluntas, una sem-Per operatio eic: et cum in hae hypothesi unus sussiceret , nullus eorum esset necessarius. Non aliud , secus euim unusquisque haberet disserentiam numericam, scilicet Proprietates , et perfectiones suas peculiares , et idcirco nullus haberet omnes , et nullus esset perfectissimus. Et requidem vera, inter persectiones illa princeps numeratur, ut scilicet a nemine Deus dependeat , quinet nullus sit, super quem absolute non dominetur. Dicant nunc Manichaei , et Gentiles, si plures sunt Dei vel dominatur unusquisque super caeteros , vel nullus , vel unus tantum. Si illud ; ergo unusquisque ab aliis pendet , id quod abhorret ut, idea Deitatis : Si nullus et
Ergo nullus pariter eeit Deus, quia nullus persectissimus, ex eo quod cuique deesset dominatio super entia adeo Perfecta, quae Dei vocantur. Si hoc; ergo unus tantum
B. Sed ut pressius Manichaeos perstringamus sic a gumentari licet. Manichaei duo principia statuunt , bonum alterum, omnium bonorum auctorem ; et alterum malum , auctorem mulorum. Sed hoc repugnat. Et quidem non potest quae is causa nisi juxta naturam suam operari , secus idem esset simul et non esset. Sed per Manichaeos princlytum bonum est essentialiter tales ergo( omnia ista nitribu in et pρrsectiones neees,nrio ri Periri inente a SP, ut e si Deus , vidi bimus inii n, rum sermo erit si Dei
14쪽
Instit . Theol. Lib. III. de Deo Uno cie. 5 non potest, nisi semper operari bonum. Sed honum d het impedire malum. Ergo quantum in se est, debet impedire malum, et resistere auctori illius. Et eontra, similiter et necessario debet agere Prine ipium malum. Nunc quaero a Manichaeis, est ne aequalis potentia illorum oppositorum principiorum , vel non Z Si hoc: necessario vis inferior destrui debet a vi potentiore; et inde nullus erit essectus bonus , aut malus , Prout
boni, vel mali principii vis est major. Si illud. Ergo
nullus nec bonus , nec mulus esset essectus , quia aequales vires, quae inter se colliduntur, nihil omnino valentellicere. Ergo vera contradictione laborat Manichaeorum
systema de duplici principio bono , et malo.
Diluuntur esimvmentet Poly theorum. s. Ob. In Psal. LXXXI. legimus. Detis stetit in 'nσσοσα Deorum. Ergo non unus, sed Plures existunt Dei. N. Admissa auctoritate , sed negando sensum, et illationem. Saepe in Scripturis, uti in adducto testimonio, nomine Dei non intelligitur ens a se , independens , et omnibus numeris perfectissimum , sed homines Potestate praedili super alios , vel aliqο prestanti munere decorati. Et merito quidem. Quippe Deus est legislator Priami S , verus , et Proprie dictus , et quidem immediale
legis naturae , quae ab ipso scripta est in corde hominum , et mediate caeterarum legum , quas dicuntur P Sitivae, et quae omnes non sunt, nisi explanationes legis naturae, et adeo quidem, ut legi naturae contrariae esse
non Possint, et in hypolesi quod sint, a legitimo superiore declarantur non obligare , id quod dicitur dispensare. Et explanationes istae , quas ferme dixeris adjutoria logis naturae , aliae sunt immediale etiam a Deo , qBaehuciae supernaturalibus musteriis , et remediis necessariis ad salutem , Proprie respieiunt nostram aeternam felici-
15쪽
6 Institi. Theol. Lib. III. de Deo mo etc. latem ; et aliae sunt ab homnibus , quae firmant, et
tuentur humanam societatem , ut terrenae felicitati consulatur. Sed verus legislator Poena , vel saltem Praemio, suas leges sancire debet, alioquin suo fine frustraretur.
Ergo similiter facere debuit Deus. Nec obstat sive id faciat per se, sive per alios. Ergo Principes, et Reges, eaeterique Populi Rectores prοprie loquendo vices Dei gerunt sive in legibus humanis jubendis , sivo ad illarum, et Praesertim divinarum observantiam invigilando.
Quid mirum ergo si respectu hujus vero Divini muneris considerati, Dii passim appellentur Z Itaque hoc , et non
vero seu Su , loquuntur Sacrae Scripturao , quoties Dei nomen hominibus tribuunt. 26. Atqui in vero sensu in Scripturis asseritur Pluralitas Deorum : ergo etc. Prob. Apostolus in prima ad Corinili. Cap. VIII v. 5 scribit. Siquidem sunt Dii multi , et domini mulli. Ergo etc. Distias . sensum cilicior alis. Et Apostolus loquitur de Gentilibus deridendo , et refutando illorum errorem, cono. loquitur de Christianis , et ut ipse credebat, et
Propugnabat, - nesso αnt. et coris. Itaque Apostolus I quebatur non in suo , et vero Sensu , Sed in sensu Gentilium. Etenim ait in versiculo antecedenti. Scimus quis nihil est idolum in mundo , et quod nullas eεt Deus , nisi tintis. Quid clarius dicere poterat pro unitate Dei IQuin et idipsum confirmat versiculo sequenti, in quo in Parenthesi habentur verba objecta , dicit enim. Nometsi 5unt , qui dicunttir Dii , εiPe in coelo , Sise in temris ( siquidem sunt Dii multi , et domini mulli e Nobis
aulem tinus Delis reler, ex quo omnici eis. Pessime igitur ex auctoritate Apostoli suum errorem adversarii conantur
2 . C. Atqui in Scripturis in sensu Proprio asseritur Pluralitas Deorum. Ergo etc. Prob. Iudicuin cap. XI. v. 2si Iephte Judex asraelis sic legitur fuisse loculus Ammonitis. Nonne eα , qticte Po83idet Chamos Deus stim,
16쪽
Pars III. de Dei natum, et esseniis ritibi jure debentur Z ouae ctutem Dom intis Deus noster victor obtinuit in nostriam cedent Possessionem. Ergo . etc.
v. Iephte non in sensu vero allata verba protulit, sed contra Ammonitas argumentatus est, ut dicitur, ad hominem , ut illorum prοpriis principiis , etsi erroneis , revinceret. Ammonitae enim ex erronea opinione Gentilium putabant unicuique Nationi peculiarem praeesse Deum. Ergo bene arguebat Iephte dicens et si vos delanditis regi nes vestras , quia dicitis a Chamos Deo vestro fuisse vobis datas , cur non licebit nobis defendere regiones nostras , quas jure belli, et quidem justo, nobis dedit Deus
noster, et quae etiam tot annorum possessione jam Praescriptae sunt 2 Concludendum igitur etc. Omittimus argumenta Manichaeorum, et Tritheistarum, qaoniam dissipata fuerunt in primo libro , parte 2. cum Gentiles refutavimus.
22. in hae tertia parte duo disputanda occurrunt: .erius naturae sit Deus, num scilicet sit ipse Mundus, aut mundus sit pars illius , ut prae caeleris demonstrare conatus est Benedictus Spinota, aut saltem corporea membra ipse habeat, ut imperite Prorsus existimarunt quidam aegypti Monachi dicti propterea Antrοpomorphitae II. Iuxta nostrum tantum modum cogitandi, ut notavimus( S. 2. determinare debemus in quonam attributo reponendum videtur Dei constitutivum, sive essentia et Iloc est num in Deo , in quo quidem omnia sunt ipse Deus, ita ut simplieissimus ipse sit, tamen a nobis concipiatur aliquod attributum, persectio, proprietas. unde caetera dBrivari videntur. Sit itaque .
17쪽
8 Instit. Theol. Lib. II. de Deo Uno et c.
23. Qui Deum cum mundo contandunt Pantheistae appellantur. Antiquum fuisse hunc errorem discimus a Lucano. Iuppiter est quodcumque iades, quocumqtac motieris. Inter recentiores autem paradoxum hoc totis viribus promovere conatus est Benedictus Spinoga. Verum quot quaniaque absurda in illius systemate reperiantur vix comm morari , et summatim recenseri poSsunt. Itaque contra i-Psum , caeteroSque similes sequens sit
nibus A ' ' - .2si. Prob. Dei nomine intelligimuli ens necessarium, quod scilicet in sc rationem habet suae existentiae , et simul rationem suffcientem omnium contigentium ( S. quod
si in se suae existentiae rationem habet, aeternum quoque esse debet; secus enim a seipso recepisset existentiam, quod idem est ac dicere fuisse et non suisse a iernum , quia agere supponit existere. Item in se pariter , et quidem ab aeterno , rationem habet omnium suarum perfectionum; secus enim haberet ab aliis entibus extra se , scilicet a contigentibus , quia unum existit ens
necessarium , idest Deus (S. b, et seq. ; quod vere
contradictorium est. Primo , quia entia contingentia Penderent a Necessario, et Neeessarium a contingentibus. Sedundo , quia contingentia non sunt ab aeterno (ibidem ,ens Necessarium fuisset sine perfectionibus in tota aeternitale ; aut, quod magis repugnat, Necessarium preaece Suget contingentia et contingentia Necessarium. Tertio:
18쪽
. Pura III. de Dei rectura, et esstret s cessarium haberet a leoni ingentibus idem ipsum, quod eontingentia habent a Necessario, quoniam quidquid contingentia habent, habent a Necessario. Ergo dicendum,
quod ens Necessarium non soliun in se habet rationem suae existentiae , sed etiam omnium suarum perfectionum.
Sed posita in actu ratione suffetente, si nullum adsit impedimentum, sicut nullum esse potest in enlo Nepessario, poni quoque debet id, cujus ratio sussiciens habetur. Ergo ens Necessarium, scilicet Deus, semper in actu suas habet persectiones , nec de illis aliquam amittere Potest, nec alias de novo aequirere. Sed hoc idem est ac sem- r esse in eοdem statu , sive nulli mode posse mutari.rgo Deus, Ens Necessarium , est quoque immutabilis. Sed quod omnino immutabile usi , idein absolute debet esse inlinitum. Et quidem, cum omni suillo majus sem'r, et
minus concipi possit, quod et possibile est rum per se patet , quod omne sinitum est etiam mutabile , quia posse
augeri, et minui idem est ac posse mutari. Eego Ens N eessarium , Deus, est quοquo infinitum, et consequenter Perfectissimum. 25. Procul dubio si juxta Spinoetae systema mundus confundi debet cum Deo , mundi quoque Perfectiones Pad-dem omnino esse debent. Sed ipsae sunt in tola, et evidentissima contradictione cum illis. Ergo Systema Spi-nοZae , tu quo Deus cum inundo confunditur , evidentibus se alet contradictionibus. Prob. min. Mund ns per n-nibus mutationibus est obnoxius , et ita qnidem , ut nec per momentum unum in eadem cogitaliono , et idea, aut petione si ut entia intelligentia , ni que tu eodem statu sint eaelera enneia, sed undique Perennis,sucepssio, et mutvlio . unde habetur tempus , sine quo ne quidem conet Pi Potest uiundus. Sed ens, quod Inutatur, est contigens( S- Ergo mundus est contingens. Item : quDd mutatur , et est contigens , non in se , sed in niti, habet rutionem sussicientem suac existentiae ( ibidem Ergo mundus est ens mulabitu, eontingeris, Pi ab riliis sexistens.
19쪽
2o sistit. Theol. Lib. III. de Deo mo elo.
Tertio et quod mutatur , non omnes simul habet perfecti nes. Etenim mutatio dieit amittere aliquid, et acquirere aliud , sive ab uno in alium statum tranSire. Ergo mundus , qui est mutabilis , repugnat ut omnes simul habeat perfectiones , sive ut sit perfectissimus. IG. Videant ergo Spinogistae si mente Solum concipi possint plures, et majores contradicti Ones, quam quae
intercedunt inter Deum , et mundum , Scilicet inter esse nepessarium , et Contingens , inter ens a Se , et ensab alio a inter immutabile et mulabile , inter infinitum et finitum, inter perfectissimum et imperfectum. Ergo Systema Spinoxae nedum impium est , quia Dei ideam d struit , sed maxime quoque abSurdum , et ridiculum. et . Sed nec illis prodest inventum subterfugium, quod
scilicet mundus non sit repi Sa Deus , Sed unum tantum ex illius attributis. Ecquis enim a risu Se continere poterit , si dicatur ad lotum uota pertinere illa, quae necessario partibus conveniunt 2 Si mundus est altribulum Dui , quomodo illius successioneS , et mutationES , caeterique defectus in Deo non erunt 2 Omittimus innumera alia absurda , quae in systemate Spino Eae Sequerentur, quoniam satis hac de re sermo fuit in Metaphysica.
Soliuntur nonnulla objectiones.
IB. Non asserimus responsiones Spinoetae , quibus infirmare et rejicere eo natur noStra argumenta , quia Perse apparent nullius momenti, et prorsus perridiculae . Sede Aponimus lamen aliqua Sophys mala desumpta ex non recla desinitione , et determinatione substantiae. Itaque
primo desiniens substantiam per id , quod est in se, et PCr Se concipitur , Sic inde ratiocinatur. Nihil praeter Deum est in se , et per se concipitur. Ergo Omne , quod est , quia per Se concipitur , Deus eSt. Secundo. Substantia ex desiuitione est in se, et Per Se conripitur. Sed solus Deus est in se , et per Se conciv
20쪽
Pars III. de Dei natum , et essen et 2 Pitur. Ergo una tantum substantia existit, scilicet Deus. Tertio. Quod ab alio producitur , ab alio , non per se concipitur. Sed substantia est in se, et per Se eoncipitur. Ergo substantia nequit ab alia substantia produci.
Et consequenter una tantum Divina substantia existit, quae unum et idem est eum univerSO.tis. Procul dubio haec sophysmata digna non Sunt responsione. Nihilominus ad primum dicimus , quod quidem substantia , dum existit , est in se , et Per Se concipitur et scilicet alio non indiget, cui inhaereat, ut existat : et per se concipitur , hoc est alio non indigemus, ut illam cognoscamus. Ast quoad existentiam, vel in se sui ratiouem sufficientem habet , et consequenter eSt Ens necessarium , et immutabile , quia cum semper in se sit ratio sufficiens , Semper necessario est id quod est; et
hujusmodi est sola Substantia Divina . vel sussicientem sui rationem habet in alia substantia, et tunc pariter i-Psa est, quod est in se , et per se etiam intelligitur et sed nou est A se , sod ab alia substantia , in qua rationem habet , et Propterea necessaria non est, Sed comtingens , et mutabilis , quia ab alterius voluntate habuit existentiam , et modum existundi: et hujusmodi est mundus , qui Perennibus mutationibus est obnoxius. Io. Ad secundum eadem est responSio. Utique praeter Deum nihil aliud est , quod sit a se , scilicet quod
in se rationem sufficientem habeat suae existentiae , ut quod Pi Opterea est necessarium, et immutabile. Sed multa alia Sunt , et esse possunt , quae non in Se , sed tu Deo Suam rationem habent, et propterea licet sint id, quod in se suut, et dum existunt, per Se concipiantur,n Deo tamen suam existentiam habent , et idcirco sunt contingentia , et mutationibus obnoxia , cujusmodi sunt omnia , ex quibus universum conflatur.3r. Ad Tertium dicimus , quod in Sensu generati nis utique una substantia ab alia gigni non potest. Etenim eum generatio fiat per abscissionem , Seu abStiam