장음표시 사용
51쪽
Disput. I. Quae LIV. Sect. I. 23
dae sant , adhoc Vt fieri possit totalis eius-clem resolutio , ideo illam secabimus in cicias partes, ne fiat confusio , in respondendo . Quς ritur ergo primo. in Corpora Simplicia sint semero quinque'
Conclusionem amrmativam tuetur, ac per optime demonstrat Aristot les pluribus in locis , praecipue tamen hoc agit in lib. I. de Gelo ab initio usque ad
summam sextam inclusiuc, quare, ut clarior , ac manifestior appareat eius Vera a
sententia , & opposita falia, ac improbabsella , quaedam notanda sunt ex eius doctri-
, m. Primo Notandum est, corpus rivurale, quoΔ constat ex materia, & sorma, diu, Hi iri corpus mixtum, & simplex. Corpus mix tum dicitur illud,quod constat ex qua-ruor elementis , vel quatuor qualitatinus,
Bibus qualitatibus elementorum scit, cet caliditate, frigiditate, humiditate, &siccitate. Simplex vero, quod non constat QT quatuor qualitaribus, vcl quatuor Elementis , verum est contentum vno , vel
altero elementis ; dc hoc diuiditur in Caeleste, &Elementare . Caeleste subdiuiditur in talum, & Stellam. Caelum partitur innovem orbes; & Stella, in errantem, cuiusmodi sunt septem plantae , & fixam
sub qua continentur caeterae Stellae non
errantes, fra fixae, de quibus alias dico dum erit, si vita conara fuerit . Elcme rare paritor subdiuiditur in quatuor elcmenta quae sunt terra, aqua, aer, & ignis, uorum duo priora mouentur ad --ium ,&ideo dicuntur grauia, duo post riora vero cientur a medio , qua de causa, Icula appellatur ab Arist. I.de CGIU. t. IT. Secundo Notandum ex Aristotele lib. I. de into t.7. quod corpus natural , tam simplex, quam mixtum, dissinitur per or-clinem ad motu localem. Vnde corpus sim plex est illud , quoci mouetur uno tantum motu localiter. Mixtum autem, quod m Metur motu mixto. Motus autem simplex
est duplex scilicet remis,& circularis. Rectus velo adhuc duplex, nempe ad mediu, ct a medio. Prior est motus deorsum; ρο sterior sursum. Hoc mouetur duo elementa , nimirum aer; & ignis illo ucro caetera duo scilicet aqua, & terra. Circularis est quo mobile sertur circa medium , & et
motu Casum duntaxat mouetur . Motus autem mistus qui componitur cx pluribus simplicibus, scilicet sursum, & deorsum : Ex quo fit, quod cum mixtum, componatur ex pluribus elementis , corpus mixtum mouebitur sccundum elementum
praedominans, vel a medio , hoc est fur sum, vel ad medium, hoc est deorsum. Ex his insertur, quod sicut unius lolius corporis simplicis est unus solus motus secundum naturam, ita e contra unus solus in
tus simplex est cuius solius corporis simplicis secundum naturam: Ouare sequitur, quod cum motu simplici recto moueantur quatuor corpora, nempe duo ad medium, quae sunt terra, & aqua, duo a medio scilicet ignis, de aer, ac unum circa medium, hoc est circulariter , praeter illa quatuor, necessarib debere poni in natura quintum corpus simplex, nempe Celum, alioquin darctur unus motus simplex, circularis nimirum , absque mobili ubi proportionato, ac correspondenti . Sequitur secundo, per Canadem rationem , ne motus 1 medio sit frustraneus in natura, quod addenda sintilla mobilia , quae nata iunt cieri a medio; haec autem sunt tantum duo in specie clementorum scilicet ignis, de aer, igitur male faciunt, qui de medio tollore conantur ista duo corpora simplicia. Tertio Notandum ex codem ibidem sub t. 9. dc Io. motui circulari nullum esse contrarium motum quandoquidem motus simplices, cum sint tantum tres, scilicet circularis, sursum, & deorsum, motusque sursum, de deorsum sint adinvicem contraiij, sequitur neutrum sore circulari
contrarium siqui lcm unum tantum uni contrarium existit.
Ex his sit prima Conclusio . Dantur quinque corpora Simplicia in rerum n tura , nempe Celum , Ignis , Aer. Aqua, & Terra. Est Aristotelis in primo
de Celo a t. s. usque ad 23. Sc lib. I. M te rolig.cap. a.& 3.Scoti hic q. q. & in a.d. I7.2.2.& in Φ.d.47.q. 2 ac alibi, communisque Peripateticorum omnium , si paucos domas. Probatur primo de Gelo,quia motus
circularis est quidam motus simpllax, igitur
52쪽
a Liber I. Meterologicorum Aristotelis
est tantum unius corporis simplicis, sed noest alicuius elementorum, ergo alicrius ab his, & non nisi Caeli; Malor patet ex Aristotele primo de C lo. t. .&ex his qtὶς no
rauimus secundo. Minor probatur, quia inclementorum motus est rectus, siquidem duo mouentiar a medio scilicet sursum, de duo in mediuna , nempe dcorsum , atqui motus circularis non eli rectus, nec a m dio, neque ad medium, ergo motus circularis non est alicuius quatuor elementoru;
ac proinde debet dari corpus simplex quin-rum ab eis destinctum : alioquin daretur motus simplex aliquis absque mobili sibi
proportionato, quod repugnat. Secundo Probatur de igne , & acre, quia experien tia constat ignem, & aerem moueri motu recto a medio, hoc est sursum, sed huilisse modi motus non competit Cςlo, aut ilς, aut terrae , ergo praeter ilia sunt alia duo corpora simplicia, & nonnisi ignis, dc aer. Minor patet, quia aqua, dc terra mouentur deorsum, scd motus deorsum, & m rus sursum sunt contrari j, ergo motus,quo mouentur ignis, & aer, nequit competere terrae, dc aquae. Neque Caelo, quia nolia, mouetur a medio, sed circa medium , ut dictum est. tertio probatur de aqua,& terra , sicut probarum est de igne , & aere; siquidem mouetur ad medium, cu sint corpora Frauia, tali mouentur autem a medio, aut circa mediu cu unius corporis simpli- Cis.sit tam unus motus simplex, ergo daturalia duo corpora simplicia que iuxta alijs,tribus faciut corpora simplicia numero quinq; Secunda Conclusio. Dat tu Elementum ignis, positum super aere, & sub concavo lunar. Est Aristotelis, & Scoti in nraecitatis locis contra Timplerum , eκ alios Αuctores citatos pro tertia sententia . Prima pars probatur, quia datur elementum terrae in rer um natura, eigo etiam debet dari elementum ignis . Antecedens probatur, uia Cettum mouetur virtualiter eirca metum, ex praecedenti conclusione , sed huiusmodi medium non, est nisi terra, ergo
datur clementum terrae. Consequentia νpatet, quia posito Uno contrariorum, necessario debet poni, & reliquum, ut constat inducendo per omnia contraria, risito namque calido debet poni etiam frigidum , & posito humido ponendum est etiam siaum, & sic de alijs i sed terra , &igias sunt cotraria, ergo &c.Minor prob tur,quia grauissimum, & leuissimuin sunt contratia, saltem localiter sicut deorsum & sursum, sed terra est grauissina a , cum omnibus substet corporibus simplicibus,&ignis est leuissimus . cum illis supereminent, ur docet Arist. primo de C lol. II.&primo Meteorolog. c. 2 ergo ignis, & rerra sunt contraria; posita ergo terra in rerum natura , necessario ponendus est etiam ignis secundo probatur,quia persecta mixta constant ex quatuor elementiscitve sor- maliter,suc virtualiter, ad praesens cura dum non est de modo , dummodo habe tur intentum, atqui, sine controuersia, admittuntur tria scilicet aqua iterra,&aer,ergo etiam admittendum cst quartum elementum, nimirum ignis. Maior patet,quia mixta persecta ab imperfectis, secernuntur, quod haec ex aliquibus tantum; illa vero ex omnibus coalescant, sed omnia
elementa sunt tantum numero quatuor,
ut probatum est in praecedenti, ergo mixta persecta constant ex quatuor Clementis. Minor est manifesta ad sensima, quia mix
ta persecta sunt sicca, frigida, humida, &calida, sed mixtum quodlibet habet siccitatem rationes terrae quae est naturaliterscca , frigiditatem ab aqua , quae est frigida , & humiditatem ab aere , qui est
natura humidus, ergo caliditatem habere debet ab une , cum sit natura calidus. Secunda Pars probatur , sic t se habet graue adgrauissi inum , ita leue ad leuisesimum, sed terra ex eo, quod sit grauis-sma debet substare aquae , quae est tantum grauis, ergo etiam ignis , qua inest leuissimus , debet supereminere in aeri , qui est duntaxat leuis . Consi
quentia tenet ex natura grauis , sc t
uis ; ac grauissimi , & leuissimi quamis expendit Philosophus In primo de
Caelo t. II. dc quarto de Caelo t. 26. 8c27. tertia Pars probatur ex Aristotele in quarto de Caelo r. 3 a. a Doctore Sub- Illi in a. d. II. quaest. a. sub B. sic ; nam ibi debet pone locus ignis elementi, quo im-dunt naturaliter eius partes, sed eius rar-tcs naturaliter tendunt super aere , ipso quiescente , Urgo locus elementi ignis
crit luper totum acrem , & insta concauum Lunae . Maior patet , nam v-nus, & idem est locus totius, & partis ex
53쪽
Disput. I. Quaest. IV. Sectio I. 23
Aristotele in I.de Coelo t. I9.dicente:atror em ad idem fertur rotum, T pars
secundum rasuram . ut tota terra, par
Magula. Minor probatur , quia ignis apud
nos accensus vidctur lavri super aerem , aer autem quiescere, atqui hic ignis est una pars ignis elementi , cum habeat omnes conditioncs eiusdem Clementi ,sertur enima inclio, nullam habens grauitarem , sicut leba terrae,fertur ad medium nihil habense leuitate , ergo hic ignis est una pars ignis Elementi. Tertia Concluso. Aer non est de natura Coeli, ut falso putauit Timplerus citatus pro secunda lantentia. Probatur, quia aer mouetur motu recto, nimirum a medio sicut ignis, sed Celum mouetur circulariter circa medium ut supra ostendimus, e M. Secundo sic, aer est generabilis & corruptibilis , saltem secundum estquam sui Partem, ut Probabimus in sequentibus, sed Cor iam neque cst generabile, nec corruptibile , crgo aer nequit esse de natura cinIi. Minor probatur,quia omne generabile, M corruptibile habet contrarium ex Aristotele I. de coelo. t. Io. Sed coelum non habet contrarium, ergo, &c. Minor prObatur , quia motui coeli nihil est contrarium , ergo nec coelo . Consequentia paret , quia contrarietas in causa arguit comtrarietatem in effectu , si igitur effectui , nempe motui coeli nihil est contrarium , nec consequenter coelo, uti causae erit albquid contrarium. Antecedens patet, quia num uni tantum est contrarium , sed motus sursum est contrarios motuI deorsum, ergo neuter erit contrarius motui circulari, quo cietur coelum. Maior, &Minor sunt Atistotelis i. de celo t. IO. Superest igitur, ut dicamus, aerem non esse de natura coeli, sed esse unum ex quatuor elementis , ex quibus coalescit mixtum per lactum.
Obiicitur primo contra praedictas con- closiones, quia tot sunt corpora simplicia , quot sunt motus simplices , sed in tus simplices m ni tantum duo, nempe in rectus , & circularis , orgo , & corpora simplicia erunt tantum ouo . Maior est Aristotelis primo de coelo. t. septimo. Minor pariter est eiusdem ibidem i. . Respondetur Maiorem esse veram, Vel in genere, vel in specie, modo quamuis in benere sint tantum duo mores simplice in genere: multiplicantur tamen in syccie , quandoquidem motus rectus diuiditur in auos, scilicet 1 medio, & ad medium,&vterque subdiuiditur in persechim. & imperfectum, siquidem motus ad medium persecte conuenit tantum terrae, imperis-che vero aquae : similiter motus a medio persectus competit igni, imperfectus vero aeri, & sic habentur quatuor corpora sim licia. Praeter ista,scut datur motus cir his aris ab alijs discretus , sic ponendum est quintum corpus smplex , quod circulariter mouetur , appellaturque oelum , ut dictum est. Obijcitur Secudb contra secundam conci usionem, probando non dari elementum
ignis: nam si daretur elementiam igniS,maxime poneretur supra aerem, & infra concauum lunae, sed hoc est salsum,ergo, &c. Sequela maioris patet ex nostra conclusi M. Minor probatur ex Aristotele, Dam in lib. 2. de coelo. t. εχ. dicit, aerem incalest re, & igniri ex motu coeli, ut tu i una agitando, 8c attenendo: atqui si daretur lementum ignis supra aerem non effer, Urincalesceret, & igniretur a coelo, c um hoc
praestaret ignis , ut qui esset sibi propinuior ergo signum est,quod de mente A motelis non datur clementum ignis supra aerem, & insta concauum lunae. Deinde in primo Meteorol. cap. 3. arguens contra Antiquos,qui dicebant, totum spatium inter torram , & coelum esse repletum igne, inquit: Sι emm Ο a stantia plena sunt igne,
G c orpora constant ex igne, pride annichι- tartim viιque esset et numquodq; Glιorumta elementornm . Et cap.4.Subdit. Superiores
distantia plena sunt corpore aliquo: igne quidem impossile, quia exsiccantur utiq;
infra subiungit: Quod es sursum usque ad
unam. αιcimus ere corpus alterum, O ab
Nne,Vaere . Quid clarius dici poterat ab eo , Ut eius mentem nobis aperiat : ergo secundum Aristotilem non est ponenaa spluera ignis elementaris. Respondetur negando minorem, ad cu/ius probationem, dicimus Aristotilem fuisse constantissime sententiae , ut darent quatuor clementa in rerum natura, nimirum terra, aqua, aer, & ignis,ut videri potest in primo lib.de coelo a I. I.vs quς ad 31.
54쪽
26 Liber L Meteorologicorum Aristotelis
Et in de Caelo a t.32. Vsque ad 38. & in libr. a.de Generat. & Corrupi. ubi tractat eorundem generationem , & corrupti nem praesertim vero in hoc I .libr. Mete I ig. cap. 2. in quo recenset ea, quae in s perioribus libris determinauerat de qui que corporibus simplicibus, de denuo enumerat quatuor elementa, eisque assignat propria loca dicens : Quatuor autem exsestentibus his igne,ct aere, aqua, oe terra omnibus quidem his se pereminem , esse ignem : substans autem terram,duo autem qua aa ipsa his proportionaliter se habemare enιm Cm est propinquior, quam ulta aqua autem terra , quι rtaque est una terram totus mundus, ex his constat corpori-hur; quare asserere oppositum de mente eius, est ipsum facere, vel incpnstantem vel mendacem. Vndu ad primum locum adductum ex 2. de Coeno t. a. dicimus ibidem loqui de calore,quem suis motibus, attritionibus, causant Astra in his inseri ribus, & praesertim, in acre, qui est propinqui , non propterea tamen excludit achiuitatem Ignis erga huiusmodi corpora a , uin potius illam supponit, iam demo ratam in superiori libro, scd solum osteris dit contra Antiquos , posse Astra prod cere suo motu effectus igneos , quamuis ignea non lint , neque in igne serantur. Ad secundum locum allatum ex primo Meteorol capit 3. dicimus pariter, ibidem non negari existentiam ignis Hementi in sua sphera, cum illam concesserit in praec edenti capite. Verum duntaxat explodi pinionem Antiquorum , asserentium , o mnes distantias, inter Coelum, & terram fore plenas igne, vel aere, reducendo illos ad hoc inconueniens , vel quod iampri- cicm cςtera corpora fuissent annichilata ab Igne ob ingente eius magnitudinem , &excessum ad illa; vel quod dissolueretur illa analogia proportionalis cum csteris clementis , quod nec ipsi Antiqui de facili
concessissent; quare concludit, melius, aceonuenientius ponendam sore combinationem suam quatuor Elementorum, in debita aequalitate, ac proportione, quam unum, vel alterum tantum ex illis secundum excessum. Per hoc satisfit tertio eiul-dem loco relato ex cap. 4. ibidem : Esset enim impossibile, totam illam intercape-
cinem , de qua loquebantur Antiqui, esse
replectam igne , alioquin omnia misicca rentur ; quod foret maximum inconueniens , 9uod tamen non sequeretur, si ponerent nem,sicut ipse posuit, in debita proportione , ac aequalitate cum caeteris tribus elementis . Neque demum qui qtram facessit quartus locus adduinis ex eodem capite, quamuis videatur maiorem praeseserre apparentiam e quandoctuidem in eo, quod dicit: quod enim surirum est usque ad Lunam, esse corpus alterum,& ab igne, & aere; fatetur quidem dari in tali spatio illa duo elementa, nempc ignis ,& aeris: verum insuper addit adesse alicrum corpus eisdem pur ius , & ab eis distinctum; Quid autem illud sit non est ita facile inuestigare: Caeterum dicere possi mus, quod licui ab aqua, & terra eleuatur aliud corpus ab eis distinctum , aquae tamen attiguum, sic & ab igne, & aere in aliud proportionale corpus derivari eis ta- .men contiguum,quodque ex ea parte, qua iungitur igni purius sit, ac sincerius ait ra , qua aeri conuertitur. Ex his omnibus
manifestiun est Aristotilem non fuime bi contrarium, sed costantissime semper tenuisse, elementum ignis esse positum si pra aerem, dc insta concauum orbis lunaris , quicquid dicant Aresius,& ali j negantes huiusmodi elementum reperiri in na
obhcitur tetud ex Timplero , si enim
daretur huiusmodi ignis elementum in concavo lunae , ac supra aer in colloc tum , haberet naturam vcri ignis , ac per consequens,luccret,arderet,illuininaret,&combureret, sicut verus ignis, atque exporientia constat, nullum horum ab illo asserto igne produci, ergo asserere illum esse in tali loco,est merum figmentum. Confirmatur liaec ratio , tum quia non haberet materiam combustibilem, unde Conseruari possentum etiam quia nulli corpori mixto materiam praebcret: tum denique quia nullus assisnari eouet usus, cuius gratia opus fuerit illum a Deo creari , & supra in aerem collocari , ergo somniant , qui huiusmodi elementum adstruunt.
Respondetur negando Vtranque cons quentiam, non enim somniant, ncque angmentum , aut quicquam impossibile confingunt, qui cum Aristotele pontuit in rerum natura huiusmodi et cmentum, qui-
55쪽
Disput. I. Quaest. IV. Sectio II.
Uniti blaterant illud negantes, ut ex dictis
manifestum est . Neque obiecta multum lacesiimr . quamuis urgere videantur ;quare ad primum negatur consequentia, squidem illos omnes eskctus produceret , si nostra organa sensuum forent taliter disposiua, Vt possent percipere, & lumen, &ardorem, ac illuminationem, quae ab illo continue dimanant atqui cum Certum sit obiectum nostri visus esse, vel colores, vel res eisdem subiectas, & ignis in sua sphaera b eius ingetem puritatem, ac Paritatem, sit omnium colorum expers, hinc ut nostros obtutus terminare nequeat,& videri. od autem ibidem non combinrat, non ideo euenit, quod vi combustiva
careat, sed 'uia ibi adest in tali proporti
ne , Sc aequalitate cum caeteris elementis,
ut tantum activitatis sibi compenso,qua tum I esisteri caeteris corpori-hus sibi in m ijs. Ad confirmationis molsuum pris Imdico cum Doctore Subtili in d. 7. qu. ante R imem in sua sphaera non indigere pabulo, sicut extra; & ratio est, quia cum agnis cxtra sphaera sit in continua Rener trone , secundum illud Philosephi de Imuerit.& Senech. semper est in fieri sicut se inus, idcirco indiget nouo pabulo, Vt nomum generetiar ignis, & conseruetur: Cae- rerum in sua sphaera , cum in sua conmuentia totaliter perseueret, & non habeat contrarium vincem , a quo corrumpi ρομMt,hac de causa non eget noua generatis DC im, nec consequenter nouo pabulo. MIecundum mortuum eiusdem confirma-DOms, dico cim eodem in a.dvχ I 3.q. Vn. gnem elementarem,praebere materiam a
Iauxis visualiter tantum, & non Hrmaliter, ut iuperius diruim fuit, & in libr. 2. de Anima Disp. 3. q.7. unde cessant inconu menti quae Urget Timplerus. Ad tertium dicitur, misse inibi collocatum; tum ad replendum Vacuum, quod intercederet sine illo: tum ad decorem Universi, cum magis perficiatur ex eius additione; est enim per-
lactissimum eris inter caetera corpora
lublunaria: tum denique ut in ipso laude- lturiummus omnium Artifex, sicut dicitur lin Cantico trium Puerorum, Danielis cap. 3. Beneuicite ignis, & aettus Domino: En ad quem tinc bii , ec usinia fuit ibi reposi
Obijcitur quarto, contra tertiam concluuonem: Nam quae habent easdem proprietates sunt eiusdem naturae, sed celiun,& aer habent easdem proprietates ergo sunt eiusdem naturae. Maior patet , quia proprietates, & passiones, fluunt a princi-phs intrinsecis rerum . Minor proDa tur, quia Coelum est corpus subtile, peruium , ac leue, sed etiam aer est huiusmodi ergo, dce. Maior clarescit; tum quia facilem tr asitum praebet corporibus permeantibus , ut pater de stellis , quae sine impedimento , ac violenta collisione transeunt per regionem Coeli im quia supereminet caeteris corporibus inserioribus,quod non esset si foret leuitatis expers Minor et inest ad sensum nota; siquidem est natura leuis, cum sursiim ascendat : Deinde est corpus subtile, & peruium , cum sit dia phanum, ergo easdem affectiones Obtinet cum Cςlo, ac proinde debet esse eiusdem
naturae cum illo. Respondetur. Negando minorem, adprobationem nego maiorem, siquidem Casum, nec est leue, nec graue, cum neq; moueatur ad medium , neque a medio , sed tantum circa medium, & circulariter ;aer vero est natura letus , quia mouetur
sinaplicitor a medio , & etiam grauis in Acomparatione ad ignem ; qui simplicitercietur a medio tantum t enim vero sup inminet caeteris elementis, estque latrinsemus. Insuper aer est generabiliri & corruptibilis naturaliter : Coesum vero suapte natura est ingenerabile. & incorruptibialet En quo modo disconueniunt in proprietatibus , ac affectionibus & quonam pacto sint diuersae naturae Coelum , &Αer; adeo ut concludendum sit , quod Rer sit unum ex elementis , Caelum vero fit corpus coeleste ab Aere omnino diuer
'rum quin um Corpus simplex, quod appellatur Catim , sit de narura Cnis , ut dicebant Antiquι '
SECTIO II. OV inuis ex hactenus dictis posset, fa
cillimo negotio , resolui huiusniodidissicultas , tamen lubet illam seorsin spertractare,ut ex copiosiori doctrina, pr
56쪽
18 Liber I. Meteorologicor um Aristotelis.
babilior apparet Aristotelis sententia , dc aliorum falsitas mani sessior. Vnde qui l-dam de more notatis statim respondebimus pir subsequentes conclusiones. Primo igitur notandum est ex Arist tele a. Physicorum a t. Io. usque ad L. I 2. naturam quidem dici de materia,& de so ma, ptaecipue tamen de sorma ; quand quidem res per formam habent osse actu
naturale, per materiam vero tantum p tentia: Vnde quemadmodum proprium γachiis sit distinguere unam re ab alia, ita
dicendum est, noc idem munus competere serium non vero materiae ; huius enim ratio est causa conuenienti e potius, quam
differentiae inter aliqua ; quare illa dicuntur esse eiusdem vel alterius naturae , quae habent eandem vel diuersam sormam specie, siquidem duo homines dicuntur esse
eiusdem naturi,cum habeant animas con . similes; Petrus vero ,ac Brunellus diuersificantur in natura, quia anima huius, 3c illius sunt alterius speciei. Ex hoc insertur, qtiod cum Brina ignis, de Brma C li sint diuerse, siquidem una est generabilis, dccorruptibilis , alia ingenerabilis , de incorruptibilis , etiam Coelum , dc ignis
erunt alterius , dc alterius naturae.
Secundo Notandum est;quod identitas, vel distinctio in m tura, non tantum atten denda est ex parte Brmae substintialis, ut distrum est, sed etiam dignoscenda, ac manifestanda versat ex diuersitate,vel identitate affectionum passionum, ac proprietatum ; quandoquidem Aristoteles,ut plurimum utitur desnon strationibus a posterio. ri ad inuestigandas naturas rerum; hae autem sumunt pro medio diffinitionem passionis, vel proprietatis, ut habetur primo
Poster. cap. Io. dc 2. Poster. cap. II. Cum
igitur proprietates, dc assectiones coeli, ac Ignis sint aliae, de aliae; siqui scin Coelum
mouetur circulariter circa medium, Ignis vero rectu 1 medio : Coelum nec est graue, vel leue , nec generabile, nec corruptibile, nec augmentabile,nec diminuibile; dc ignis, per oppositum, est natum leuis, generabilis, & cori uptibilis,aumentabilis, de diminuibilis,ut probabimus in sequenti,
sequitur Coelum non esse, nec polle qui dem esse de natura ignis, quin potius praeseserre aliam, de aliam naturam, sicut habent alias,dc alias proprietates.
Ex his situr sit prima Conciusio: Co
lum, seu Corpus quintum simplex, non est de natura ignis. Est Scoti hic qu. .art. 2.Ex Aristotele tib I. Meteorol. cap. 3. ProbaruT primo ab Aristotele in textu citato Si Co lum esset de natura ignisaequeretur, quod
caetera corpora elementaria iam elIent
consul ripta,& ad nihilum redacta,sed consequens est contra experientiam, ergo licid ex quo sequitur. Consequentia, sica si quela maioris probatur, nam si tum foret ignisibaberetque eius proprietates comburendi , & exsiccandi quodcunque comb stibile,ergo cum ignis esset valde cxcca tua
magnus, in comparatione ad caetera et
menta, dc haberet dominium super ipsa,
vincerer eorum resistentiam , ac proinde eadem verteret in propriam naturam, re manerentque consumpta; quod tamen srepugnat experientiae siquidem sumus in
terra, alimur ex aqua, dc in aere respira- ramus. Secundo probatur, si Coelum foret de natura ignis, iam non esset amplius corpus simplex, atqui optositum probauimus
m pricedeti ergo dcc. Maioris sequela probatur quis unius corporis simplicis est tam tum unus, simplex motus ex Aristotile primo de C lo L .dc 22. sed Coelum tunc naberet plures motus inplices: siquidem qua Coelum moueretur circa medium, Mqua ignis a medio sursum , ergo natural ter haberet plures motus simplices , suod est contra naturam corporis simpIicis . Tertio probatut quia lumen, igctis, Zc I men Coeli spe ce distinguuntur , ergo& natura huius, de illius erunt diuersς sipecie. Consequentia patet, quia affectiones diuersae specie manifestant naturas specie diuersas. Anteccdens probatur, quia Iuxignis est qualitas consequens proporti nem primatum qualitatum, inempe sortem digenionem hinnuli infla initiabiles cum sicco, ut apparct in oleo, adipe, Echususmodi pinguibus; atqui lux coeli non sequitur proportionem primarum qualitatam , cum sit illarum expers , ergo lumen huius , dc illius sunt diueris specie. Secunda Conclusio. Coelum non est de
natura alicuius corporum inferiorum ad
ignem. Est Scoti ibidem. Probatur, quia
omne corpus inserius ad ignem , vel est graue, Vel leue; generabile, Vel corruptibile: augmentabile, vel diminuibile, siqiu dem
57쪽
Disputatio I. Quaestio IV. Sectio II. ast
i em omnia constant e x materia, & formaph sica,ttitia si inensione , dc mouentur,
vel ad medium, vel a medio, sed Cactum non est huiusmodi , ut probatum est in
praecidenti seditionc ergo non est de natura alicuius corporum inferiorum.
Olli itur priirili contra primam Conclusionem. Alnus pars C li cst de natura
nis ergo totum Coelum erit dc natura ignis. Consequentia patet, quia in corporibus stinplicibus, totum, & Nrs sunt eiusdem natura: Antecedens probauir,quia in Cometae & Galaxia sunt partes Coeli, a qui Cometar,b: Galaxia lunt de natura ignis,ut docet Aristoteles i . Meteorolc. 3. q. v& 6. Sunuriae 2.ergo,&c. Respondetur. Negando antecedens. Adfrobationem negatur minor,& etiam maiori siquidem Comine S: Galaxia,nec sunt partes Uc Ii, nec sunt de natura ignis, Iicet appellentur otiis impressiones D tete , ut italatius cum eodem dem
Obiicitiar Secundo . SIla corpora sunt
eius m Irarum , quorum motus sunt sed , si monis Coeli , & ignis sunt Ndem, siquidem ambo mouenti ir circulari ter secundum naturam ergo, dcc. Maior est notam Aristotele r. de coelo t. 7 ubi habri , quod via: us corporis simplicis est tantum unus motiis simplex. Respondetur Nigando minorem , ac Probation :motus namque ignis non est Lucularis, sed rectus,nempe a medio sursum Et licet moueatur circulariter ad minium coeli hoc est es prcter naturain,non in Iccundum suam ipsius naturam, Vc Proba
himus in ι tienti lectione. Obiicitur tertio. illa, quae liabent prinplictatus , oecrationes, & accidentia propria consimilia, sunt eiusdena naturae, scd caelum, & Ignis sunt eiusdem consimilitudini, in proprietatibus,operation bus,& accidentibus, ergo, B c. Maior patet,quia talia in procedant a principiis intrinsecis, indicant, & manifestant cai Cm natura . Minor probatur , quia operationes ignis sunt illuminare,calefacere,dit Rcar . Accidentia autem sunt raritas, diaphane itas , suae omnia m sunt Celo, ut passim ostedit Aristoteles in libr de Caeso, ergo, &c. Respondetur negando minorem . Adprobationem dico, operationeo, proprietates, & accidentia, quae dicuntur conuenLre igni, esse altorius rationis ab his , quae insunt Coelo , siquidem illa competunt istia ratione suarum qualitatum, ista vero m- sunt caelo ratione suae puritatis naturalis; ac proinde cum ista, & illa procedant a causis diuersis specie, consequenter man, festant, cor uin subie a es. alterius rationis , de naturae.
Obiicitur quartd, contra secundam conclusionena : quandoquidem materia cst eiusdem rationis in Coelo, & istis inscii ribus , ut ostendimus in I. Physicorum Disput. 3. qu. II. sed niateria est natura αAristotele a. Physicorum t. Io. & I 2. crSOCoelum, & haec inferiora simi eiusdem
Respondetur negando consequentiam; nain materia, quamuis sit natura, non dat esse spccificum rci, ut dictum cst in primo. Notat. Vcrum latiusmodi munus spectat duiaraxat ad formam: quae cum sit alia, &alia in Corpore coelesti , 5 inseriori, indicat C iam cile alterius rationis ab his inserioribus . I rum Ignis existens sis Comauo Iu
Sphaeram ignis stain esse In concavo i
nae , ut in suo loco naturali, Ostendiamus in praecedenti sectione; nunc vero i surgit dissicultas, an in eodem moueatur motu recto , vel circulari , vel totaliterq uiescat: Quapropter ut curiositati fiat si iis , adnotanda sunt aliqua , ex quibus sa-cillimo negotio deducemus responsionem
Primo igitur Norandum est, igne Gie corpus simplex, cui, ex sui s una icub
medio sutium ; unde cum eius locus, d terminatus ad leuitandum , icrmi turia concauam superficiem orbis lunae , certum est ipsum naturaliter clari non posse. Caeterum, inim ob contiguitat in.-,
quam habet cum orbe lunari, sortiter sibi adhaereat, & quodammodo innexus co ligatusque sit; dicendum est ipsum moueri
58쪽
3o Liber I. Meteorologicorum Aristotelis
ad motum illius, hoc est circulariter. Hic autem motus, cum non sit igni naturalis, nec ad ipsum inclinetur ex sui natura es mentari , erit tantum sibi praeter nat
Secundo. Norandum ex Aristotele φ .de Coelo t. s. Elementa se liabere in duplici differentia quo ad grauitatem,& leuitatem; quaedam enim sunt extrema , ut terra, & ignis ; quedam vero media, Vt sunt aqua, & aer. Terra enim clicitur grauissima. tum quia substat caeteris,quae grauitatis, tum etiam quia adhaeret centro, ad quod naturaliter tendit: Similiter ignis dicitur leuissimus tum quia caeteris, quae t uitare possunt, supereminet, tum quia adhaeret concavo lunae, ad quod naturaliter inclinatur. Aqua vero, & aer, cum relP ctive tantum participent de grauitate, ac leuitate, non dicuntur absolute; hic leuis,& illa grauis, verum duritaxat comparati-M in seinuicem: Ex quibus insertur priirib, quod sicut terra existens in suo loco, nat raliter quiescit, quia non habet unde amplius descendere possitisic dc ignis, existens in suo, debet naturaliter quiescere , cum non habeat , unde amplius affendere valeat . Caeterum quia aqua, & aer medient inter haec duo extrema , nec proxime adhaereant suis terminis, quamuis in suis r gionibus existant non est illis denegandum, ut clari possint, vel grauitando P vel
leuitando, quicquid dicant alii: alioquin is nulla adesset differentia inter medi ac extrema elementa , sed omnia forent aequalia in grauitate , & leuitate , quod rinpugnat auctoritati Aristotelis, ac rationi. Ex his sit prima Conclusio. Neque ignis existens in concavo lunae; neque terra a haerens pei secte centro, secundum naturam cieri valent. Est Aristotelis in Mib.decceto t. I. & 39. Probatur, quia motus natur iis ignis est a medio sursum , terne vel b ad medium deorsum, sed neque ignis sursum, neque terra deorsum moueri possunt , dum iunt in propriis locis, ergo n queunt moueri secundum naturam. Maior
pater, quia ignis est leuis, & terra grauis, sed graue est illud , quod ferri natum est ad medium deorsum , leue verb a medio surium secundum Aristotelem in primo de Coelo t. t 7.& in . de Coelo t. g I. 8c a. ET AG motus naturalis ignis est a medio sursum in terrae ad medium deorsum. Minor probatur, quia ignis est leuissimus , terra vero grauisIima, sed quod est leuissimum, cum omnibus superemineat, non habet unde ascendere possit; & quod est graui simum, quia omnibus substat, non habet
unde descendere valeat , ergo . Neque nis, neque terra existentes in propriis locis, secundum naturam moueri possunt .
Maior, & minor sunt Aristotelis in de
Secunda Conclusio. Aqua, & aer ex stentes in pro ijs locis,& illa grauitarein hic leuitare naruraliter possunt. Est contra Ruuium lib. de coelo. capit qu. 2. P. 2.&Mastrium de Coelo Dim 3 qu. I. sub num. I & sequentibus. Probatur prima pars de aqua auctoritate Αi istotelis in de Coelo .
t. 39.dicentis: In sua Eιtur reglone et num quoiaque eorum , qua gr. uitatem habent, aut leuitatem , grauitatem habet. Terra autem in omnibus habet grauvatem, leuitatem autem non habet, nisi in ys, quibus
supereminet. Quapropter subtrahatur , fertur in Mi. quod dranceps est, orsum: aer quidem in regionem aqua, aqua autem in ea qua est terra emo secundum Aristot lem , aqua existens in proprio loco, si su traharur, proprio regione , terra imp diem, descendet in terrae regionem , ac
proinde etiam in propria sede sita grauitare potest . Deinde probatur ratione ex eodem desumpta, quia graue, Ut graue i clinatur , & tendit ad medium deorsum ex eodem Philosopho ibidem t 26. de 3 a sed aqua existens in proprio loco non depe dit, verum auet grauitatem, cum sit ibi in suo esse perfecto, ergo si tracto imp dimento adhuc grauitare poterit, tendendo deorsum. Confirmatur, quia medium , quo tendit graue,est idem in omnibus grauibus, & non particulare , seu proprium cuicunque, sicut extremum est idem , &commune omnibus leuibus ex eodem ibidem i. 3 . sed aqua ubicunque existat , est unum ex grauibus ergo inclinatur semper, ac tendit ad medium, quo tendit terra, si non sit prohibita, & per consequen etiam si existat in proprio loco adhuc grauitare porcst- Secunda pars, 'uamuis videatur eme contra Aristotelem Incitato t. 39. ubi
habet haec verba: Sursum AEurem meam,
qua ignis est , ablato Gnι , non feretur
59쪽
mputatio I. Quaestio IV.Sectio III.
aret nihilominus probatur ex eius docti, in praecitato t. 3 ubi habit: Quapropter, ct rati io Asuer straue, tartiue duo Ium ;etenim laea duo stini meiatum , Et extremum. Est itaque quippiaem , ct inter haemiaram, quod aae vertamqne apsorum dici tW afterum , en enim , ut extremum , ct mediam amborum, quia intermiarum est.
ab hoc est aliquid e/-- aliud graue,ct reue,traqua,s aer. Ex quo sic arguo: Sicut se habet medium intermedium ad medium simpliciter, ita extremum intermisium ad extremum simpliciter , sed graue interme dium , existens in suo modio intermedio , naturaliter tendit ad medium simpliciter, ergo, & leue intermedium existens in sitis extremo intermedio debet finaliter te re ad extremum simplieiter , ac proinde aqua, Maer, cum sint grauia, de leuia intermedia, Taru naturciret grauitare, &leuitate iri propriis incla. Maior pate qa vvo me in eadem similitudoac propo tio . Minor est Aristotelis lat. 39. 3c Sit Probata in se cedemtZergo sicut aquainxistens in suo medio intermedio, potest gra tutare , in regionem terrae descendendo, 'Mdc aer ex istens in suo, poterit leuitare, in regionem ignis ascendendo si non prinhibeantur . Tertia Conclusio. Ignis,& aer supremae regionis existentes in suis locis possunt moueri circulariter ; nequaquam autem terra, dc aqua commorantes in suis . Est Sinti in hoc primo Meteorolog q.7. artia. Probatur prima, dc secunda pars, quia in tantum ignis existens in concavo lunae, vim suo loco mouetur circulariter, in qua tum orbis Iunaris cui fortiter adi, ret, mouetur circulariter, sed suprema aeris regio, firmit ine eadem, innectitur, dc contiguatur sphaerae ignis , ergo simi orbis i trahit secum circulariter sphaeram ignisata eadem de rauca haec trahet secum sinpronam regionem aeris . Confirmatur ;quia ccelum mouetur circulariter , dc s prema regio acris mouetur circulariter , ergo de ignis. Antecedentis prima pars est in . Secunda probatur a signo, quia strita comata , quae gener atur in suprema r Done aeris, ut vicieiam us suo loco, mou tur circulariter, de non diuidendo aerem, altriam statim consu meretur , ergo mgaum est ,iplam mouer i admotu aeris,ergo aeris suprema regis mouetur circulariter
ria, &η pars probantur sinuit m ompositum; enim 'ero ignis, dc suprema a
iis regio ideo circulariter cientur, qUin isistiter adhaerent coelo , quod circular, ter mouetrir, sed aqua,& terra non consi-guantuI coelo,aut Uni , aur supremae r gioni aeris , quin potius valde elongam tur , dc discontiguantur, cum intermediet media , dc infima aeris regis , ergo ne queunt trahi ad motum circularem . Con firmatur, quia ideo ignis, di suprema aeris regio mouentur circulariter, quia sunt a modum leues , dc Ob hanc suam leuitatem faciliter sinunt se trahi a Gelo, atqui aqua, dc terra sunt omnino leuitatis expertes . ergo etiam ob hanc causam nequeunt trahi a coelo, ut moueantur circulam
arta Concluso . Motus circulari , quo mouetur ignis in concavo lunae , non est sibi naturalis. sed praeter naturam. Est Scini ibidem respondendo ad secundum principale. Probatur,quia huiusmodi m tus non fit cum inclinatione naturali, nec contra inclinationem naturalem ignis, e go sit pinter namram . Consequentia pa tet ex sustidienti diuisione motus simplicis, quam tradit Aristoteles in primo de coelo t. Iq. Antecedens patet, quia ignis, cum sit natura leuis, Inclinatur naturaliaer ad motum , qui fit a medio serim , cum hic sit prius leuis ex eodem ibidem , rem,
Obiscitur primo contra primam Co clusionem omne corpus naturale est naturaliter mobile, siquisem haber in se natu ram, quae est principium motus, sed terra, dc inus, in suis locis existentes, stant vere corpora naturali ergo ignis, dc terra sunt
Respondetur maiorem esse veram , Vel pinentia, vel actu: modo ignis dc rerra in propriis regionibus existentes sunt suidem mobiles potentia, cum habeant in se naturam non verb actu, quia non hinc , v M moueri possint neque torra deorsum nec ignis sursum. obiicitur Secundo contra secundam Conclusionem : quia sngula elemcnt amouentur ad p pria loca , tanquam ad propriam perfectionem , ut illis optat omantur quiete, e o virtus motiva nas.
60쪽
, a Liber I Meteorologaeorum Aris otelis
talis Illorum ad hunc solum terminum spropendet, & inclinat; atqui aqua,& ignis existentes in propria sede , iam possident propriam persectionem, igitur non est cur moueantur, vel grauitango, vel leuitando, ut eandem sibi denub acquirant. Maior patet,quia cuilibet data est a natura virtus motiva, ut ea mediante, serantur, vel ad medium grauitando, vel a medio leuitando . Minor, & consequentia probatur per Aristotelem libr. I. de Gener. & Cormpr. t. 33. ubi habet, quod : Habitibus praesentibus cessat motus, hoc est, formis per motum acquisitis,cessat passiim moueri, ergo ii aqua, & aer iam possident formam propri)s locis non poterunt amplius moueri , ad eiusdem acquisitionem. Respondetur. M liorem esse veram de propria perfectione ultimata , non tamen de non vltimata tantum, siquidem illa acquisita nequeunt periecte quietati, cum ordinentiar ad ultimatam perfectionem acquirendam: Modo aqua, & aer,'uamuis existant in propriis locis non vltim iis, non quiescunt perfecte; siquidem vi tus motiua eorum inclinat aquam ad ulteriorem krmam acquirengam scilicet centrum grauitatis , ic aerem ad extremum terminum leuitatis possidendum . Ad probationem cosequentiae desumptam ex Aristotele dicendum est,illum sitisse a locutum de acquisitione persecta Qrmarum,non vero de imperfecta, & non vltimata, ut est in proposito dc aqua, & aere,
existentibus in propriis sedibus.
Dices ergo aqua, dc aer existeres in proprijs locis, non erunt ibi naturaliter , V rum praeter naturam , & violenter siquidem inclinantur ad ulteriorem locum ac quirendum.
Respondetur negando illatum , siquidem cum inclinentur ad propria loca , a suibus expectant perfici, naturaliter in illis existent,non vero violenter, aut praeter naturam, eis modo, quo materia prima
existit naturaliter sub forma impersecta, quamuis Inclinetur etiam ad persectiss-mam,ut alias dictum est: non enim determinate inclinantur ad propria loca,quin ad iraut loca communia totius leuitatis,& grauitatas ad sui pro ensioncm: sicut,&materia prima non respicit aliquam M .' mam determinate, sed omnes indetermi
nate . idet, in omnibus , 3c sub omnibus
existunt naturaliter , non autem violen
Obijcitur tertili, contra tertiam Conclusion si ignis moueretur circulariter in concavo lunae. vel mo retur naturaliter, vel violenter, sed neutrum est dicem
dum , ergo, Ecc. Maior patet 1 sufficienti dii iisione. Minor probatur, non naturaliter , quia non habet inclinationem ad ub circulare, sed ad locum sursum ut dicit Aristotelis primo Coeli. Nec violenter, quia tunc non esset perpetuus, quod tamen est falsum , ciuia motus circularis est perpetuus, ut docet idem Aristoteles I. Coelit. Io & I . siquidem nullum habet contrarium,a quo corrumpatu ergo,&c Respondetur, negando maiorem, tanquam insufficienteiri; nam motus circula. ris, neque naturalis est, neque violentus, quia non fit, nec secundum, ncc contra inclinationem mobilis, scd est praeter naturam , quia neutraliter mouetur, ut alias
probatum est de motu C i, qui est circu
Obijcitur quarto , si ignis moueretur
circulariter sequeretur, quod numquam quiesceret in concavo lunae , sed hoc non non est dicendum, ergo, dcc. Sequela maioris probatur quia, ut dictum est motus circularis est perpetuus , ergo nun- qiram quiesceret ignis,in concavo lunae, si ibi circulariter moueretur. Minor probatur, quia corpus naturale, dum peruentum fuerit ad locum proprium, ad quom naturaliter tendit, ibidem quiescit, sed ignis est
corpus naturale, & eius locus est concauum lunae,ergo, occ. .
Respondetur sequelam maioris esse veram de quiete opposita motui circulari , falsam de quiete opposita motui recto naturali, cum haec non aduersetur motui circularimaodo ignis moueretur quide circulariter praeter naruram , quicsceret Uero naturaliter , cum non habeat, unde possit amplius moueri sursum. Obijcitur qitin id cotra secutiam partem eiusdem conclusionis : Non minus colligatur media regio aeris supremae, quam haec sphaerae ignis , sed non obstante hae collisatione,aeris inedia regio non mouetur circulariter, sed rei, tantum, vel de-orium, vel sursum, ergo nec suprema r