Institutiones juris canonici

341쪽

gulare ut de iis agendum sit in jure ecclesiastico, sed communibus aequirendi modi usa est Ecclesia quibus assolent ciVe quae ibi necessaria sunt ibi omparare. Erg0, ii relictis, de primis agemus. Porro cum nihil magis naturale sit ut ii sentiant incommoda qui de commodo participant, nihil magis aequum fuit ut fidelium oblationibus peculium, seu melius patrimonium celesiaSticum primitiis constitutum Sit.

Hujusmodi autem oblationes aliae fuerunt pontaneae, aliae Obligatoriae.

III. Ista fuerunt variae 1 Aliae fiebant ad altare, tempore sacrificii. Concit.

Carthag. 3, c. 24. - Can. 9OSt. 3. 2 Aliae in aes sequiis mortuorum, in aeri officiiS, Sacramenti Suscipiendis. 3' lite hebdomadariae, et menStruae. S. PRUL, Cor. XVI, T Tertuli. Apolog., c. 39. 4 Aliae demum quandocumque et quomodo eumque. Hujusmodi spontaneis oblationibus aecessit, et imperatorum chriStianorum pietaS, qui amplissimam concesserunt si delibus facultatem disponendi de rusua in favorem Ecclesiae, sive actibus inter Vivo S, SiVeCauSa OritS, ut testamentariis successionibus imo et jura agn0verunt favore Ecclesiae pro inteStata Sue ceSSione clericorum et monachorum, qui non facto testamento sine haeredibus b, gitimis decessissent Iino ad augendum vel providendum patrimonium Eccle Si ae et redditu municipales pro celesti eonstituerunt, et redditu cultus pagani et templorum gentilium in usu eccle Siastico contulerunt.

342쪽

IV. Quousque Ecclesiae Salis provisum Si Spontanois fidelium oblationibus, ab obligatoriis contributionibus imponendis fidelibus abstinuit. Sed quando hujusmodi oblationes, frigescente si delium charitate, imminui coeperunt nec aliis mediis Satig Sset proV1- sum necessitati Ecclesiae, debuit jure u uti, Seu imponere si delibus obligatoria contributiones, ut legis impurio id praestarent quod charitate Uadente, non amplius praeStabant. Non alitur politica respublica imponit civibus tributa, ut qui societatis Sentiunt commodum, eidem pro

societatis conserVatione conspirent.

Hujusmodi obligatoriae praestationes a fidelibus

Ecelesiam erogandae fuerunt Q 'primitiae 2 decimae. V. - ' De Decimis. citaque sub sinem terlu aeculi, vel quarto regulo ineunte, cum SenSim refriXerit charitas fidelium et admodum pauca et aegra Osserrentur quae cultui peragendo, miniStri alendis, ac pauperibus Vi Sufficerent, proponere fidelibu coeperunt patres, Judaeorum exemplum, qui ex diVina S-titutione Levitici 26, 30 Decimas levitis et acerdotibus fundebant. Ita Cyprianu S, FeronimuS,'UgUS-

Ex crebris patrum adhortationibus contigit ut pluribus in tostis solvendarum decimarum con Suetudo inolesceret donec vim legi obtinuerit, prae Sertim in Occident : non inde tamen Statim aliqua coacti Oadhibita est vel pinna in transgresSores indieta Primum m0 numentum Sanctioni poenali qua munita Sit solutio decimarum, offert nobis concilium Matisco nense II, Saeculo VI. Sed Saeculo X et Sequentibu SSaeculis, tum ecclesiasticis, tum civilibus coercitionibus

343쪽

ad hujusmodi legis observantiam tuendam deVentum St.

Erant autem decimae ieria pars fructuum vel lucri. Certa pars, non decima, quia interdum major, interdum minor pro diverSi consuetudinibus. Fructuum vel Der quia aliae fuerunt proediales, Seu reales, aliae ero industriales vel personales. Praediales ex fructibus et proventibu praediorum. Quoad varias Species decimarum, et u quo debentur, ad tractationem Superiorem Spectat.

De primitiis et de jure quo debentur, in Instit.

elem tractare parum etiam proficeret, cum haec quaestio hodie ad praxim vix pectet. CAPU II.

DE TEMPORALIUM ECCLESIAE BONORUM ADMINISTRATIONE,

I. Quemadmodum Ecclesiae jus tribuimus acquirendi bona temporalia, ita bonorum aequisitorum

dominium, et quod con Sequen e St, illorum40SSeSSiOnem et administrationem denegare Ecclesiae non poS- Sumus, ut acquisitis boni fruatur, utatur ita ut asinem suae destinationi S OB SeqURntUr. Jamvero Ecclesiae nomine in jure nostr non venit tantum Ecclesia generalis, sed quaelibet ecclesiastica communitas in suo genere persecta, quae proprium habeat pastorem, clerum et populum, et SalVa relatione quom habet cum societate eccleSiaStica generati, Vehit pars ad suum totum, a caeteri peculiaribus communitatibus celesiasticis Sit independens uno Verbo nomine Ecclesiae non tantum venit Ecclesia generalis, Sed Singulae dioeces es aut quaSi dioece Ses, quae Ecclesiae particulare jure nostro dicunturi ergo

344쪽

non tantum Ecclesia generalis, Sed et Singulae peculiares ecclesiae habuerunt sui peculii administrationem.

Sed Ecclesia super episcopo fundata est, et per eosdem praeposito omni illius coetus gubernatur. Ergo quotquot constitutae Sunt dice ceSes, Velut communitates ecclesiasticae in suo genere perfectae, velut totidem familiae christianae, totidem apparuerunt particularia Ecclesiae patrimonia, quae a Singuli epiScopis velut patribus familias et rectoribus societatis ecclesiasticae administratae Sunt. Pro qualitate autem destinationis quam habent res temporales Ecclesiae, ad eos fines directa est hae admini Stratio, ut per eam pro Viderentur epiScopus et clerici convenienti Sustentatione, et caetera providerentur quae ad divinum cultum pertinerent, et Sacrorum administrationem, nec non per ea providerentur peregrini, paupereS... Uno Verbo charitatis operibus

satisfierit quibus ex instituto Suo Studet Eccle Sia. Speciali autem modo per ea provisum non fuit juvando Studio evangelicae persectioni et vitae regulariS, quippe monachi primitivi de propria industriuot labore manuum suarum Sibi victum vesteSque compararunt lapSu temporis temporali patrimonio aucta, OnRS I in Separatum diu habuerunt administrationem, quae jam tum ab initii ratione exemptionum ab episcopali jurisdictione Subtracta est. Sed licet Scopus oeconomiae administrationis peculii ecclesiastici semper ille fuit ut temporalia finem suae destinationis assequerentur, videlicet ut spiritualium

rerum adminissula essent necessaria, non una fuit

administrationis ratio ut iste finis assequeretur, Sed variae fuerunt hujus administrationis viceS.

345쪽

DU OBJECTO GURIS CANONICI. 329

II. uousque in Singulis dioecesibus una Ecclesia, eaque cathedraliS, cui unus praeficiebatur antistes,

unus fuit cumulus, una maSSa communi Omnium

bonorum temporalium singularum dioecesium hujus administrationi praeficiebatur anti Ste Seu epi SUOBUS, qui ap0Stolorum exemplo ministerio diae onorum hac in re juvabatur, ne a spiritualibus officiis distraheretur.

Bona autem eccle Siasti ea erant duplici generi S, alia mobilia, uti pecuniae resque fungibiles usuque consumptibiles, et bona immobilia, Sive praedia . Prima illa servabantur in gaZOphylaeitS, Onchi S arciSVel corbonis, et de mandato epi Scopi per diacono Stribuebantur. Isthaec vero, Si quidem illorum posseSSio utilis Di et Ecclesiae, prout olim fuit post datam Eccle- Siae pacem, retinebantur Sub Ecclesiae administratione Secus venumdabantur. Utroque in casu diaconi partem suam sibi vindicabant; Seu i erant qui pro mandato episcopi en vendebant et in pio usu erO-gabant, Vel si retinebantur, diaconi erant qui illorum fructus et redditus exigebant exacti fructus cedebant in episcopi pote Statem, qui per manu diaconorum

tribuebantur in pias causas, quales erant erectioneSet reparationes templorum, Ornamenta Rera, SubSidium pauperum peregrinorum et captiVOrum, SubSidium et alimentum miniStrorum. Fiebant istorum bonorum quatuor portione M una cedebat Episcopo una cleristis, tertia fabricae eccle-

Silae; quarta pauperibus V alter g 245 . Ubi tres tantum fiebant portiones, manebat clerici et episcopi Sossicium providendi pro virili necessitatibus pauperum. Ubi gravior esset administratio, Vel cura et custodia habenda esset dissitorum praediorum, cin

346쪽

subsidium diaconorum constituebantur subdiaconi, quod jam tempore Gregorii Magni faelum est in Ecclesia romana. Ut autem Epi800pi levarentur cura immediat advigilandi administrationi et gestioni diaconorum, Unu electu erat rehidiaconus, qui vices Episcopi generales Sustineret in hac temporalium rerum administratione. Sed erectis aliis, primo rure, deinde in urbibus Ecclesiis praeter cathedralem, haec communis administrationis ratio vice aliqua subiit, missi presbyteris ut ministris illarum ecclesiarum titulo 0rdinatis. ViduBerardi Jus ecclesiasticum universum: Dissertatio Ι, c. 1 de beneficiis. III. Solemn usui in ecclesiastica disciplina ut sacris clericorum officiis responderet jus ad temporale proventus pro honeSta ui Substentatione scriptum est enim I Cor. 9, 9, : Non alligabis os bovi trituranti . . . qui in Sacrari Operantur, quae de SRerario Sunt edunt, o qui altari deserviunt cum altari participant . . . et

Dominus ordinavit iis qui Evangelium annuntiant de Evangelio vivere. Qui bene prae Sunt Ι im. 5, 17), presbyteri duplici honore digni habeantur, maxime qui laborant in verbo et doctrina. Dicit enim Scriptura: 0 alligabis os bovi trituranti, et dignus est operarius mercede sua. Sed varius fuit modus quo hujusmodi us pro ossisti competen exercuerunt clerici pro varietate administrationis peculi ecclesiastici. USque ad Saeculum V, quando non erat communiSadministrati totius peculii seu patrimonii eclesiastici, quod ab uno episcopo in Singulis dioecesibus ministris diaconorum et Subdiaconorum exercebatur, jus temporalis subsidii ossici clericuli respondens erat jus recipiendi ordinarias distributi0nes de maSSa Om-

347쪽

DE OBJECT0 IURIS TAN0NI cI. 331muni, quae nutu EpiSe0pi, per manu dine onorum pro singulorum merito Vel in victualibus vel in numerata poeunia mini Strabantur. Duando saeculo finducta est, et saeculo X restituta, vita communis inter clerico ad instar monachorum,

jus temporalis emolumenti mei spirituali respondens ita modissi eatum est ut pro officio spirituali ad quod clericus erat inauguratus, acquireret jus ad alimenta de mensa communi, ac domicilium de communi diversorio, ad veste et caeter omnia quibus indigebat de communi administratione. Quando a Saecul VI, ad XI et a XI, Vel XIII, Obtinuit disciplina qua praedia nonnulla distracta a communi administratione conjungerentur cuidam determinato ossicio sacro, ita ut qui ad funetiones illius mei pur- solvendas esset in Stitutus, e ipso aequireret jus ingularis administrationis, et usu SD uetus eorumdem praediorum, tunc jus illud ad temporales proventus de peculi ecclesiastic determinatum est ad certos redditus, fructus et emolumenta ex praediis rusticis vel urbanis, Vel ex rebu quae immobilibus aequiparantur. Hujusmodi autem fundi stabiles determinalis ossiciis sacris adnexi dicti sunt illorum officiorum p='oebenda, translato Vocabulo a profana in aeram militiam. Praebenda enim apud Romanos dicebatur quod exercitui praebendum eo ne edebatur, Si V Sal, ligna caeteraque ad annonam pertinentia, quae magiStratibus, legatis , militibus hospitii gratia de more Suppeditantur. Non aliter ossicia ipsa sacra quibus tali praebendaeSSet annexa, ut ususDuctu horum prie diorum Onticio Sacro adnexus, translato vocabulo a pro lana ad

ecclesiasticam significationum, Leneficium dici con-

348쪽

332 1NSTITUTI0NEM JURIS CANONICI.suevit a mediae aetatis Scriptoribus. Cum enim sive ossicium Sacrum, Sacro Singulorum ordini reSponden S, perpetulam e SSet, Sive USuSfruetu horum prae diorum officio annexus et velut quid unum cum officio perpetuu eSSet, Vi SUS S comparari OSSe eum peculii seu cum praedii figentibus quae ab imperato ribus ducibusque militibus utenda fruenda concedebatur ad vitam cum onere servitii in OSterum gratis praestandi. Beneficium proinde St nomen complexivum juris et ossicii, utriuSque perpetui et auctoritate ecclesiastica instituti et recogniti. Omnes etiam concedunt quod cum jus detur propter officium, officium considerari debet tanquam praeci puum, jus autem tanquam Secundarium et Sacro mini Steri adnexum. Discrepant autem in desinitione tradenda. Nam communiter Studentes etymologiae vocis desiniunt Ius petietuwn percipiendi fructus eae bonis Ecelesio ratione spiritualis Diei auctoritate ecclesiastica constitutum dum a meliu Studentibus rei veritat deboret dici: of oluxu sacrum ecclesiastica auctor tate constitutum, cui adneaeum est jus percipiendi fructus de peculi EcclesisP. Haec dogmatica beneficiorum d01initio non Solum Vera eSSet, Sed Sub quacumque arietate administrationis peculi ecclesiastici eadem deprehenderetur.

IV. Ita distractis praediis a communi admini Stratione, et conceSSi in Singul0rum adminiStrationem, non tamen amiSerunt et dependentiam ab episcopi jurisdictione, qui est administrator natus totius peculii ecclesiastici; sed sicuti in agnitionem thujus dependentiae et in vestigium communis administrationis,

quibusdam oneribus gravata Sunt erga communem

administrationem Sive vacantia forent Sive plena Sunt

349쪽

autem : Ius procurationis hoc est gratuitum hospitium dictum procuratio), quod constat moderatis victualibus

episcopo eccle Sia dioecesi suae Visitanti. Jus cathedra-lieum aut synodaticum Seu pen Si Singulis anni a clericis tempore Synodi in honorem cathedrae Solvenda .

Utrumque quoad quantitatem dimetitur ex moribus. Jus subsidii haritatio cum piscopus indigeat quantitas ex moribus determinatur. Spolium eSt quoddam ecclesiasticum peculium quod mortis tempore ad Ecclesiam pertinet, quando nempe celesiasticib0neficiali vel decedunt sine testamento, Vel Sine facultatu testandi disponunt. Hodie camera pontificis Romani sibi vindicat fructus ecclesiarum a decedentibus beneficiatis relictos. Sed non in omnibus pro

Deportus, Seu u percipiendi vacantium beneficiorum redditus, quos Episcopi vel alii collat0res sibi tribuebant. Hodie etiam hi jure spolii ad Cameranapostolicam devolvuntur. Annato seu dimidiae an natae quae Solvuntur de fructibus prioris anni a clericis de benefici provisis a Sede apostolica. Plura de his videas apud alter in sine primi vo luminis, apud Giraldum p. III, apud Fleury de BeneficiiS.Ilecentibus temporibus opere conturbationum politicarum quibus plus minus subjecta fuit Europa, hic illic declarata sunt praedia ecclesiastica proprietateSi Hoc neque immemoriali contraria consuetudine praescri-l itur, ut conStat ecdecreto congr. cone 6 jura. 1693. Et etiamsi non celebraretur SyDodus, solvi amoti deberet quotannis, ut constat ex pluribus declarationibus congr. Ouc apud Be-ued. t V l. V de Syn dioee. c. VII). 19

350쪽

334 INSTITUTIONES IURIS CANONICI.

nationales, cesserunt favore publici aerarii et opere concordatorum provisum est ut publieum aerarium annua Solvat pensione favore ministrorum cultus

divini alicubi Ecclesia, ut accedit praesertim Sub Schismate anglicano, quod sibi furatum est bona EccleSide catholicae, coacta est vivere oblationibus du-lium adeo ut jus ad proventus temporale offficio clericali respondens sit jus recipiendi fidelium oblationes. Hae sunt vicissitudines quibus subjacuit administratio peculii ecclesiastici in ordine ad providendum

clericos de vitae necesSariis. Videamus qua viceSSubierit ex ea parte quae Spectat fabricas eccleSiasticas, Ut paUpe I Um.

De hae re nonnulla dixi sequutus Walter de fabricis ecclesiasticis, et de hospitalibus.

DE TEMPORALIBUS ECCLESIAE BONIS ALIENANDIS.

I. Bona Ecclesiae temporalia non habent aliquid in natura sua ut a caeteris temporalibus bonis distinguantur ut tota disserentia qua a caeteris rebus disserunt, quae sunt in dominio saeculari, e tenet ab extrinSeco, videlicet consistit in destinatione damvero sicuti hanc destinationem acquirunt cum transeunt in Ecclesiae dominium, ita acquisitam amittunt, siquidem extra Ecclesiae dominium c0nstituantur. Porro duplici modo contingere potest ut res temporales Xtra Ecclesiae dominium constituantur, videlicet 1 alienatione,

2 prae Scriptione : utrumque modum breViter consideramuS, ut constituamus quae requiruntur ut utraque

legitima habenda sit, et tanquam modus tranSserendid0miuium bonorum eccleSiaSticorum.