장음표시 사용
191쪽
vero illam tantam esse existimandam, ut nullus prorsus onsensus sit, et summa in vitam humanam inducatur incertit do. Nee si res merae intelligentia subiectae spectentur,
opinionem Scepticorum admitti posse, qui nihil plane certi
in rebus humanis itatuam. Alias enim res, v. c. quae in mathesi traduntur, esse certissimas alias vero, ut quaestionem de Principiis Iuris naturalis esse quidem eiusmodi, ut sententiae hominum docti stimorum inter se discrepent sed musam illius dissensus neque in obscuritate aut disticula te rerum neque in humani ingenii imbecillitate esse ponendam, sed ab ignavia negligentiaque hominum arcessendam. Quod enim studii industriaeque satis collocetur in principio illo expoliendo, quo usus is Wolfius in Iure naturali, atque Grotius et Pusendorsus instabilienda Socialitate, et quod
Servator ipse tanquam regulam nostrorum ossiciorum erga homines praeceperit puta umicitiain , seu studium nostrao aliorumque conditionis perficiendae dubiui non esse, quia tandem, firmo stabilito principio, ad summam peripleuit, rem certitudinemque doctrina de officiis perducatur. Tertia denique praefationis pars continet defensionem tarotiani libri, quem Ru ob multitudinem sententiarum poeticarum, quibus refertus sit, tanquam merum ingenii lusum muciendum putavit. Nam Grotium auctoritatibus primum non usum esse, A. demonstrat, ut vim argumentorum fi morum haberent, sed ut materiam veri adibus investigandi suppeditarent. Deinde cum Grotius Ius Gentium non devinculo iuris intellexerit quo gentes inter se copulentur, sed de consensione quadam convenientiaque opinionum morumque in diversis gentibus facere non potuisse quin uteretur auctoritatibus. Etsi vero aliqua ea ratione concedi debere. quod adversarii obiiciunt, opinionum vanitatem non parere veri iustique iudicandi regulam normamque certam cum tamen Grotius vellet demonstrare, quid debeant facere homines, sive qua homines, ad societate; n nati, sive qua Chri. stiani, sue denique quia socii corporis politici in his terris;
facile esse intellectu Grocium non potui non illa ratione
192쪽
vii. Denique cum ille vis doctiuimus probe intellexerit, esse opiniones a gentibus receptas probatasque, quae neque ob dive sitatem ad unam certamque regulam principiumque Iuris naturalis iudicari possint neque ob gravitatem momen, iique rationem praetermitti illam rationem tanquam sis pervacaneam et inutilem non spernendam esse existimasse. Sed satis de praefatione. Ceterum, ut dicamus, quid nobis in universum de ipsa epistola hac videatur existimamus, lectionem eius haud inutilem sere iis, qui aut novitate quarundam Rusi opinionum attoniti, aut quadam ingenii imbeccillitate impediti, ipsi opinionum R. vanitatem animadvertere, verumque a falso discnnere non valeant praelertim eum Ruis sermone sit usus tali, quem etiam mulierculae, ii minesque infirmioris iudicii, intelligant quod librorum genus quam perniciosum sit, nemo nescit.
Providentia Dei speciali Auctore ANE DRYFHOUD, S. S. Theon ei Philo Doctore, ut et A. L. Magistro. lecti ad Rhen ap. addenburg pl. 4.
Deseriptum est hoc opusculum in partes tres quarum prima agit de Systemate Leibnitiano, de vera miraculi notione altera, denique tertia de speciali Dei providentia. In quo non is animus fuit Auitiiris, ut quae ab aIiis praeclaris viris super hae re scripta essent, repeteret, sed ut paulo a curatius in eam inquireret scilicet, num in ordinam providentiae cursu, Deus etiam se aliquanta res dirigeres dicendur, ut per vires naturae praeset, quae .s Nae solo operarentur, suppost tamen or ari providentiae influxu non me Usent: e larius, num Deus aliqvimas in ordinario munes, tum ph et, tum moralis, regimine, oeculto, particulari plane, et magis immediat modo, no inunquam in hanc Pestillam rem ita snsua ae
193쪽
operetur,ut aisque veri mominu mraculo essectur satur, γιeventum nunquam sortitur fuisset, si causae secundae solae, absque speciali isto influxv, iuxta e sietas providentia lege opstatae essent p. a. s. quod ut eo luculentius demonstrari atque intelligi possit, in antecesssium quaedam monenda es. existimavit, quae ipsi huc pertinere videbantur. Iam in parte priori ita versatus est, ut, quaenam esset Leibnitii, et qui eum secuti sunt, super ista re sententia, intextu exponeret, et quae contra dici possent, ad finem parinae in notis adiiceret quae cum interdum nimis longae sint, et per multas paginas traductae, non potest non haec ratio admodum iniucunda esse latoribus. Itaque primum utamur verbis ipsius, Mibniti aliorumque sentententiam generatim proposuit, atque per partes ex eorum scriptis demonstravit deinde de omnibus mundi substantiis generatim, et de atomorum existentia speciatim ditaruit; porro de repram sentatione, monadibus, ex Leibniti sententia, propria, egit, exposuitque curitatem huius repraesentationis in variis mo. Vndibus differre disputavit porro de monadibus corpora constituentibus, earumque ad se invicem relationibus atque
operationibus, et quae animarum et spirituum nomine ve. niunt, originem, naturam, et operatione enarraviv, nexum,
qui his eum illis intercedit, s systema harmoniae praestabilitae, exposuit, ac denique modum, quo Deus providentia sincire universum hocce monadolosicum versatur, demonstravit. Hanc partem excipit altera p. 73. quaeae vera notia. ne miraculi praecipit atque hanc ita constituit, miraculum esse esset umi qui fixas naturae leges, sicque consuetum, turae ordinem infringat, ab eo deviet, immo ei contrarietur. Quae ut recto se habet, ita tamen non placet disti,ctio, satis uuii lem atque iis quoque usitata, qui optime super hac re seripsere, scilicet inter miraculum et mirabile, quorum illud vocat id, quod diximus, hoc vero, quod rationem suam suffieientem quidem habeat in causis secundis, nobis tamen videatur a consueto illa rerum ordine me
194쪽
MENSIS APRILIS A. MDCCLXIX, is
dere. Quae distinctio ut non est ad tollendam vocis mira..culi ainbiguitatem necessaria, ita linguae latinae minus apta est, cum alterum sit substantivum, alterum adiectivum. Itaque melior est distinctio inter miracula vera et opinata, quae 4nanem habent speciem, nec sunt eiusmodi, quae ex naturae legibus intelligi explicarique non possint. His expositis pec--git demonstrare, in miraculorum numerum referri nullo modo posse eas actiones, quae vel naturae leges antecedant, utereati, vel quae nullo nexu cum rebus creatis qhaereant, ut inearnatio filii Dei vel simpliciter vim causarum secundarum superent, et tamen ordini divinitus constituto respondeant, ut providentia vel denique licet vim causarum smeundarum superent, nec constanti naturae in dies respondeant, atque ita inter naturae leges numerari nullo modo possint, tamen consueto ordini nullam vim inserant. Disputat quoque multa de actibus gratiae Spiritus Sana in illuminatione et conversone, quos pro ratione disciplinae, cui addictus est, immediatos esse putat, et irresistibiles, sed nullo modo miraculosos dicendos, excepto Pauli Apostoli, aliorumque subito conversorum exemplo Verum neque hoc exsplendum erat. Sequitur denique pars tertia p. Iro-226 in qua est caput rei s. tractatio ipsa de providentia Dei speciali. Me omnia quaedam monuit Cl. Auel de variis distinctionibus providentiae, in mediatam et immediatam, ordinariam et e traordinariam, easque singulas late explicat, atque exemplis illustrat. Praemisit quoque nonnulla, quae ad rationem specialis providentiae accuratius intelligendam pertinent,
quam deinde hoc modo explicat Deum, in regimino huius mundi physeo et morali, eam sibi libertatem servasse, ut sine legum naturalium suspensione, aliquando leni et insensibili apulis in causas secundas influat ut longe alium, quam si absque illo egissent influxu, eventum sortiantur. Instu et lenilae insensibili impaesu quid sit, non saeile potest, as bitramur, ab unoquoque intelligi: saltem eiusmodi verba,
195쪽
et tamen iis per totum sere libellum ut vidimus Auctorem: Est autem, si clarius loqui velis, nihil aliud, ruam immedi
te et simul agere, salva creaturarum intelligentium liberi te Argumenta deinde profert, quae sunt triplici generis; primum ex ratione ductum est, alterum ex S. iteris, ab exemplis tertium. Alterum genus rursus ad diversa capita retulit, quorum prius ea loca continet, in quibus in unive
sum de providentia speciali ferino est secundum, quae eam magis diit te probant tertium denique, in quibus specim,
na quaedam, et luculentiora eius documenta, Commemorantur. Singula afferre nihil attinet loca quaedam lassiciat monuisie, adduci, quae huc non pertinent, ut Phil. U, II. alia omitti, quae non erant omittenda, alia minus recte e plicari.
Atque in universum ut de toto hoe libello sententiam
nostram libere dicamus, non possumus a veritatis, cui nos mice dediti sumus, stiidio impetrare, ut, universam Auctoris rationem nobis probari, lectoribus persuadeamus. Pr,mum enim continet non pauca satis nota, et iam saepius di-m, nee specie aliqua novitatis convestita, ut vel ex hoe r censu intellexisse putamus lectores. Deinde nimis longe repetita resert et alieno loco posita, quae nullam vim hahent ad accuratiorem rei intelligentiam, Liberius enim evagatus est Auct saepenumero latiusque, quam iacile albquis expellaverit. Quo referenda putamus capita duo pria. ra, quae partem libelli omnino dimidiam occupant, nee t me ea certe, qua hic tractata sunt, ratione, ad rei ipsius Iuculentiorem illustrationem quicquam faciunt. Si quid a. men de iis monere volebat, id debebat fieri paucis paginta adrinem libelli Uerum etiam in ultima parte multa dixi quae abesse salva rei perspicuitate poterant, fallem non ita prolixe tradi quo in primis exempla censemus esse rese .renda, quae sunt unicuique mulierculae notissima, ut Iosephi, Mosis, et quaedam alia, quae in concione sortasse non allubenter audiveris, in libro docto mirabere. Praeterea
simul in universian in tali res gravitate, argumenti loco
196쪽
non facile attulerimus. Nec denique scribundi elegantia commendat se libellus.
Amaebergebis, in montomis nimiae, Rectoris, Observationes in Platonis Itibiadem secundum
Agit hie dialogus deprecibus, sive voto quid illud sit; .
quid, quando, et quomodo petendumst relicta disseiplina Orphiea, quae sessitus in obeundis sacris precibusque faciundis praecipiebat, ut ex orphei indigitamentis deorum intestet
tur Socratica enim mentem puram castamque suppeditare, tradebat. Summa totius disputationis autem haec est imprudentes esse, qui a diis multa precentur, quae credant esse fatu. aet bona,cum,quamvis speciosa,re vera sint mala deos oram dos esse ut dent bona, sive appetierimus illa, sive non averrum cent autem mala quae simulacra sint bonorum,a nobis saepe erapetitorum homines non placere diis, offerendis donariis splendidis hostiisque opimis,quibus se expiare posse putent numina:
bonam atque pudieam mentem, qua votis piis Deum plaee acceptiorem ei esse omnibus sacrificiis pompisque, ut exemplo Atheniensium et Lacedaemoniorum praeclare ostenditur.
Quam Socraticarum precum summam commemoravit Xeno.
phon, L.Ι,q. Memorabo. precatum enim esse,ait,a diis, ut, quae scirent esse bona darent. Haec satis, ut opinor, testantur,quam praeclare, et Christiano homine adeo digne locutus sit Plato, si diseesseris ab ea ratione quae homini, divina luce collustrato, solum nota esse potest. Versabimur autem in dialogo hoe enarrando sic, ut loca in quibus Ficinum lapsum esse credamus, interpretemur, adspersis animadversionibus grammaticis u. per verbis formisque paullo ditiacilioribus, et omnino, quid ad explicandum illum ex antiquitato faciat, in. diuin asseramus. Usi autem sumus editione Basileensi altera apud Henricum P
tri, DLvi impressa; quod monere non ab re visum est. . Dum percunt aretur Socrates, an Alcibiades iret oratum Deum, et hic annuisset, ille observare sibi videtur tetricum vultum: φαι. ατι - να κέναι κρώ-mκμεω quae vcrba libem A a - ter
197쪽
ter adhibentur de iis, qui tristitiam quandam, vultu in terram demissis, nec a sordibus purgato,produnt; verbi σκυΘρωπου-i N. T. similis est usus, Matth.UI, 6 opponiturque τω-et M-νω vultui; cui verbo apte iunctum alterum,quod de cogitabum dis ob aliquam rom gravem usurpatur. Sic σύννους apud Dion Hal. III.26 2. dicitur Lucretia seedum passa facinus, summa-oue tristitia affecta συννους καἰ κατη ς καὶ μειους ἐχουσα *Θα μου δα ων Unde Hesychius, συ- κατηγκα et συννοια, λυπη. μοιαί πως με λήσσω τις αυτὸν ἐυχομ- ριπαλα κακα - i. o. ne quis impruolans precetur magna mala, na existimans Usus hic του λήσεται non insolens Graecis. Sic occurrit et p. s. dialogi
nostri λ ιν αὐτους κά λέγοντας καὶ πραττοντας.
re το αυτικα, vertendum autem quemadmodum exempli gratia Oedipum precatum esse dimiit edi. iii usus hviis particulae Platoni et Xenophonti trequens v. c. in hoc dialogo pag. 28. αυτικα - σω ἡλικιωτ-; item de Rep. I, 376. - αυτίκα tam. καλῶ et p. 29. ει σοι αυτικα μαλα --οι-.DiOn.Hal.IIII. 272. Brutus do Tarquinii superbia α δατυ ἡγεμιον&ν πως παζέλαβεν Depotestate huic particulae iubiecta vulgo non animavi versi multis egit Emestius ad Xenoph. Mem IIII. I, 2IO. χαλκα διελεσθαι του ὐιεις τὶ πατρωαὶ ut fidi i bello armisque regnum paternum dividerent ortum, oraculum Laii, expositionem, paternam caedem, et reliqua huius Oedipi tristia lata, item dissensum Polynieis et Eteoclis, multis deseripsi Dinae M. HII. go7. ed. Wesset de precibus his temerariis edipi nil habet, quas exstare vero puto in Evirvid PhoeniF. in prol. v. 66. ad quas Plato sine dubio respexit Iocasta narrans, filios inclusisse patrem domi suae, ait:
qui ultimus vers cum verbis Platonis plane congruit Pacitam tur autem primo hi fratres inter te, alternis imperare annis, ut Di om auctonest Eteocles prior regnans circumacto anno non vult tradere fratri annuum imperrum: Polyiuces inde petit Argos Diyitias by Orale
198쪽
MENSI APRILIS A. MDCCLXIX. : 18s
Argos ad Adrastum regem qui ei perhumaniter excepto filiam in matrimonium locat, unde auxilium accipit, et, ducibus sepleui,Thebanis bellum inferentibus cum Eteocle manum conserit, mutuisque vulneribus uterque oecumbit. Hunc ratrum hostilem animum tyrannidis caussa obiter com-
Minis arunt Eoin XXI et Arriana ME. HI, i. Rem et breviter na rat Seholmses Euripidis in hyoths Phurnisf
Eτερ, κα- το καταιἀox idem est ac simplex est enim secundum Hesyclaum, αραι Θαιλοιν Simplici utebatur etiam Lurbsedes, et Plato antea dicebat ἐυ Θαι, et paullo post Notuin est, Graecos ut saepe compinsitis pro simplicibus, ut Abrasth in test Arist. notavit binde. Αφρονες an καὶ ο νιμοι) legendum sine dubio: οἰφε τε κα μον Sic sequitur et mox ωριολογηται αρτε καὶ φοίνιαοι. Addicunt et libri Sc. esse Mos quidem imprudentes, alios vero prudentes-o μὴ δ'ετερα τουτων -- Θασιῆ Fic. sunt alii, qui neutrum forum, turetur melius puto sic quibus neutrum horum conveniat, sin quos nemtrum cadat, neque valetudo, neque morbus Toci inomia de aliquo statueorporis vel animi usurpari, iam olim observavimus. Quaerit etiam paullo post an sit διά με ουτρμον παγος i. e. status quidam intermedius, ut aliquis neque imprudens, nee prudens esse possit. Οι τῶν ἐν τη πόλει ολιγους ειναι τους φρονί M H scribendum, ni allor, τους 4Min. νή φρον. 4eleto articulo in φρον sequitur mox ας ον- δε του πολλου .eta ἁν - χαιροντας - πολιτευομενους,) i. e. credisne nos impune sine
periculo, consuetudinem habere posse cum eiusmodi hominibus χαίροντατιουιim est impune aliquid facere cuius significationis dedit exemplum Teuem ad frig. 49.
ar: σε --γῆν - συν τε δυο σκεπτο Mire. Homerica imitatio quae et reperitur alias inNostro,v.c. in Symp p. 1 6. Locus est desumtus ex Il. κ. 2 4.
obiter notabimus, hune locum eorrupte in Sympo l. c. legi: συντ δυ ἐρχωμένω πιο eo , λευσe ριδεα quod non vidit Acinus, vertit enim in itinere: quod,siquid videmus, non significat ὀδῆ Legendum est: προώ i. e. ut Schobosei minor interpretatur κοινῶς ἰ rishoc ne issi κ. Sensus loci in Sympos i cst duo simul euntes, alter ante alteriam, i. e. alternis consultabimus, quid simus dicturi Caeterum hunc locum Homericum praeter Ari Aulem, rimemque, et Cicero suum fecit, ad duι. IX, 7. ad Atti Ix,6. ut Aa nota
199쪽
nota Clar lana et Ernesiana quemque docere potest. Liceat nobis h loci, animadvertere consuetudinem Platonis, saepe respiciendi in verbis sorinis. que loquendi ad Homerum cuius imitationis plurima exempla dare posse. mus, si Mitiores monendi essent. Quippe praebuit hic pater humanae fa-pientiae omnibus post se pulcherrimam dicendi materiam, ut hic et aliis lo. eis intel itur, quod notavit praesertim Mnesinu ad Hom. E. β. 36.
elucet vero etiam hinc, Platonicam orationem ess e mediam inter ligatam prorsamque, notante Aristotele apud Laert. III, et s. ουκῆν σκυτοτομους - ἔνσι λειληφοτες - - λουτοι notandi aeci abs quos latini per de eloquuntur de sutoribus, fabris i. e. quod attinet ad etc. eie inplorum pleni sunt criptores. εμ:οα, τους Definiuntur hoc loco pulchre varii stultitiae gradus. Primo loco ponit furiosos,deinde ἡ λιγω,i e. amentes,Valinas, sensuque communi fere carentes: v.Hesich. postea ἐμβροντητου i. e. παραπιπισγμένους ἐννοιαν, interprete codem Hef. quibus stupor est insignis animi. Haee sunt nomnia, quibus sine suco stultitiam notamus alia sunt quae noster voeae --λατα, quae, quasi boni ominis causiri molliori efferuiitur nomine, v. c. μεγαλόψυχρι, οπιλο multis, eram honςstati notionem ignorantibus.
Eρων operarum vitium, eg όει Egregie nune Socrates docet exemplo Alcibiadis,quem,antequam preces ad Deum sundat, Allieniensium tyrannum, et tandem a Deo imperio totius Europae donatum, felicissimum fingit, ut ipse sibi videtur, esse valdo Libricum,immo periculosum, tum ea,quae nobis coneedantur,sine consilio, temere, cum possimus ea deprecari, accipere, tum precari,ait votorum fia. mus compotes, quo magnam felicitatis iamiram, quin vitae ipsius patim simus. Fuisse enim, qui, quod in tyrannide felicitatis summam contineri crediderint circumventi insidiis, vita fuerint privati, ut exemplo chelai intelligi possit. πρωι γεγε μή Homerica imitatio, ex Il.β. 3Co. ubi lyssi
Usurpantur autem hae voces, quum consulto aliquod tempus boni ominis caussa vel definire nolumus,ut h. l. Poeta tacit,ne Graeci, auditis novem annis, quos in obsidione Troiae temere consumsissent trepidarent et moeroro cerentur, ut scite adnotat Scholialtes minor vel cum non est neeesse illud
200쪽
Aρχελαον των MαMuνων τοι παιδικα ρα σ3- - τυζα λς, δἰ νῆττον που ώκωνι - παλ- απέ-ωνε τὸν εραδε ν)Primum de sensu huius loci, quem non cepit Ficinus,deinde de ipsa re. Sic autem interpretatus est ibium cum Archelaum Macedonum tyromnum, tyrannicis amantem delitias non minus quam Hestiensim eis. Non intellexit verba, πωλκα et αςησ,quod,
inspecto iam loco. VIIII.V. H. nostrum excerpentis, potuisset. λα- τι- sunt deliciae, amasius,amor, pullus alicuius, qui aliis locis ἐρι--Gut Alcibiades dicitur Socr. suisse amasius, apud Ael. V. H. IIII, 2 t. πήδικα ἐγένετο Σααρατους Αλκιβιαδης. Qui amabat ... ivocabatur, ut ex eodem III, 4. elucet, item ex Platonis Sy Up.470 in quo divinior habetur quam amasius et Xen Symp.VIIJ.46. Eiusmodi amor inter ἐροας et πή- δικοι erat duplex, quum honestus, a coelesti Venere hominibus initillatus, tum impurus a Vulgivaga, corporis voluptates immittente: PAL Sym1 f I79. et Xenoph. eod. p. 7o Gunci ed. illum sectabatur Socrates, unde illi amasii erant complures, quos ad virtutis studium duceret quem murem descripserunt Plato etXenophon l. c. propterea quoque ne ab inlectat ribus quidem turpis amoris incusatus es quamquam corrupisse iuventutem diceretur, quod potius de mentis corruptione in religione et honestate rea denda intelligendum hunc vero ii, qui corpus magis cum puerorum, tum muliercularum amabant, quippe inspirati ab Amore Vulgivago. At nunc, unde digressi sumus, revertamur locumque sic convertamus: duum ae μυ-
Dum,macedonum tyrannum, amastus, non minus tyrannidem amans quam istis:
Rex amastrum, intemerisset amatorem ut tyrannus etflix essetfuturus etc. Rei autem huius mentionem faciunt Aelian. U.H. VIII,9 et Diod. St. L.XII
P. 6II. ed. Uess. quamquam hie aliterae noster dicitur enim apud Diodorum, Archelaus ab amasio cui nomen erat Crater,s Craterae,in venat one impiuden ter sauciatus post eumque regnasse restes filius. Aristoteli quidem L. V to. Potit. cum quo facit Aelianus i. c. maior fides , auctoribus in diversum trahentu hus est habenda id se enim Craterum dicit coniurast in amatoris caput una cum Hellanoerate; hie vero, illum tres aut quatuor dies imperium tenuisse. Hunc Crateram fuisse pathieum, ex Arisotelis loco constat: Archelaum vero Pyrant mPropter crudelitatem in patruum,filium, aliosque admist am. Hatonι Gorgias da te p. 3Ia es etiam Perin ad Ae . l. c. Notanda etiam Synelis, τὰ παιλ- - ἐῶ - ν δν- ω-evae. Urim Maala M. στέρων τελέυ ντιλι αν etiam de morte violenta adhibe tur, ut hie locus probat. Hahet etiam Aelianus V. H. VI, a. et alii Simi i modo. - in dicitur Xenopb Ares II 4 quod etiam consti uitur cum υτο. Xenoph.