장음표시 사용
601쪽
a. Per necessitatem aliarum Ecclesiarum, quae opera ejus indigebant . Roman. I. v. l . dc IF
3. A. spiritu Sancto. Sic hic expresse dicitur, quod itae ipse spiritus s. qui ipsem vocaverat ad Euangelium inter gentes praedicandum, prohibuerit Euangelium p aedicare in Asia Multa exemplaria legunt. quod spiritus Iesu prohibuerit, unde contra GReos colligitur, quod Spiritus Sinitiis non minus procedat fi Filio quam a Patre, sicut & vocatur Diritus Filii . G l. 4, 6. di Spiritus Christi,
I I. Quomodo autem impedivit eum Spiritu, Sanctust Resp. t. Per internum alloquium S interdictum. a. Vel, sicut postea, per visionem ex citavit ut in Macedoniam iret, ita per visionem potuit prohibere ne iret in provincias Asae. 3. vel etiam per invaletudinem & alia obstacula a Sathana excitata sicut, 1.Cot. I r. 7. 4.Vel non benedicendo ejus labori, ut multum laborans neminem converteret. s. Vel etiam cohibendo influxum donorum. Cum enim virtus Dei non influit in animos ministrorum Dei; lingua eorum ouasi exarescit . ut Suoluptas&sicultas concionandi deficiat Non possunt concionari prout volunt, sed prout datur, hes 6. I9. III, sed quare impedivit λ Is qui jusserat, cur prohibet concionis 3 I. Sunt qui causas quamint in incolis harum Pruvinciarum, quasi praecaeteris fiterint i in ii, & minus ad Euangelium recipiendum dispositi. Sed quae quaesis probitas suit
apud Lycaonios, Cypros, Macedonas 3 nonne omnes erant idololatrae dc scortatores Z dcubini orimpietas & perfidia quam apud Graecos 3 Etsi h. xc fuit causa pωhibitionis, cur postea permisit 3 In tertio enim suo itinere Paulus in his locis, ubi nune prohibetur, per int grum biennium Euangelium icavit, Act. 19. Io. Et Apostolus Iohannes ibi docuit diu, atque ad civitates hie sitas Epistolas suas scripsit, Apoc. r. Causa igitur hujus pmhibitionis quaerenda est in Deo, qui hoc pact' voluit
docere, quod Euangelium non currit mrtuito, aut secundum consilia hominum , sed omui a Deo mit. titur. Spiritiustirat tibi vult, Ion. 3. Hoc dictum non tantum intelligendum de distributione internae gratiae,sed etiam de distributione externi verbi. Hoc non habet cursam sinu um, nec cursum ordinatium ac ligatum sicut El, sed spargitur a Deo sicut 3 na, ruper hunc populum ec non super alium, Li 7. Ad unum populum venit nune, ad alto
rum sero Matth. ro. Idque ideo, ut unusquisque qui vocatur, laudem stae vocationis tribuat singulu-ri & impromeri ae gratiae Dei. te non propriae suae discretioni. Paulus continuas & contiguas voluit plantare Ecclesiis. ut totum mundum saceret seia sim Ecclesiam, sed Deus uoluit Ecclesias hinc inde dispersas , ut ex toto orbe electos suos converteret. Amor Paulus latius se extendit quam consilium
IV. At en m an juste Deus potuit impedire cursum Euangelii Z Utique hoc peccatum est. Resp. Deus non impedivit curcum Euangelii .dum impedivit, ne Paulus in Asia praedicaret Euangelium,sed potius promovit. Hoc enim est promovere cursumi uan lii, cum eo mittitur Euangelium .ubi consilium Dei fert ut Euangelio benedicatur. Impediunt Ministri , dum vocati nolunt praedicare; impediunt hostes, cum praedicato Euangelio resistunt, ted non impedit Dominus, dum suum Euangelium, quod nemini debet, mittit quo vult. V. An vero Paulus non peccavit, dum voluit
uod Spiritus sanctus noluit; Voluit in Asia prae-icare, noluit Spiritus Sanctus. Cum voluntas ti minum contraria est voluntati Dei , an non est peccatum t 'sp. Duplex est voluntas Dei, revetica Icsecreta, Cum hominis voluntas est contraria voluntati revelataeiectatum est, sed non cum secretae. Si Paulus post interdictum in Asa docuisset, peccasset, sed voluit praedicare ante interdictum. Gratum Deo saepe est nos velle facere, quod Deus non vult fieri. Sic mactatio Isiaci Cenes. 12. Ingratum Deo saepe est nos nolle facere quod ipse non vult fieri. Sie si Abraham nolui se mactare talium, quem Deus nolebat mactare, peccasset. Immo ingratum est trus velle facere quod ipis vult fieri. Sic ingraiiD sinum Deo fuit i ludaeos velle ficere Christo omne illud malum. quod consilium& manus ejus dete minaverat ut fieret Actor. a. rc . Sed haec omnia de Secreta Dei voluntate intelligenda sunt. Nobis vivendum secundum Revelata praecepta Dei, non secundum secreta consilia Dei. Si illis contraria esti nostra voluntas, peccamus, & pnnimur, etiamsil sit consarmis.l VI. An hoc interdictum non excusat infideli i rem Asiaticorum populorum Z Quoniam enim
Deus noluit, immo prohibuit eos vocari, sequitur utique eos non potuisse credere 3 Sequitur omnino quod non vocati non potuerint credere, sed haec non vocatio non excusat eorum impotentiam credendi. Non enim habet originen cu cccc 3ω
602쪽
po emi, credendi ex defectu vin attonis, sed ex ipsi Irum naturi. per Adaia iam d. pravata. necnon ex lpropria ipsorum volunt i e imala, quas: nogis mani clite ad peccandum assuefecerunt , in peccatis Dbdurarunt.& se divina vocatione indignos tecerunt,
de aeternae condemnationis reos. I pii sunt injusti &rci,qui hanc impotentiam credendi Euangelio ex sellaiant, nec justificantur & excusantur, sit Deus impotentiam eorum non to lit per esticacem suam vi cationem, quam aliis mittit lx confert. Quod e-rrim aliis ex gratia dedit, his ex just tia potuit negare. Iustus Deus est , dc etiam gratiosus Ideo miseretur quorum vult, quos vult praeterit & indurat Rona ' Huctenus tres priores paries itineris hujus vidimus, videt. discessum ab Antiochensibus, visitatio- Ecclesiarum antea plantatarum. & conatum
rustraneum propagandi Euangelium in Geteras Α-siae minoris Provincias. Sequitur pars ultima, videt. transiretatio ejus in Europam quae nobis tanto magis consideranda. quia per hanc ad nostras habitati nes propriis ac siit Euangelium. Hic porro duo videnda. i. Vocatio Pauli in Europam. s. Expeditio.
Vocatio iacta est per visionem. Nocte enim vidit
virum his: tu Macedonico, rogantem ut ad Macedones transiret, iisque sv ppetias ferret. Ex hae visione concludit, se a Deo in Macedoniam vocatum.
i. Annon hinc sic varii r. apud Macedones jam tum sutile aliquod desiderium Euangelii, quo Deusinotus est ad Euangelium ipsis mittendum 3 videntur enim sensu miseriae suae ita compuncti, ut spem& auxilium desiderent, siciit aegrotus medicum v cat in auxilium. Resp. r. Non seqititur. Non enim voluit Deus Paulo per hanc visionem depingere,quomodo dispositi Sc constituti sint Macedones, sed i impliciter eum monere, ut in Macedoniam abiret; et Euangelium praedicaret. a. Si conced mus, nihil facit pro adversariis, naturalem inclinationem & dispontionem ad Euangelium prae aliis recipiendum urgentibus. Potuit enim Deus in Macedonia habuisse aliquos, non qui naturaliter pine- caneris ad Euangelium recipiendum magis dispositi
essent, sed qui perspiritum Saninim, me iante praeditatione legis, in Symῖogis Iudaicis usitata.
sentcontriti ac compuncti,&ad desiderandum recipiendum Euangelium praeparati, sicut Corne-- lius erat Actor. ao. i. 2. Et hanc fatemur esse cau-
propter quam Euangelium mittitur. Ubi onim
Deus Ecclesiam sibi elegit & praeparavit, eo mi a
Evangelium ad eam vocandam ac perficiendam. Obicrvandum praecipue hic est . quod Paulus vcc tur ad succurrendum Macedon:bus. Commendathoe dignitatem S.S. I mille iit. Sunt auxiliatores itinferorum. Etsi enim hoc Chii iii proprium e i,tamen ab initiumentis suis vult ti auxilium, quorii Euangelium cst pote intra Dei ad calutem. Sunt auxiliatores contra necessitates si ii uales, quas nec
Medici, nec Iurisconsulti, nec Magi utius pollunt
r. An nocti: rna visio, vel somnium nocturnum suit fundamentum satis tutum, ex quo Paulua potuit concludere, se a Deo in Macedoniam vocatum
esse Z Quid ii retulit somnium fallax , vel spinnim Diabolicum' Resp. Manifestationes divinae, qua
fiebant Prophetis & Apostolis, sive iurent per v iiones, sive personinia ave perinistinctus, &c. per secum babebant talem lucem Spiritiis Sancti, i per quam in animis ipsorum essiciebatur fides res convictio,quod manifestat: o esset a Deo. Si ut An-l geli apparentes hominibus semper apparebam cum claritate Domini, ex qua constabat quod essent An-l geli Domini. Luc. a. 9. Ita divinae compellationes,
quae fiebant Prophetis ac Apostolis, semper erant vestitae civ. late Spiritus Sancti. ex qua de per quam
divinitas eariam testata reddeba r. Habebant tales characteres divinitatis, ut tuto illis fidere possent Prophetae ac Apostoli. Vide a Petro i. ai. Nostrasotiania, quoniam istis characteribus destituuntur,
fidere iis non debemus, quantumv is sint speciodi id
probabilia. Nos intorum nostrorum aliam c. ram gerere non debemus, niti ut adsuescamus vigilantes semper bene agere & bonum cogitare, tum enim dormientes non facile ilimniabimus malum: sicut Hui, aurigae parere adii leti, etiam dormiet te auriga recta via incedunt ; ita sensis nostri, rationi obtemperare adsueti. etiam ratione per mirinum interclusa non declinant ab eo quod saeundum,
In caeteris verbis huius Textus des ibitur , qua via, seu quo itinere Paulus ex Asia in Europam, &sc in Graeciam venerit. Troada s,lvit, per Ain mare in Samothraciam venit, quae ςsi insili Thrasecue vicina, in qua Thracia Contantinopolis sita;
io a in continentem venit, Et pr Neapolim, mox Philippos privenit , quc est prima urbs
Macedonic, eaque colonia. Ni l hic notabileia aedificationem pertinens Ecclesiasticam, nisi L Noa
Lucta hic in t in prima persu' loqui, indicans
603쪽
se hiec isse Apostoli comitem seri r . quod Spiritui s. vllum Philippos ita describere, quod estet . prima seu primarii civitas in partibus Macedoniae, sed colonia, scilicet Romana. Cur hoc 3 Quid atti nebat hoc esse Scriptura 3 Resip. Voluit Spiritus
Sanctus omnibus maenis ec fio .entibus provinciis ac civitatibus statum hujus urbis proponere in exemplum ruinae & decrementi. Urbis olim orba Domina tempore Marchic Greeae, nunc Romanorum colonia est, ex qua expulerant naturales ilico. las, & in eorum locum Italos plantaverant, ad ii nundos imperii sui limites. Hoc sibi accertiverant Grcci pessima sua vita Qualis enim vita eorum s. e. rit, patet ex duobus vulgatissimis proverbiis i .Gr. e. 'demereari, i e. hypocritice,fraudulenter,mendaciter cum proximo commercari & conversari la. Graeca LIωρegraeca ι, i e. crapulae& omnis lgeneris libidinibus sine timore Dei indulgere. Talis ivita florentes provincias & civitates tacit exter
rum colonias. Nos jam floremus prae omnibus to- itius orbis provinciis & civitatibus Caveat ius Graecam vitam,' ne Graeca sors nos obruat. Nihil api
MOs tam magnum, quod iam olim fuerit in Graecia. Nihil nunc apud Graecos tam perditum quod non Nos quoque obruere possit. Potest rc nobis diei quod dictum Philippensibus: Veteres mserate colo.
m. Olim respectit Graeciae omites nationes barbarae erant. Nunc vix ulla iratio tam barbara ac Graec
APpulimus nuper cum Paulo Philippos, civita
tem quae olim Macedoniae, immo totius Granciae prima & primaria, tempore vero Pauli Roma.
Dorum colonia facta erat. Quid in ristum sit. iii residuo hujus capitis describitur, scataequentia re cidit : i. occasionis praedicatidica itio di inventio
v i 3. 2. I d converso v. I is 3. spiritus Tythonis ejectio v. i5. ad ly. 4. Pauli & comitum sagellatio ac incarceratio v. i'. ad 1s s. Custo dis carceris conversio v. et r. ad 3s 6 I li ex urbe
Baςd Ressus v. 3r. ad finem. I. Quod ad primum attinet, potuisset Paulus exv ione & ardenti flagitatione viri Macedonum. V.
sis concipere, fore ut omnes Macedones a mina
ipsi obviam venirent, & praedicationem uan-
is ipso peterent. Ecdeco cum Philippos ve
nit, tota urbelaemo est, qui Euangelii praedii alio nem desideret, sed cogitur Paulus es cationem captare, qua uni vel altera commode Euangelii nuncium insinuare possit. Eo fine aliquot diebus in urbe commorati, tandem die Sabbathi egressi sunt
extra urbem a.l fluvii im, ubi conjiciebant precatorium esse. ibique considentes confluen ibus mulieribus loquuti vel contionati sunt. I. Tre σαπῆhic est vel domus precum, seu SInagoga ad cultum publicum destinata, vel saltem conventus &con fluxus populi ad precandum A Deum colendunt a Ex mentione Sabbathi patet quod haec precatio
non fiterit gentium, sed Iudammm Sc Proselytarum. 3, Cur autem solarum mulierum rc non virorum
non q*od viri non adfuerint, sed quod auscultari noluerint. 4. At unde conjiciebant. Apostoli & putabant, quod illa esset futura pre ais 3 vel excol loquiis cum civibus, qui dixerant' ludos ibi aliquando solere congregari, vel etiam ex amore 3c consiletudine Iudaeorum inter gentes habitantium, qui saepius habebant suas sinagogas extra civitates, sive quod gentes eas in civitatibus non ferrent, sive
ruod dele Liremur ad sontes & fluvios aedificareus syisagogis xtra strepitum populi. Disciuius hi ic quod Dei promissio re hominum curae se invicem Eoi, tollunt, sed potiunt Cuiri Deus nobis liquid promisit, nostrum est curare ut id fiat. Vocaverat Deus Paulum in Macedoniam, cum promisia sone, fore, ut ibi mulli ilixeniret qui Euangelium desiderarent et eupide amplecterentur, sed cum venit neminρο invenit, nisi quos quaerit , sollicite occasio es captat Euangel .um insinuandi. Hos nosteruast, ne per divinas bimissi pessi mescamus in nostiis cutis de Onicii, ui ideirini est quod Deus
nobis promisit 3 Proni sit benedicere nostris Lib ribus.Oris. Ubi igitur nullae curae, nullus labor ex parte nostra, ibi nullam vim habet divina pro missio. Verum qui cim est,quod Deus fidelibus etiam hoc promist, quod illos defeetiis de illas infimmitates quae sunt in ris aboribus Mossiciis nostris non vult respirere, nec propter illas benedictio insitam nobis subtrahere, sed tamen nuspiam promisit, quod sine nostris curis te laboribus nobis velit benedicet e. Benedictio per promissiones alligata est nostris curis. Sicut itur 3 promissiones no possumus roborare, ut propter ecfectus, infrin ta , tradidi ultates, i quae in cistis stris & latari is nobis obvennant, non de Dremus; ita sciendum. promissiones benedictionem alligare nostris ossicii, ne iii liis segne mitratiae conversionem
604쪽
ctioli gratii divina curas nostras praevenit, & nos i tu qu Deus distinxit. Sunt ornamenta & laui;- ad curas Aconicia disponit, scd promissiones quael xta: qWς xamn fui conveniunt, sunt quae non nisi conversis factae sunt, noliris curis& laboribus alli-4 quibuidam. NO' d bet rusticus in ornatu aequiliogatae si int Hinc sensus Pauli Phil. 6, 7. non vult psic uixi, nec civiis nobili. nec nobilis Principi. nee nos esse suae curis, sed vult ut cui is nostris non dissi- P inccpsi ςgi, cc scrv iis libero,nec subditus Maiidamus, sed curarum & ossiciorum nostrorum im- l stratui, sed quilibet tenetur L ornare secumlum ni persectionibus opponamus fiduciam in Dci promis- dum honoris& gloriae, quo divinitus donatus est.. - ut aliis vel inserior sit vel superior, Matth. O .s Huc licet accommodare illud Prov. 27. s. a.C
b. Quod licitum est tempore prosperitatis, non
licitum eit tempore calamitatis & tristitiae. Cum Deus vocat ad lacrum, nostrum non est ambulare in ornatu. Esa 2 a. it. Tempora ieiunii Ic humilia siones q. d. Date nodo operam , ut vestrum utile, vestercoriatus, vestratum Deo fiat maniscita. &tum nonsitis dissidentes. Beatus servus quem Dominus invenit iacientem , c: si opus nondum ablol verit, Mati. 1 46, 7. Hoc illiat nostrum tum in suo Chri istianimo, tum in ida vocatione semper
II. Sequitur primus frumis Ministerii Paulistionis spuunt ornatum alio tempore licitum.Cum in Macedonii, videlicet converso Lydiae. De hac exulcs Chri :li sanae moriuntur, subtrahendum est converso Lydi tria c0Msideranda : i Descriptio pcribnae converta. a. Conversionis modus. 3. Conversionis stinus. Persona conversa describitur. I. A nomine. cuod non est cognomen sed praenomen. Non quod esset ex provincia Lydia, sic arpellatur, sed Lydia nomen proprium est nostro ornatui, quod serviat ipsorum necessitati, Amos 6 6. Luc. 16. I9. e. Quod licitum est, non in omni se a Zcmodo licitum est. Cum licitum est ut nos praeriosius ornemus, spectandum tamen , ne ornatus nostersit levis, meretricius, mundo similis, honestati re
I Christianet modestiae ac humilitati & Hedio talii. A tria. Habitabat philippis, sed oriundae- contrarius. Videt I. Timoth. a. v. 9. Tit. a. v. a. rat ex urbe Thyatira de qua, Apoc χ.i8. 'uam alii: ἔ. Petr. 3, 3 in Mysia; alii in Lydia utam putant ; alii in Ionia. ii His cautionibus observatis nemini scrutulum Peregrina erat in loco habitationis suae, quam Peustis icimus in vestibus. Sed proh dolori nostris in hae nativis Macedonibus praetulit. l materia directionibus,quantumvis ex Scriptura de-3. . Ab opificio. Erat mercatrix purpurae. Hic λ- promptis, parum creditur, antiquam veniant milites rei campus quaerendi, an illa occupatio legitima. t A leges vestiarias imponant. Tractare merces ad necessitatem humanae vitae per- A religione. - dri si Deum timuit. tinente ine dubio licitum est, sed quae non nisi ad quid opus habuit conversione λ Qui enim Deum superbiam faciunt,an illas licet sacere, emere, vende- timet, conversi est. m. Dictun, io. v. I, et
re, gerere Z φίρ. Nihil est tam lautum Scyreti ' quod temptis Christi & Apostolonim multi Iudaei
sum, quod non sit hchum. Omnes bonet aries, quael &proselyti fuerint eousque conversi, ut per legem non sunt Artes vame, vocantur Actor. 17- 9. compuncta gratiam desiderarent, et per legis um-a.Tim.6.1o. i. e. movendorum peccatorum lc im- bras illuminati generalem aliquam promim Messis pediendae pietatis cause in entet,omniaque bona do-ie frictationem haberent, qui tamen ulteriore con- .na sunt dona Dei, a Patre luminum descendentia, de t v sione indigebant, ut Messiam exhibitum agri possiunt usurpari ad gloriam Dei& usum homi- Duxent&amylecterentui eique insererentur. alis 'num, unde & spiritus s. ea sibi vendicat. Exod. 3 i. t potuit scissio haec Lydia. Iudaea enim seu vel pro- , dcc. Nec diuta Se pretiosa vestis superbiam fa-lta non opus est eousque adsce dete. cit, ρος cepe in lacinia mendicorum locum ha t.iDantur multi religiosi qui non sunt conversi. Sunt Hoc autem sei um, quod quae in se licita ssint, enim in quibus lux ruturae sitiuum Numinis in ta
non omnibus licita sunt,nec semper,nec omni m Nam
a. Quod licitum est divitibus, non licitum ηst exteris. Furari necessitatibus quod impendas o Iec non pronostitur ex corde sincero. ac per fidemnatui non est litatum , nedum ill timis mediis purgato, ideo relimo quidem est , sed non pietas.
tum acuit, ut sciant Deum esse ec colendum de pti candum,& magna diligentia id conentur iacere Sed quia cutim j serum caret instructione civitii verbi,
605쪽
habuit cor apertum, quod Cornelium habuiste extra dubium eis. Tales religiosi etiamnum multi sunt
inter Gentile, ,Tuicas, ludae os, Haereticos, Paristas, nostros,qui magno ta re multis ceremoniis, nimissumtibus & molestiis incultu Dei sunt occupati, sed quia vel prae is tum verbi non sinuuntur, vel quod ficiunt filio corde faciunt, a dominio peccatorum non liberali. ideo religiosi quidem sunt, sed non pii. In modio relistionis ne granum quidum pietatis reperitur,quq Deo placeat, adeo tota ipso
rum religio palea eit, ideoque conversione opus habent. Vice i io. ad i9. Hactenus descriptio personet conversae.
Conversionis modus in eo consistit, quod Lydia Paulum audiente Deus cor e ius afuit, ut at tenderet iis quet a Paulo dicebantur. r. Lydia audiebat. Auditus verbi praecedit con- Versionem. Est enim medium conversionis. est gladius cor .l periens, est semen ex quo regignimur. Ia
Elii enim qui conversii non sunt, non possunt se sua
virtute convertere , tamen omnes, qui per verbum vocant r. tenenter per auditum verbi convcrisionem suam apud Deum quaerere. Etsi enim auditus verbi non est medium, cui Deus per promissionem se alligavit . ut teneantur omnes qui audiunt, convertere 3 tamen est medium cujus uiui nos per mandatum a lixavit, ut omnes qui verbum audire recusant, sua culpa a conversione excidant, &seipsosccterna vita indignos deci arent. Act ia. Deus Lydiae cor inter audiendum aperuit, ut dictis Pauli attenderet. Deus dicitur circumciderecor, frangere cor, renovare cor, vivificare cor. purgare cor, illumini recor, dilatare cor, &hoc locciti perire cor. Similis phrasis est Luc. et . s. Cor igitur noli rum natura clausum opus habet a Deo aperire. Qilo modo . lausiam i Sicut a ua frigore clauditur & congelatur ac indurei cit . ut nullo gon
to commoveri possit, c d ut opus habeat calore solvi; ita fugato e nobis per peccat in Spiritu Sancto cor nostrum a d. tu S. taliae induruit instar p trix, Ee opus habet solvi calore Spiritus Sancti, alioqui moveri non potest per verbum ad obedientiam
Trach. 26. t. Sicut oculus per exsicc itionem
Buna oris crystallini, vel per inductionem membra-Dae clauditur, ut videre non possit nili aperiatur per ablationem impedimenti; ita oculus noster intellectus per ablationem luminis ciaelestis ξc inducti, mira corporis reccati, tanquam tegmine obducitisca ut stiritualia objeri verbo revelata comprehemi dere non possit, nisi divinitus aperiatur, 1. Cor. 3 l is, i 6, i 7. Pi. Ii9. i 8. 3. Sed praecipue ipse textust indicat quomodo cor Lydi et Deus aperuit, sciliceti non tantum adaptando cor ut posset verbum perci-perc,sed cor Lydi et inclinando, ut actualiter iis,quael dicebantur. attenderet , eaque perciperet, comprehenderet S amplecteretur tanquam vera & justa ac salutaria. Sicut Oculus aliquando quibusdam objectis ira quas ligatur & divertitur, ut alias res, quamvis proxime objectas & ad se pertinentes non cernat, nisi aliquo modo a prioribus objectis solvatur & divertatur; ita naturaliter cor hominis rebus mundanis adeo affixum est, ut omnia spiriti alia, i quantumvis revelata Sc praedicam, non capiat, sedi sanat praeterire, nisi divina virtute a mundanis obje-l ciis lv. itur, & in verbiim divinum transferatur ae convertatur. Haec illa apertio &solutio cordis,l quam David petit Pi . ii 9. 36, 37. Olect. Cliti haec apertio cordis Deo tribuitur, cum tamen abi homine requiratur, Apocal. 3. Io Resti 1. Quod . homini mandatur, non ideo mandatur, quia illud facere in ejus viribus est, sed ut per hoc mandatum Deus id, quod requirit ab homine, essiciat in homi- ne. 2. Ionannes ibi loquitur de regenitis & converss. Scribit enim ad Ecclesiam Lacidi censem, quae utique conversa. Facile autem fatemur, esse in potestate conversserum , cor suum Cesisto aperire.
Sicut quilibet domesticorum potest aperire januam
domus, postquam ea ab arcni tecto constructa est, jauuam in domo exstruere nemo potest nilia chitectus. ita postquam Deus cl. ausum & durum n strum cor aperuit, & januam fidei in eo exstruxir, nos possumus eam januam a Deo exstructam aperire & claudere. Sed januam fidci exstruere nemo potest nisi Deus. Vide Act i 27. I. CCr. 16. 1 9.l Col . 3. Apoc. 3. 8 Finis igitur Iohannis hoc l
l co est Ecclesiam converiam , sed in constersionet flaccescentem excitare. ut v tribus convci sonis uta- tur, ad suam cum Christo communionem magis
magisque promovendam. Ex hoc modo loquendi duae egregiae doctrinae se offerunt: 1 De essit aci operatione Dei in neg io con-l versionis contra Scholam Pelagianam, quae in ea nihil divinum agnoicit , nisi moralem fulsionem I per verbum , re quod quaedam potentia se convel tendi homini confertur,& tota actitatis conversio ab ipsi, exspectatur. Aliud vult hic textus, clam corclaiisum dicit i Deo aperiri eousque ut verbo actualiter attendat, illudque recipiat. Ipse aetiis conversionis divinae operationi tribuitur. Verbum
606쪽
niim aderat . praedicabatur, audiebatur, suadebatur, sed nihil essiciebat antequam Do s cor aperiret. Et cum Deus aperiret, non eousque aperiebat ut attendere posci. ted ut acui attenderet. perciperet & amplecteretur. Deue non tartium dat posse, a Cor. 3.s Sed velle & pei ficere Phil. a. i 3. & I. 29. Luc. I.
a. De necessitate verbi in opere conversionis contra Enthusiailas, qui verbi usum repudiantes petrationis Spiritus captant extra verbum &sine Verbo. Spiritus aserit cor, sed per verbum, dc cum aperit, verbo attigit ut verbo atten dat. Has duas doctrinas pollem late confirmare, sed quia sunt materiae catecheticae, non insist ana. DO-ceant minio nos, ut & verbum studic se audiamus, di tamen in externo verbi auditu non acquiescamus,
sed benedictionem Dei imploremus, ut is ostium verbi apellat ne perfluat. Nunc de fructu conversionis pauca addam, qui triplex est.
i. Paptit atau . Prius converritur, tumba tira ι Itur. Sacramenta non convertunt, sed dantur conver- vcrrunt spiritum veridicum:
sis. Desiderantur tamen a conversis tanquam me-l-Quis ille spiritus veridicust Tria lintdia corroborationis inconversione. Aperio intus p ritu Τ;Dcus, anima, Angelus. An Spiricorde & convicta conscientia, extus quoque se a mi M oum ςjecit, qui est Spiritus vere veridicus hae tres inseparabiles proprietates verae fidei, quae festatim exserunt simulatque fides ipsa naseitur, vides. i. fides est famelica et esuriens, agnoscit sumi perfectionem & appetit media corro uona. a. fides est Decii alc cupit se propagare in aluit
3. fides est grata in eum, a quo pro citatur & eAcitur. Hic verus Lydius lapis, quem in memoriam hiasus Lydiae asservate. 3c ad eum sepe vestram fidem probate, an vere sitis fideles Domino sicut L dia tuit. J
Ertium raput in actis Pauli Philippensibus esta. Mectio Spiritus se idi ex quadam ancilla. De ea tria sunt in textu : i. Qualis fuerit ille Spiritus. ob causim ejectus. 3. Quomodo Ue L Spiritus ejectus Pythonis, quod translatores mundo separat, Deo se consecrat & Ecclesiae adjungit fera enim fides non se abscondit in corde, sed
exserit in orere. Pietas cauta est ac circumspecta, Dipsam cupiens roborare per media corroborationis divinitus instituta, ne deficiat. 2. Baptizatur cum domo sua. Pietas est fertilis& Spiritus veritatist Iohan. 6. t 3. Nequaquam, ossicium enim Pauli non erat ejicere hunc Spiritum ex hominibus , sed inducere Actor. 8. In I6, 17. An animan ancillae eiecit sicut Petrus spiritum Α-& sapphirae; Actor. s. Nequaquam, quia nil nil morte ancillae narratur. An Angelum bonum ac saecunda, & se statim cupit propagare, praesertim l)RMium fecit Z Non bonum scit malum. vide- in proximos. Luc. 2 1. 32. Exemplum omnibus he- i , qui hanc ancillam non tantum a
ris & parentibus probe observandum. l 'arix, ised plane obsidebat, ut niciendus & expol. 3. Invitat Apollolum cum comitibus in do ct Jς du Qilςx, licui hoc eo tempore non rarum eratinum sirim, idque cum seria obtestatione, & quati l Sthnicos Ole i. At enim Diabolus non est cum coactione: Apostolus recusat sub initium, ne i 5piritus veridicus, sed Spiritus mendacii, i Rex adi
ipsam gravaret. vel in periculum persequutionis in. v
duceret. Sed ipsa scrio instat donec obtinet. Pietaseli grata, ic cupit compensare beneficia. Si ministro cupit esse grata, quidni cupiat auctori Deo 3 Norabile est, quod Apostolos rogat cum hac obtestatione : si me iudicastis fidelem Domino, venite in domum meam. q d. si iudicatis meam fidem in D minum Iesum Christum esse veram & sinceram fidem , date mihi etiam occasionem gnatitudinis. Qui enim gratus non est, fidelis non est. Hati scemina non ex longa inititutione didicit necessitatem gratitudinis prosilute, sed per ipsam fidem instituitur,
mo urgexur ac movetur ad gratitudinem. Sunt ν- ra, z3. Re b. Est vere Spiritus mendacii & mendax, Iob. 8. sed tamen vocatur Oeridicus ob hanc causam, quod praetumebat furina pr dicere , de eventus prςdictionibus ejus i respondebat. Erati inter gravissima peccata Ethnicorum non minil mum magna illa curiositas & cupiditas sciendi i
turos cceptarum rerum eventus,& res eo devenerati
ut fere iiihil inciperent, quin prius sciscitarentur, quem exitum res habitura esset. Qui bellum, qui iter, qui foedus vel quodcunque opus aggredieban tur , praescire cupiebant quis esset futurus successus,& suid adhibendum consilii. Unde autem sciscitabantur Z Duplici modo. Vel per proprias imaginationes
607쪽
itiones & eoniecturas ac divinationes, vel per interrogationes Diabolorum. Aries conjicie i sutura lerant variet, augures, aruspices, astrologi , somniorum interpretes, genethliaci, &c. i omnes magnam habebant aucti ritatem. & conjecturis eorum plurimum fidebatur in rebus maximis serendis,prς- isertim autem crebrς erant interrogationes Diab lorum. Elegerat enini Diabolus certa quaedam loca, in quibus oracula edebat per afflationes ec inflationes suorum Sacerdotum. inter quae praecipuus erat Delphi, urbs Boeotiae . ubi Diabolus oracula edens vocabatur Apollo & tho, in cujus honorem annuum sinum celebrabatur nomine Pythia,ia quem locum oraculorum causa reges 8c respublicae ex omnibus locis suos mittebant legatos emplum qu ue ejus Pythium. De mouo dandi haec oracula vi-e Eca. 1ς Non tamen ita se adstrinxerat ceriis imcis , quin de passim certas personas sibi eligeret quas flaret It inhabitaret, iisque revelationes sitias inderet, quales propterea dicebantur habere Seiritum Pythonis & Spiritum familiarem. Talis suit illa seemina in Endor, i Sam. 28. 73. aqua consilium Petebat Saul. Tesis quoque fuit haec ancilla,quae talem afflatum Di oli nabens praedictiones & consilia sua sciscitantibus vendebat pro pecunia, & sic multum Iucri acquirebat heris suis. Quicquid enim mancipia lucrabantur . non sibi sed dominis suis acquirebant. lSed an potest Diabolus sutura praediceret Resp. Non iest omni scius, est nec . cui latura sint praesentia sicut Deo, ut ii ne periculo fallendi possit
praedicere futuros eventus .Eth tamen Spiritus sagax, qui ex naturalibus cautis, vel clitam ex comminationibus & praedictionibus Scripturae, item ex diu turna observatione consuetudinis & ordinarii cur
Tus, qui est in Dei providentia, mulo potest praevi- lere. Si Physici, Astrologi, Medici etiam Theol gi per principi . sitarum artium & facultatum multa possunt praedicet c. quibus eventus saepe respondet, quid noli possit sagax ille Spiritusῖ Accedit judi
cium Dei, qui pro sapientia sua rerum eventus st ita moderatur, ut cum conjestiaris Diaboli conveniant,idque eo fine ut homines divinis revelationibus non contenti,sed curiositate sua arcana Dei audaciter persinitantes, Diabolicis seductionibus implicentur , dc audaciae suae dignas pcenas darent. nom. I. a I, 28. Non potu i tamen aliquid se urum praed:cere sne periculo falsi. Hinc solebat suas praedictiones concipere verbis ambiguis, ur si eventus responderet, ipse haberet laudem, sin minus,
i ines sibi imputarent, quod male construxerint
verba oraculi. Sicut autem haec perversa scrutatio rerum suturarum apud Ethnicos in usu fuit ; ita ab Istaelitis qu ue usurpata est, quibus tamen Deus
eam adeo stricte vetuerat Lev.ro.6. De ut. Is Io, II. Et propter quam Satilum occidit i. Chron. io ι 3.
In Papatu quoque usitatissima est , & pro peccato
vix habetur. Et utinam apud nullos inter nos: Caveamus , nec permittamus nobis aut nostris. Quidi aliud est quam adorire Diabolum ' Qui opem Di boli postulat. justissimam dat Christo causam ipsi imdeserendi. & Diabolo tradendi, ut impleatur quodl est, a.Thest . a ii, ir. Observemus nos nostra o ficia in Scripturis revelata, ec de futuro nostro statu, dc omnium nostrorum casuum eventu, cres
mus promissionibus Euangelii, quae sunt, quod di l ligentibus Deum omnes casus cedent in bonum, Rom. 8. dc Ecclesiam servatum iii. Plus non opus est de rebus suturis ciamus. II. Sed quare Paulus hunc Spiritum eiecit' euntibus abreces accla vit: Hi homines sunt Krvi Dei altissimi, qui nobis an nunci int viam salutis. I. Euntibus nobis adireces,i. e. quoties egrediebamur. Diu manserunt Philippis Apostoli. & cepet cum Iudaeis egressi sunt ad ipsoriam synagosam, quod inde patet,quia praeter Lydiam ante captivitatem sitam plures adChristum converterunt & multos distipulos fecerunt v. o. QuaTitur hic, qua conscientia Apostoli cum infidelibus Iudaeis poterantire ad preces ' An possunt Christiani infidelii im&heterodoxorum sacris interesse bona c.nscientiar p. I. synagogae Iudaeorum tum temporis non, dum erant Synagogae Satanet, sed templa Dei, in quibus Deus multos siorum electorum habebat, qui adventum Messiae sincero corde exspectabant,& initia Spiritus sancti per verbum in Synagogis
praedicatum acceperant. lnduratio totalis Israeli nondum obtigerat, de qua Rom. ii. as. I I. Et si autem Iudaei in hoc errore erant,quod Musas nomdum venisset,irii venturus esset; Apostoli tamen id-l eo non precabari ingredientes eorum Synagogas, uia non ingrediebantur ad errorem illum Mue um sed corrigendum. Si sic licet interrime erran-l tium sacris, ut errores eorum corrigamus, noni
l veamus, non peccatur. sic enim Cnristus 3c Apol stolicum errantibus Iudaeis iverunt ad templum &
a, sed quomodo hoc verum encomtum Ap stolorum potitit proficisti a Satana , qui est Pater mendaciorum, qui cognitionem Ci risii omnibus viribus conabatur impediret Non verba sed
608쪽
intentio Diabili spectandi i. Diabolus A talos nudat ut eos faciat suspectos. Sciebat enim neminem cordatum, praeter tim inter Iudaeos, inii omnes sciebant Spiritum ex ancilla loquentem elle Diabo luna, iis crediturum, quos Diabolus laudabat, sed potius Asoliolos omn:bus Bre sui eclos ccllusio ius cum Diabolo. Inter homines sibi invicem hostes hae artes itini, ut cum hostis observat suo hosti esse fideles & utiles servos, quos corrumpere non puteil dc in tum p irtes pertrahere, eos servos laudete: se illis amicissimum simulet, ut fiant Domino 1uo suspecti ac in utiles, quibus nihil amplius confidat , habens eos sit spectos collusionis cum hoste. Sic Diabolus videns Apostolos esse Ecclesiae fideles, laudat eos, ut Eccletiae suspeeti fiant. Idem Christo fecit Marc. r. r . Sie lenouit Diabolus transforma re in Angelum lucis. Non terret semper, sed saepe blanditur. Suspectus nobis sit semper. a. Habet &alium finem tuae t iudationis, scit . ut tibi fidem conciliet apud homines. Qui enim Apostolorum doctrinam pro vera habebant, hoc ipso poterant Putare , Diabolum non elle tantum mendacem, quip'pe qui Chri isto & veritati testimonii im daret. Eodemn ne Antichristus Romanus Scripturam crepat &Chritium praedicat, ut hoc pacto inimicitiam suamquam gerit erga Scripturam & Christum, tegat. Veritatem praedica , ut veritatis odium celet. Non facile enim imperitos scit credituros illum esse Antichri istum qui Christum praedicat. Bellia loquitur linguam agni. 3. Sed quare Paulus hune Spiritum ejecit λRe p. Quia indignabatur, Diabolum se ita laudare. Cur ob hoc indignabatur Z Nonne laetandum erat, quod ipse Diabolus veritati testimonium daret Zi. Sciebat intentionem Diaboli. quod non veritati, sed sibi hoc modo studebat prodesse. r. Net. intam quidem communionem mira Diabolo ha bere volebat , ut ab ips, laudari sistineret. Moveat hoc tanto magis ad respirenda consilia & auxilia Diaboli. Paulus ne liudari quidem luita Diabolo ,& nos voluntatem ejus sacere, & opeya ejus petere non gravamur 3 Sicut Deus dedignatur lausari ab impio Ps. so. is. ita pii adeo detestantur Dia liam, ut & nomen suum ab ipse nominari non serant. sie&detrectanda amicitia eorum , quos scimus esse hostes Christi. o actum vis amicitiam nostram ambiant de nobis blandiantur.
Ill. Modus ejiciendi est hic, ouod Paulus in ii mine Iesu Christi mandat, & Sathan extemplo exit. Non sponte exirit, sed mandato parere coactus est,
Exorcistarum mandatis sponte cedit,non quia quae dam v:s cogens in illis est, sed quia sua interesse i telligit. ut in errore confirmentur. Sed Chrei manu. itis de Avostolorum cedit invitus, quia nomen Christi ipli terribile, quem novit illum judicem,qui & caput ejus conculcavit, & tandem ii Dium conjiciet in stagnum ignis, ubi torquebitur in
t omnem ς ternitatem. vide Luc. q. 36. Hanc pote
statem sibi Christus acquisivit per mortem, quami proi ter peccata nostra sullinuit. Ante mortem Christi Satanas ipsius filii Dei mandatis non cessis
set,sed praetendisset seum jus a Deo Patre sibi in ho-j mines concessum. Sed postquam Christiis per mortem Deo pro peccatis Litisfecit,nomen Christi adeo
terribile Satanae, ut cogatur cedere, non tantum
Christo, sed & hominibus in Christi nomine iplam exire jubentibus. Quod enim Christus per passi
nem acquisivit, id servis suis acquisivit. Etsi hoc loco est ejectio miraculosa,quam non possisnt i tari omnes Christiani, tamen hoc miraculum nos docet quo tacto vincendus satan, scilicet per nomen Christi. Eis non possumus omnes miraculose ejicere, tamen possumus vincere & resistere, ut fugiat a nobis nec nobis domitietur Iac. 4. Ohei'.
At quod Paulus potuit non omnes possumus. Φίρ. Si quis Christianus, Christo vere infitus, & Chu
itum sincere colens nomen Christi invocet,& Sat nae tentationibus sortiter ae fideliter opponatiis habet vim fugandi Satanam, ne ab ipso vin tur. Ompugnationes Satanae evadere fideles non possunti. petr. .8 Sed tamen vincere possunt,nec succumbunt in lucta. Habent enim promissionem Rom. i5.2o. Debent autem esse veri Chriitiani, qui non di cunt : in nomine Iesu quem Paulus praedicat ut A t. i'. i 3. sed: in nomine Iese in quem ego credo,
cui fideliter serviri, qui meus est Salvator. Hic jam causa laetitiae pro piis. Object. At Christus dicit, ideo non esse Oudendum Luc. ro. ro ' p. Hoc πι- telligendum de dono miraculose ejiciendi daen 1ones, quod & impii habent. Sed de potestate super
tanam, quam acceperunt omnes pii, vide Laetitiam Ecclesiae descriptam Ap . Ir. Io,ii. Ne f mus Satanam regredi in cor nostriim, ne illud pessi inum nobis superveniat quod est Matth. ia. 3 - ,-s, Rumpamus vincula ec laqueos Satan scilico pG ta ut tenere nos non possit.
609쪽
inarium caput in actis Pauli Philippensibus
est asilictio, in quam Paulus incidit cimi Silata comitibus. Satanas enim eo ancilla ejectus in dominos Cus intravit. & cum antea Paulum & socios blanditita sitis frustra conatus esset suspectos reddere, nunc aperia persecutione eos adoritur. Sunt
enim Ministri Euangelii bellatores contra Satanam hostem indefessum,qui uno ausu emidens novis insidiis semper instructus redit. Omnes quidem Christiani sunt in bello contra Satanam Epncs. 6. Io, it,&c. Sed sicut in Republ. omnes quidem subditi insidiis Zc vi hostium expetuntur; attamen Rex & milites stipendia merentes sunt in perpetuo cum hoste conflictu; ita in Ecclesia omnes quidem Sanctos Satanas circumit, ut Leo rugiens, ta quaerit quem devoret i Petr. 8. sed praecique tamen Ministri Euangelii sunt ejus hostes, in quos arma sua expedit
lis ex hac historia discendum, quam necessarium sita sit prae caeteris mi semper indutos esse, habentes clypeum fidei, gladium Spiritus de
verbi, cingulum veritatis. loricam justitiae, calceos Euangelii Pacis, galeam tautis, cum omni supplic tione & precatione, ut stare possint in hora pugnae. In hoc autem capite tria sunt consideranda: I. Afflictionis cause & autores. Il. Assiictionis
diversae species III. Et quodomo se in hae afflictione gesserint.
L Auctores amictonis sunt quadruplices: i. ac- cuntores erant domini ejus ancillae, ex qua Spiritum Pythonis Paulus ejecerat. Causa imralens hujus accusationis, quia videbant spem lucri sui periisse per ejectionem Spiritus Pithonis. r. Adjutores, populus insurgens v. 1 a. Sicut enim nante vento mare totum facile commovetur; ita seditiosis quibusdam populum concitantibu , populus facile insurgit. 3. Iudices, οι δε α , i. e. M. Vistratus ex populo, qui jurisdictionem civilem &criminalem habebant. 4. Exequutores, luces militiae, qui praesidio ptaeerant. Et si enim omnes cives urbis Romani erant, tamen praesidio Romano urbs
firmabatur. Et sicut tenes Politicum Magistratum erat sontes judicare; ita penes p sectos satellitum de militum erat sontes secundum judicia dc sententi. asj blicum punire, id qucit in urbibus prxsidio carentibus ossicium Praetoris est. Precipui igitur aucto, res hujus persequut onis fuerunt heri illius ancilii ex qua Diabolus ejectus a Paulo.Illi enim concitanistes, caeteri concitati; illi ex privata passone & .Hectu, teli ex iliconsiderato Telo religionis di pacis publicae Paulum persequuti sunt. Passio particuu-ris, qua heri illius ancillae Vcbantur in hunc sunt- reni contra Paulum,urat dolor amissi lucri Ancilla divinando multum lucri adferebat heris suis, cujus illi erant cupidissimi. Cum hoc per miraculum
Pauli ejectum esset, convertunturan furorem contra Paulum. Sicut cupiditas lucri est radix omnis mali i Timoth. 6. io. ita praecipue persequutionis Ecclesiae. Cupiditas lucri homines abalienat ab Euangelio, dc exacerbat contra Euangelium. Euangelium multa lucra Hi it exire . idenque lucri cupidos exacerbat in sui persequutionem. Cur Euangelium multa lucra expellit 3 uuia multas artes& multa media lucrandi & acquirendi damnat ac prohibet, quae ab iis, qui Euangelium non amplectuntur. sine scrupulo exercentEr, a filiis veri Euangelii sollicite vitantur. Divinationes erant apud tathnicos medium lucrandi. Hoc prohibet Euangelium. Sic magia Simonem Magnum quendam Ἀ- ciebat lc divitem , qtiod veniente Eumgelio ccssabat Actor.8. Sic foeneratores Euangelium expellit
Matth. a I. Ir. Sic multas vanas artes, quae lucrosae sunt, Euangelium damnat Actor. i'. v. i'. Sic τους δε λο .s, lucrosum admodum opificium,Euan gulium expellit Actor. i .a . Sic lenones damnat Actor. Is . r9. Sic usum rerum lautarum&preti strum coercet 1.Timoth. x. 9. Sic mendicos ad labores cogit a.Thesr 3. io. ii. Sic diem sabbathi interdicit omnibus opiscibus, nundinationibus, ico Nehem. 3. is. Sic interdixit matrimoniacum infidelibus quantumvis ditia 1. Corinth. 6.i . Quid mirum igitur, quod Euangelium homines lucri cupidos in suam persequutionem irritat 3 et o Quia Euangelium secum fert divinas castigationes, probationes & dissicultates, quibus mundus non est ob noxius. Sicut Gadarent Euangelium habere non poterant sine jactura porcorum Matth. 8. ita Euangelium multas secum fert dissicultates, propter quas non est αα νιν, ut loquitur Paulus I. C rinth. 9. i 8. Sed multa lucra intercipir, postulat beneficentiam erga pauperes, abnegationem S der lictionem omnium. Non mirum igitur, quod zx
sum est Lucri cupidis. . Etsi autem dolor intereepti lucri est vera causa hujus suroris contra Apostolos, aliam tamen cau-
610쪽
sam praetexunt. Scientes enim sui lucri causa non
insui recturos cives, causim publicam pra texunt, accusatues Aristolos i. quod civitatem turbent. a. quod novos mores, id eii , novam religionem an nuncient. Haec duo crimina exaggerant dum bus argumentis i. quod Apostoli sint Iudan, ludaeorum natio exosa erat per totum imperium,
S tantum non infamis, partim ob singularitatem religionis, partim ob stequentes rebelliones &seditiones contra Romanos, quasi diceret an convenit infames ludaeos nobis civibus Romanis , qui orbis Domini sumus . nostram civitatem turba-
, dc nobis jura ac leges praescribere t a. quod ipsi sint Romani, quibus non liceret per Romanas
leges novam aliquam reliῖionem recipere. Senatus enim interdixerat, rae quis novum aliquem Deum
eo tere susciperet, antequam senatus eum pro Deo habendum censui siet , sicut hodieque apud Romanos nemo Divus adoratur, nisi quem Pontifex in canonem retulit. O est. Almon verum, uod non liceat recipere religionem quam Magi ratus non permisit 8 Tenemur enim MNistratibus obedire. Tenemur obedire in iis, quae praecipiunt sin undum Deum & veritatem , sed Cum praecipiunt quod est contra Deum, obediendum magis Deo, Actor. q. Sic semper persequutio veritatis ex lucri terreni cupiditate orta velatur pillio teli pro antiqua religione dc pace publica, qu rum violatio antistitibus veritatis impingitur. Haec
crimina quae Pharaoli impegit Mosi N Aaroni,
Exod. s. v. , ς, I7. Achab Eliae I Reg. ι8. v. 17. Amania Amoso Amos . v. Io. populus Ieremiae Ier. 26. I i. Iudaei Christo Luc. 23. i. & Stephano Actor. 6. ii,33, i Id hodieque in omnibus contentionibus & lis , quibus Ecclesia turbatur, usi venit. Turbones privatis passionibus,praesertim ambitione ic spe lucri acti, tumultus oc piunt, quos deinde velo religionis ec pacis publicae palliant. Prς-cipue hoc usu veni. in distidio quod Resormatis inter edit cum Ronianensibus. Est enim revera lucri cupidita quet Romanenses contra Resormationem nostram adeo incendit, sed quii turpe foret hoc confiteri, praetexunt nos turbars Pacem & unionem sEccletiae,& nova doamata introducere. Sunt meri praetextus. Nihil est in nostra doctrina novum, nihil seditiosum, sed docemus Caesari dare quae sunt Caesaris, & Deo quae Dei. & nihil docemus quod Sacrae Scripturae, indu tatis fidei articulis, & pristinae Ecclesiae Symbolis , ac antiquissimorum Patrum icti piis contrarium est, immo nullum nostrum d
ma est. quod non habeat aliquos claros poni iste snobis suifragantes. Omnia mala, quibus d - nam nostram gravant, sunt mera figmenta, di me. ri praetextus persequutionum & odita ontra nos.
Vera ratio, cur tam acerbe persequuntur Re rina
tionem, est haec, quia vident spem lucri stiper il-.lam exivisse. Relibro Pontificia est quaestuosa r ligio, & hi quaestus Per Reformationem exeunt. Sit Paptimus quaestuosus. i. vulgo & opiscibus. Quamdiu bacchanali
comoediae, idolorum de imaginum cultus. gnifica Musica in Templis,Mercatus & Processiones, viliniata lupanaria, concubinatus, & similia in m gno praetio habentur, id multis Demetriis magno lucro est. Et quoniam Resormatio haec omnia contemnit, & condemnat . ideo fiunt Reiormationitam iniqui. Quamvis Pontificii opifices, si recta viarem reputent, eausam indignandi non habeant Si enim multitudinem sestorum dc exactiones Ecclesiasticorum, quibus gravantur quotidie, reipiciant, lucrum quod ex religione ista chiunt tanti non aestimabunt.
a. Nobilibus & magnatibus. Hi enim in ista religione soli possunt retinere sua patrimonia, & sta.
tres ac sorores rutu minores sciunt vel in monasteria detrudere, ne sibi sint oneri, vel ad canonicatus, praebendas, pretiaturas honorificas promovere. Hic quaestus per Reformationem exiit, quippe per quam haec bona otiosis ventribus adempta , vel ad sustent rationem pauperum. vel ad educationem piam ju-l ventutis,uel ad defensionem liberiatis tu religionis,l vel denique ad sistentandum fidele Ecclesiae minil sterium impenduntur. Ideo hujus otioli Iucri cupi-l di Reformationi indignantur.3. Clericis Quam quaeliuosa est Pontificia re-l ligio S. acerdotibus &. Clericis ' Non enim hie valeti illud Chilisti, ana is aecepi iis , gratis date, ica inna sunt venalia, abiblutio, indoletentiae, Missae, i redemptio ex purgatorio quantos et reditus, uti tota sacerdotum functio non sit nisi mera nundina tio. Motrachorum libera ic Sanctitatis titulo super. biens mendicatio quim utilis est &jucunda' Hi rarchiae & praelaturae , quae vel mendici filium Regi proximum postunt eiscere . quam lucrosae: Haec omnis spes lucri erit per reformatio ira, &quid mirum quodResormatio adeo sit exosa illis qui sunt lucri cupidi . sed cogitandum erat illud i Tim. 3 3.