장음표시 사용
31쪽
ve Inscriptime horum Librorum. Gmesio Lo C opus communiter inscribtur de Me.
logicis Aristotelli, ut innuant in ipis pera-
imperfectis; carte nin assignanda ratione talis nomenciarium non conuenium Expositores, siquidem Magnus Albertus , vi resert Uicomercarus in Proemio m rathos libros sic nuncupari a Meta, quod est trans. S: Teoron quod est contemplatio, quasi sint Contemplatio eorum quae sunt trans, hoc est, in alio genita.
Alij censent dici a Meta. quod De , de
Teorin,quod est videre, cum in eis de rebus aspeciabilibus agatur, 3c hoc est probabilius, inquit Vicomercatus. λ ii putat hoc opus denominari Meteo-ricum idest Delationis, quod de his pe tractet, qiu in sublimi generantur: est enim Meteoron siiblime, & Meteorol
gia. rerram sublimium scientia, atque ratio ita Vicomercatustaratus. Αlis denique autumar Meteoroligiam praeleterre Heuationem, seu Impressa nem in sublimi sublunaris mundi ortam, 'nippequae deriuarur a Metteoron , quod tuens, ac eleuatio, dc a logos, lurmonem designant; Idcirco intcorologia, nuncupatur methodus , vel scientia d , eleuationum , ac impressionum natutis. Da Doctor subtilis lib I. Meteor. qu. i. ac cius Diicipnii , ex Ariit tele libr. i. Meteorologicorum c. I. ubisti habet:
primi elemcnti cornrum , circa locum
oe de laia. ct Cometis,sc. hoc est, M teorologiam de iis pertractare,quae natu, raliter quidem eueniunt,at inordiua ius, quam ea,quae sunt primi Hementi corporum idest qium motus Coeli : siquidem
orbes cstedisper in & regularater Umluuntur, non sic autem Meteor quae, irregulariter,& variatim creatur. Proinde Meteora dicuntur mixta imperfecta vel quia ex omnium et metorum mixtione non coalescunt,sicut persecta;vel quia in eorum compositione elementa, non corrumpuntur, sed permanent. Appellantur etiam impressiones, non quia sint, actiones, quibus imprimatur sRMΩΘma, vel qualitastaed quia signifieant alterationem ad aliquam qualitatem secudii, quς immediate consequitur alterationem primarum qualitatum.ves etiam elementoriam , & talis es teratio est sicut instammatio, vel coloratio vel congelatio sicut ius explicabimus in frequenti cum Scoto in loco proxime citato.. Ex his sit Conclusio . Vera inscriptio horum librorum de Meteoris est, quam tradunt Auctores secundae,& tertiae sententiae: hoc est Libri de Eleuationibus, vel delationibus, vel imprellionibus, 'us liut sursum, vel in subliini huius mundi subiit
naris regione . Probatur primo ex verbis Aristotelis relatis v confrinationem tertiae sententiae, quae si recte perpendantur idem sonatu, ac nostra Conciusio. Confirmatur ex nomenclatura huius vocis grcca Meteorologia, quς seriindu Inter-Przte1 lonant, methodum. ac rationem
32쪽
Liber I. Meteorologicorum AristoteIis .
etorum , quae sursum elevantur , vel ex inseris in altum tolluntur . Denique βstiadetur Ex rebus subiectis, quae in his pertractantur libris , siquidem pro maiori parte sunt eleuationcs , & impressiones eximis terrae, & aquae corporibus , vi caloris , vel ignis in altum a sublatae, ut in processu experientia comprobabimus , ergo de illis inscribendi sunt potiminum hic Aristoteles libri .
Consequentia tenet ex inscriptione coeterorum librorum eiusdem , siquidem nomenclaturam , ex Obiectis , vel r
hiis inibi consideratis desumpsit , ut patet de libris Priorum , dc Posteriorum , Physicorum , de Coelo, & Mundo , ac de Anima , qui ab obiectis , ac rebus in illis consideratis, denominati sunt. Obiicitur tamen primo contra hanc resolutionem. siquidem in his libris multa pei tracta ntur , quae nec intum ha- bent sursum, nec feruntur in sublime , ergo huiusmodiansci iptio, vel non comprehendit omnes Meteorologicorum li-Dros , vel deffectuosa est, ac diminuta. Antecedens clarescit , quia in secundo libro Aristoteles peragit de Mari, Fluminibus , Fontibus, Ventis, ac Terremoti bus, quae non fiunt in sublimi aeris regi De , ut experientia constat. Similiter in is tertio libro cap. finali recenset ea quae fiunt, gignunturque inclusa in quibus
dam terrae partibus , ergo non omnia ,
quae in his libris considerantur , fiunt lursum, vel in sublime feruntur,ut proinde valeant sub hac communi inscriptione comprehendi. Respondetur, sit seresse habere , Vc Probat argumentit; ceterum negatur co sequentia, quandoquiaem non omnis d nominatio fit a quibuscunque subiectis, seu vel 1 nobilioribus, vel a potioribus in unaquaque facultate enumeratis, ut est in confesso apud omnes Philosophos, ac Theologos r etenim Theologia dicitur serino de Deo, & nihilominus in huiusmodi facultate agitur de creaturis, tam spiritualibus, quam corporalibus , quae Dei nomenclaturam minime admittunt ἀIdem potest inferri in caeteris facultatibus, quarum instr ptiones haud desiun-ptae sunt ab omnibus ibidem pertractatis , sed tantum a portoribus , aut nobilioribus , ut intuentibus patere potest.
Obiicitur secundo.In quarto libro M teurologicorum agit Philolbphus de in passonibus, & qualitatibus intrinsecis . elementorum , corporum similarium ,& mistorum persectorum, ut legentibus textum manifestE patet, ergo saltem iste liber non comprehenditur sub inscripti ne huius materiae . Consequentia patet quia huiusmodi qualitates, vel passiones , nec sunt eleuationes , nec delationes , nec impressiones , ortae in sublimi huius sublunaris mundi regiones , ut est de seninum , ergo non continentur sub imscriptIone iam posita . Respondet Alessander Aphrodisos concedendo consequentiam, quippequi huiusmodi liber quartus , cum Contineat passiones , & veras ia: montorum qua litates , & operationes ab eisdem dimanantes, debuit connecti fibris de Generatione , & Corruptione , & non ciam Meteorologicis , cum sint res omninbdisparatae
verum sustinendo illum spectare ad
Meteorologiam, Vt a plerisque asseritur , dicendum elicum Vicomercato in Pro inio huius operis superius relato, hoc es se tantum per accidens , & non perte ,
si quidem Aristoteles, cum disseruerit intrihus superioribus libris de affectionibus
elementorum , metalorumqtie , de la pidum , quae in corporibus similaribus numerantur , & in sine tertiu memin rit generationis , & materiae ex qua in constant, nempe duplicis exhalationis , necesse fuit,ut cassingillatim expen deret,ac proptere i addidit quar tum librum, in quo luculenter intentum pro sequi valeret, Ut - Optime aduertunt eius
clari Interpretes olimpi dorus, & Phil
33쪽
DS huiusmodi impressionibus dari
vera scientia communiter adstruitur a Phylosophis Peripateticis , Ut te qui asserant Pnysicam, seu Philosopli iam
naturalom , cuius Meteorologia est una pars, esse veram scientiam speculativam, ut etiam docet Aristoteles sesto Metaphsicorum t. Σ. Caetenim categorica affirmativa uniuersaliter accipiatur, ut v ra sit de Omnibus impre monibus Mete rologicis , nori est una omnium sente tia, nam Doctor Subtilis libr I Meae IOlog. quaest. I. conclus. Σ. docet aliquasconesuriones di s v αλ thri, minis
di tam EIae cte stella cometa , dc Galaxia, esse solum opinaras, non vero scibiles, ut olim sicitas, ut suis in I is demonstrat. Hanc iampridem sentenuam docuimus,& nos in Physicis disput. Unica pro . quaest. L dum conci usimus cum Pone n n dari veram scientiam , de omnibus rebus naturalibus , adeo ut illa propositio : De rebus naturalibus datur scientia non sit uniuersaliter vera, sed vel indefinitὸ, vel particulariter Idem,ut loquamur consequenter, cogimur sustinere in praeserui qmstione. . Pro cuius declaratione, ac sundame ro primo notandum est ex Doctore subtili in 3. d. a . quaest unica. D. & ex his quae alias obseruauimus in Losica . &Physica , scientiam posse dupliciter acci- scilicet lage , de stricte . Priori modo importat noctitiam cuiuscunqhic rei, siue in complexae , siue complexae , si uE n cessiriae siue contingentis, siue habite is per demonstrationem , siue per Syli gysmum dialecticum aut per intuiti nem terminorum , de hoc modo notitia piincipiorum, opinio, & fides; ac experimcntalis notitia po cst appellari stic tia . Posteriori modo vero prau scri s
lum notitiam complexam , certam , Eceuidentem , de obiecto necessario , - talia a causa euidenti intellectui, de
applicatam ad sesrumper discursum syllogisticum , ut docet Aristoteles libr. I. Poster cap. a. Et hoc pacto sola cognitio conclusionis demonstratae ex principiis necessariis dispositis in modo , 8c figura, potest vocari scientia ; & de hac tantum
procedit praesens quaestio. Secunde, Notandum ex eodem mct. Subt. in lib. I. Meteorolog. quaest. I. S. Quoad secundam impressionem multipi citer summi posse . Primo pro omni
actione , qua imprimitur aliqua sorma, vel qualitas in materia prima, vel secunda . Secundo pro alteratione ad aliquam qualitatem secundam , quae immediate consequitur alterationem primarum in qualitatum , vel etiam elementorum , & talis alteratio est sicut inflammatio , vel coloratio , vel congelatio. Tertio pro mixto consequente huiusmodi alterationem , cuiusmodi sunt Hyatus, Voragines, Grandines, Pluvia ,& caetera mixta impersccta . Quarti, Pro qualitatibus , dc operationibus huiusmodi mixtorum , ut sunt colores nubium , soni tonitruorum , ictus fulminum , motus ventorum, & similia , quae possunt dici impressiones mete ricae . Quinto tandem lumitur pro impressionibus apparentibus ex reflexione radiorum corporis luminosi, ut Halo, Iris, Paretia, Vir ae . Hic est termo de impressionibus tertio modo tantum; caeterae enim sunt passiones , vel operationes demonstrabiles de mixtis Impersectis, atque aded haec duntaxat possunt esse subiecta scientiae proprie sumptae. Tertio Notandum ex eodem ibidem, de aliquo posse dari multiplicem scientia vel categoricam de presenti , affirmativam , aut negativam , ut de hac: Media regio aeris est stigida, & nullo pacto calida : vel hypoteticam conditionalem aut temporalem, ut de istis. Ouandocunque fit tonitrus, est lonus in nubibus:& quandocunque fit stella comata, tunc fit vaporterenus, habens partes sortiter adiacet , elevaras ad mediam regionem aeris,aestus mutationem Principum alterationem relionu magnarii significans in hoc mu
o: vel cle hac: si fuerit Iris in aere,erit nubes rorida, & varie colorata: vel tandem notitia sol una opinativa, de cum formidi-
34쪽
6 Liber I. Meteorologicorum Aristotelis
ne de opposito, ut de Cometis dc Galacia. Ex his inscrtur,quod de aliquibus impresesionibus potest nabcri vera scientia, siue
categorica, siue hypotetica, si uoconditii natis, siue temporalis: de nonnullis vero ibium opinio ac proinde non esse uniuer-s aliter verum dari veram scientiam de
Immessionibus Meteorologicis. Ex his sit prima Conclusio. De Impresesonibus Meteorologicis tertio modo suptis , seu dc mixtis imperfectis , datur vera scientia . Eit Scoti loco citato , &communis . Probatur quia tales impresesiones habent causas determinatas , pas
siones principia, per quae huiusmodi pal-siones,de illis demonstrari possunt. ergo de illis datur vera scientia. Aniccedes prinhabitur suis in locis. Consequentia patet, quia talia sufficiunt ad causandam veram scientiam de aliquo, ut docet Aristoteles primo Poster. capitul. a. & 3. & primo
Secunda Conclusio De aliquibus impressionibus est scientia categorica amrmativa : de quibuidam hi reticha conditionalis , vel temporalis: de alijs tam tum notitia opinatiua . Est Scoti loco citato . Probatur prima pars , quia ista cathegorica affirmativa : media aeris r gio est frigida , est conclusio summen cessaria,cu sit perpetue veritatis ut probabimus cum eodem Doctor. Subtili hic auaestione 9. articol. a. & in a. Sent. de int. I7 quaestione viaic. B. sed in ea causanir multae impressiones Meteorologi , cae, ut pluuiae, grandines , nives fulmina , & huiusmodi , quae sunt natura frigida , ergo de illis erit scientia cathegorica assirmatiua . Consequentia tenet ex dictis Nol. 3. secunda pars probatur, quia ea , quae non sunt praesentia , n queunt sciri categorice; sed tantum hip retice , vel conditionaliter , vel tem p raliter , sed multae impressiones cathegoricὰ non sunt, verum duntaxat hipotetice, ut patet de his, quae nonnisi ad tem-eus . Ve is hipposita conditione habent ese se , cuiusnicia i sunt tonitrus, fulmen ,
iris , & huiusmodi, ergo de illis non est scientia cathegorica , an solum hi thetica . M lior patet , quia scutres se haebe nr ad esse, ita ad cognosci ac sciri ex Philosoplio a. Metapli. t. . Minor probabitur inserius suis in locis , & ad praeiei, patet ad sensus , cum non semper fiant huiusmodi impressiones , sed ad tempus, suppositisque aliquibus conditionibus, Ut
suo loco docemus . Tertia pars etiam probatur, nam vera scientia supponit v ras causas, certas, & determinatas, per
quas demonstrentur passiones de scibili hus , ut docet Aristoteles in priam P ster. & primo Physicorum, sicut opinio est contenta causis probabilibus, & cum sormidine de oppositis. ut asserit idem Aristoteles in primo Poster. citato supra Notation. I. sed nonnullae impressiones
carent veris, certis, ac determinatis ca
sis , dc admittunt solum probabiles, ut probabimus inserius de Galaxia, Zc Stella
cometa , erbo de his nequit esse vera scientia, verum duntaxat opinio, sed notitia opinat tua.
Tertia Conclusio . Huiusmodi scientia de impressionibus Meteorologicis est valde utilis & pulchra. Est Scoti loco citato , ac Vicomercati in Proemio huius operis ad finem . Declaratur prima par siquidem est utilis Astrologis , cum ex
huiusmodi impressionibus sim l cunia
stellis, securius, ac certius iudicabunt, quae ventura sunt in his sublunaribus, quam ex simplici stet larum fixarum aspectu . Secundo Medicis utilis evadit , quandoquidem regionum qualitate per- ωcta , quae ventis expositae sint , vel irint . quae aere , ac coelo humidi
ri, vel sicciori, calidiori, vel se Hiori praedicta , quae sontibus , fluminibus,
stagnis, paludibus abundem, aut carean εe suturarum infirmitatum facilius praenoscunt , & praesentes curare valent. Nautis, ac iter agentibus, nam ex ve torum , randinum , ac nubium a paratu, diuinare possunt futuras tempestates, vel serenitates I ac propterera , Vel sistunt in portu , vel sublatis anchoris mventorum flatibus velis expositis , mari se comitiint . Agricolis etiam est perutilis, hinc enim seligunt tempora , t eaque ieminibus apta n einorum caesioni proficua, & cetera eligunt, quae iuua
da agriculturae norunt conuentcntia in zDemum oeconomicos tuu at , etenim a
Paterfamilias futuram penuriam, vel copiam fructuum praeuidere potest , sicque domum
35쪽
Ditis. Proemialis Quaest. II. 7
domum suam illaesam indemneinquera, ac in tuto positam conseruare. Suadetur pariter secunda pars, si quidem pulchrum est, ac nobile scire causas huiusmodi ini-rabilium effectuum qui sub Coelo accidunt, sicut sunt Caprae saltantes, stellae discurrentes , Cometae, Galaxia, Iris,& huiusmodi, ergo ex his omnibus apparet , quam utilis, ac nobilis sit Meteor
logia, ut hinc Tyrones allecti illam adipisci procurent.
Obiicitur primo contra primam Gnclusionem . De impressionibus Mete rologicis habetur experientia sensus, Ut patet , ergo de illis non est scientia is . Conisquentia eatet , quia experientia sensus est notitia dignor quam scientia, siquidem non quaerere rationem habetur dignius ob infirmitatem intellectus, ut docet Philosophus festo Physicorum ergo si de huiusmodi impressionibus habeto sensus de lisis utique non erit scien
Resmiadetur negando consequentiain , ad probationem dico , de impressionibus Meteorologicis nos hahere experientiam sensus , si spectentur quoad existentiam , dc sic de illis nor aest scientia , habemus autem seientiam si spectentur quoad essentiam , quia intellectus per inquisitionem c usarum d monstrat de illis p rias passiones , &affectiones , & tunc iudicat se scire , ut docet Arist bules primo Physicorum cap.
Obij cirur secundo Impressiones huiusmodi nequeunt esse obiecta scientiae . ergo de illis non est vera scientia . Antecedens liquet quia sunt res extra animam , Ut est notum, ergo non sunt obiecta scientiae Consequentia probatur, quia scientia est reru impermutabilium, ex Aristotele primo Poster. capit 6. . sed huiusmodi res ad extra sunt permutabiles, &corruptibiles, Ut patet, ergo de illis nor erit scientia saltem Vera. Respondetur negando antecedens ', ad pzobationem nego, consequentiam ; ad cuius probationem , dico minorem esse veram solum , quoad existentiam , non autem quoad essentiam, quia sic sunt im- permutabiles, le et ae veritatis, v alias
infimiΚbus dictum est. Obhcitur tertio quia scientia est not
tia cerea ac determinatae veritatis , ut ex Aristotele primo Posteriorum cap. a. si tulit, ac docuite Scotus in tertio distin. 2 quatae unica sub D. atqui huiusmodi impressiones non sunt certae , ac determinatae veritatis , ut innuit etiam Aristo-les libr. I. Meteor. cap. I. ubi de eisdeiri loqriens , ait, in quibus hec quiuem du
bitamur . hac autem attinet. mu quo
dammodo, ergo huiusmodi impressiones non sunt ertae,ac determinatae veritatis,
ac proinde de illis non possumus habere
veram scieatiam. Respondetur Minorem esse veram
de quibusdam inapreisionibus , de quibus , ut dichina est supra , non poterit dari , vera scientia , cum ceItitu dinaliter ignorentur eamin causae , falsam tamen de aliis , quarum principia sunt manifesta , cum per illas demonstrari possint earundem passiones , &proindE apprime sciri . Et quamuis Ari-hoteles sateatur se illas quodammodo solum attingere , & non notitia adhaesiua percipere , non plopteret negandum est
quin persecte sciri possint ; si quidem
ut aduertit Vicomercatus , in illis verbis voluit ostendere modestiam ut vel ex hac inscientia , more Socratis, perciperemus nos eius summam sapientiam . velut alij dicunt ; noluit excludere de illis scientiam absolute , sed tam tum in comparatione ad illa obiecta a, quorum causae probe noscuntur.
ω e . vel solum qua imperse El-m sit huius sciem rasubiectum.
CIrca hanc quaestionem extant varia Doctorum placita: Nam aliqui si stἰnent, subiectum horum quatuor libro
rum est e corpus naturale mixtum , vi
comprehendit sub se omnia mixta tam persecta, quam imperfecta; siquidem νcum in quarto libro . agatur potissimum de concoctione , & cruditate ciborum,
36쪽
8 Liber I. MeteoroIogicorum Aristotelis
quae nonnisi mixto perfecto competere possunt , opere pretium suit eidem assignare conueniens lubiectum , subquo contineri possit, quod nequit esse , nisi mixtum indiflarens, dc commune ad perfectum , dc impersectum, ut vel ex hac
eadem ratione conuenire possit etiam
tribus prioribus libris , in quibus agitur
de imperscchis. Ita Chio sinus noster in sua Pupilla Meteorologica obseruation. a. De subiecto Meoteororum. Alij autem considerantes, quod quartus liber, si aliquo pacto spectat ad Meteorologiam, hoc erit tanturn per accideris, ut etiam superius monuimus cum vicemercato, dc alijs, autumant, non
propterea assignandum Qre aliquod subiectum, quod exeat limites scientiae M
teorologicae; quamobrem, cum haec arctetur ad mixta imperiecta dumtaxat,ceri sent statuenduin eue pro subiecto adaequa to eius, mixtum imperfectum in communi, de hoc esse halitum, prout com-
Prehendit vaporem dc exalationem , ex quibus coalescunt omnia me eor a.
Sic philos'phatur Zabarella libro de
Naturalis scientiae constitutione capitul.
Alii denique indagantes naturam Me teorologicae Doctrinae, dc rerum in ea per se conlideratarum, negant eius subi et um esse halitum, aut mixtum indifferens ad persectum, dc imperfectum aiuntque esse mixtum imperfectum , caeteris
commune , causatum tamen ex halitu,
tamquam ex parte materiali , siuε talis sit vaporatio humida, siue fumida exhalatio; appellaturque Meteorum a Templeo Ec Impressio Meteorica a Scoto citato, ut visum est in praecedenti, quaestione, de in a. distini. I . quaest. 3. sube. Et hanc opinionem, quem manifestὰ deducitur a Doct. Subtili citato, putamus esse veri rem, cui, de nos libenter subscribimus; tum propter auctoritatem Magistri; tum
quia debemus loqui hic de subiecto huius
pariis Philosophiae, consequenter Me o, qus conclusimus de subiecto communi t ti scientiae naturali, siquidem istud debet contineri sub illo , tamquam inserius sub suo superiori, vel ut species sub suo genere. .
Vnde pro eius declaratione, ac landamento, primo Notandum est ex Doch re Subtili in secunii. dii lint. Is . quaest. Uni Zc ex his, quae alias adnotauimus libr. 1. de Anima Disput. 3. quest T. Corpora naturalia esse duplicia scilicet coelestia, cuiusmodi iunt orbes Coelorum, εc sublunaria, qualia sunt omnia quae sub concavo lunae
continentur. Haec autem adlu3c sunt in
duplici differentia; alia eni a sunt si implicia, dc alia mixta. Priora sunt quatuor elementa scilicet Terra, Aqua, Ignis: Posteriora vero sunt quae ex simplicibus coalescunt. Et hae e nariter diuiduntur in perfecta, & imperiecti. Miseta perfecta sunt, quae fiunt ex omnibus elementis, cuiat modi sunt animalia, plantae, lapides , ic metalla . Mixta vero imperfecta , quae ex duobus tantum elementis generantur, ut sunt impressiones M teorologicae, quas prae manibus enoda
clas suscepimus. Secundo Notandum ex Aristotele libr. I.de Generat. dc Corrupti a t. 8a. usque ad finem libri, dc ex Scoto in a. distini. II. quaestion. unica. Mixtum dici a mixti ne, quae tamen est duplex , scilicet impropria dc propria. Prior importat co gregationem localem aliquorum ad inubcem, siue talia corrumpantur, siue maneant secundum proprias formas substa tiales, dc sic possumus dicere, quod grana hordei, ut confunduntur cum granis tritici, dc partes aquae cum partibus vini sint ad inuicem mixta, sed valde improprie , cum potius debeant dici iuxta po Mia, quam mixta. Posterior vero praes seri unionem aliquorum adiit uicem ν, non manentium ramen secundum proprias sormas substantiales , sed tantum secundum virtutem, de qualitates similes qualitatibus elementorum, quae vi
Doct. Subi ut supra sub F. sic distinitur: Mixtio est quaedam generatio sorinae su
stantialis mixti, in qua virtualiter continentur miscibilia, ex praeuia alteratione iam corrupta. Ex qua interuntur aliqua , quae ad mixtionem, dc ad esse mixti necessario requiruntur. Primum est coniunctio , seu unio localis secundum a minutissimas partes eorum quae misceri
debent . Secundum, mutua eorum ait
ratio per reactionem , de repassionem partium unius in partes alterius. Tcrtium
37쪽
Disputatio Proemialis. Quaestio III.
inductio, seu productio formae substa
tialis mixti in materia eorum, quae misceritur; de consequenter corruptio su stamialas eo ridem; siquidem xcncratio Vnius praei upponit corruptionem alterius. Ouartum , quod mixtum genitum , si-uc sit perfecturia , siue imperfectum est
totum substantiale coalescens, nediam
ex matcria , & forma , sed etiam ex partibus substantialibus, quas consequuntur qualitates, similes qualitatibus element
rum , ratione quorum dicitur communiter mixtum corpus ex elementis , omnibus, si fuerit persectum , vel aliquibus , si imperfectum. Tertiis Notandum , quod sicin ab omnibus mixtis, siue perfectis, siue impe tectis abstratim mixtum illis commune, veluti genus subalternum, &a persectis , mixtum persectum , quod pariter dic, tur de illis vestime, sic ab imperiectis debet abstrahi mi iam hin Ilacium commone , sub quo comprehenduntur omnia
mixta imperfecti , tamquam *ecies sub suo genere Proximo , ac immediato , quod test sic di iri. Mixtum impe fectum est corpus naturale substantiale per se productum ex unione quorundam miscibilium, praeuia alterasione dii positorum , & coiruptorum , in quo tamen, non formaliter, sed tantum vi tua liter continentur; & mixtum hoc pacto dissinitum est subiectum in tota sciemtia Meteorologica, ut intra ostendemus. Quatth Notandum, subiectam in v n quaque scientia assignari duplex , nempe materiale , quod est primum, dc principaliter confideratum , & cui caetera considerata in ea habent attributioncm , ac formale , sub quo nimirum , materiale, de omnia ad ipsim ordinabilia conmderm mr in scientia , ut alias saepius dichiam fuit . In proposito subiectum ma- teciale huius scientiae est corpus natur les mixtum impersectimi ; formale verbest ipsa imperiectio mixtionis , seu Re-nmationis ipsius : fiquidem omnia M
πCrologica corpora comprehenduntur
sub eo , vel saltem aliqualiter attribuuntur ad ipsum ; Ze omnia ad Mute rologiam spectantia considerantur ab ea, ut imperfecta mixta , ut suis in locis plane perspiciem -- . Quinto Notandum ex 'pe speius r petitis in proposito de subiectis icienti rum : quod ad esse subiecti, tres conditiones requiruntur. Piima , quod habeat quid est , idest dissinitiones , vel
saltem conceptum quid itatiuum, &quod est, seu quia est , hoc est existentiam
in rerum natura , saltem in aptitudine quia non entis , nec existentis , non est
dimnitio . Secunda, quod habeat passi nes per suum quod quid est , de ipso demonstrabiles . Tertia quod omnia considerata in scientia habeant attributionem ad illud, siue ut principia, & causae ε, siue ut partes , sinae ut palcium passiones, Ut docui per optime Aristoteles in primo P
ster. Gapit. I a. 6c 23. in quibus tota haec doctrina continetur , ut intuenti patere potest.
Ex his sit prima Conclusio . Corpus
naturale mixtum , vi cst indifferens admixta periecta , & imperfecta , nequit esse subiectiun huius scientiae Meteorologicae . Est contra Chiodinum citati m. Pro prima sententia probatur, quia ibi chum debet esse adaequatum scientiae, cu ius est subiectum, siquidem se naiat, sicut mensura, & mensurabile, sed mixtum in differens, & commune ad perscchum, Mimperfectum mixtum, non est ad quarum Meteorologiae,ergo nequit esse cius subi ctum. Minor probatur, quia scienti in Meteorologica agit per se solum de Mixtis impellectis, ut probabimus inferius, sed mixtum comune ad mixtum per semim ,& imperfectum, comprehendit sub se , etiam mixta persecta, ergo non est adinquatum huiusmodi scientis Meteorologicae, verum latius patet. Secundo probatur, quia corpus mixtum ut stic, non distinguit
Meteorologiam ab aliis Philolopniae partibus de praesti tim a libris de Generati ne , & Corruptione, cum in illis agatur de mixto persecto. quod est species mixti, ut
sic, ergo non crit ui biectum . Nec valet dicere, quod ratio alterabilis, sub qua consideratur mixtum, ut sic iiistinguit hac
Scientiam a caeteris Philosophiae partibus, vi dicit Chiodinus: Non valet inquam is, quia ratio formalis alterabilis non est pro pria huius Scient iae, cum peculiarius con ueniat libris de Generatione , Sc Corru
ptione, in quibus potissimum agitur de
38쪽
io Liber I. Meteorologicorum Aristotelis.
mixto persecto, qua alterabile, ut patet in primo lib. a t. 82. Vsq;ad finem eiu idem libri. Neque valet effugium , quod ideo posuit mixtum indisserens ad persectum,& imperfectuin , ut comprehendat quar tum librum , in quo agitur de corporibus similaribus,quae sunt mixta persecta, nam ut superius diximus,huiusmodi liber quartus non est deper se consideratione nutus scientiae, sed duntaxat peraccidens, qua mobrem non erat opus assignare illi subiectum, sub quo per se contineri possit. Concludendum est igitur, quod mixtum, ut sic indisserens ad persectum, dc imperfectum non possit esse subiectum huius
scientiς, cum eadem latius pateat, ut pro hatum est. Secunda Conclusio . Nec Halitus, ut concernit vaporem, exhalationem, potest
esse huius scientiae subiectum . Est contra Zabarellam supra relatum pro Secunda opinione . Probatur. quia subiectum alicuius scientiae, debet esse per se , dc primcipaliter in em 6c caetera omnia in gratiam ipsius, sed Halitus non sic se habet in M teorologia, ergo,&C. Maior patet ex Noti& s. Minor probatur quia Halitus, in tantum consideratur in hac scientia, in quantum deseruit de materia, ad effotan: iinpressiones Meteologicas , seu mixta imperiecta, ut testatur Philosophus in hoc primo lib. Sum. I. cap. . dum dicit: Euenιm Vaporis natura humicium , er calι- dum exhalatιonis autem catirim , ct si cum. Et est vapor quidem potent- , velut aqua . Exha atro autem potentra velut
ignis. Et quod huiusmodi Halitus sit tantum principium materiale impressionum
Meteorologicarum, explicat in Sum. 2. c. I. diuers. Principi u aulem,ET horum trist. Trab s, ct Capra, or multorum aliorum
hac est. Cale faeta en- terra a Sole exha-ιatronem necessaraum est fera; non simplicem , ut quidam putant , sed duplιcem ,
hanc quidem magis vaporosam , t Dam aurem mag.ιs spiruuosam Iit,rm quidem. ue elux, quod in terra, Osuper terram estum ιαι vaporem; hanc autem, qua ipsius
terra sice a fumosam , idest exha atio rem . ergo Halitus in hac scientia non est principaliter, nec per se considerarus, neque alia propter ipsum, scd ipsie in gratiam impressionis,ac proinde halitus nequit esile subiectiam huius scientiae,sed potius im-ressio, & mixtum imperfectuin, ut more robabimus.
Tertia Conclusio. Corpus naturale impersectξ mixtum, qua tale, est huius scientiae subiectum. Est Scoti, 8c eorum, quos retulimus pro ter tia sententia . Probatur primo quia illud est subiectum in aliqua scientia,cuius principia, partes, dc passiones considerantur per se in illa, sed principia,partes, Zc passiones corporis mixti imperfecte, ut impersecti per se, dc principaliter considerantur in hac scientia Mete rologica, erso tale erit illius subiectum. Maior est Aristotelis primo Poster. ca. 23. dicentis: Vna scientia autem est , qua ess
umus seueris , quacunque ex primι com
ponitur , ct partes sunt. aut passiones borum, qua sunt pere fit. Minor probamr, quia
principium effectiuuin mixti imperfecti est Coelum, materi te vapor, c exhalatio, partes subiectius sunt impressiones ignitet aqueae , dc terrestres , dc harum passi nes, ut suis in locis videbimus,lc haec omnia considerantur per se in hac scientia , ut in processu demonstrabimus, ergo corpus naturale impersecu mixtum habet principia, partes, dc passiones per se consideratas in hac scientia,ac proinde erit eius subiectum Secudb sic pisatur quia mi. tum imperfectum, ut imperfectum habet omnes conditiones requisitas ad esse subiectum huius scientiae , ergo erit eius subiectum . Consequentia tenet. Antec dens probatur , quia deifinitur, Ac existit in suis inferioribus suo in b, ut visum est Not tertio. habet passiones demonstrabules de ipso cum fluant a principiis intrinse. eis, 3c a partibus diffinitionis eiusdem: Et denique omnia atribuunmr ad ipsum, vel
tanquam partes materiales, Ut sunt vapor, dc exhalatio, vel ut partes subiectivae, ut Mixta ignita, aquea , dc terrestria : velut horum passiones , ac operationes, Ut signare mortem Principum, siccitatem is aut humiditatem excidentem in Cometis ;conquassare in Fulmine r dissipare fructus in Grandine, Pruina, ac Nebula, se ita ligine, dc huiusmodi, quae omnia ordinantur ad ipsum , in cuius gratiam sunt considerata, ergo corpus imperfecte mixtum habet omnes conditiones requisitas ad esse subiectum in hac scien tia Mete
39쪽
Disput. Proemialis Quaest II. a
tologica .Secuda Pars probatur quia ratio imperiectie mixtionis in ipso, si cui distinguit illud a mixto persecto, de q uo agitur in libris de ortu. & Interitu, de Anima, de Plancis, & aths, sic separat hanc sciemtiam Meteorologicam a caeteris Philosophicis Partibus ergo subit rationem subitacti Q alis eiusdem, de cosequenter corpus naturale imperfecte mixtum, qua tale, erit totale huius Meteorologicς scientiae adequatumque sibi est ri . Obiicitur primo contra primam Coi clusionem. Nam in quarto libro Mete rologicoroen Agit Aristoteles de Conc chione , & Cruditate, quae nonnisi pers che mixtis conuenire possunt : Similiter pertractat de corporibus initaribus, ut sunt metalla,plantae,& caetera huiusmodi homogaenea, qua pariter sunt mixta perfecta , atque mixta persecta. nequeunt comprehendi sub impellacte mixto, aut ad illud teduci Hiquo proictorii modorum .exm debuit assignari subiectum satius patens. ut possis c uenire adequale toti Gemiae Meteorologicae. Antec ens patet ex intuitione textus quarti libri. Minor consequentas eii manites a I tum quia sunt disparate opposita; tuin etiam quia a
recluctio fit de imperfecto ad persectum, lnon autem E contra.
Respondetur ex alias dictis, negando consequentiam, siquidem quartus liber, cum no sit per se intentus ab hac scientia,
verum duntaxat per accidens, quat nusest explicativus corum, quae compendi
se tradidit in cap.finali tertis libri,non exurit contineri sub eius perse subiecto,
est sub corpore imperfecta mixto, sed sum fit, ut aliqualiter ad ip um ordinetur, ut connecti possit tribus libris prioribus,
in quibus per se traditur scientia Mete rologica; undd non est necessari ii assignare aliud subiectuin latius patens,led iussicitiam positum, cum subco comprehendantur omnia perse considcrata in Meteorologia.
Obiicitur secundo contra secundam Conclusiioneni,qitia halitus est mixtu imperiectum, perse exilicias, habens principia propria, & auectiones de ipso demon-ciabiles, ergo cum sit per se consideratus tricientia Meteorologica, utique erit eius iubiectam . COnlcque iatia patet ex primo
Poster.cap. 23. ubi dicitur,quod una scientia est unius generis subiecti , habenti principia, partes, & passiones de ipso de
mons i abiles. Anicccucias probatur,quia
halitus habet principiu materiale, ex quo gisnitur, et cmenta ipsa; habet olfectivum principium nimirum calorem caelestem. habet affectiones ,re accidentia qua plurima, quae ab Aristotele in his libris demoni strantur per suas caulas; siquidem Cometa est accensio fumidae exhalationis crassioris ;pluui a densatio vaporis, & in aqua conuertio ex sublimi loco: grado est eiusdem vaporis congelatio,& lic de cae teris,
ergo halitus habet principia propria,& a Gl sectiones de seipso demonstrabiles , aci proinde poterit rationem subiecti subire in hac scientia Meteorologica Conrina i tur quia Aristoteles in secundo cap: huius erimi libri proponit de his omnibus rebus
Meteorologicis agendum tamquam dei accidetibus & afflictionibus, de declarant dum ob quas causas fiant, ergo cum res
Meteorologicae secundum ipsum non sint substantiae, lird accidentia demonstranda de halitibus, sequitur , quoci halitus his communis debeat esse huius scientiae subiectiarn. Respondetur Negando consequentia, committitur enim tallacia accidentis; si quidem non omne habens principia pro-ria,& affectiones proprias potest esse su-iectum, nili sit per se primo ,& principaliter consideratum in illa scientia, in qua constituendu sit subiectum, ut supra nuγ-nuimus cum Alii otele, modo cu halitus incommuni iro sit primo, & principaliter consideratus in Meteorologia, quini l ipse, tanquam principium materiale, ii tendatur, ordinet utque in gratiam Meteori, siue mixti imperfecti, ex eo geniti, i sequitur quod non pollit ei lepiusdem sui biectum. quamuis suo modo dicatur habere principia,N affectiones.
Ad confirmationem uico,res meteor
logicas vocari accidetia ab λtii otele improprie, & per comparationem ad uixta per tecta, quae diu persc e xistunt, de permanent, non aut simplicitor, dc absolute; siquidem sunt vere subii .urile ex hulitibus genitet veluti ex inata ria ita a Glo, ut a caula einciente, sicut aperie docci hic
cap. 2. accidcntia autem carciri materia ex
40쪽
Liber I. Meteorologicorum Aristotelis
ex eodem festo Metaph. Sum. 2.cap. I . t. q.& 3. cum nec generentur, nec corrumpantur proprie. Obiicitur tertio contra tertiam Coelusionem : quia subiectum debet et se ad aequat uiri scientiae,cuius est subiectum, sed corpus naturale imperfecte mixtum non est adaequatturi Mereorologicae,ergo non potest et se eius subiectum . Maior patet, pila scientia mensuratur a subiecta men-ura adaequationis, tanta cst enim eius latitudo, quanta est subiecti virtus. Minor probatur, quia corpus imperfecte mixtum diuiditur in halitum, & meteorum, vesu ti genus in suas species ; siquidem virumque constat ex uno uci altero clemento, sed halitus non consideratur in Meteorologia, tamquam subiectum, veriuri dunt Xat, Vt pars materialis sui lubiecti, ut si perius conclusimus, ergo corpus imperfecte mixtum non est adaequatum in ratione subiecti scientiae Meteorologicae. Respondetur Negando minorem, ad lcuius probationem negatur maior: nam thalitus non est corpus mixtum ex clementis, ut supponitur , sed promiscue virtute Solis, aut at terius caloris oritur, tum ab elementis, tum a perfecte mixtis, ut experientia comprobari potest in corporibus exhalantibus, cuiusmodi sunt fis.
res, dc caetera odoramenta. iVel dicendum, dc melius, quod mixtuimperfectum de quo nos loquimur, non est illud commune ad halitum, & mereorum,sed quod cum isto conuertitur, adebui non sit aliud, quam impressio substantialis ex halitibus genita,& hoc solum ponimus ero subiecto huius scientiae, quod Per optime ad equatur sibi. Et haec de hacque itione sufficiant.
Meteorologicorum Aristotelis Breuis
ISte liber primus diuiditur In quatuor
Tractatus, seu Summas totales. In quarum prima agit de Principiis , siue Causis rerum Meteorologicarum: In secunda de Meteorologici quae in superi ri generantur loco in tertia de his,quae in interiori causatur loco,teriae propinqui ri: In quarta tandem de Fluminibus, Fontibus. De Principiyr, seis Causis rerum Melea
HAec Summa partitur a Philosopho
in quatuor capita, in quorum primo recent et, quae tractauit in superioribus libris, qui de Corpore natural i inscribuntur narratque dicendo in his de M
teorologia. In secundo ennumerat a fas in communi rerum Mete logiCarum: In tertio demonstrat intercapedine inter Caelum, & terram non eine repleta Solo igne, vel aere. In quarto denique mouet unam quaestionem,quam loluit, Mdeclarat ex quibus constent Meteorol
Quoad primum caput, Aristoteles prius recenset ea,lilae periractauit in superio hus libris de Natura,dicens, ia egi in alibris Phy sicorum de causis rerum naturaliv,ac de motu in communi: in libris det Caelo, de Mudo de corporibus caelestibus,l dc cotum motu circulari,ac de Elementis: i in libris vero de Generatione,& Cormael tione,de eisdem, ac de trant mutationibusi pariter in generali:deinde proponit agen da in pretentibus libris qui de Meteorol gia appellantur, Zc diuidit illa in tres partes. In prima inquit se velle pertractare de
his quae fiunt secundum na turam inordinatiorem tamen, quam prima ciem in , circa locum maxime propinquum lationi astrorum, hoc est, in sublimi aeris regi ne , cuiusmodi sunt Cometae, laeheus cir cuius, seu Galaxia, Caprae saltan tes, ignis discurrens, Imagines apparentes in huiusmodi, quae censentur passiones aeris , &aquae. In secunda ponit se vcille enarrare ea meteora, quae generant ar in locis terrae propinquis, vocanturque passiones
terrae, ut sinat. Venti, Terremotus, ac cae tera , quae originem trahunt ex elemento terr . In tertia autem parte determinatis acturum de Mari, se de Fulminum casu,Vorticibus, & Turbinibus, ac aliis circularibus , cuiusmodi sunt Halo, Iris Τμphon. Ecnophias eu Incensiones acris,ita quibus videtur terminata Doctrina Mc