장음표시 사용
21쪽
I. - 0MΡENDIUM THEOLOGIAE Orma generali S ut cal0 in diversas species colori alius per subjectum, Sicut albed 0. Omnis ergo larma quae non potest multi. plicari per disserenitas, si non sit larma in Subjecto existens, impossibile est quod multiplicetur, sicut albed si subsisteret sine Subjecto, non SSet ni Si una tantum SSentia autem divina est ipsum SSe, cujus non e S accipere disserentias, ut Stensum est. Cum igitur ipsum SSe diurnum it qua Si larma per se subSistens, e quod Deus est suum eSSe impoSSibile est quod essentia divina sit nisi una tantum Imp0SSibile est igitur esse plure Deos.
Patet autem ulternis, qu0d imp0ssibile est ipsum Deum esso corpus, nam in omni corpore c0mp0Sitio aliqua invenitur : omne enim c0rpus est parte habens. Id igitur quod est omnino sim plex, 0rpus eSSe 0n 0 te St. Item, nullum c0rpus invenitur m0- vere nisi per hoc, quod ipSum m0Vetur, ut per omnia inducetiti apparet. Si ergo primum m0ken est omnino immobile, imp0ssi bile est ipsum eSSe corpuS.
Quod impossibile est esse formum corporis, aut virtutem
in corFore. Neque etiam est possibile ipSum S Se formam c0rporis, aut aliquam virtutem in corpore. Cum enim omne corpus mobile nu0niatur, oportet corpore moto, ea Hae Sunt in corpore moveri Saltem per acciden S. Primum autem m0vens non p0teSt nec per acciden m0 veri, cum oporteat ipsum omnino esSe imm0bile uto Sten Sum est. Impossibile est igitur, quod sit larma, vel virtus in corp0re. Item, Op0rtet omne m0vens ad hoc qu0d moveat, d0minium Super rem quae movetur, habere. Videmus enim quod quanto magi virtus movens excedit virtutem m0bilis, tanto veloci 0 est m0tus illud igitur quod est omnium moventium primum, p0rtet maxime dominari Super res m0tas 40c autem e8Se non OSSet. Si esset mobili aliquo modo alligatum, quod SSe oporteret, Si SSet larma ejus, vel virtus Oportet igitur primum movenS, neque corpuSAESSe, neque Virtutem in corpore, neque sormam in corpore.
22쪽
I0 THOMAE AQUINATIS OPUSc ULLHinc St, quod Anaxag0ras posuit intellectum immis tum ad hoc quod imperet et omnia moVeat.
Quod Deus est inlinitus secundum eSSentium.
II inc etiam considerari potest ipsum esse in sinitum, n0 privative quidem secundum quod infinitum est passi quantitatis, pr0 ut scilicet in sinitum dicitur quod est natum habere finem a tione Sui generis, sed n0 habet, sed negative pr0 ut infinitum dicitur, quod nullo m0do finitur. Nullus enim actus invenitur finiri, nisi per potentiam quae est ejus receptiva. Inveni nati enim s0rmas limitari secundum potentiam materiae. Si igitur primum
m0vens est actus absque potentiae permistione, quia n0n est sorma alicujus corp0ris, nec virtus in c0rpore, necessarium est ip8um infinitum esse. Hoc etiam ipse ordo qui in rebus invenitur, de-m0n Strata nam quanto aliqua in entibus sunt Sublimi 0ra, tanto Suo modo majora inveniuntur. Inter elem suila enim quae Sunt Superiora majora quantita live inveniuntur, Sicut etiam in simplicitate, quod e0rum generatio dem0nstrat, cum multiplicata pr0p0rti0ne igni e aere generetur, aer X aqu3, 3 qua Rutem X terra. C0rpu autem caeleste manifeste apparet istam quantitatem elementorum excedere. Oportet igitur id quod inter innia entia primum St, et e non potest esse aliud prius, infinitae quantitatis Suo m0d existere. Nec mirum si id qu0d est implex, et c0rp0rea quantitate caret, infinitum ponatur, et sua immensitate omnem corpori quantitatem excedere, cum intellectus noster qui Stincorp0reus et simplex omnium corporum quantitatem vi Suae c0gnitionis excedat, et omnia circumplectatur. Mult igitur magis id quod est omnium primum, Sua immensitate univerSa excedit, omnia c0mplecten S.
Quod Deus est infinit virtutis.
Hinc etiam apparet Deum infinitae virtutis esse Virtus enimeonSequitur Ssentiam rei. Nam unumqu0dque Secundum m0dum qii 0 St, agere p0lest. Si igitur Deus secundum essentiam infinitus est, oportet quod ejus virtus sit in sinita. Hoc etiam apparet,
si quis rerum ordinem diligenter inspiciat. Nam unumquodque
23쪽
I. - OMPENDIUM THEOLOGIAE 11 qud est in p0tentia, secundum hoc habet virtutem receptivam et pasSivam, Secundum vero quod actu est, habet virtutem acti vana. Qito igitur est in p0tentia lanium, scilicet materia lima, habet virtutem infinitam ad recipiendum, nihil de virtute activa participans et supra ipsam quanto aliquid formalius St, tanto id abundat in virtute agendi Propter quod ignis inter omnia elementa est maxime activus, Deus igitur qui est actus purus, nihil potentialitatis permistum habens, in infinitum abundat in virtute
Quod si=nitum in Deo non importat imperfectionem.
Quamvis autem infinitum qu0d in quantitatibus invenimuS, imperfectum sit, tamen quod Deus infinitus dicitur, Summam persectionem in ipso demonstrat. Infinitum enim quod est in quantitatibus, ad materiam pertinet prout sine privatur. Impersectio autem accidit rei secundum quod materia sub privati0ne invenitur, persectio autem omnis ex forma est. Cum igitur Deus ex h0c infinitus sit, quod tantum larma, vel actus St, nullam materiae, vel potentialitatis permistionem habens, sua infinitas ad summam persection0m ipsius partinet. Hoc etiam ex rebus aliis considerari potest: nam licet in uno et eodem, quod de imperfecto ad perfectum perducitur, prius sit aliquid imperfectum quam perse lum, Sicut prius eS puer quam vir, tamen oportet qu0d omne imperfectum a perfecto trahat originem. Non enim oritur puerni Si ex viro, nec semen nisi ex animali, vel planta. Illud igitur quod est naturaliter omnibus prius, omnia movens, oportet omni
Quod in Deo est omnimoda perfectio, quineS in
Unde etiam apparet quod omnes persectiones in quibuScumque rebus inventaS, nec Si originaliter et superabundanter in Deo esse. Nam omne qu0d movet aliquid ad perfecti0nem, prius habet in se persecti0nem ad quam movet, Sicut magister prius habet in se doctrinam quam aliis tradit. Cum igitur Deus Sit primum m0vens, et omnia alia immoveat in sua persectiones, necesse Stommes persecti0nes rerum in ipso praeexistere superabundanter.
24쪽
I S. THOMAE AQUINATIS OPUSCULA Item, omne quod habet aliquam persectionem, Si alia perfectio ei desit, est limitatum sub aliquo genere, vel Specie. Nam perlarmam quae est persecti rei, quaelibet re in genere, vel specie collocatur. Quod autem est Sub Specie, etiam genere constitutum,n0n poteSt esse in similae essentiae mam oportet qu0d ultima diss0rentia per quam in specie ponitur, terminet ejus essentiam unde et ratio speciem noti sicans, diffiniti0, vel smis dicitur. Si ergo divina essentia infinita est, imp0ssibile est quod alicujus tantum generis, vel speciei persecti0nem habeat, et aliis privetur, sed 0portet quod omnium generum, vel Specierum persectiones in ipso
Quod in Deo omnes perfectione Sunt unum Secundum rem.
Si autem c0lligamus ea quae Superius dicta sunt, manifestum est quod omnes persectiones in De sunt unum Secundum rem. Ostonsum est enim Supra Deum Simplicem esse, ubi autem est simplicitas, diversitas eorum quae insunt 8Se 0 p0test. Si ergo in Deo sun omnium persecti0nes, impossibilo est qu0 sint diversae in ipso relinquitur ergo quod omnes sint unum in eo. Η0c autem manifestum sit consideranti in virtutibus c0gn0sciti vis nam Super i 0 vi Secundum unum et idim est c0gn0Scitiva mnium quae ab inserioribus viribus Secundum diversa c0gnoScuntur, omnia enim quae visus, auditus et caeteri Sensus percipiunt, intellectus una et simplici virtute dijudicat simile etiam apparet in scientiis. Nam cum inferiores scientiae Secundum diversa genera rerum circa quae VerSantur, eorum intenti multiplicetur, una tamen scientia est in eis superi0 ad omnia Se habens, quae phil030phia prima dicitur. Apparet etiam idem in potestatibus, nam in regia p0teState, cum Sit una, includuntur Omnes poteStates quae per diversa ossicia sub domini regni distribuuntur. Sic igitur et persecti0nes quae in inserioribus rebus Secundum diversitatem rerum multiplicantur, op0rtet quod in ipso rerum vertice, Scilicet Deo, uniantur.
Quod in Deo nullain accidens inpenitur.
Inde etiam apparet, quod in Deo nullum accidens esse poteSt. Si enim in eo omnes persectiones Sunt unum, ad persectionem
25쪽
I. AEOMPENDIUM THEOLOGIAE 3 autem pertinet e SSe, 08Se, agere, et Omnia liiijusmodi, necesse est omnia in eo idem esse qu0d ejus essentia. Nullum igitur eo rum in eo est accidens. Item impossibile est infinitum es ge str-
secli 0 ne, cujus persecti0ni aliquid adjici 0 ipsi. Si autem aliquid
est cujus aliqua persectio sit accidens, cum omne accidens superaddatur essentiae, oportet qu0d ejus essentiae aliqua persectio adjici possit. 0 igitur invenitur in ejus essentia persectio insi- nila. Ostensum est autem Deum Secundum suam essentiam insi- nil de persectionis esse. Nulla igitur in eo sti sectio accidentalis esse p0test, sed quicquid in eo est Subtantia ejus est. Η0 etiam saeti est concludere ex summa simplicitate illius, et ex h0 quod est elu purus, et ex h0c qu0d S primum in entibus. Est enim aliquis compositionis modus accidentis ad subjectum. Id otiam quod subjectum St, 0 p0teSt 8Se actus purus, cum accidens sit quaedam forma, vel actus Subjecti. Semper etiam quod est per se, priu est eo quod Si per accidens. Ex quibuS Omnibus secundum supradicta haberi potest, quod in Deo nihil est qu0d secundum accidens dicatur.
Quod uuitrido rationis nominet sum dicuntur de Deo, non repugnat Simplicitati ejus.
Per hoc autem apparet ratio multitudinis nominum quae de Deo dicuntur, licet ipse in se sit omnimode simplex. Cum enim in tellectus noster esSentiam ejus in se ipsa capere n0 sussiciat, in ejus cognitionem congurgit ex rebus quae apud 08 Sunt, in quibus inveniuntur diveryde persectiones, quarum omnium radix et origo in Deo una est, ut ostensum St. Et quia non p0S sumus aliquid nominare, nisi secundum quod intelligimus, sunt nim nomina intellectuum signa meum n0n 08Sumus n0 minare, nisi ex persectionibus in aliis rebus inventis, quarum origo in ipso est et quia hae in rebus istis multiplices sunt, p0rtet multa nomina Deo imponere. Si autem essentiam ejus in SeipS Videremus, non requireretur nominum multitudo, sed esset simplo notio ejus, sicut est simplex essentia ejus, et hoc in die gloriae nostrae ex
pectamuR, Secundum illud Zach ultimo ou illa dixerit Dominus
26쪽
Quod ieet disersa nomina dicantur de Deo,
Ex his autem tria possumus con Siderare, quorum primum St, quod diversa nomina, licet idem in Deo secundum rem significent, non tamst sunt Synonyma. Ad h0 enim quod nomina aliqua in syn0nyma, oportet quod significent eamdem rem, et eamdem intellectus conceptionem repraesentent. Ubi vero Signi si catur eadem res Secundum diversas rationes, id est, apprehensiones quas habet intellectus de re illa, non sunt n0mina Sy-n0nyma, quia n0n Si penitus Significati eadem, cum nomina immediate significent conceptus intellectus, quae sunt rerum simi, litudines. Et id00, cum diversa nomina dicta de Deo, signissicent diversas conceptiones, quas intellectus noster habet de ipso, n0n sunt synonyma, licet omnino eamdem rem significent.
Quod perii nitionem ipsorum nominum, non poteStdi uiri id quod est in Deo.
Ssteundum est, quod cum intellectus noster secundum nullam earum conceptionum, quas n0mina dicta de Deo significant, divinam essentiam persecte capiat, impossibile est qu0 pq dissi nitiones horum nominum distiniatur id quod est in Deo, sicut quod diffinitio sapi sentiae sit diffinitio potentiae divinae, et similiter in aliis qu0d alio modo etiam est manifestum. Omnis enim diffinitio ex genere et disserentiis constat : id etiam qu0 proprie dii sinitur, Species est ostensum est autem quod divina SSentia non Oncluditur sub aliquo genere, nec sub aliqua specie, unde non potest ejus esse aliqua dis finitio.
Quod nomina de Deo et aliis non omnino lintroceneo equicoce dicuntur.
Tertium est, quod nomina de Deo et aliis rebus dicta non omnino uni voce, nec Omnino aequivoce dicuntur. Uni voce namque dici n0 p0ssunt, cum dissinitio ejus quod de creatura dicitur, non
27쪽
sit diffinitio ejus qu0d dicitur de Deo. Oportet autem uni voce
dictorii in eamdem lis sinitionem esse, similiter autem nec omnino aequivoce. In his enim quae sunt a caS aequivoca, idem nomen imponitur uni rei, nullo habito respectu ad rem aliam, unde per unum n0n 0test rati0cinari de ali 0. Haec autem n imina quae dicuntur de Deo, et de aliis rebus, attribuuntur Deo secundum aliquom ordinem quem habet ad istas res, in quibus intellectus significata eorum considerat, unde et per alias res ratiocinari do De p0ssumus. Non igitur omnino aequivoce dicuntur ista de Deo, et de aliis rebus, Sicut ea quae Sunt a casu aequivoca. Dicuntur igitur secundum analogiam id est secundum pr0p0rtionem ad unum. Ex eo enim qu0d alias res c0mparamus ad Deum sicut ad suam primam originem, hujusm0di n0mina, quae significant perfectiones aliarum rerum, Deo attribuimus. Ex quo patet quod, licet quantum ad nominis impositionem hujusmodi n0mina per prius de creaturis dicantur, e qu0d ex creaturis intellectus n0mina imponens ascendit in Deum, tamen, secundum rem significatam per nomen, per prius dicuntur de Deo, a quo pefectiones descendunt in alias reS.
Quod oportet Deum esse intelligentem.
Ulterius autem ostendendum est quod Deus est intelligens. Ostensum est enim qu0d in ipso prae existunt omnes persectioneSquorumlibet entium superabundanter. Inter omnes autem persectiones entium, ipsum intelligere praecellere videtur, cum re intellectuales sint omnibus aliis potiores igitur, oportet Deum SSe intelligentem. Item Stengum S supra, quod Deus est actus purus ab8que potentialitatis permistione, materia autem est ensin p0tentia. Op0rtet igitur Deum esse omnino immunem a materi : immunitas autem a materia est causa intellectuali latis, cujus signum est quod formae materiales efficiuntur intelligibiles actu, per hoc quod abstrahuntur a materia, et a materialibus conditionibus est igitii Deus intelligens. Item ostensum est Deum Sse primum movens, h0c autem videtur esse proprium intellectus, nam intellectus omnibus aliis videtur uti quasi instrumentis adm0tum unde et h0m suo intellectu utitur quasi instrumentis et
animalibus, et plantis, et rebus inanimatis oportet igitur Deum, qui est primum m0vens, SSe intelligentem.
28쪽
Quod in Deo non est intellectio, est tentia nec habitu,
Cum autem in Deo non sit aliquid in potentia, Sed in actu tantum, ut Sten Sum St, p0rtet qu0d Deus n0n it intelligens nequo in p0tentia, neque in habitu, sed actu tantum. Ex quo patet, quod nullam in intelligendo patitur successi0nem. Cum enim aliquis intellectus successive multa intelligit, p0rtet quod, dum unum intelligit actu, alterum intelligat in potentia. Inter ea enim quae simul sunt, non est aliqua Successi0. Si igitur Deus nihil intelligit in potentia, absque omni Succe8Sione est ejus intelligontia Undo sequitur, qu0 0mnia quaestumque intelligit, Simul intelligat, otiterum, quod nihil de novo intelligat. Intellectus enim de novo aliquid intelligens, prius sui intelligens in potentia. Indo etiam op0rtet, quod intellectus ejuS 0 di Scursive intelligat, ut ex uno in c0gniti0nem alterius deveniat, Sicut intellectus noster rati0cinando patitur. Discursus enim talis in intellectu est, dum ex noto pervenimus in c0gnitionem ign0ti, Vel ejus qu0 prius actu n0nconsiderabamus, quae in intellectu divino accidere n0n possunt.
Quod Deus non intelligit per alium peciem, quam
per essentiam lium. patet etiam ex praedictis, qu0 Deus n0n intelligit 0r aliam spectum quam per eSSentiam suam. Omnis erit intellectus intelligens per speciem aliam a Se comparatur ad illam speciem intelligibilem sicut potentia ad actum, cum species intelligibilis sit persectio ejus faciens ipsum intelligentem actu. Si igitur in Deo nihil est in potentia, sed est actus purus, portet quod non per aliam speciem, sed per essentiam suam intelligat et inde sequi tur, quod directe et principaliter seipsum intelligat. Essentia enim rei n0n ducit proprie et directe in cognitionem alicujus, nisi ejus cujus, est essentia iam per dissi niti0nem hominis proprie cognoscitur h0mo, et per diffinitionem equi, equus. Si igitur Deus est per SSentiam suam intelligens, oportet quod id quod est intellectum ab eo directe et principaliter, sit ipse Deus. Et cum ipse sit Sua essentia, Sequitur quod in eo intelligens, et quo intelligit, et intellectum sint omnino idem.
29쪽
Quod Deus est suum intelligere.
Oportet etiam qu0d ipse Deus sit suum intelligere. Cum enim intellig0re sit actus Secundu S ut 0n Siderare primus enim actus est intello eius, vel scientia omnis intellectus, qui non est suum intelligere, 0mparatur ad Suum intelligere sicut potentia adactum. Nam Semper in ordine potentiarum et actuum qu0d est prius est p0tentiale re Spectu Sequentis et ultimum est c0mpletivum, loquendo in uia et e0dem, licet in diversi Sit e converso, nam movens et gen c0mparatur ad motum et actum, sicut agens ad putentiam. In Deo autem cum Sit actus purus, n0 est aliquidqu0 comparetur ad alterum Sicut potentia ad actum. Op0rtet ergo quod ipse Deus sit suum intelligere. Item, quodamm0do comparatur intellectus ad intelligere, sicut esSentia ad esse : sed Deus os intelligens per SSentiam, SSentia autem Sua est suum esse, ergo ejus intellectu e St Suum intelligere, et sic per h0cqu0d est intelligens, nulla c0mp0Siti in eo p0nitur, cum in eo non sint aliud intellectus, intelligere, et species intelligibilis. Et haec n0 sunt aliquid quam ejus essentia.
Quod oportet Deum eSSe olentem.
vlterius autem manifestum est, qu0 neceSSe Si Deum Sssv0lentem. Ipge enim Seipsum intelligit, qui est bonum persectum, ut ex dictis patet. Bonum autem intellectum ex necessitate diligitur 40 autem sit per v0luntatem, necesse est igitur Deum V0lentem SSe. Item, StenSum Si Supra quod Deus est primum m0vens intellectus autem n0n utique m0vet ni Si mediante appetitu appetitus autem sequens intellectum, Si voluntas op0rtetigitur Deum eSSe Volentem.
Quod ipsam Dei oluntatem oportet nihil aliud esse quam Uufintellectum.
Patet autem qu0d oportet ipsam Dei voluntatem nihil aliud esse quam ejus intellectum. 0num enim intellectum, cum sit
30쪽
18 THOMAE AQUINATIS OPUScULA objectum voluntatis, movet voluntatem, et Si actus persectio dux in Deo autem n0 disser movens et m0tum, actus et p0ten tia, persectio et persectibile, ut ex superioribus patet oportetigitur voluntatem divinam esse ipsum bonum intellectum ridem autem est intellectus divinus et essentia divina, voluntas igitur Dei non est aliud quam intellectus divinus et essentia eius. Item, inter alias persectiones rerum praecipue sunt intellectu et v 0luntaS, cuju Signum St, quod inveniuntur in rebus nobili 0ribus: persecti0nes autem omnium rerum sunt in Deo unum, qu0d 08ι uS SSentia, ut supra ostensum est, intellectus igitur et v 0luntas in Deo sunt idem quod ejus esSentia.
Quod soluntas Dei est ipsum e tu telle.
1 linc etiam patet quod voluntas divina est ipsum pilo Dei. OS- tensum est enim quod voluntas in Deo est idem quod b0num volitum ab ipso hoc autem esse non p0880t, nisi velle esset idem quod voluntas, cum velle insit voluntati ex volitori est igitur Dei V0luntas Suum velle. Item, v 0luntas Dei idem est quod ejus intellectus et ejus essentia : intellectus autem Dei est suum intelligere, ut essentia eS Suum SSe ergo portet qu0d voluntas sit suum
velle. Et sic patet qu0d 0luntas Dei Simplicitati non repugnat.
unod omnia 3upradicta uno side articulo comprehenduntur.
Ex his autem 0mnibus quae praedicta Sunt, c0lligere OSSumu8. qu0 Deus est unus, simplex, persectus, infinitus, intelligens et volens. Quae quidem omnia in Symbolo fidei brevi articulo com-
comprehenduntur, cum n0s profitemur credere in Deum unum, omnipotentem. Cum enim h0c nomen Deu S, a nomine graec qu0d
dicitur theos dictum videatur, qu0d quidem a στ ασθαι dicitur, qu0d est vivere, se c0nsiderare, in ips Dei nomine patet, quod Si intelligens, et per congequens volens. In hoc autem quod die j-mus eum unum excluditur et de0rum pluralita 3 et omnis com-p0Siti : 0 enim est simplieiter unum, nisi quod St imploX. Per h0e autem quod dicimus, omnipotent sem, ostenditur quod itin sinitae virtutis, cui nihil subtrahi possit, in qu includitur qu0d