Victoris Fausti Veneti Orationes quinque eius amicorum cura quàm fieri potuit diligenter impressae.

121쪽

rent,uidit ita etiam fatendtim est prudeli simuillum fore quinyaetatis sitae modo. sed et praeteruaru quoq; gesta cognouerit. porro,quid aliud agunt lilii Oriae. qtiam, ut exepla rerum ab omni temporiS longinquitate repetita uno prope

tuitu. sub legentis oculos ponat ac, ut rem particulatim consideremus .si cui forte quod saepenumero accidit,suortim fides erit suspecta, nil pro derit.opinor. legi se qua dexteritate inter alios Diodorus Amphipoli Thracas emiserit. iteq; similes ad praehum fuerit incitandus, usui credo non erit, scire quo artificio Agesilaus ad Orcho mcnu .aut Archidamus in Arcadia. suis pugna di studui iniecerit. immo uerό etiam si pugnae tepit captabitiix noti gnarus litterarum impe rator faciet tu Lysander ad Heles potum si locus .ut Xanthippus in Africa tibi acie instruet. mille modis peritisiam os rei militaris Lacedaemonio sim trabitur. quum insidiis pugnare a let. Timotheii,&Iphicratem sequetur, uel etia. si Poenum dignabit ir. Hannibale . uictor essu giti hosti dabit, ne desperatio pariat alidacia, ut Xerxi s hemistocles. uictus quadoq; hoste seu strabitur.ut in Hispania Romanos disperso exercitu Uir a tus atq; Sertorius. qudd si ad oppidii aliquod expugnandi accedet quae res ob dis

122쪽

scultatem inmitin inter bellicas artes obtinet gradum . uel deceptis propugnatoribus,ut Ari stippus Tegeam uel cito ad inopiam redactis. ut Alexander Leucadiam uel aquis auersis, dc medicamelo infectis.ut Clisthenes Triteam uel educto praesidio ut Pyrrhus Illiriorum metro polim uel ab diuersa parte oppresso ut Alcibiades teticum: dc Trasybulus Sicenum uel recessu callide simulato.ut Epaminundas Mantinea: de Phormio. Chalcidem atq; alii alia capiet . e Contrario. Lobsidio laborabit ne quid tale sibi

eueniat.cum his .ium aliis sexcentis id genus clarissimoru imperatorum exemplis cauebit . de niq; illud in summa tot historiarum uolumini. bus colliget,ut intelligat uicissithidinem esse re bus in omnibus . atq; ideo nec secundis nimia tollatur, nec omnino frangatur aduersis aceste in humanis .uim quandam rerum naturae inuo/lucris absconditam. cuius arbitrio cuncta re. gantur, siue fatum dicere oporteat siue fortu nam uariam adeo ac periculosam.ut se illi nunquam nisi aut magna inuitatus occasione. aut coactus necessitate, committat;non etiam si militum numero sit loge superior propterea quod. aciem quamuis imparem,spe dc metus .dostri/ctum utrinq; serrum exaequet . iam ob rem,

123쪽

s quae animi sunt in nobis excellunt; atq; antonius ad tuirtutem dc officium ubiq; seruandum.

litteris ualde componitur; consequens est, nihil debere studiis litterarum a tenera aetate praeuerinti . nam . quod Homerus sapientem sine litteris Nestore ponit, nihil certe me mouet quum etiapoeta id nequaquam facere ausus sit sine portentosa quadam senectute.quae uelut instar multarum historiarum in se coimeret at, qui .ut fuerit aliquis olim, qui naturae beneficio dc longo eorum usu multa didicerit, non tamen iccirco idem sperare omnibus licet quemadmodum nec pontes, qui communis hominum usus gratia ruri fiunt decet rescindere quoniam non nulli reperialitur, qui fossam, aut rivulum sal tu facile superent prosecto si quispiam contemptis litteris, hoc est iis,quae ueteres alius post alium inuenerunt,uni duntaxat experientiae studeat.perinde erit ac siquis aeger neglectis medicorum potionibus, ignotae alicuius herbae uim experiri sui capitis periculo uelit aut siquis gubernator descriptas ab antiquis littorum formas domi relinquens portu egrediatur.&qua si Tiphys ipse nouus uentis uel permittat nae ut alier facile moriatur,&alier cito impingat

ad scopulum sicac priuatim saepe labatur.& publice multa faciat naufragia, quisquis expers

124쪽

litterarum extiterit . quaeret aliquisfortasse cursi tantopere omnibus litterae conducunt, pax cos adeo prae caeteris. sui studiosos inueniunt equia non omnes idoneos natura procreauit ne deessent, qui seruilia munera, uitae necessa rias artes tractarent multi etiam ingenio liberali dum aetas in lubrico est.fido carent admo nitores quidam prius aliud casu facere cogun tu quam quid sit illud intelligant . nonnullos praua consuetudo, aut mos patrius ad alia studia maior im suorum imitatione compellit . et fere omnia quanto praestantiora uidentur esse magisque pulchra tanto pauciores ad sui cognitionem admittunt, nediua litter, cuilibet expo. stae sint ac peruiae, quibus homines proXimel ad deorum immortalium conditionem acce dunt Venio nunc eo ut probem liticras si ne graecae linguae scientia, non magis perfectio

e i ij-nem suam assequi pos. quam sine litteris ho minem . qua in parte ad excursum orationis, tam longe' lateque patere omniauidco, ut bre

ui hoc temporis spatio difficilius arbitrer admisso uelut quo habenas inhibere, ac finem dicendi facere.quam usas dissicultates aut m pedimenta ulla superare ne igitur uos diu hic nimia prolixitate fatigatos detineam unum

125쪽

aliquod di intaxat e multis argumentum arri piam.mitto itaque graecae linguae nobilitatem , quam olim patria dignitas. pro imperii ampli

tudine.toto terrarum orbe propagauit,adeo,ut eam ne Britannia quidem ultima ignoraret,

quando dc Druidas e Gallia in Britanniam ut suae disciplinae origine perdiscerent. litos fuisse proficisci Caius Caesar testatur qui tametsi

eam ne invulgaretur nefas scribere putabant, usum tamen alioqui graecarum litterarum ubi que retinebant . mitto antiquitatem ab heroi cis usque temporibus profectam . mitto uarie talem multitudinemq; uerborum humanae uo ci maxime congruam . mitto scripturae diligentiam . qua sibi commissa possit in omne aeuum incorrupta seruare quoniam satis a me, ut puto . est alias in hac causa peroratum . necessia riam uer eius cognitionem in primis esse conted, id autem quam breuiter eXpediam.quae so attendite Constat hominem ad agendum a liquid, a natura produci. probatumq; satis est.

auxilio litterarum omnia posse agi quam opti

me. sed uideamus parumper quodnam ge mi litterarum ad res gerendas maxime faciat.

ut sigraeca id lingua indigere uidebitur eam quoque necessariam esse omnibus pateat .

126쪽

Tres litteratoriam hominum ordines .hac tepestate reperio.unum philosophorum seu potius dialecti coria non quod Clinomachii sectetur. sed quia de humanis ac diuinis omnibus inter se disputent alterum iurisperitorum: tertiu eo

rum qui humanitatis studia colunt ac unum

qucq ex eis,nescio quid sibi proprium ipso statim nomine prae se ferre animaduerto philosophos .reruta uulgi sciasu, motarum insitioncm; iurisperitos.aequi boniq; notitiam; humanitatis aute studiosos . nihil nisi cognitionem eorum quae es intelligant, dc ab omnibus passim fieri soleant unde nego quenqua ullis litteris in ne

gotiorum praesertim publicorii administratione.multum iuuari praeterquam politioribus his quae appellantur humanae quibus eloquentia pariter.& prudentia coparatur. Haud equio dem uereor.ne proptcrea quod in huc sermone incidimus philosophus aliquis aut iurec5sultus offendatur quonia sua quemq; ita profiterieXistimo. ut prioribus studiis nutium nullo pacto remiserit quod si quis tame coanimo agi

lat quae prima didicerit,ingratus oppugnare n5 dubitet ille idem profeci o, ut nihil amplius ipse respondea si quae pauloantea me dicta sunt diligenter considerabit imodo sit aequus rerum

127쪽

restimator fatebitur litteras omnes, praeter eas quae humanitatis uocantur ad otiu factas: prorsus ab omnibus.&praecipue publicis quae ma xima sunt.abhorrere negotiis. At multi.sine cultioribus istis litteris eloquelites simul,d prudeles habetur: contra etiam multi .qui eas sectan tur,rudes atq; inepti apparet. primi quos tu ab humanis hidiis alienos putas.quod alia profi teantur,abhis ego non separo licet ipsis aliquanto remiisius operam dare intelligam neq; enim ego, uel unum ex omnibus his.qui adsunt. politiori litteratura omnino auersum reperiri posse confidam quod si quem forte aliter anima/tum nihilos secius tamen eloquentem aut prudentem ostenderis, id certe non aliunde quam ex ingenio dc excellenti eius natura prouenire facile demonstrabo . deinde quos tu rudes ac ineptos argues ego etiam illiteratos dica propterea quod nemo sine ingenio singulari bonas litteras discere.nedueis uti ualeat atq; ita quicquid peccauerint , idiotii nattirae ascribi,doce boque istuc non es e facultatem facultati sed homine hominicoparare. nolo niq; stupidum aliqtiem.qui ob desperationem ulterius euade di circa stridiorum pruia substiterit.cu diuersae profestionis uiro natura etia mediocri coferas; sed duos uelim praestantes ingenio eligas, quoe

128쪽

rum alter politiores litteras alter quascunt alias tantum nouerit. ia sese illo aliter in negotiis .ex praesertim publicis habebit t. quam duo strenui milites in pugna; quorum alter armatus, alter uero nudo corpore praelium ineat. Dixerit fortast equispiam, tu igitur alias litteras negligis e tantum abest, ut ego id faciam ut uariis ipse disciplinarum studiis mancipatus longa etiam oratione alias disputarim non posse quequam

Cum algnitate hoc in loco me multiplici do

ctrinarum cognitione consistere: quod quidem uel ipsa poetarum interpretatio indicat . neque propterea tamen eos laudo , qui sese totos alicui scientiae dediderunt . quippe, quum eo, si nihil aliud animi certe imbecillitas quaedam declaretur. Restat.ut humanitatis studia.sine graecis litteris manca esse ostendam quanqua hoc dubium facere, multo maioris est uanitatis.

quam Empedoclem adhuc uiuere suspicari ex eo quod eius cadat ternusquam apparuit . et sane liquis hoc prorsus ignorat, is iam plane similis haberi potest, homini illi qui quum in coetu sodalium . ut ficti solet uicinum sermonis causa narrantem audiui siet insigne illud naufragium, quod mille graecorium naues,cuerso Ilio ad capha rea saxa secertat, statim ingemuinac pene lacrimas tenere non potuit . cui alter , quid

129쪽

telone uir ista perturbant, quasi uero nudius tertiuS,aut pro XImis calen. acciderint an id talis nunquam alias audivisti mille amplius annos esse quum haec facta dicatatur: nimirum pauca legit. dc pauciora etiam audiuit, qui ne scit adhuc politiorem litteraturam perpetuis in tenebris uersari, nisi graeca lingua ei lumen a Cendat manque ut mathematicos ac physicos, qui sensum modo cogitatione intuentur uer ba non curant sine litteris graecis aliquid esse concedam fieri nullo pacto potest.ut qui uerbo xum Uim,naturamq; perpendunt si ne graecis, unde latina ducantur quicquam in litteris es se confitear et Certe quum ad poetas respicio, nihil usquam non graecum occurrit.quid enim aliud Vergilium facere dixerim,quam Home/ri Hesiodi,Theocriti poemata latinis uerbis exprimeret quid Plautum nonne ipsemet fate

tri se Diphili., aliorum fabulas uertere; ali. quot etiam integris uersibus graece descriptis

praetereo autem rhetoras .d grammaticae artis

magistros.quorum scripta squis non graece doctus intelliget. Oed: pum hercle aut Tircsia diuinandi arte superabit sed quid ego in re adeo nota pluribus immorer quando maximi qui que latinitatis auctores, non aliter se operibus

130쪽

suis auctoritatem daturos putarint quam si graeca transferent. At aiunt nonnulli,nobis liquae

latina sunt facta.suffciunt . id profecto illis ob' ignauiam perinde usu uenit, ac siquis de altero sciscitari malit . quae in spectaculis facta sint, quam ipse spectare nequam sit homo necesse est qui sibi ceu poculum indidem miscere nocurat,unde maiores suos tantum laudis, glo. riae hausisse atque aliis quasi propinasse cogno scit Adde.quod infinita propemodum reliqua fient scitu dignissima quibus semetipse fraudabit.qui graece aliquid scire noluerit. Sare,quii minime deceat.tota aetate in otio terere ac litterae humanitatis hoc est eloquentiae simul, prudentiae altrices.quae duo praecipue hominea caeteris animantibus segregant ad res praecla re gerendas unicum uelut instrumentum habeatur, atque eae sine graeca lingua debiles admodum .dc alta quadam erroris caligine vacillan res.nullum in se momentum retineant. teri necessse est litterati hominis appellatioe abuti quicunque nihil omnino graece didicerit . Obii ciat aliquis fortas..tute ipsum quasi tuis acu minibus compugis.quὀd et perpetuum otium damnas.& una tamen immensam quadam litterarum molcm, ad graece latriae discendum