Institutiones juris canonici

321쪽

barbariam magna ex parte evnStatae fuerant, elanguerint omnino. Nam tanta sui fama illarum duarum academiarum, ut caeterae Scholae quodammodo obscuratae fuerint, Sine nomine acuerint et de Sertae, con- sugentibus studio Sis omnibus et Bononiam vel Lutetiam Parisi0rum, ut ibi vel b0na artes, vel scientias valerent ediScere.

Primo igitur hujusmodi universitates pontificiis

indultis redditae sunt exemptae a Singulorum epiScOporum jurisdictione tanquam corpora Xempta, illisque collatus est ecclesiasticu magiStratus in singula corporis membra cujuslibet dioecesis vel nationis essent. Ut autem haec urisdictio facile geri posset, haec suit interior horum corporum moralium dispositio B0n0nia distinguebantur discipuli exteri Secundum nationes in totidem e0llegia haec autem conjungebantur in duo collegia ampliora, quorum Un Umcomprehenderet omnes discipulos ultramontanos, alia Vero omne citra montano unumquodque ex his collegiis duobus gubernabantur a rectoribus arae electis. Non absimili modo etiam Parisiis recepta est divisio in nationes, ita tamen ut quaelibet natio comprehenderet simul sive magistroS, Sive discipulos; sed magistri solum ad comilia vocabantur, ubi de aliquare deliberandum oret. Sed a peculo ineunte XIII recepta fuit distinctio in quatuor nati0nes, videlicet Gallicam, Britannicam Seu Germani eam, Picardam, Or- mannam. Singuli nationibus praeerant Singuli procurat0reSI quatuor procuratore eligebant rectorem universitati S. Similiter in bonum scientiarum, hi Sce uniVePSilatibus indulgerunt saeuuatum docendi per totum orbem christianum iis alumnis qui in iisdem universitatibus

322쪽

probati doctoresque facti essent. Inde Variae apparuerunt laureo doctorales pro Variis facultatibus quas collegia doctorum decurialium singularum saeuitatum conferebant. Ne autem hae laureae doctorales, quae in tanta erant aestimatione, praesertim theologiae et canonicae jurisprudentiae, pro rebus ecclesiaStiei propenderentur indignis, obtinuit ut nonnisi p0st quoddam determinatum annorum tyrostinium, et nonniSi per varios gradu academico S, videlicet bacca laureatus,llioentiatus et magisterii Seu doctoratus, in Singulis repetit et severiori examine concederetur. Haec omnia plus minus etiam sequentibus saeculis Servata sunt Sed aucto doctorum numero et profusis

nimia prodigalitate laureis, viluerunt, et inde non amplius tanta illis responderunt privilegia. Reges etiam universitatibus singulare et peculiare praesidium, p0testatem delegatam et exempti0nem ab

oneribus publicis, indulserunt; unde conser tores horum privilegi0rum vel regi0rum Vel apostolicorum

habuerunt.

ΙΙΙ. Collegia.

XI. Sed tanta universitatum fama, instituti0 ne plurimarum aliarum universitatum ad imitationem illa rum decrevit quam maxime multo magis institutione collegiorum. Dicta fuerunt collegia communitates vel hospitiai eligiosorum qui litterarum causa adibant academias publicas, Seu universitate studiorum ut a caeteris secularibus discipulis manerent Separati in convictu. Postea similia sunt instituta in gratiam pauperum qui ipsi semel extra patriam Sustentari non poterant, et pleraque certarum dioecesium alumnis recipiendis

dicata sunt Criusque collegii alumni 0mmuni victu

323쪽

moderatore Sed discendi causa publiea auditoria frequentabant. Pedetentim in ipsis collegiis doceri coeptum est ita multiplicata et variis in locis extructa habuerunt publica gymnasia pro liberalibus artibus, et philosophicis vel the0logici studiis tradendis singula pro sua institutione quin foret neceSSarium adire publicias univerSitateS.

IV. Seminaria.

XII. Institutis ita pluribus universitatibus et c0llegiis quae tanta fama et laude Sive scientias sive bonas artes tradebant, adamaVerunt plures ecclesiarumpr aetati ut clerici juniores ad academia et gymnasia publica mitterentur. Selectorum anteceSSOrum doctrina, plurium eo convenientium aemulatio, commoda aedium in id extructarum eo S dem praelat0 commoVerunt ut id consilii caperent unde omne opus institutionis theologia et canonicae in doctore academicos et inseriorum studiorum in praeceptores collegiorum devolverunt. Unde in pluribus ecclesii nuda reman-Serunt nomina centorum, primiceriorum, Scholasticorum et theologorum, videlicet sine docendi officio. Sod te sit universitates et collegia litterarum tudium ad ilius reddiderint, Scientiasque I OVeXerint, disciplina tamen et mores clericorum deteriores Sunt redditi. In tanto enim juvenum confluxu ab extraneis magiStris non sic in ossicio potuerunt contineri clerici Sicut a primicerio, archidiacono Sub oculi epiScOporum.

Interim clerici in academiis viventes erant in esurictione degebant in coetu laicorum ScholaSticorum, unde laicorum m0re imbiberunt. II 0 intuens Ecclesia curuuit ut iterum clerici

324쪽

308 INSTITUTIONES GURIS CANONICI.

laicis egregarentur inStitutione Seminariorum. Videlicet PP. ridentini e re ecclesiastica esse judicarunt si mandarent episcopis univerSis, ut juniore clericos in collegium qu0ddam redigerent in pietate cultuque

bonarum artium ac praesertim divinarum litterarum educando S. De collegium Vocatum est seminarium sicut enim arbuseulae in Seminario educantur, unde postmodum tran8 plantantur quocumque OpUSVidetur,

ita dictus est ille locus, qui erectu S S ad praeparandos illos qui deinde Sacerdote optimi, et animarum pastores et duces futuri essent. Ut hoc piissimum opus institueretur vel restitueretur et paupertati clericorum illuc convenientium Succurreretur et omnia recte procederent Secundum me institutionis, plura decrevit cone. rident. SeSS. 23 de ref. c. 18.

Si singula seminaria pro Singulis cathedralibus ecclesiis non Sufficiant, facultas data est episcopis ut in ecclesiis ampla dioece Ses habentibus, plura etiam prout sibi opportunum videbitur, habeant seminaria quae tamen pro unitate regiminis et administrationis ab illo uno quod in civitate erectum et c0nstitutum fuerit, in omnibus dependeat. Cum autem nonnulli episcopi tardiores fuissent in exequendo hujusmodi decreta ridentina, sive Bene dictus XIII constitui Credite nobis, sive Benedictus XIV constitui. Ubi primum omni pere curarunt ut hujusmodi seminaria per Italiam insulasque adj centes, Si non in Stituta erant, instituerentur, Si infli- tuta sed indiguissent ampliatione, amplificarentur. Immo Benedictus XII ad quamlibet moram tollendam voluit ut institueretur quaedam congregati S. Romanae Ecclesiae cardinatium, dicta seminariorum quae citissime Seminariorum fundationi advigilaret.

325쪽

DE OBIECTO IURIS TAXONI cI. 309XIII. Bases autem Supra qua erigi debent seminaria hae fuerunt ab ipso ridentino designatae 1 Circa delectum puerorum admittendorum voluit ut n0 reciperentur ni Si qui ad minimum duodecim annos haberent et ex legitimo matrimonio nati essent,

et legere et Scribere competenter noverint, et quorum indoles et voluntas spem asserret eos ecclesiasticis ministeriis perpetuo de SerVituro S. Pauperum autem filii praecipue eligerentur, nec tamen ditiorum excluderentur modo Suo Sumptu alerentur et Studium prae- se ferrent Deo et Ecclesia inserviendi. 2 Quoad alumnorum incessum, habitum, studia et

integram iiijus collegii disciplinam sanei vita ut in tot classes deviderentur quot episc0po videbitur, juxta

illorum numerum, aetatem et in disciplina ecclesiastica progreSSum . . . tonsura Statim et habitu clericali Semper terentur, grammati QOS, cantus Gregoriani

viduli det ut declaravit Benedictus XIII it loci , compuli ecclesiastici, aliarumque b0narum artium tantum uti declaravit idem ibid. disciplina erudirentur

S. Scripturam, libros ecclesiasticos, homilias sancto rum et Sacramentorum tradendorum, maXime quae ad 0nfessiones audiendas Videbuntur opportuna et rituum et caeremoniarum forma edi Seerent.

Singulis diebus sacrificio interessent, et Saltem ingulis mensibus consilerentur peccata, et uXta conseS-soris judicium sumant corpus . . . C. Cathsed ratiet aliis loci ecclesiis diebus festis inserviant. . . Discoli autem et incorrigibiles et malorum morum seminatore acriter punirentur, eos etiam, Si pus fuerit, expellendo ut omnia impedimenta ad conservandum et augendum tam pium et sanctum institutum remo

veantur.

326쪽

XIV. Quoad dotationem seminariorum facultas ab eodem concilio facta est episcopis detrahendi aliquam portionem fructuum prius a menSa epi800pali, tum a praebendis capituli et quarumcumque dignitatum et beneficiorum etiam si regularia Sint et patronata. Haec detractio appellatur Raaea quae in constitui. Benedicti XIII sup cit nequit esse min0 scutis tribus nec maj0 quinque pro quolibet centenario. Quod si haec taxa non Sumiciat, potest episcopus unire seminariis beneficia aliquot simplicia cujuscumque dignitatis et qualitati fuerint. . . etiam ante vacationem sine cultus divini et illa obtinentium praeiudicio, quod locum habeat etiamsi beneficia sint re- Servata et affecta solum cavere debet epiScopus ne laedat jura sedis apostolicae per hujusmodi unioneS,

de qua re legatur Benedictus XIV de Synod. lib. ΙΙΙ,

cap. VII.

XV. Quoad m0deramen et regimen sive interioris disciplinae seminariorum, Sive temporali administra tionis eorumdem, hae Statuit Quoad primi/m caput debet episcopus in Suo consiliarios assumere duo canon isto Seniores et gravio res Horum consilium adhibendum est in universalibus regulis constituendis, in electione loci, rectoriS, magiStrorum, confessariorum eorumque eXputSione, inolestiione singulorum puerorum admittendorum, dis

colorum puniti0ne, in eleutione librorum, et visitationibus. Hi autem semel ab episcopo electi non p08sunt amoveri sine legitima causa. Illorum autem c0nsilium epiScopus tenetur audire, non tenetur equi. Ita ad

tramitem concilii Tridentini pluries utimi vi concilii Τridentini congregatio uti videre est apud Giraldum et Benedictum XIV de syn0do.

327쪽

Pro temporalium administratione habere obst alios quatuor deputato e quibus duo sunt eligendi inter capitulares, unu ab epi800po alter a capitul duo inter civitatis clerum, et quidem alter ab episcopo, alter a clero urbano Horum consilio uti debet circa taxationem contributionis, ire beneficiorum uni0nem, in ministrorum deputatione et expulsione, in quotidianis expensis et victualium provisionibus, in ineundis contractibus et litibus Suscipiendis, et praesertim in exigenda adminiStrationis ratione, quae ingulis annis est ab adminiStratoribus omnino reddenda. Hi deputati pariter perpetui sunt, et non OSSentre moveri sine legitima causa eorum tamen consilium episcopus tenetur adhibere, non sequi. Ita plurie SS. Congregatio concilii apud irat dum et Benedictum XIV, de Syn Od.

ARTICULUS II. De rebus ordinatis ad exercendam charitatem erga

mortuos.

XVI. Dogma fidei est, quod sicut homo in duplicis libstantia, altera spirituali videlicet anima, altera materiali seu corporea c0alescit, ita mors hominis concipiatur tanquam hujus hyposta Si resolutio, per quam corpus redeat ad terram, de qua Sumptu e St, Spiritu autem ad Deum, qui creavit illum. Sed spiritus humanus naturali vi rediens ad Deum, ut unde Suam immediatam habuit originem ibi inveniat suum ultimum timem, aeternam beatitudinem.

Non Semper hujus ultimi finis particeps sit; sed praesentari debet ante tribunal Christi ut ferat propria

328쪽

in hac distriction judicii 0test spiritus hominis in

duplici statu reperiri, videlie et in statu charitatis aut non . Si quidem in statu charitatis non reperiatur, VO-luntas illius a Deo aversa non potest Dei societate frui, proinde a fruitione Dei remanet exclusa, et gerrimi Spinnis pro Dei justitia, juxta debitorum qualitatem et quantitatem mulctatur. Et cum voluntas illius in statu termini reperiatur, nec proinde amplius in diversa possit mutari, non habet amplius paenitentiae locum; et cum non possit removere obstastulum quod habet in se perpetuam Suae punitionis rationem, StatuSpunitionis perpetuu perSeVerat. Si vero spiritus hominis in sanctitate et justitia et charitate reperiatur, sui ultimi finis certo consors erit particeps est enim et ipse in statu termini set a charitate amplius deficere non potest; sed non tamen im mediat ad illius lanctionem admittetur. Cum enim restituta justitia et sanetitate per Sacramentum Ceni tentia, et proinde demissa culpa et pinna aeterna, aliqua pinna temporalis luenda remanet et sine amissione status charitatis frequenter homines pro sua infirmitate in varios defectus seu venialia pestenta incurrUnt, Uei certo coram vindie justitia Dei aliqua pinna temporali respondeat Si excipiamus hypothesim illius qui plene purgatus decedat, qui videlicet aut post receptum bapti Smum nullum peccatum admiserit, aut poenae temporali vel post remissionem peccatorum SuperStitem, aut venialibus respondentem satisfecerit, qui potuit immediat suo fino ultimo potiri, caeteri debent ustitiae divina promerita pinna ; quapropter in purgatori Velut tempora- ne quodam carcere detinentur, ubi et fidelium cum

329쪽

Christo regnantium orationibus, et a fidelium in terra militantium suffragiis juvari possunt, donec perfecte purgati ad aeternam Dei fruitionem admittantur.

Mortua autem hominum corpora, licet in pulverem et terram e Soluta, credit Ecclesia omnipot0nti Dei virtute, instante ultimo et generali Dei judicio iterum vivificanda quo facto per mortem resolutae hominum hypostase iterum re Stituentur : animae enim suis corporibus conjungentur et de animae gloria vel poena pro sua conditione participabunt, ut Sicut integrae personae fuit proprium meritum aut demeritum, ita et integrae personae propria fiat aut gloria aut pinna. Porro pia Mater Ecclesia, quae Omnem curam im pendit ut sacramentis si deles suos quoad iVunt, Sanctificet, in iis orationibus m0rientes adjuvet, Si qui sunt qui in sui communione et pace moriuntur, Optimo jure praesumuntur in statu charitatis in osculo pacis Domini decedere proinde non intermittit suas

curas post illorum tranSitum, Sed funera, X equiRS, suffragia parat ut desunctis animabus filiorum suorum gloriam 80llicitura procuret tumulo Seu Sepulcra parat ut illorum corpora custodiat, quae Sperat in sine mundi ad gloriam esse resurreetura Ergo Capitulum hoc sua sponte dividetur in duos paragraph0S.

XVII. Itaque vix ac tempus elapsum Sit sumi ciens quo de Vera morte nullum dubium SSe Os Sit, in Struitur Solemnis comitatus clericorum ad quem hodie advocantur etiam frates Mendicantes et confraternitate laicorum, qui deserat cadavser ad Ecclesiam ubi debet tumulari. IIuic pompae funebri, quae de jure publico quodammodo est et nunquam negligitur et

330쪽

314 INSTITUTIONEM JURIS TANONICI.

nemo potest illi renuntiare, licet majori vel min0ri solemnitate peragatur parochus prinest. Est enim quoddam officium paternae s0llicitudinis in Ecclesia, et ille qui defunctum christianum genuit per baptismum, Sacramenti enutrivit, illius spiritualem curam gesSit dum viverit, adjuvit morientem, ille ipse haec ultima ossicia rependet in mortuum. Hic itaque cadaver e domo eductum aqua lustrali aspersit et psalmodiam inchoat, et vias indicit per

quos aSportetur cadRVer. Ita inter cereo accen Sos et inter cantum pSalmorum poenitentialium desertur cadaver ad Ecclesiam ubi sepeliendum Sit. Haec Sacra caeremonia laetitia simul et tristitia mixta ost laetitia ob dogma felicis aeternitatis, quae manet christianos tristitia ob alterum dogma purgatorii, quod pariter ordinarie loquendo manet Omnes antequam ad felicem aeternitatem admittantur. Ob primam rationem Ecclesia jamdudum a primis speculis interdixit ploratus, luctus, funerea carmina aliaSque Caeremonia paganaS, ei SubStituit cantum Salmorum, Caereo ReeenSOS, etc. Monumenta videa apud Pontium antiquit juri S. can.). Ex alio capite, si demamus casum puerorum, qui antequam perdere possint statum baptismatis, decedunt, quorum corporum gestatio omnino laetitiam sapit, quodam luctu replentur functiones funerales in Ecclesia : leguntur psalmi, sed poenitentiales, qui Veniam implorent: canitur sed subiti cantu ministri Sacri ornantur nigris amictibus. Delatum cadaver ad Ecclesiam sub illius ingressu iterum lustrali aqua aspergitur inde per noctem circa illum s0lebant recitari psalmi et hymni, donec mane pro mortuo sacrificium offerretur, infra cujus actionem