장음표시 사용
91쪽
tiniano iocio occulte rebus Theslatonicae nouis 1badebat,& cotractis militibus populos ad desectione sblicitabat. od postsua Collantinus pro
comperto accepit, tu ita indignatione accesus ferro sibi vindicandum putauit. Itaque Paullino, de Iuliano sulibus,& Acilio Seuero praefecto urbis,ingenti Gotthorum manu Thessalonicam missa, urbe recepit, ac Liciniit in potestatem adduxit quem,cuin fidem,ac misericordiam sua imploraret, simul l assinitatis vinculum, de sororis matrimonisi identidem ita moraret,omni indignum venia iudicauit. Itaque statim capite multatus tandem meritas suae erga Deum, hominesq; impietatis poenas persoluit. Martinianus inde, ceteriq; furoris eius loci; comprehensi ultimu pariter
suppliciti stibierunt. Itaque Conflatinus pridie Idus Februarias ad uniuerim prouinciales de Licinio ita scripsit: IJranni,*eius iudicum gestis infrinatis,nemo per calumnia id, quod ipsis omefeci euertere audeat. Inde gaudio exultans sestos dies, ludosi una cum toto populo Nicomediae pro victoria Glebrauit. Dum aute haec ab eo aguntur,episcopi, qui itineris labore sdscipere potuerunt,edicto eius accepto ad trecentos octodecim N icaeam aduolauertit.quoru plerique inebris,aut parte aliqua corporis superiore persequutione manci,ac debilitati cospiciebantur. Sylvester pontifex, cum aetate cosectus adesse no Posset presbyteros duos Vincentiu ,& Victorem misit,qui partes suas impleret'. quibus singulis loca, lautia Constantinus attribui iussit,ac persectis ludis, & ipse Ni a accessitseatq; in maxima Padi
lati j aula sellas disponi, ac certo die collocari praecepit. Undecimo Kat Iunias omnes assuerui, ac legatis Sylvestri potiscis, Eui athio Antiocheno, Alexandro Alexandrano,& Macario Hieros , lymoru episcopis praesidentibus suo quisque in loco sederut . Tum Collantinus paucis inermibus ex familia praecedetibus est ingressus,cunctis ad eius conspectu patribus eueitigio cus urgentibus, atque ipsum tanqua angelum e caelo lapsum vultu , cultuq; augustissimu intuetibus. et nutu eoru in humili, sed aurea sella in
medio aulae consedit,noua tantoru episcoporu maiestate mirabiliter captus. Quo facto Eusebius episcopus Caesariensis, ex cuius potissimu lim historia sumpsimus,assurrexit, atque ipsum breui oratione laudauit,hymnumi ad gratias pro illo Deo agendas recitauit ubi vero as dit, s1lentio
consequuto, Constantinus oculis in uniuersos coiectis in hanc lententia eiHoquutus: Voti copos mei factus ingetes Deo gratias ago, quod Ut pam tres in unu c6uocatos video. Oro porro vos, quado foeda tyrannoru dimicatio cotra Deu suscepta manu, ac sortitudine profligata est, ne patiam ni religione,ac disciplina eius iniquis hominu obtrectationibus lac ei ali. Ego enim adepta victoria cum id agerem, ut una cum ijs, qui auxiliante Deo in libertatem essent vindicati,communem animi fi uctu percipere .
92쪽
simulatque de vestra dissensione audivi, opportunu tanto malo remediuexquisivi. sine interpositione morae vos aduocaui. Quamobre quando ipsi couenistis, obsecro vos, ut omnes controuersiarii caustis amoueatis, atq; idem sentientes optatam ecclesijs concordia restituatis. His Graeco sermone interpretatis tum de ea,quae concordia distinebat, quaellione resertur. Cum aute multi episeopi loco sententiae indignas fit utimor u episcoporu criminationes deserrent,ac libellis prodedis caussas ab eo cognosti postularent,rum Constantinus libellis in sinum sine ulla lectione coniectis ita perrexit: Deus vos sacerdotes constituit, & potellate de nobis iudicandi assicit.& ideo nos recte iudicamur a vobis, vos autem nefas est ab hominibus iudicari.quare Dei solius inter vos iudicium expectate, de vestia iurgia,quaecunq; sunt,ad illud diuinu examen reservate. ego enim, si eniscopum delinquentem videre, non solii a iudicando abstinerem, sed velle etii mea contegerem,quoad siem. Quod vero inflat,propositam sanctae Trinitatis caussam,sine ulla animoru simultate transigite. Arque his dictis simul omnes delationu commentarios iussit exuri. Ita ceteris rebus omissis per dies sequentes de re proposita diligerer, & accurate ab utraque parte argumetis,auctoritatibus,& sanctam scripturam collationibus disputatu est. Quae omnia aequissimis auribus Constantinus audiuit,
quousq; re ad exitum optatu redegit. Ad extremu in una consessione omnium animi cosenserunt,Filium Deum veru de Deo vero,genitu non factum,consubstantialem patri esse. atque Fidei symbolum pluribus vel bis coplexi usque ad mentionem Spiritus sancti perduxerunt. Sabellium voto nominatim damnarunt,& Manetem, & Paulum, & Apollinare,cet rosi, qui usq; ad Arrium, Christum aut Deum tantum,aut homine tantum asseruerant,quique eundem verum Deum,& verum hominem esse negauerant. Inde Arrium presbyterum, Eusebiu Nicomediensem episcopum,Theognim Nicaenum, Marim Chalcedonium, & paucos praeterea alios, qui cu Arrio ab hac sententia discrepabant,communione remouerunt,ecclesiis spoliarunt,& libros eoru cremarunt, atque hςc decreta constati roth omni u subscriptione firmata sunt. Ceteru quod in subseribedo
accidit exertum memorabile prodidit. Epistopis duobus, antequam su scriptio celebraretur, ex rebus humanis ereptis reliqui ad sepulchrum e rum venerunt,& tabulis symboli a se coscripti allatis mortuos illos perinde ac si spiritum duxissent,auribusq; captatant, orarusivi fidem, qua una secum c5lli titillent,si acta esse rata ceserent,subscriptione sita sancirent. quado nullo iam humanitatis velo interiecto spledore Trinitatis illustrati veritasi ad liquidum explorata haberent. Haec cum illi dixissent,& obsignatas tabulas ad tumulum reliquissent, abiere, ac postridie reuersi in
93쪽
uiolato signo illarii manu siil,scriptas reperere . Quaestione de Trinitate explicita tum depascitate celebrando,nam & hoc quoque mouebatur, ellachum. atque aduersus eos,qui illud quotanis in quarta decimam diem lunae Hebraeorum more coniiciebant , decretii, sanctae Res irrectionis co- memoratione quotannis die dominico inter quarta decimam, & vicesima primam lunae diem peragendam. Tum de moribus Ecclesii aes madis
relatum .ac multi in eam sententia canones scripti. Quibus rebus X. Kal.
Iuli j perfectis, legati Sylvestra tabulas actorum omnium Romam VIII
Kal. confirmandas miserunt Constantinus aute ex auctoritate patrum ad
omnes ecesesias misit,ac sancte custodiri praecepit. nominatim autem Nicomediensibus,ne Eusebium reciperet, interdixit, illo etiam nomine sibi priuatim ostensiim, quod Licinio adueuiis se auxiliu attulis let. Couenire inde arbitratus, ut aliquam tantae gratulationis significationem publice
ederet, patres omnes conuiuio magnifico excepit, & accumbere ordine iussos omnibus comitatis,ac liberalitatis exemplis excoluit.quin etiam, mutilata in multis membra ,oculosue ciliassos videre atque ex eo constatiam,& fortitudinem eorum in pertequutione coni j ceret, labia cicatricibus eorum venerabundus admouit,ubi persuadens, sin tam se illo osculo benedictionem hausturum . Conuocatos inde alio die rogauit, vicinmuni paci, concordiaeq;lluderent,& contentionum,ac pertinaciae finem facerent,neque aut sapientia s. periores inuidia,aut inferiores despicientia premerent. verum toto pectore in communem omnium salutem incumberent,atque in primis pro seipso, atque Imperio preces cssuaderent. Atque his dictis suam quenque eorum repetere ecclesiam iusiit. Nicaea inde profectus sese Nicomediam rettulit. & , quod is annus Imperii sinesset vicesimus, ibi Vicennalia. ut in urbe Orientalis Imperis sede ingenti magnificentia, atque incredibi ii populi frequentia celebrauit. ac populis cum per agros, tum per oppida dissipatis magnam vim pecuniae ad eam recolenjam memoria dedit. Quin errani , ut Decennalibus Crispii, de Constantinum filios Caesares declarauerat, atque prouincijs Occidentalibus exornauerat, sic Uicentialibus Conflatium eade appellatione astecit atque Imperio Orientali praeposuit. Gratijs inde Deo actis de rebus a se tam bene ic prospere gestis animum ad Imperium Orientale costituendum intendit. Caeterum cu in hac costiiratione versaretur,prima illa animum cogitatio subiit,ut quod ante Maxentio stiperato Romae, atque in Italia initituerat, ide nunc quoque Licinio profligato in Oriente ad Imperiti situ adiuncto perficeret,ideli, ut ad Christiana evehenda ecclesiam primoribus in urbibus magnifica Christo fana coli rueret. praestabant aute ceteris vel ipsorum Imperatorii ibi magna partem teporis residentium
94쪽
iudicio Nicomedia, Anti bia, S Alexandria. quarum prima Atiae, secunda Orientis, tertia Aegypti caput habebatur.ὶ Hieroiblymorumtamen, quae memorabili Chri iii passione, dc admiranda res irrectione nobilitatae erant, antiquior, ac potior cura fuit. Cum enim audiret, gentilium principes sepulchrum Domini ad dclendam eius memoriam alte quondam terra obruisse, atque ibi fanum Veneris extruxit se, rem indignatus praesectis suis statim negocium dedit, vi templum illud diruerent , terramq; egererent i ac loco lepulchri detecto baliticam stri maignifici operis conderent. Erant cuin eo Helena mater, & Fausta uxor. Ex his Helena diuino spiritu tacta, ut pacata omnia sentit, Palae itinam sibi inuisendam existimauit, nimirum, ut gratias Deo de secundis filii successibus ageret, ac terram, quam C lius pedibus triuisset, oculis perlustraret, simul l, ut gentes Orientales nuper Imperio iiiij additas praesens inuiseret, quas saepe fama celebrari audisset . ac comitatu hon isto accepto illuc ire contendit. Constantinus autem his actis tempus elleratus, ut in Italiam, unde quarto ante anno Liciniani belli caussa dilaeis erat, se referret, in Illyricum se recepit , atque ibi rempublicam ordinare, ac legibus munire perrexit. siquidem XV. Kal. Octobris Naisside iudicio petitoris rescripsit, et ad uniuersos prouinciales edictum mi
sit . quod eodem die Nicomediae suit propositum in haec verba: Si quis
est cuiuscunque loci, ordinis, dignitatis, quι Iem quemcunque iudicum , Comitum, amicorum, vel Palatinorum meorum aliquid veraciter, cin manifeste probare
confidit, quod non integre, atque carie gesse videatur, intrepidus, securus accedat, interpellet me. ipsie audiam omnia, ipsi cognoscam, xy, si fuerit comprobatum , ipse me minicabo. Item aliud, quod propositum fuit Beryta l. Octobris de gladiatoribus abolendis, & ceteris cruen iis spectaculis. Haec tanta Constantini decora per tot iam annos domi, forisq; incredibili cum hominum admiratione quaesita ecce derepente insana donae ilici doloris puniendi libido corrupit. Crispuiri enim filium qui se bello Liciniano fortissime gesserat, in Italiam praecedentem verbis Faustae uxoris impulsius in oppido Istriae Pola comprehendi, & liue ferro, siue, ut quidam etiam prodiderunt, veneno perimi iussit. Sunt , qui tradant, Faustam insano adolescentis amore thccensam, cum ad stuprum pellicere callum iuuenis pectus non potuisset, sui ore percitam ipsinii ad patrem detulisse, & se ab illo solicitatam insimulasse. alij aflectati eum regni cs,mine obruisse,veritam,ne Constantinus eximia iuuenis indole captus timsum suis fili js etiam tum pueris anteponeret. Itaque Licinium etiam Caesarem occisum esse, ne quam tyranni impurissimi prolem relinqueret, quae aliquando ocium I mperi),ac pacem turbare Ecclesiae posset. Haec a
95쪽
Constatino hoc anno in Orientali Imperio gella. In Italia vero res ad . mirandae, ac portentorum similes euenere. si quidem, ut notat Cedrenus, terra vehementi adeo motu concussa eii, ut duodecim oppida in Campania procubuerint. Sol autem tanta obscuritate,Luna orbem stibeunte, infectus eii, ut stellia interdiu,perinde ac noctu,micuerint. quae siquid sorte trille Italiae portenderunt, nimirum impendentem Romana: urbi v teris dignitatis imminutionem Byzantio illi amplitudine adaequando significarunt. Romae autem Sylvester pontifex tabulis concilia Nicaeni acceptis,confestim occidentalium episcoporum concilium aduocauit,vr,
quemadmodum sciibit S. Athanasius de Iuli j pontificis concilio loques,
Nicaena decreta pro Romanae Ecclesiae auctoritate examinaret,&, si veritati Catholicae congruentia reperisset, ipse auctoritate sua interposita cofirmaret. Res autem ex Actis Concilij acta est in hunc modum. Cum episcopi ducenti septi saginta septem conueniissent, recitatis Nicqni Concilii tabulis ,rebusl,quq cotrouersia facerent,in disquisitionem adductis, Sabelltu, & Arrium,tanquam praue de Trinitate sentientes damnarunt, quaeq; de ea in Concilio Niccno decreta essent,iis standu esse collitueruli Paschatis etia obseruatione ita custodienda esse sanxerunt a luna quartadecima ad vicesimam primam, ut die Dominico eluceret. Praeterea uno nomine quidquid treceti octodecim illi patres ad robur sanctae Ecclesiae . Catholicς,& Apostolicς decreuissent, S: ipsi sua sentetia cos mariti. quicunque vero ab eoni decretis recessissensianathemate perculerunt. Quibus actis scita inde alia ad disciplina Ecclesiae pertinentia subiecerut . suere autem huiusmodiu Presbyterum Arrianum,nisi resipisi te,nemo recipiat, nisi scopus Aufide loci eum reconciliet, sacrosancto chrismate per episeopalis manus impositiones sincti Spiritusgratia,qwe ab haereticis dari non potest, confirmet. Nemo laicus clerico rei men inferre audeat. Presbyter aduersita episcopum, diaconus adiursius presbyterum, subdiaconus adite us diaconum, acolythus aduersis subdi iconum,exortam aduerpsi acolythum tector aduesu exorcistam, octianus aduersest lorem accusationem non deserat. Praesel non damnetur, usi sexaginta duobus testibis; si mus praesela nemineia lucetur. Pres, ter cardinalis non damnetur, nisi sexaginta quattuor testibus, diaconus cardinalis, nisi triginta septem, situ iaconus, acolytus, exorcista lectoris larius, nisiseptem. Testes, aut accusatores nulla sint notati infamia, Uxores,ac filios habeant, atque omnino Chrsum confiteantur. T stimonium laici aduerses clerictim nemo recipiat. Clericum nemo examinare praesemat, nisi in ecclesia. Neam clericus, aut diaconus, aut pre1byter propter quanblet causam intret m curiam, nec ante iudicem cinctum causam dicat. Sacrificium a taris nemo celebret in panno serico, aut tincto, sed in puro lineo ab episeopo consecrato. M quis in Ecclesia militare desideret, primum ostiarius eniri leuoraeinceps exorci
96쪽
sta,acolythus Obdiaconus, rustis martyrum, diaconas, presbyter, posue e episcopus esto. Misias presbyter nemo celebret,nisi in locis ab episeopo con Gratis qui fui pareticeps in possimn voluerit se sacerdony. Sylvester porro eximio pietatis studio percitus multos restituit ab episcopis communione depulsos, & a tyrannis oppidis deturbatos, & Geles ijs reddidit, in quibus suerant instituti . ac Transimarinum hominem ad clericatus gradum admitti Romae prosibuit,nisi quinque episcoporu testimonio estet probatus. Haec Romae . In Aegypto A lexander, episcopus Alexandriae, quinto,ut inquit Theodoritus, post concilium Nicaenum peractum mense vita cessit. Is cum se morti proximum cerneret, ut ecclesiae suae saluti etiam spiritu in extremo consuleret, Athanasium presbyterii suum, qui aceminὸ Arrio in concilio repugnarat, absentem, tanquam successorem sibi cooptata rus,ihi ius requisiuit. Itaque episcopi tanti viri auctoritate permoti postea Athanasium ecclesiae Alexandi inet etiam reluctantem praeposuerui. tenuit inde ecclesiam magnis certaminibus Athanasius annos quadraginta sex,auctore Socrate. siquidem Gratiano Augusto iterum,& Probo costilibus vita est functus. Quod admonendum putaui, quia per hoc temporis spatium, tanquam vindex Nicaeni concilij,multis ab Arrianis ins diis appetitus, & assiduis contentionibus cum magna Ecclesiae clade est fatigatus, ut sequens historia demonstrabit. Postero anno, qui Constantinum Augustum septimum, dc Constantium nobilissimum Caesarem
cons iles habuit, Helena Augusta Hierosolyma profecta ministris se filii
summa ope sepulchrum Domini eruere laborantibus ducem adiunxit. Fano aute Veneris disturbato,& terra, quae sepulchro stiperiecta fuerat, diligenter egesta, tum V. Nonas Maii sepulchrum cum tribus non longe iacentibus crucibus, clauist,quibus cruci assi xus Christus, & titulo, qui cruci stiperpositus fuerat,oculis se piorum obiecit. In maxima omnium gratulatione,quod tantus thesaurus tanta felicitate esset inuentus,il la subito haesitatio ingetem animis curam, ac prope moestitiam intulit, quod ex tribus crucibus,quae latronum, quaeque Christi corpus itistinuisset,incerti animo suctuanant. Nam titulus, qui omnem erroris caligine er, pere potuisset,ab ipsa,cui haeserat, cruce erat avulsiis. Aderat inter ceteros Macarius urbis episcopus idem, qui nuper in concilio fuerat. hic cuiustam astantium omnium sblicitudinem cerneret,diuino numine assiatus talem inueniendae veritatis iniit rationem . mulieremsiimmo loco
natam,quam graui diu morbo cossictatam fuisse liquebat, aduehi, ac singulis crucibus admoueri praecepit. mulier ubi Crucem Domini,quae resetio sorte sita loco erat,tetigit, repente plaudentibus omnibus s. initatem recuperauit. Inde,Vtinquit SoZomenus, S. Sulpicius, &S. Paulinus, vir
97쪽
etiam modo vita functus' aduectias, isq; .a reactu subito vitae est pristinae restitutus. Ueritate, quod satis esset,explorata, Helena Clucem Domini diuisit, ac parte una episcopo conseruanda relicta,alteram sibi s impsit. ac confestim Constantinum de re tota trusiis litteris, nunciisq; commonefecit . Is callais ex Illyrico motis mense Aprili Aquileiam processit. ubi rebuAquae necessariae videbantur,peragendis aliquot dies transegit. Inde recta Romam verius iter intendit ab uniuetia occurrente Italia magno studio, atque alacrita animorum exceptus, ut qui gloriae magnitudine supra thumanum fastigium e flete latus, uniuerso terrarum Imperio, tyrannis deletis, constituto, & antistitibus inter se reconciliatis Ecclesia ad pristinam concordiam, pacemq; redacta. Ad urbem indς progressus proximam Maxentianae victoriae laetitiam populo renouauit. Siquide uniuersi obuiam essusa ciuitate urbem de Licinio tyranno triumphans iniuit . ac mox Omnia, quae in eiusmodi gratulatione erant sese i , oblectandi populi caussa, ludos quippe, ac munera edidit. His festis addita
inde sunt Uicennalia Imperi I, quae priore alario Nicomediae, cum in ijs locis veclaretur,edita, nunc maiore pompa Romae,ut in ampliore, & iu-istiore theatro sistit celebrata. In quibus verisimile est, selemni quoque praestantis alicuius o toris oratione praesentem illius felicitatem ebus ab eo gesitis commemoratis est. laudatam. Quae dum aguntur, nuncius de sepulchro,& cruce Christi inuenta accessit,qui 5: ipsiam, S pontifice Sylvestrum, de uniueis iam piorum populum ingenti laetitia extulit. Italerectior ad magnifici templi constructionem essectus,exteplo, ut inquit Eusebius, litteras ad Macarium episcopum in haec verba dedit: Tanta Saxuatoris nostri erga nos benignitas declarata est, mi nequaquam explicari pro dignitate possit. quid enim admirabilius esse potest,quam in si nepa P is eius monumentum,quod per tot annos ipsius terrae misceribus delituerat, tum se ipsis Dei serius p
t erisse, cum illi hoste de to libertar m recuperassent uare sic fac existimes, ηὐhil nobis aeque curae e e,quam me sacer ille locus, quem Dei is su turpissima simul
chrorum mole purgati mus,praeclaro templi opere decoretur . Euare tuae erit prudentiae es Pere, it non modo San luarium templi, sed omnes etiam eius partes reliquis omnibus, quae et bique in terrissent, pulchritudine praestent. Ac ceterat si quidem rerumacibano reliquarum prouinciarum fiori, vestraei prouinciae praefeEto negocium dedimus. de columnis vero marmoreis, quas ipsi aut ad decus illustriores, aut ad diutumitatemfirmiores censiueris,ad nos perscribito, mi consilio tuo cognito illas curare posimus. Interim conuino ad ordinandam remp. animo, cum ini,
qua Licinii decreta prorsus itrita reddi studeret, vasta aduetius eum edicta edidit. quorum duo praecipue extant, Romae data. Vnum Antiocho praefecto vigilum VIII Idus Iulias: suae tyrannus contra ius rescripsit,
98쪽
non malere praeripimus,legitimis eius sic istis minime impugnatis . alterum Idibus Iuliis ad Senatum: Super ij qui ex senatoribus ad navicularium munus a tyranno deletili fiunt,ac restitui fuis natalibus deprecantur,placuit uestrae sanctitati tu cium, examen mandare, ut vos eligatis, qui θlendori vestra patrimon3 viribus,m honestate vivendi, es natalium dignitate restondent. Incongruum es enim tantae dignitatis arbitrium alteri potius, quam mestris si rest' ementisti committere. Hi
autem,quos o dignos elegeritis, mina praefectus τrbis nobis insenuet,ut vestrum
iudicium comprobemus. Inde Mediolanum decedens accessit Spoletum,
ubi IX Kal. Octobris ita de Nouatianis veteribus haereticis sanxit: 'N
uatianos non comperimus praedamnatos, ut ijs, quaepetiuerunt, crederemus minime
largienda. Itaque ecclesiaesiuae domos, ae loca sepulchris apta me inquietudine eos frnuter psidere praecipimus, scilicet,quae ex diuturno tempore,vel ex empto habu runt , mel qualibet quaesiuerunt ratione. prouidendum erit, ne quid sibi Uurpare conentur ex 's, quae ante disidium ad ecclesias perpetua socii taris pertinuisse manifestum est. Demum Mediolanum adiit. unde X. Kal. Nouembris res crinsit. & praefecturam urbis Anicio Iuliano commisiit. qui Idibus Novembris iniuit . ac deinde se Romam rebus colli tutis recepit. Interim Hierosolymis templum splendidissimum,militibus,ac prouincialibus omni
bus certatim operam iussu Constantini navantibus,aedificabatur. Ceteru,
quod incredibilem omnibus religionem incussit, locus ille,in quo poliremum Christus vestigia fixerat, in in cςlum nube sillatus est, continuari pauimento cum reliqua stratorum parte non potuit. liquidem quaecunque applicabantur,insolens humana recipere terra reiecit, marmoribus saepe in apponenti uora excussis. Quin etiam, ut inquit S. Sulpicius, auctor huius historiae in primis idoneus,attriti Christo tulueris adeo perenne documentu masit, ut velligia etiam impressa conspicerentur. & cupostea quotidie confluentium fides certatim Domino calcata diriperet, damnum tamen arena non sentiret, & candem adhuc sui speciem, velut impressis signata vestigiis,custodiret. Dum templum hocad Caluatiam conditur, Helena honesto filii exemplo, atque imitatione permota,duo alia fana extruere est adorta, unum in Bethleem,alterum in monte Olivarum,ut non sollan mortis,sed etiam natiuitatis, & ascentionis dominicae loca monumentis ad accendenda religionem illui tribus insigniret. atque eastio pecuniam,operamq; subministrante perfeci r. atque interim puellis,quae virginitatem Deo deuouerant,uno in loco accumbentibus mini-itrare ancillae modo pro pietatis magnitudine institit. Inde Orientem peragrare ingressa,vsque adeo facilem se uniuersis gentibus praebuit, ut omnibus ad se adeuntibus munera benigne impertiuerit, damnatos poena exemerit,exules m reduxerit, Constantilio matri rebus in omnibus inaudita
99쪽
lax ira indulgentia obsequel te Qui h ret in magna pietatis saude per
actis, sequenti anno Contuntio, Maximoq; c uulibus, Crucis parte, &titulo,& clauis alsumptis decessit Romam. Ad urbem vero ut venit, hiniaello Imperatoris, omniumq; occuctu excepta sanistas dominicae passi nis rei liquias obtulit . quae a pontifice, & clero ea, qua decuit, reuerentia sunt acceptae. Inde, sumptum stuppeditante filio, magnificam basilicam in Palatio Sestoriano initituit, atque itu sacri ligni portione auro, gemnis is inclusam,Titulum lapsum Crucis,qui adhuc secitatur,dicauit. ca basilica Hierusalem appellata, etiam ab ipsius nomine Helenianae nomen inuenit,cum ornamentis illustribus, tum opimis possessionibus praecipue a Constantino assecta. Sylvester pontifex diem inuentae crucis V. N nas Maias fetium Christianis esse iblemni posthac caeremonia statuit.
Constantinus ex tribus clauis uno galeam , altero frenum equi ornauit. Hanc tantam gratulationem domestica ita cim tempestas turbauit. Hema,cum nepotem Crispum praxiamin iuuenem, atque virtute una ad
laudem, gloriami nitentem prauo Fausti: nurus instinctu peremptum audisset, ut primum vacuas filij aures adepta est, magno dolore alitata vcri ipsum increpare oratione non dubitauit. Ille vero,siue facti poenitenditia tactus,siue pietate materna victus, siue icelere uxoris compulsi is, ut f/cinus commissum corrigeret, Faustam in balneas ardentes immisit. ubi nimio ae liu animam praecludente foedum in modum expirauit. Qua re vulgo improbata, Ablauius,qui pollea consul fuit, diram Constantini insitos crudelitatem notans,auctore S.Sidonio, hos versus, Palatinis appendi soribus iussit ἔ
Jaturni aurea secti quis re listrat '
Sunt haec gemmea, sed Neroniana. nimirum, quod, ut ille inquit, frigore veneni filium,& calore balnei coniugem peremisset. Faultam inde Helena proxime cosequuta est. Etenim, cum esset octogenaria, testimento prauente silio, ac nepotibus condito,
XIII Kal. Augusti eli mortu Conliantinus autem ipsam sinere extulit splendidissimo, cum m basilicam via Lauicana inter duas Lauros sanctis Marcellino,& Petro martyribus inchoastet, inauselm adiecit, atque irsim ibi in monumento porphyretico posuit. ac studio eius basilicam imistrumentis ingentis pretii, & praediis ampliorum vectigalium decorauit, ut Anallas ius prodidit. Atque haec quidem a Conflantino in Occidentali Imperio, ae praecipue Romae acta comperimus, quae uno concludςnda
100쪽
UEMADMOPVM qui longum iter ingressi arduo monte superato,aut saevo flumine, mariue transmissis laetantur,arbitrantes se maiorem partem itineris confecisse,quia dii scillimam sint ementi sic mihi administratum Conflantini in Occidente Imperium exequuto par prope voluptatis sensus offunditur 1, perinde quali e maximis Historiae s lebris emerserim,quia praecipua eius tepora,actionesq; digesserim. neque enim rebus eius siue pro rep. siue pro Ecclesia gestis, ut in tota antiquita' te nihil est ad memorandum magnificentius,sic in veteribus monumen iis aliquid fingi poteli ad coniiciendum, aut digerendum obscurius. abhinc siquid angustius, aut, quod nolim, inordinatius asseretur, leuiore multo id nostro crimine committetur . nos enim res Occidentales scribere profitemur, ille vero omnem posthac curam in excolendo Oriente consumpsit. Etenim, siquam res Romanas,atque adeo totius Occidentis,quod satis esse videbatur in praesens,ordinauit, Orientem sibi repetendum constituit. Itaque Iuliano eodem urbis praefecto in hunc,& posterum annum relicto, Roma, nunquam postea reuersurus, cxcessit. atque inde Nicomediam se recepit. Ibi vero cum Dei benignitate omni belli occupatione vacaret,opera pacis,quorum illidiosissimus suit, moliri perrexit . nam & in Bithynia Drepanem vicum, ubi Lucianus sub Licinio passus fuerat, muris sepsit, atque in memoriam matris Helenopolim appellauit,de Antiochiae basilicam inchoari nobilissimam iussit,quod Dominicum aureum dictum est. Nam templa Deo dicata Dominica, Sanctis vero Martyria nominabant. lnde maioribus spiritibus inflatus opus multo splendidius,&ad posteritatem memorabilius eii adortus. Quippe diuiso iampridem Imperio illud deesse ad integram dignitatem, atque amplitudinem repraesentandam intelligens,ut urbs magnitudine, ac nobilitate Romae aequalis pararetur,quae ut illa Occidentalis,sic haec Orientalis maiestatem Imperii sustineret, magnificum, at ue illustre nomini suo reputauit, si liac urbe cpnstituta tantum ipse decoris inuexisset. neque enim ego ijs assentior, qui hoc ab illo aut Romanorum,aut Nicomediensium odio excogitatum allirmant. Igitur consilio de noua condenda urbe explicito, locum prope Ilium urbem in Sigeo promontoriositam,