장음표시 사용
461쪽
4 6 S opsis rubum Societatis AESU.
E.nevolentia Egum in nos benevolentiam plurimis significationibus testatam habuimus.
RegWV Adventante Ulyssi ponem P. Felice Iosepho Peretra Procuratore Iapo-
, nensis Provinciae, magnam Rex cepit voluptatem, viso Patre, & statu Ecclesiae Tunquinensis audito. Mittebant neophyti, apud quos P. Felix operam impenderat, Regi non ingrata suae regionis munera. Vix aula potuit tenere pias lacrymas, cum Pater, ut praeberet spectandum modum, & habitum, quem illic gerunt praecones Evangelici, sumpsit vestem Tunquinensem, & excalceatis pedibus, ut apud eos operarios fieri assolet, procubuit ante Reges ceremoniam ea regine solita. Postulabant neophyti, rebus ipsorum patrocinaretur, ac prospiceret, ut fecerat Rex Petrus, pro quo defuncto singuli neophyti recitassent tria rosaria. Gratias Rex habens promisit favores. a. Non minore a Serenissimis Regibus & Principibus est exceptus bene. volentia P. Michael Dialius. Alsistentem agens Romae, cum sinistra valetudo oneri fecisset imparem,& parum faveret Romanum Coelum, se recepit Ulysiiponem. E Boetica terrestri itinere profectus, advenit 23. Januarii. Cum vellet Regiam manum de more osculari, Rex non admisit. Imo, inquit Rex benevolentissimus, ego tuam debeo exosculari manum, quod inter accipiendum chrisma tetigisti me tanquam spiritualis Pater. Ita quidem evenerat. Lis terminata, P. Michaele Regi levata in altum manu hunc in modum benedicenter Benedictio Dei omnipotentis, S. Ignatii, & S. Xaverit veniat super vestrae Majestatis personam, eamque plurimis cumulet incrementis. Cum accessisset pedes scipioni incumbens, atque iter esset longum, ac arduum usque ad Prosessam domum ἔ imperavit Rex lectica, vel curru sedens reverteret. Cui Michael: Mi Domine, hujusmodi ego iussis nequeo parere. Sic redivit pedes, ut teneret exemplum laudabile, quod agens Reginae Consessarium observavit sancte Pertinax, nempe non utendi lectica, vel curru. Sequenti die non dissimili honore habitus a Regina, & Infantibus, secessit in domum tironum. Cum haee anno IIIo. scribuntur, antiquissimus totius Provinciae degit illic supremam senectutem.
Culms D. i uisiteriae Nascitur In
3. In templo domus Prosessae fieri coepit mense Majo novendiale divae
Quiteriae. E suggesto semper memorabat concionator de Diva vel virtutem, vel miraculum aliquod, praetente quotidie Infante Emmanuele Sodalitatis perpetuo Patrono. Reges etiam diebus aliquot sua praetentia solemnitatem auxere. . Die sexta Junii natus est Serenissimus Infans Josephus Regum secunda proles mascula. Post puerperium, & Infantem Augusto mense aquis ablutum lustralibus,' eum mater serenissima tulit in templum domus Professae, stititque DEO, ac D. Xaverio. Octobri mense Eadem Serenissima Principem Petrum regni haeredem ab nutricis amotum ubere in eadem Ecclesia DEO obtulit, ae D. Francisco Borgiae, quod Princeps illius erat consanguineus. Non diuturnum suit hocce gaudium ; nam 29. dicti mensis immatura morte sublatus Princeps, coepit stui regno non perituro. . Patres domus Professae Villaevis sanae condecoravit sua presentia henevolentissima Serenissimus Franciscus Infans, dignatus totam domum nostram intueri, atque in triclinio pomeridianis horis de paratis cupediis aliquid degustare. Illud erat in hoc Principe omni dignum commendatione, quod, quacunque noctis hora se de venatu domum referret, prius, quam se recepisset in palatium, SS. Virginis a Conceptione templum adibat. 6. Quanquam Provincia videbatur a concedendis operariis pro transmarinis missionibus libera propter ostium ingressuris claulum; tamen non est visum Deo vocanti resistere ; ipsum rebus inspecturum nostras, si rationibus aliis
462쪽
praehaberetur animarum salus. Igitur ad Indiam solutie septendecim, unus Germanus P. Philippus Sibimius, tres sacerdotes Itali, ex eadem natione duo COadjutores, undecim Lusitani, praeter unum scholasticum alii sacris ordinibus initiati. Conscendere navem a Virgine de Spe dictam, cujus erat Navarchus Emmanuel Andreas de Sanctis. Aprilis ra. exierunt Tagum. II. Septembris Coae jecerunt anchoras sospites, ac latvi. . Nee defuerunt intra Provinciae limites utilissimae popuIO excursiones. Minoam, Letriensem Episcopatum quatuor, Con imbricensem sex peregrarunt collecto Esuis laboribus fructu non poenitendo. Per Bracharensem dioecesim alii sacerdotes verbi divini sementem sparserunt. Hoc anno jussit A. R. P. Generalis, ut Collegia Conimbricense, Ehorense, Bracharenis, Portuense, di Scalabitanum, alerent singula binos sacerdotes unice ad obeundas missiones temporibus commodis, ea lige, ut in Collegia recepti vacarent a quocunque onere praeter con- isessionum audiendarum, seque compararent ad sequentes missiones. Quod etiam postea pro Collegio Brigantino demandatum est. 8. Mense Iulio habitus est Provinciae conventus Ulystipone. Electus conum Romam Procurator P. Antonius Uriga Sancombadensis, olim in Eborensi Aca- demia primarius Theologiae Professor. Romam prosectus Augusto mense cum P. Emmanuele Monterio ad Vaticani suturo Poenitentiario. 9. Eodem Augusto de vita migravit Ulyssipone Fernandus Martinius Emeiactatis Mascarentus, Indiae quondam Gubernator, di Fluminis Ianuarii, Societatis du. amantissimus, ut plerumque sunt hujus familiar dynastae. Sepultus in templo' 'domus Prosessae, cui legavit quatuor cruciatorum millia. Quotidiana sacra i stituit quatuor eodem in templo, praeter alia pia opera. Nam copiosas, quisbus fruebatur, divitias reliquit integras DEO. Voluit siui testamenti perpetuos executores Praepositum Domus Prosessae, & Procuratorem Provinciae. Pariter vita functus est Ioannes Furtadus Mendosa, qui pluribus annis egerat Praesectum urbis Elvensis, & rexerat exercitus Lusitani Regis, amicissimus Societatis. Magnam vim pecuniae reliquit insumendam in pia opera. Quod rogavit fieri per nostros, qui morientem juverunt; Domui Prosessae etiam largitus pingue lega
i o. In Residentia Virginis de Lapa coepit uno Gymnasio doceri Latinitas, Gymnasi- pri mo Magistro P. Hieronymo Diasio. Ad hujusmodi opus tenue legatum ap-i'plicavit vir pius. Conabatur iscopus Lamecensis Gymnasium impedire, quod
ejus facultatem, sit nobis minime necessariam, non requisierimus. Idem antistes perturbavit antiquam possessionem Societatis. Ajebat curionem Quintelensem de jure habὲturum quaedam privilegia, & certam potestatem in aede sacra Virginis a Lapa. Multum dein Episcopus litigavit contra jus nostrum cum apud Senatores regios in Portu, tum Ulysii pone ; donec, Virgine suae domui favente, amisit litem, susque Societati adjudicatum. tr. In Eborensi Collegio experiebamur specialem Custodis Angeli cu-uosia i5
ram. Calendis Novembris post sumptum prandium vix nostri e triclinio exie- mn revi-rant, cum e laqueari solvitur quadratum fragmentum multi ponderis factum exealce haerente cannis intertextis, & ad trabes affixis plurimo clavo. Ipsa die, putrescentibus eannis, incrustatio in solum ruit magno strepitu, nemine omnino Deso. Similis ruina contigerat annis superioribus in villa analectis mense colu Iigendis destinata; ubi plerumque tirones sunt, cum parant triclinium. Exi Ierant pedem omnes ad unum e limine, cum totum laqueare ex eadem materia factum decidit. Hujusmodi ruinis admonitus Rector, dejecto priori opere, totum lacunar contabulavit. Bracharenis Collegium, Rectore P. Emmanuele pus Furtado, crevit plurimum aedificata pergula, quae respicit aream urbis Austrum VCrsus. si a. Nonnulli virtutibus ornatissimi hoc anno vivendi tempus explevere. Motitur . Con imbricae 23. Februarii P. Ignatius Pimentelius Fermolehensis, quem obiisse Iguam 3ρ
testatus est Consessimus non amitin gratia in sonte lustrali accepta. Equidem --
463쪽
448 Smo sis Amafium Societatis ASU
illius mores tam puri, ac sancti fuere, ut veritati dubium non reliquerint. - studens Conimbricae duo solum noscebat itinera, aliud in scholas, aliud quod intemplum serret. Societati adjunctus anxie virtutibus augendis studuit, sui egregius inimicus vel ardenti oleo cremavit brachium, & partem superiorem ma nus. Imprudens servor severe prohibitus, ne quid tale deinceps auderet. I 3. ornabat illius vultum modestia prorsus Angelica, index animae purissimae. Primarium illi ad scientias ingenium. Humaniores litteras, Graecam linguam, Philosophiam, & Theologiam sic ipse calluit, ut optimos aequaverit. Nee iacto, nee dicto ullum mortalium offendit. Adeo demissionis studio incaluit, ut secum decreverit petere gradum Gadjutoris spiritualis, S petiisset, nisi dissuasissent viri prudentes ab eo consulti. Post studia Theologica missus ad Lapensem Residentiam, valetudini parum favente Coelo, regreditur Conim bricam jam phthisi affectus. Ingentem de suis virtutibus reliquit opinionem , quas typi jam etiam oculis subjecerunt. P. Iφ- i . Ehorae I 8. Junii P. Joannes de Sanctis, tironum Magister, natus - --R Massaretii. Addictissimus fuit B. Virginis obsequiis. Morabatur in Fayalensi Collegio, cum sensit intus se moveri ad recitandum Virginis rosarium, quo carebat, cui tamen assuetus erat; igitur de die in diem differebat, ajebatque secum: cum in Lusitaniam revertar, emam rosarium. Navem conscennarus vale
dixit laminae virtutis notae; quae rosarium dedit Patri, haec adjiciens verba: Euhabe; jam non poteris comperendinare in non obeundis rosarii precibus. Stupuit Ioannes; mortalium nemini suam mentem aperuerat. Acceptis globulis usus est ad vitae finem. Tirones docebat suis exemplis efficacius, quam verbis. Corporis afflictationibus, orationi, caeteraeq; cum DEO communicationi erat valde deditus. Ipsa modestia, & verba Deo plenum indicabant. P. Sebastianin I . Vigesima quinta Julii P. Sebastianus Vidigalius Eborensis Doctor V m η Theologus. Ut sipone, & Eborae usque ad primariam cathedram professus Theologiam. Vixit Angelicis ornatus moribus, semper aequabilem tenuit modum in studiis virtutum. Non sibi persuadebat religiosum hominem mentiri posse. Qui novere pene totius vitae decursu, nil observarunt in dictis, factisve Sebastiani, quod levis culpae arguerent. Si Rector petenti facultatem negavit, abiit e conspectu tam laeto vultu, atque si concessisset. Cum orabat, situs ipse corporis, ac sensuum in se collectio monstrabant animi contentionem, sive applicationem singularem ad res divinas commentandas. Quodvis opus solitus peragere, tanquam foret vitae suae postremum. Omnibus instar innocentis pueri se, menigmque suam submittere non solum non erubuit, sed gestivit. Otii desidiam praeprimis abominatus. Scrupulis tota vita sic torquebatur, ut in eis
tolerandis martyr sit habitus. Prope mortem tamen evanuer .
. Ludovicta I s. Julii decima septima P. Ludovicus Fragosus Doctor Theologus, &mgus . Aeademiae Cancellarius, natus Grandolae. Ulylsipone Rhetoricam, Eborae Philosophiam, morales scientias, & Theologiam professus. Ab omnibus, qui novcre, reputatus est vir justus, & aequi observantissimus. Orationis tempus ab instituto praescriptum signabat arenario horologio. Illius charitas socios omnes, , aequaliter complexa. Quotidie aderat infirmis. Ante quietem noctumam artus suos castigavit flagello. Singulariter devotus passioni Dominicae, & divae matri Annae. Expletis, quae decent sanctum hominem, verba protullit ultima: Gratia Der in me vacua non fuit. Emmanuel I . Octobris I9. P. Emmanuel Vidigalius odivore natus. Vir suit sa-V - Ε pientiae praeclarissimae,& ad scientiarum sublimiorum magisteria nulli sui tempo. ris secundus. Uno tantum anno docuit Conimbricae Philosophiam, ad eam cathedram vocatus, quod Magister anni Philosophici tertio curriculo ad Indiam contenderit. Cum instarent sequenti anno Philosophicae, ut vocant, mensae, tam bene actus illos aleae plenissimos ipse peregit, ut nullus magis. Deinde professus Eborae scientias morales, & Theologiam usque ad primariam cathe, dram, post acceptum gradum Theologici Doctoris.
464쪽
38. Tot eucellentes dotes podagra, chiragraque contrivit. Nonnunquam ibat ad cathedram haculo sub axilla nixus. Dicebant Academici, similem Nabuchi Regis statuae pedibus fultae luteis, & habenti caput aureum. Uris gente malo coactus est relinquere magisteria. Receptus in Collegii valetudinarium ibi inter acerbissimos dolores, quos laeta fronte, & pene ridens tulerat, reliquam transegit vitam. Praeter alias rationes aequanimas tolerabat morisbum, quod se liberaverit ab ordinis magistratibus: quantum enim amavit parere , tantum exosus imperare. In pervigiliis solemnitatum saepe eum conspeximus cinericia indutum veste triclinium subiret corpus acclinans columnae,
cum aliter non posset, flexis genibus in se flagello saeviebat. Suprema illius verba fuere: Henrat mors, illam non timeo. Horum quainor Eborae defunctorum vitas typographia expressit. s. Lameci in patria a . Martii P. Antonius Teixeira Theologus in-P Antoni genio singulari, ae dotibus spectandis. Missus in Residentiam Carquerensem T ad habendas Quadragesimae conciones, aegrotavit. Cum deessent commoda . adhibendae curationi, Lamecum delatus est in domum sui fratris. Morbo in
dies creicente, & nequidquam proficientibus remediis, totuin animum coninvertit in aeternitatis iter, expiata conicientia, di aliis matris Ecclesiae communitus auxiliis. Nunquam permisit se inter curationes ab ulla domestica famu- .ia, aut alia tangi iamina.
ao. In Conimbricensi Collegio et a Julii P. Franciscus Riberius Rector, P. Francisos natus Eborae. Cum magno I plendore ibidem Rhetolicam, quam de Canim. 8-h v bricae, Philosophiam, morales scientias, sacras litteras, de Theologiam professus ad primariam usque cathedram, Doctorisque illustratus laurea. Ad tanta magisteria aequavit praeceptores excellentes. Cum Riberius lethaliter aegrotasset, P Benedictus Lentius heros litteris Λc virtute praestans, considera in Societatis jacturi sic ingemuit, ut vitam suam DEO obtulerit pro vita Riberii. Viri religiosissimi apparu.t auditas preces; nam aegrotavit, & est mortuus: at P. Riberius citra spem mortem evasit. . .
a I. Absoluto magisterio, rexit Bracharense Collegium , postea praesectus Conimbricensi. Laborabat crure a multis annis: Coninabricae aggravatum malum. Cum deesset chirurgus peritus, vix credi potest, quam atroces, &damnosas ab imperitis curationes pertulerit a Decembri mense ad Iulium. Per id tempus, quod mirabamur omnes, sic rexit Collegium, ut praeberet speciem horologii exacte temperati. Tantum apud omnes poterat
moderatoris respectus, di aut horstas tum rei temporali promovendae, tum sub- .. . ditis in oblervantia continendis, ut vel in media morte par cunctis fuerit, aut
potius superior. Benefecit plurimum templo nostri Eborensis Collegit. Esus curae debentur pegmata inaurata Virginis a Succurendo dictae, & Crucifixi; acetiam ornamenta tumuli, in quo sub ara jacet efigies Christi consepulti. a a. In eodem Collesio 8. Septembris P. Antonius Moretra Uly po- PP. Antoniinensis. Ebora, ubi Philotamiam , ae Τheologiam professus, Doctoris accepit insignia,de novoCOnimbricam accesserat, traditurusTheologiam ἔ sed correptus maligna febre brevi de medio tollitur. Ibidem a I. ejusdem mensis P. Antonius Dinisius Lamecensis. Peragebat annum tertiae probationis: dum prope S crum apodyterium audit confitentes, impetu morbi subitanei ruit in solum, alienatus ab omni sentu. Delatus ad valetudinarium, octo, vel plures dies eodem modo jaeuit. Unice facto lucido intervallo , expiavit conscien- . tiam, & accepit viaticum. Iterum paulo post spoliatur usu mentis. Mus mo- - res irreprehensi optimo fuerant omnibus exemplo. Antonius Franco.
465쪽
Enuo a Regum in nos honoribus collatis ordior. Novemdiale S. Xa-
2'' - I veru auxere sua praesentia in templo domus Prosessae. Quo die Regina
uti . celebravit plausus genethliacos, inter solitam magnatum gratulationem, tenuit in gremio tuum Principem Josephum toga Societatis indutum. Oct bri mense cum Rex admisit Osculantes manum die natalitio, id quoque per git eius frater naturalis Dominus Iosephus, de quo mox plura, etiam habitu ,
a. Franciscus Infans venatui desudans, se Ulysponem collecturus ius- . sit significari Rectori nostro Eborensi, velle se hospitari in Valbonia Collegii villa. M pervenit 3. Januarii sole cadente i Subsequam diem humanissime
transegit cum nostris. Pomeridianis horis unus e magistris elementorum ali- quot tui ludi pueros induxit coram Infante belle exornatos, qui vocibus alter - nis dialogum repraesentarunt, gratulantes sub figura pallorum suis montibus, arbustis, & armentis, quod tantus-Princeps dignatus sit lupos inde, & alias seras pepulisse. Mirati sunt omnes, quomodo tam brevi tempore pro re n ta adeo gratiosum drama sit paratum, cum duo vix dies essent, ex quo Prin ceps se venturum significasset. Tertio die antelucano tempore iter direxit Ulyssiponem, habitis amplissimis gratiis, quod se, tuosque tam liberaliter ex ceperint Patres. Dormiris Io 3. Septembri mense scripsit Rex nostro Rectori Eborensi, velle se, ut 'Dominus Iolephus naturalis ipsius stater daret operam litteris in Eborens Aca- tiata. - demia, habitaretque intra Collegium nostrum. Habitatio pro tanto hospite indemia. parata luper aulas Academiae. Novembri mense intravit Eboram. Studuit in secundo Gymnasio, & sequenti anno in primo Rhetorices. Eae cum ipso se vatae caeremoniae cum domi, tum soris, quas Rex praescripsit. Citra dubium est, ex quo sunt Academiae in Lusitania, neminem Iolepho aequalem frequentasse publicas aulas. Concertationes domesticas de rebus humanioris litter tum habuit simul cum nostris, suis condiscipulis.. pinsecti ad Φ. Pro temporum angustiis non contemnenda subsidia missionibus
Marais iam transmarinis communicavimus. Quatuor Sacerdotes solverunt in Marano
niam, P. Emmanuel de Regibus, P. Josephus Gama, P. Emmanuel Carva lius, P. Antonius Pimentelius. Secum vexere quatuor Scholasticos, ibi, cum in Lusitania non liceret, Societatis toga induendos.
h. alia F. petiverunt Indiam, lex Lusitani, Bavari duo P. Josephusi,ditia. Medier,& P. Franciscus raverius Mite ayr: ad Maranoniam ituri venerante patria. Verum Reginae placuit, ad Sinam potius navigarent. Valde laboriosum hujusmodi iter contigit. Alimentorum penuria compulerat Bahiam in Brasilia cogitare. Sed metuenda tempestas id non permisit; detulit navem ad quadragesimum gradum trans aequatorem in austrum, quo nunquam Lusitanae naves accesserant. Post varios rerum casus octobri mense appulsi sunt
Mi F. 6. Naves ex India Ulyssiponem prosecta pervenit mense Octobri, eum solvisset 23. Januarii. Vehebat P. Joannem Antonium Arnedum natio ... 'ne Aragonentem, virum Apostolieo spiritu praeclarissimum in regno Cochin-chinenti. Veniebat Legatus Regis illius ad Lusitanum Regem , ferebatque mandata magni momenti. Arduum iter ea potissimum ratione susceperat, jam senex, ut impetraretur libertas praedicandi Evas gelium apud eas gentes. Aliud visum est Deo ; nam postrema die Martu venerabilis senex ad pro montorium Bonae Spei res muudauas deseruit. Erat Regis Cochin chinenis
466쪽
sis Mathematicus , magnaque factus ab eo quanquam nostrae fidei iurato hoste. Patrem comitabatur Coadjutor Emmanuel Botelius, qui feliciter Ulyssi-
. In diversis dioecesibus institutae sunt missiones. In Eborensi PP. Musi. i. Ioannes Figuei redus, it Josephus Barrocas plurimum laborarunt in alia ex aliis oppidis migrando. Exceperunt supra sex millia consessionum, ex his
nongentae fuerant totius anteactae vitae. D. Figuetredus tradidit Eborae Philosopluam; sed relictis, ad quae erat promovenὸus, magisteriis , se totum dicavit Obeundis missionibus: quanquam tempus ostendit vires non fuisse tauto labori commensuratas. Sex in Leiriensi, duo in Viseta dioecesi strenuerem gerunt. S. Furtum abominandum ro. Aprilis contigit in templo nostro Ceto- saerilitiambricensi. Nocte media per senestram parum munitam vestiarii sacri sur i si vi is trans reperit ibi venerandi tabernaculi clavem ; illo reserato lacrae pyxidis particulas excutit super aram, rapitque hanc pyxidem argenteam cum duobus calicibus, & patenis. Audacia tam execranda populum ad iustam movit indi-guationem. Factae supplicationes cum Cetobricae, tum Ulyssi pone ad Numen Placandum. Misit Rex senatorem, qui in authorem delicti inquireret I sed omnis irrita fuit diligentia , nec sciri potuit, quis se tam detestando facinore
s. Mense Augusto P. Franciscus Caetrus Theologiae moralis Prosessor Miraeulum adivit oppidum Averium cum nostris Theologis initiandis ab Episcopo Gnimbricensi. Reversis in Collegium aliis, ipse remansit eum uno illic facturo
primum sacrum in solatium consanguinei. Die celebrationis affuerunt prandio cum nostris aliquot amici invitati, atque inter eos Anglus haereticus mercator locuples. P. Caetrus, ut erat perdevotus S. Antonio Ulyssponensi, de ipsius miraculis sermonem injecit. Cum ad manum forent pocula vitrea, ait unus e convivis, nunquam Divus miraculum patravit in poculis vitreis. Ad haec P. Caetrus: Falleris mi Domine. Retulit deinde duo in vitro miracula, quibus aliquot haeretici sunt conversi. Cuncta audiebat Anglus. Tum arripuit vitreum poculum vino plenum, ac de more convivantium propinat: deinde exhaustum retro, quanta vi potest, conjiciens impingit parieti. At vitrum, quamvis subtile, integrum, illaesumque in totum cadit, rei novitatem insperatam
vel iplo stupente haeretico. Aὸ quem P. Caetrus: Oh si huiusmodi poculum ageret in te, quod aliud quondam in haereticis. Verum nihil ipse prodigio
tam evidenti est commotus, viditque, tanquam non vidisset. Caelaus secumveuit poculum ad rei memoriam. Io. Praepositus Provinciae a . Augusti renuntiatus est P. Antonius de Novur να-
Sousa. Rexerat Scalabitanum, & Eborense Collegium. Calendis maji Ulyβ- ,-- tisipone publicata pax inter Lusitaniam, & Castellam, quae ab anno II 4. bel- gauit. lo flagraverant. Scalabi die festo S. P. Ignatii coepit esse usui pegma majoris ' arae, quod constat politissimo marmore, & jaspide, pretio viginti cruciato- rum millia excedente. Suo triennio incepit, & absolvit P. Antonius Vieira Minyolensis. Tectum templi nobili exomarat pictura P. Antonius de Sousa.
i I. Vigesima Iulii in Germaniam discessit P. Alvarus Cleniuegos, qui e ἡ
annos tredecim apud nos suerat, egeratque Plenipotentiarium Augustissimi pergit vien-
Imperatotis Iosephi I. & Serenissimi Hispaniae Regis Caroli II1. postea Romanorum Imperatoris , tanta approbatione Serenissimorum Regum Petri v. & μ -' Ioannis v. universae ii Nobilitatis Lusitanae, ut omnibus sui reliquerit immo tale desiderium. Erat namque omni litterarum genere Ornatissimus, quas aequabant, aut superabant egregiae virtutes, & animi dotes. vitam duxit inter tot negotiorum turbas religiosissimam. Comitas, demissio, & liberalitas erga omnes, cumprimis egenos quos copiosis ditabat eleemosynis, charum Omnibus reddidere. Exigua temporis spatia a negotiorum curis relicta utiliS- sitne sacravit componendo aureo illi libro de SM. Trinitate , quem lub tatulo
Eula uis The nisi Henuae in Austria vulgavit. Augustissimus Imperato Antonius Proco. L ll a tum
467쪽
ium quia composita jam Lusitaniae pace) ejus opera apud aulam nostram non indigebat; tum quia ipsius consiliis stui praesens desiderabat, illum Viennam evocavit, quam ingressias fuit aa. Octobris, & maximo honore, ae benevolentia a Caelare exceptus.
I a. Post annos quinque eadem vitae integritate in Domo Prosessa Viennensi exactos Augustissimus illum nominavit Cardinalem. Nullum lapidem
non movit vir modestissimus, ut Caesarem ab hac mente deterreret; nihil tamen profuerunt iteratae, & importunae preces, ac industriae. Igitur Sanctissimus D. Clemens XI. 3 o. Septembris anno I72 o. illum in sacrum purpuratorum Patrum Collegium cooptavit. Dum haec Upis committuntur, Eminentia sua Romae agit Pleni potentiarium Imperatoris cum mapna Sanctae Sedis, ct Imperii utilitate, Societatis nostrae decore, & universiae almae urbis plausu. P. sonstea I 3. Cum P. Alvaro Viennam perrexit P. Franciscus de Fonseca ad reis recepit ab in)- petendam ab Imperatore magnam illam pecuniarum summam, quam ex pe- .esitas. i. cunia sibi a Patribus Testamentariis tradita, & ex gemmis, ac pretiosis picturati debitam. ris, quas ab ipsis emerat, debebat fundationi Archithalass. Dissicile, imo impossibile quibusdam videbatur, Imperatorem solvere posse tantam pecu niarum summam tempore, quo, ingruente bello Turcico, innumeras expensas pro bellico apparatu facere cogebatur. Vicit tarnen omnes dissicultates piissimus Caesaris animus, & P. Fontecae dexteritas, ac intra duorum anno
rum spatium tam in numerata pecunia, quam in solidis, & secutis assignationibus universum debitum plene suit solutum. Moriret P. I 4. Ad defiunctos intra Provinciam digredior. Ulyssipone die a 3. Ioannes Pe- Aprilis decessit Praeposivus Domus Prosessae P. Joannes Peretra, natus apud in- sulam D. Michaelis. Decima octava die Martii proximi delignatus seerat Pra positus: mensem, ac dies paucos in eo vixit magistratu, parum gratus Regni isagnatibus ob dimissionem e Societate P. Joannis Riberii de qua dictum anno x 11. Creditum fastidia Procerum, &, cum ipsos adibat, severos vultus ob memoratam dimissionem sic ipsum confixisse, ut sit aucta valetudinis affectio, ac maturata dies postrema. Typis mandavit unum suarum concionum volumen, cujus pretium voluit apylicari sacello, ubi Conimbricae habitaverat ven. P. Iosephus Anchieta. Porro rexit Angrense, Elvense, Scalabitanum Collegium. Fuit Provincialis Socius, Brasilicae Provinciae Visitator, Rector Con- imbricensis, hujus Provinciae Visitator, & Vice-Provincialis. Emmines Is. Conimbricae 26. Aprilis Emmanuel Pinerius coadjutor natus Coria Pt toetae. Annos supra viginti egit aedituum templi. Admirabili usus circumspectione in Deminis ad crates alloquendis, non nisi necessario resipondebat sermone , verbis admiscens modum severum. Maii 27. Ludovicus Ferretra scholasticus, Cedoseitae prope Portum exortus, morum innocentum, phthliasi decubuit multos menses invicta patientia. P. Em mimi es I 6. Septima Novembris P. Emmanuel Mansus Avillariensis. Eborae M oi . Philosophiam, moralem Seientiam, & Theologiam edocuit, hanc & Con- imbricae usque ad primariam cathedram. Nunquam adduci potuit, ut susciperet curas gubernandi Collegia. Animus illi Sincerus, ac fastidiens omnem dolum. Paupertatem resigioliun tulit in oculorum pupillis. Sibi persuaserat, optimo Religioso solum omne patriam esse; propterea hic, aut illic potius vitam ducere non curavit. Exutus affectu carnis & sanguinis, aiebat: timore sibi se dormire in cissanguineorum domibus. Vita P. Emmanuelis citcumfertur impressa. P Dominiora i . Eborae 24. Aprilis P. Dominicus Femandius Portalegrensis Rexit Elvense, Farense, & Eborense Collegium. A regenda domo Prosessa Ulys-sponensi se excusavit. Cum jussus est gubernare Conimbricense Collegiam, tanto eum onere mors liberavit. Post Theologiae studia Malagoniam missus est. Magnis ille, & insanis agitatus procellis: vix fuit portus in Algarbiis, in quem tempestates non conjecerint. Compulsus denique repetere Ulyssipo-
468쪽
nem Sed iterum, obedientia imperante, suseipiens idem iter, brevi, & fausta
navigatione superavit mare Inter Lusitaniam, & Africam. I 8. Eloquentia sua mirum animos perculit. Rerum divinarum contemia plationi erat deditissimus. A quo laesus est, hunc prosequebatur singularibus benevolentiae signis. Nunquam apud Majores questus de subdito, per quem offensus suisset. Plures in Societate conservavit hujusmodi utili silentio. Emorbo nondum bene convaluerat, cum est ingressiis S. Patris exercitia. Secessit in habitationem tironum, elegitque cubiculum, ubi quondam hospes fuerat S. Franciscus Borgia. Per eos dies semel tantum reficiebat cibis corpus, idque peregit nocte, utens victu carteris pro caena poni solito. Matutinas horas inislumpserat orans ante Eucharistiam. Ita se comparavit ad migrandum de vivis. Illius vitam pmclarissimis ornatam exemplis jam vulgavit typographia.
TAndem mense Junio finitum est permolestum de quindenniis ilitigium. Termi nitCrescebat indies Provinciae, di missionum damnum irreparabile non ' μ' admissis tironibus, quorum ingressus cessaverat ab anno I ia. Cum,' n5sset Serenissimus Rex communem jacturam, per suum Romae Legatum Marchionem Fontensem, nunc Abrantiensem, curavit negotium concludi. Adsunt Roma litterae, quibus Pontifex tirones admitti concedebat, negotio in hune modum composito, ut singulis quindecim annis Collegia pro controversis Ecclesiis Apostolicae Camerae persolverent cruciatorum quinque millia. Pro Ecclesiis monasterii Pedrosi, & S. Joannis a longis vallibus, de quibus non fuerat controversa, solveret Commbricense Collegium, quod solebant ante motam hiema
suborta est , Ecclesiae spectantes ad patronatum regium manebant sub eadem poena, una cum aliis. Multum negotii nobis hujusmodi exhibuit nodus, & mora. Res commissa est Senatorum tonsilio. Censuerunt viri juris peritissimi, non admittendam eo modo compositionem. Declarandum prius has & illas Ecclesias pertinentes ad Regis patronatum non subesse oneri pecuniae solvendae.
vocant, Status ἔ in eam ivere sententiam, pietate eorum mentes gubemante, ut quaecunque incommoda censerent postponi debere Societatis bono, quod esset eonjumstum cum bono communi. Curandum unice de tollendo obice, qui tendebat in Societatis extinctionem I alias rationes contemnendas. Scire Lusitaniam, quam utilis sit Societas juventutis educationi, & animarum bono: tum intra Lusitaniae fines, tum extra in transmarinis regionibus, in quibus majori ex pane per Societatem stat, & extenditur ditio Regis Lusitani. Multus suit in cumulandis rationibus, quae favebant, Eminentissimus Cardinasis Acunea Generalis Inquisitor, Excellentissimi senes Marchio Minensis, & Comes Castet meliorensis, aliique heroes, nationis calumnae, sunt amplexi faventem sententiam,& honorificentissimis elogiis Societatem nostram exornarunt. Quisque est visus non nostrain causam, sed suam agere. His adhaesit Rex Seremnimus.
vincialem, a se tolli prohibitionem, qua vetuerar, ne Societas quindennii solveret pecunias; id se facere, ut Nuntius tollat impedimentum admittendi tirones. Eodem mane, quo litterae sunt allatae, Regina venit in templum domus Professae ad offerendum S. Xaverto Infantem Carolum, qui natus fuerat calendis Maji. Pomeridianis horis Provincialis, & graviores Pames convenerunt Reges, ha-- 'M huereque gratias quam maximas pro singularibus in hanc minimam Societatem veneficiis.
469쪽
Nuneupant vota scho . lastici nostri. Beatus decla Rex Meedit
. Injunxit Provincialis in actionem gratiarum singulis sacerdotibus unum sacrum, sociis aliis coronam Virginis. Jussit praeterea, ut Iuniores, qui post
biennium non emiserant religionis vota, ea cuncti tum Eborae, tum Conimbricae nuncuparent B. Moysii Gonragae festo die. Id secere praeter Coadjutores novem supra triginta scholastici. Nee ex tanto numero, praeter unum, defecit alius a Societate. Hactenus huic parem Provincia tempestatem non tulit. 6. Venerabilis P. Joannes Franciscus Regis, natione Gallus, heros prae- M.ta ..a. clarisiimae sanctimoniae, a . Maji inter Beatos adscribitur. Magni plausus per Iori. Fiane . Omnia Collegia sunt habiti. Ulystipone mense Augusto pompa prorsus regiasius Regis. hujusmodi selemnitas concelebratur in Domo Prosessa. Suis aulaeis pretiosissimis jussit Rex nostrum vestiri templum. Ipse triduo, quo solemnitas durabat, non solum intersuit in templo nostro mane, ac vespere, sed etiam dignatus est domi nostrae prandium lumere : illi pro caenaculo fuit amplum conclave aedifica. tum a Sodalitio Virginis bonae mortis super apodyterium sacrum. 7. Nusquam solemnitas excessit pompam Eborensis Collegit. Praeter triduum habita supplicatio, sive sacra processio multimodis distincta ferculis ornatissimis. Quidquid pretiosum in urbe erat, vel in templi ornatu, vel in pro cessione visum. Additus porro plausus Academicus, sive tragicomaedia de B. Joanne, quae ob divertas rationes in tequentem annum dilata : Author fuit P. Antonius Almeida. Commbricae puer duodecim annorum , qui a tribus annis syderatione visum perdiderat, orans in templo nostro prima die solemnitatis B. Joannis Francisei visum recuperavit.
g. Sub finem Octobris Rex Villavisse sam contendit ad colendam B.Virginem a Conceptione Regni tutelarem Patronam. Iter fecit Ebora. Postrema die mensiis pomeridiano tempore urbem ingressus in palatio Archiepiscopi hospitatur. Eodem vespere adivit nostrum Collegium ; dicens, per summam benevolentiam , esse primum, quod invisebat, cum apud se Societas habuisset semper locum primum. Sequenti die Doctores, ac Magistri cum sui gradus orn mentis, & omnes Academiae scholastici longo, di bene ordinato agmine processere ad palatium. Magna voluptate inspexit Rex pompam Academicam, excepitque illos summa benevolentia, ac regiae manus osculum praebuit. Postmeridiem villam Collegii suburbanam adierat. Cum significasset se per Eboram rediturum, paravit Academia Doctorem laurea insigniendum, ac tragico maediam in theatro exhibendam ἔ verum urgente ratione compulsus, Om I re
licta ambage, recta proficisci Ulysii ponem, Eboram non attigit. s. Serenissima Regina denuo post amotionem a lacte Josephi Principis Regni haeredis in templo domus nostrae Prosessae sistit eum DEO, ac divo Xa- verio. Nolebat enim ullam prolem suam adolescere nisi sub patrocinio magni
Xaverit, quem suis rebus elegerat singularem Patronum. Patriareharus Io. Hoc an O Pati iarchatus Ulyssponensiis erigitur die natalis Domini. Uirgire ' Cum enim Rex instanter peteret, annuit Pontifex, inque duas divisa est Dicece-
sis Ulyssiponensis: urbs ipsa duplici donata nomine. Quae pars nOVO Patria chae data, vocatur Occidentalis Ulyssipo; quae relicta est Arciuepiscopo, Ulyssi-po Orientalis. Patriarcha primus Thomas Almeida Avintensis Comitis filius. Inde secuta mutatio in habitu Clericorum, & alia plurima, quae persequi mitInstituti non est. II. Ad Sinam recta Macaum egregia manus est prosecta: constabat quatuordecim sacerdotibus; praeter duos Germanos reliqui fuere Lusitani. Praeerat P. Felix Josephus Peretra, qui venerat Japonensis Provinciae Procuratori Decima tertia Mariti conscendere navem ab S. Anna nuncupatam. Sequentidie egressi Tagum. Navigatio ad votum contigit. Ultima Augusti jecerunt anchoram in portu Macaensi. Res Sinentis Ecclesiae supra modum invenere turbatas propter Bullam Pontificis prohibentem ritus Sinicos.
I a. In Brasiliam nustus est Visitator P. Josephus Almeida Ubstiponensis: regebat Portuente Collegium. Cum P. N. Generalis ostendisset qualemcunque
470쪽
ennque disseultatem in ea obedientita injungenda, sertur respondisse P. Almei. da, non esse, eur sibi homini religioso molestum id iter propter DEum accideret ; cum Marchio Engei jensis Brasiliae Pro- rex, aetatis masis provectae, post . aditam Indiam ad serviendum suo Regi, non depulerit a se, sed libens susceperit iter Brasilicum, ut morem gereret Regi, & novo merito faceret illustriorem domum tham. I 3. P. Petrus Mambius Conimbrica patriam suam Hiberniam petivit. Uie saecularis fuerat odio fidei missus in carcerem. Liber vinculis navigavitia Lusitaniam, ubi se coniunxit nostrae Societati. Modo absolutis scientiatum stadiis revertitur, ut suos iuvet indigenas. 34. Per Regni dioecesses excurrere auam plurim L Per Ulysponensem Muso a. ex Domo Prosessa duo senes P. Joannes Olivetra, & P. Petrus Andrada. Ex Collegio Scalabitano PP. Dionysius de Sanctis, & Raphael Oliveira. Per Farensem dioecesim P. Josephus Carvalius cum Vincentio Seixio Latinitatis Magistro. Per Bracharensem P. Eugenius Ferretra cum alio sacerdote. Per Por- tuensem PP. Joannes Brandamus, & Franciscus Barrius. Per Eborensem Ioannes Figuetredus, & Hieronymus Madeira sacerdotes. Per Letriensem discurrere quatuor sacerdotes quadragesimae tempore, & duo pro concione dixerunt in templo maximo. as. Conimbricae die g. Aprilis primus Iapis positus pulcherrimo sacello facillum v- tironum prope cisternam. Pauci dies abierant, cum advolitans apum examen ibi consedit, ut forent hujus sacelli primordia Collegii Conimbricensis ex parte similia initiis: nam cum incepere illius excavari fundamanta, ex ipsis erupit apum examen. Interpretabantur significari examina praeconum Evangelicorum eo de Collegio in diversas orbis regiones itura. 16. Collegium Conimbricense s. Aprilis suum Rectorem amisit P. Petrum Moritur p. Quadrium domo Fayalensem. Gubernavit Collegium Michaelense, lustra vitta in Angolanum, instruxit tirones Ulyssipone. Solidae micabant in eo virtutes. Zelus observantiae vix habuit majorem: ut eam intra leges nostras conservaret, nullo hominum respectu inclinatus est Petrus Diasius Coadjutor a I. Maji Su. yesta, di, qperiorem Quin sequitur, vir pius, ac multum deditus orationi,& lectioni lacrae ,εus. doli nescius, antiquae mansuetudinis, ac bonitatis. Vigesima prima Iunii angelicus adolescens Michael Riberius Alcayniensis, Theologiae studiosus. Non uidias M. erat, quod in ejus vita, & moribus posset quis reprehendere. Plurima & secit, buum .& ante mortem tam aperte dixit, ut appareret conscius temporis, quo relictu
1 . In Domo Prosessa Ulysii ponensi I 4. Iunii vitae Curium conlammavit p. ...ua P. Emmanuel Mexta Benavillensis. Magno Societatis honore in praecipuis re. M Rgni urbibus egit concionatorem. Ad hujusmodi munus dotibus, quas illud po-icit, ornatus erat. Accedebant mores vere religioli. Cubiculi & librorum amicus, nullos cum saecularibus miscuit sermones, nisi de rebus divinis.18. Farense Collegium deflevit et 8. Octobris P. Antonium Vieiram Aris P. Antistii nyolensem, socium Provincialis: dum id Collegium lustratur, violentus moria Vin hus Antonium corripit nullis domandus remediis. Philosophiam Ulyssipone, moralem scientiam erat professus Eborae. Tirones instruxit Con imbricae. Rexit Collegia Maderense, Cetobri cense, & Scalabitanum Affabilis supra, quam dici potest, omnibus charus, citra religiosiae modestiae offensionem.
NUllae fuerunt missiones transmarinae, quibus suppetiae non venissent. In pin- .aSinam recta Macaum navigarunt P. Balthasar Miller Italus ex Provincia M- in n. Austriaca, & Franciscus Albertus Lusitanus scholasticus. Goam pro . secti P. Bernardus Garcia, & novem tirones, Lusitani omne.. solverunt II. uoiuian.