장음표시 사용
31쪽
I. - OMPENDIUM THEOLooi Issit et infinitus, et perfectus: nam virtus rei persectionem Ssentiae ejus con Sequitur.
Quod heto omnia a Philosophis po3ita lint.
Haec autem quae in superioribus de Deo tradita Sunt a pluribusqii idem gentilium phiἰ0S0phis subtiliter c0nsiderata Sunt, quamvis nonnulli 0rum circa praedicta erraverint. Et qui in iis verum dixerunt, p0st longam et laboriosam inquisiti0n0m ad veritatem piaedictam vix pervenire potuerunt. Sunt autem o alia nobis de Deo ira dila in doctrina christianae religionis, ad quam perveni ron0n potuerunt, circa quae secundum christianam fidem ultra humanum sensum instruimur. Est autem hoc, quod cum sit Deus unus et Simplex, ut ostensum est, est tamen Deus Pater, et Deus Filius et Deus Spiritus Sanctus, et ii tr0s non tres Dii S0d unus Deus est quod quidem quantum p 03Sibile nobis est, considerare intendimuS.
Qualiter ponatur Verbum in divinis.
Accipiendum autem est ex his qu: Supra dicta Sunt, qu0d Deus seipsum intelligit et diligit. Item quod int diliger in ipso et vellenuia Sit aliud quam ejus esse. Quia vero Deus Se ipsum intelligit, omne autem intellectum in intelligente est, oportet Deum in Seipso esse, sicut intellectum in intelligente. Intellectum autem prout e S in intelligente, est verbum quoddam intellectu8. Hoc senim exteriori verbo significamus, quod interius in intellectu c0mprehendimus. Sunt enim, secundum Phil0S0phum, v0ge Signa intellectuti m. Oportet igitur in Deo p0nere Verbum ipsius.
Quod Verbum in divinis conceptio dicitur.
Id autem quod intes lectu continetur, ut interius verbum, ex communi usu loquendi conceptio intellectus dicitur. Nam corporaliter aliquid concipi dicitur, quod in utero animalis viventis vivi sic virtute larmatur mare agente, et Demina patiente, in qua
sit c0nceptio, ita quod ip3umcdnceptum pertinet ad naturam
32쪽
20 s. THOMAE AQUINATIS OPUScuLAutriusque, quasi secundum speciem conforme. Quod autem intellectus comprehendit, in intellectu formatur, intelligibili quasi agente, et intellectu quasi patiente. Et ipsum quod intellectu comprehenditur, intra intellectum exi Sten consorme est, et intelligibili moventi, cujus quaedam similitudo est, et intellectui quasi patienti, secundum quod esse intelligibile habet. Unde id quod intellectu comprehenditur, non immerito concepti intellectus
Quomodo Verbum comparatur ad Patrem.
In hoc autem consideranda est disserentia. Nam cum id quod in intellectu concipitur, sit similitudo rei tutellectae, ejus speciem repraeSentans, quaedam pr0le ipsius 88 videtur. Quando igitur intellectus intelligit aliud a se res intellecta est sicut pater verbi in intellectu conceptici ipse autem intellectus magis gerit similitudinem matris, cujus est ut in ea fiat conceptio. Quando intellectus intelligit seipsum, verbum conceptum comparatur ad intelligentem sicut proles ad patrem. Cum igitur de verbo loquamur secundum quod Deus seipsum intelligit, oportet quod ipsum Verbum comparetur ad Deum, cujus est Verbum, sicut Filius ad
Quomodo intelligitur generatio in divinis.
Hinc est quod in regula catholicae fidei, Patrem et Filium in divinis confiteri docemur, cum dicitur credo in Deum Patrem, et Filium ejus Et ne aliquis audiens n0men Patris et Filii, carnalem generationem suspicaretur, secundum quam apud n0s Pater dicitur et Filius Ioannes Evangelista cui revelata Sunt Secreta coelestia, loco Filii ponit Verbum, ut generationem intelligibilem
Quod Verbum quod est Filius, idem esse habet cum Deo
Patre, et eamdem GSentium. Considerandum est autem quod cum in nobis sit aliud esso naturale et intelligoro, oportet quod verbum in nostro intellectu
33쪽
I. - OMPENDIUM IBE0Loo1 21 conceptum, quod habet esse intelligibile tantum, alterius naturae sit quam intellectus noster, qui habet esse naturale. In Deo autem idem est esse et intelligere. Verbum igitur Dei quod est in Deo, cujus verbum est secundum esse intelligibile, idem esse habet cum Deo, cujus est Verbum. Et per h0 oportet quod sit ejusdem essentiae et naturae cum ipso, et qu0d omnia quaecumque de Deo dicuntur, Verbo Dei conveniant.
Quod eatholica Fides haec docet.
Et inde est quod in regula catholicae fidei docemur confiteri Filium consubstantialem Patri, per quod duo excluduntur. Primo quidem ut non intelligatur Pater et Filius secundum carnalem generationem, quae sit per aliquam decisionem substantiae Filii a Patre, ut sic p0rteat Filium n0 esse Patri consubstantialem. Secundo ut etiam n0 intelligamus Patrem et Filium secundum generationem intelligibilem, prout verbum in mente n0Stra concipitur, quasi accidentaliter superveniens intellectui, et non de ejus essentia exiSten8.
Qtod in disinis non est diserentia Verbi a Patre ecundum
te v3, et Ueciem, et elisuturam.
Ε0rum autem quae in essentia non disserunt, impossibile est esse disserentiam Secundum Speciem, tempus, et naturam. Quia ergo Verbum est c0nsubstantiale, neceSS est quod secundum nihil dictorum a Patre disserat. Et quidem secundum tempus disserre n0 p0test cum enim h0 Verbum in Deo ponatur per hoc,
quod Deus seipsum intelligit sui Verbum intelligibile concipiendo, oportet quod si aliquando Dei Verbum non suit, quod tunc Deus
seipsum non intellexit. Semper autem quando Deus fuit, se intellexit, quia ejus intelligere ejus est esse, Semper ergo et Verbum ejus sui Det ideo in regula catholicae fidei dicimus ae Patre natum ante omnia inerua Secundum Speciem etiam est impossibilo Verbum Dei a Deo quasi minoratum disserre, cum Deus seipsum non minus intelligat quam Sit Verbum autem persectam
speciem habet, quia id cujus est Verbum, perfecte intelligitur. Oportet igitur Dei Verbum omnino perfectum Secundum speciem
34쪽
22 THOMAE AQUINATIS OPUScULA divinitatis esse. Inveni intur autem quaedam quae ex aliis procedunt, perlaetam e0rum speciem n0 c0nSequi, ex quibus procedunt. Uno modo, sicut in generationibus aequiv0cis A sole enim n0 generatur Sol, Sed quoddam animal ut ergo talis impersectio generatione divina excludatur, c0nsitemur natum Deum de Deo. Alio modo, qu0d procedit ex aliquo dissert ab eo propter defectum puritatis dum scilicet ab eo quod est in se simplex et purum per applieali 0nem ad extraneam materiam aliquid producitur, a primaspicie deficiens sic L ex domo quae est in mente artificis, sit in materia, et a lumine recepto in corpore terminato, Sit 0lor, tox igne adjuncto aliis elementis, sit mistum, et ex radi per opp0sili 0nem c0rporis opaci sit umbra. Ut hoc ergo a divina generatione excludatur, additur : lumen de lumine Tertio modo, qu0dex aliquo procedit, non c0nSequitur Speciem ejus propter desectum veritalis, quia scilicet 0n vere recipit ejus naturam, sed si iamdam ejus similitudinem tantum, sicut imago in specul0, vel pictura, vel sculptura, aut etiam similitudo rei in intellectu, vel sensu. Non enim imago hominis dicitur verus homo sed similitudo : nec lapis est in anima ut dicit Philosophus, sed species lapidis ut igitur haec a divina goneratione excludantur, additur: Deum verum de Deo vero Secundum naturam etiam imp0ssibileost Verbum a sto disserre, cum h0 Sit De naturale, quod se ipsum intelligat. Habet enim omnis intellectus aliqua quae naturaliter intelligit, sicut intellectus nos id habet prima principia. Multo ergo magis Deus, cujus intelligere est suum SSP, Se ipsum naturaliter intelligit Verbum ergo ipsius naturaliter ex ipso est,n0 Sicut ea quae praeter naturalem originem pr0 cedunt, ut n0bis procedunt res artificiales, quas sacer dicimur : quae Vero naturaliter a nobis procedunt, dicimur generare, ut Filius. e igitur Dei Verbum non naturaliter a Deo procedere intelligatur, sed Secundum p0 testatem Suae voluntatis, additur : enitum non factum.
Quia ergo ut ex praemissis patet, omnes praedictae diVinae generationis conditiones ad hoc di tinent, qu0 Filius est Patri consubstantialis ideo post omnia subjungitur quasi Summa universorum Consubstantialem Patri.
35쪽
Quod Deus est in seipso sicut amatum in malite.
Sicut autem intelle lum est in intelligente in quantum intelligitur, ita et amatum esse debet in amante in quantum amatur. Movetur enim quodammodo amans ab amato quadam intrinseca motione. Unde cum movens contingat id quod movetur, necesse est amatum intrinSecum esse amanti Deus autem sicut intelligit Seipsum, ita necesse est quod seipsum amet. Bonum enim intellectum secundum se amabile est. Est igitur Deus in seipso tanquam amathim in amante.
Quod umor in Deo dieitur Spiritus.
Cum autem intellectum sit in intelligente, et amatum in amante, diversa ratio ejus quod est ess in aliqu0, utrobique consideranda est. Cum enim intelliger sat per assimilationem aliquam intelligentis ad id qu0d intelligitur, necesse est id quod intelligitur in intelligente esse secundum quod ejus similitudo in eo c0nsistit Amati autem sit secundum quamdam motion 2 amantis ab amat0. Amatum enim trahit ad seipgum amantem. Igitur n0n perficitur amatio in similitudine amati, sicut perficitur intelligere in similitudine intellecti, sed perficitur in attractione amantis ad ipsum amatum. Traductio autem similitudinis principalis sit per generationem univ0cam, secundum quam in rebus ViVentibus generans Pater, et genitus Filius nominatur. In eisdem etiam prima m0tio fit secundum speciem Sicut igitur in divinis m0dus ille quo Deus est in Deo, ut intellectum in intelligente exprimitur per hoe quod diei mus, Filium qui est Verbum Dei, ita modum quo Deus est in De0, sicut amatum in amante exprimimus per h0c, qu0d ponimus ibi Spiritum qui est am0 Dei: et ideo secundum regulam calli 0licae fidei credere in Spiritum jubemur.
Quod Spiritus, qui est in Deo est Sanctus.
C0nsiderandum est autem, quod cum bonum amatum habeat rationem finis, ex sine autem motus voluntarius bonus, vel malus
36쪽
24 s. THOMAE AQUINATIM OPUscULA reddatur, necesse est quod amor quo ipsum summum bonum amatur, qu0d Deus est, eminentem quamdam obtineat bonitatem, quae n0mine sanctitatis exprimitur, Sive dicatur sanctum quasi purum secundum Graecos, quia in Deo est purissima b0nitas ab omni desectu immunis sive dicatur sanctum, id est, firmum secundum Latin0s, quia in Deo est immutabilis bonitas, propter quod omnia quae ad Deum ordinantur, Sancta dicuntur, Sicut templum, et vaga templi, et omnia divino cultui mancipata. Convenienter igitur spiritus, quo nobis insinuatur am0r, qu Deus Se amat, Spiritus Sanctus n0minatur. Unde et regula cath0licaeside spiritum praedictum nominat sanctum, cum dicitur, Credo in Spiritum unctum.
Quod amor in divinis non importat accidens.
Sicut autem intelligere Dei est suum esse, ita et jus amare. Non igitur Deus amat se ipsum secundum aliquid suae essentiae superveniens, Sed Secundum suam essentiam. Cum igitur amet seipsum secundum hoc, qu0d pSe in seipso est ut amatum in amante, non Si Deus amatus in Deo amante per modum accidentalem, sicut et res amatae sunt in n0bi amantibus accidentaliter, sed Deus est in seipso ut amatum in amante substantialiter. Ipse ergo Spiritus Sanctus, uti nobis insinuatur divinus am0r, 0n est aliquid accidental in Deo, sed est res subsistens
in essentia divina, sicut Pater et Filius. Et ideo in regula cath0licae fidei ostenditur coadorandus, et simul glorificandus cum Patre et Filio.
Quod Spiritus sanetus a Patre Filioque procedit.
Est etiam considerandum qu0d ipsum intelligere ex virtute intellectiva intellectus procedit. Secundum autem quod intellectus actu intelligit, est in ipso id quod intelligitur. 0 igitur qu0d est intellectum esse in intelligente, procedit ex virtute intellectiva intellectus, et hoc est Verbum ip8ius, ut Supra dictum est. Similiter etiam id quod amatur, est in amante secundum quod amatur actu. Qu0d autem aliquid actu ametur, procedit et ex virtuto
amativa amantis, et ex b0n amabili actu intellecto. Hoc igitur
37쪽
I. AEOMPENDIUM THEOLOGIAE 25 quod est amatum esse in amante, ex duobus procedit, scilicet ex principio amativo, et ex intelligibili apprehenso, quod est Verbum conceptum de aviabili. Cum igitur in De seipsum intelligent et amante Verbum sit Filius cis autem cujus est Verbum, sit Verbi Pater, ut ex dietis patet, necesse est, qu0 Spiritu Sanctus qui pertinet ad amorem Secundum quod Deus in seipso est ut amatum in amante, ex Patre procedat et Filio : unde et in Symb0lo dicitur: ut eae Patre Filioque procedit.
Quod in dirinis Trinitas Personarem non repugnstinuitati EccleSiz.
Ex omnibus autem quae dicta sunt, c0lligi oportet quod in divinitate quemdam trinarium ponimus, qui tamen unitati et Simplicitati essentiae non repugnat. Oportet enim c0ncedi Deum SSeu existentem in sua natura, et intellectum, et amatum a seip80. Alitor autem hoc accidit in Deo et in nobis muta enim in sua natura homo substantia est, intelligere autem et amare eius non sunt ejus substantia, homo quidem secundum qu0d in natura sua c0nsideratur quaedam res SubSi Stens est Secundum autem quod est in suo intellectu, 0 est res SubSi Stens, Sed intentio quaedam rei subsistentis, et similiter secundum quod Si in seipso ut amatum in amante. Et sic ergo in homine tria quaedam considerari p0ssunt, id est, h0m in natura sua existens, et h0m in intellectu existens, et h0m in am0re existens, et tamen hi tres non sunt unum, quia intelligere ejus n0n St ejus Sse, Similiter autem et amare, et horum trium unu S0lus est re quaedam subsistens, scilicet 0m in natura sua existens. In Deo autem idem est esse, intelligere, et amare. Deus ergo in S So Suo naturali existens et Deus existens in intellectu, et Deus existens in
amore Suo unum Sunt, unu Squisque tamen eorum est Subsistens.
Et quia res subsistentes in intellectuali natura personas Latini n0 minare OnSueverunt, Graeci vero hyp0sta Ses, propter hoc in divinis Latini dicunt tres personas, Graeci ero tres hypostases Patrem, Scilicet, et Filium, et Spiritum sanetum.
38쪽
20 s. IΗ0MAE AQUINATIS OPUSCULA
Quomodo ridetur esse repugnantia Trinitatis Per3onarum in divinis.
Videtur aut0m x prpe dictis repugnantia quaedam sub0liri. Si enim in Deo ternarius aliquis ponitur, cum omnis numerus divisi0nem aliquam consequatur, op0rtebit in Deo aliquam disseren-liam p0nere, per quam tres ab invicem di Stinguantur, et ita n0 norit in Deo summa simplicitas. Nam Si in aliquo tres conveniunt, et in aliquo disserunt, necesse est ibi esse comp0Sitionem, quod
superioribus repugnat. Rur Sus Si necesSe est Sse unum 80lum Deum, ut supra Sten Sum est, nulla autem se una Oritur, vel
pr0esedit a seipsa impossibile videtur qu0 sit Deus genitus, vel Deus procedens Falso igitur ponitur in divinis n0m' Patris, set Filii, o Spiritus pr0cedentis.
Solutio rationis, et q)to in divinis non est distin otio
nis seeundum elutionem. Prinei pium autem ad diss0lvendum hane dubitationem, hinc
sumere oportet, quia Secundum diversitatem naturarum est in diversis rebus diversus modus aliquid ex alio oriendi, vel proce-dondi. In rebus enim vita carentibus, quia n0 Sunt seip8 m0- ventia, sed solum intrinsecus p0sSunt moveri, oritur unum ex altero quasi exterius alteratum et immutatum, sicut ab igno generatur ignis, et ab aere aer. In rebus Ver Viventibus, quarum proprietas est ut Seipsa m0veant, generatur aliquid in ipso generante, Sicut saetus animalium, et ructu planetarum. Est autem considerare diversum m0dum procesSionis secundum diversas vires in eis, quarum operati0nes non se extendunt nisi ad corp0ra,spcundum quod materialia sunt, sicut patet de viribus animae vegulabilis, quae sunt nutritiva, et augmentativa, et generativa et secundum h0 genus virium animae n0 procedit, nisi aliquid colporale corporaliter distinctum, et tamen aliquo modo conjunctum in viventibus ei a quo procedit. Sunt autem quaedam vireS, quarum perationes ei Si corpora n0 tranScendant, tamenso extendunt ad species corporum sine materis ' recipiendo,
39쪽
I. - OMPENDIUM THEOLOGi 27 sicut est in omnibus viribus animae sensitivae Est enim sensus suscepti Vus Specierum sine materia, ut Philosophus dicit. Hujug-m0di autem vires, licet quodamm0do immaterialiter formas rerum Suscipiant, n0 tamen eas u Scipiunt absque organo c0rporali. Si qua igitur pr0 cessio in hujusmodi viribus animae inveniatur, quod procedit non erit aliquod c0rporale, vel co ip0raliter distinctum, vel conjunctum ei a quo procedit, sed inc0rpGraliter et imma terialiter qu0damm0do, licet 0 0mnino absque adminiculo orgaui corp0ralis. Sic enim procedunt in animalibus formationes rerum imagina larum, quae quidem Sunt in imaginatione non sicut corpus in c0rpore, sed qu0dam Spirituali modo. Unde et ab Aug. imaginaria visio spiritualibus n0 minatur. Si autem secundum operationem imaginationis procedit aliquid non perm0dum corporalem, mullo sortius hoc accidet per operationem partis intellectivae, quae nec etiam in Sui operati0 ne indiget organo corp0rali, sed omnino ejus operatio immaterialis est. Procedit enim verbum Secundum operationem intellectus, ut in ipso intellectu dicentis existens, n0 quasi l0caliter in eo contentum, nec c0rp0raliter ab eo separatum, Sed in pS quidem exi Stens secundum ordinem originis Det eadem rati est de procesSione quae attenditur secundum operationem Voluntatis, prout res amata existit in amante, ut supra dictum est. Licet autem vires intellectivae et sensitivae secundum propriam rationem sint nobiliores viribus animae vegetabili g, 0 tamen in hominibus, aut in aliis animalibus secundum proces Si 0nem imaginativae partis aut sensitivae procedit aliquid subsistens in natura specie ejusdem, sed h0 30lum accidit per proce SSionem quae sit Secundum operati0nem animae vegetabilis p h0 ideo est, quia in omnibus c0mp0siti ex materia et 0rma, multiplicatio individuorum in eadem specie sit secundum materiae divisi0nem. Unde in h0minibus, et aliis animalibus, cum ex forma
et materia c0mp0 natur Secundum corp0ralem divisionem quae invenitur secundum proce SSi0nem, quae e Si Secundum operati0nem animae vegetabilis, et n0 in aliis operati0nibus animae, multiplicantur individua secundum eamdem speciem. In rebuS autem quae n0 Sunt ex materia et forma comp0silae, 0n potest inveniri nisi distinctio sor malis tantum. Sed si sorma secundum quam altenditur distinctio, sit Substantia rei op0rtet qu0d illa distinctio sit rerum subsistentium quarumdam n0n autem si sorma illa n0 sit rei subjecta. Est igitur commune in omni intellectu, ut ex dictis patet, qu0d oportet id quod in intellectu concipitur, sicut con-
40쪽
28 s. THOMAE AQUINATIS OPUScULAceptio intellectus quae est intentio intellecta distinguitur ab intelli. gente qu0damm0d procedere, in quantum intelligens est, et sua processione ab ipso quodamm0 40 distinguitur ab intellectu intelli. gente, et similiter p0rtet qu0d assecti ama uti per quam amatum est in amante, pr0cedat a V0luntate amantis in quantum est amans Sc hoc proprium habet intellectus divinus, quod cum intelligere ejus sit esse ipsius, oportet quod concepti intellectus, quae est intentio intellecta sit substantia ejus et similiter est de assectione in ipso Deo amante. Relinquitur erg0, quod intentio intellectus divini, quae est verbum ipsius, non distinguitur a producente ipsum in h0c, quod est esse Secundum SubStantiam, sed solum in hoc, quod est secundum rationem proceSSionis unius ex alio : et similiter est de assectione am0ris in Deo amante, quae ad Spiritum Sanctum pertinet. Sic igitur patet qu0d nihil prohibet Verbum Dei quod est Filius, Sse unum cum Patre secundum substantiam et tamen distinguitur ab eo secundum relationem processionis, ut dictum est. Unde et manifestum est, qu0 eadem res non Oritur, neque pr0cedit a Seipsa quia Filius secundum quod a Patre procedit, ab eo distinguitur, et eadem ratio est do Spiritu sancto comparati0ne ad Patrem et Filium.
Quod relationes, quibus Pater et Filius et Spiritus sanetus
distinguuntur, Sunt reales, et non rationis tantum.
Istae autem relationes, quibus Pater et Filius et Spiritus sanctus ab invicem distinguuntur, sunt relationes reales, et non rationis tantum. Illae enim relatione Sunt rati0ni tantum, quae n0 c0nsequuntur ad aliquid quod est in rerum natura, sed ad aliquid quod est in apprehensione tantum, sicut dextrum se sinistrum in lapido non sunt relati0nes reales, Sed rationis tantum quia non c0nsequuntur aliquam Virtutem realem in lapide existentem, sed solum acceptionem apprehendentis lapidem ut Sinistrum, quia est alicui animali ad sinistram, Sed sinistrum et dextrum in animali sunt relati0nes reales, quia con Sequuntur virtutes quasdam inde torminatis partibus animalis inventas. Cum igitur relationes praedictae, quibus Pater et Filius et Spiritus Sanctus distinguuntur, sint realiter in Deo existentes, oportet quod relati0nes praedictae sint relati0nes reales, non rationi tantum.