장음표시 사용
171쪽
putatio digna est quae legatur, ut et reliqua, quae ad Tom. I. de Stapulis Pythagorae,i p. 3o8. de sella Eleatica p. 3iD JHieracstea, 323. Epicure3, 33 Q Sceptica, 334.
et de fatis Philosophiae graecae extra Graeciam, erudite O,
Ad ea properamus, quibus Tomum II auxit. Postquam nonruilla egregie observaverat ad Philosophiam Romanorum, Gentilium sub Imperatoribus, Pythagoream, et Platonicam; ad Sectain eclecticam deductus est, ibique sententiam suam de Ammolato, eiusque religione,contra Moshemium latius de mdit, qui postea, nam antea consenserat cum Uen Auit. cum nun tuam palam et aperte a religionis christianae pro- sessione desecisse existimavit Argumenta digna sunt quae hue transferantur. Ac primum quidem concedit Vir CeLAmmonium, ut cum ex totius Philosophiae Ammonianae ratione et indole, quam delineavit, tum ex loco Porphyrii allato peripicue intelligi possit, religionem neque christialiam orthodoxam, neque gentilem, legibus sancitam publiceque
traditam, recte tenui e sed mediam inter utramque semientiam, miro artificio consarcinatam et excogitatam, ita secutum esse, ut cum chriubanis principiis, quae puer hauserat, et gentilibus, maxime Pythagoreorum placitis simul sibi
conveniret. Hoc vero, pergit, quomodo necessaria consecutione inde essiciatur, ut et Christiani et Gentiles sibi suis . que partibus Ammonium vindicare debeant, se non videre. Non enim, inquit, de Asematis alicuiu philosophici defensione sermo est, sed de subiis religionis cultu, in republica legibus v troducto, quo potuit Ammonius, vir iuvenis, et nondum doctrinae claritate inter Christianos conspicuus, alicae gentilis theo. logiae, ei ni acredere, servato tamen in sensu et mmcasi ne syncretisita atque eclecffica quo pacto hodie inter Chri a- nos quamplurimos vivere, qui relissionem dominantem se lidymcratisicut tamen, si non desitum, doctrinae si ima sequuntur,
est notissmum. tque quod disciplinae alumnos habuit Ammonius inrustianos quoque, factum est ex illorum temporum Diqiligo by Ooste
172쪽
rum eoruuetudine, quibus Christianorum disciplinae iuvenea scholas quoque gentiles adibant, salva religione, electicae
philosophiae, a doctoribus christianis tantopere commendatae, studiosi Sane hoc in fidei desertore non videntur passuri fuisse doctores ecclesiae. At vero cum deficeret a sacria inristianis Ammonius, puerilem aetatem vix egressus, iuvenis certe, et postea demum tantam eruditionis inprimisquet
eclemcae sapientiae famam sibi pareret, illa dubitatio sponte concidit modo distinguatur Ammonius, de quo hoc loco sermo est, ab Ammonio piseopo, seu doctore publico, et Scripturarum interprete. Neque melior est ea rati
quae non opus suisse Ammonio, existimat, ut a fide defieeret, cum salvo eliristianae religionis su amento , deorum minorum, seu geniorum daemonumque eultum potuunt profiteri. Quae ratio ut est salsissima, religionique Christianorum maxime adversa ita potest argumentum hoc converti, atque inde demonstrari, cum semelaenoticae illius theologiae sequendae consilium cepisset Ammonius, non potuisse non ad Platonicum gentilismum abripi, in quo nosset sabra gentili theologia se doctrinam inristianam de Deo triuno posse servare, atque ita hanc illi immiscere Arcanam deinnique doctrinam, quam Moshemius urget, non propter m tum, euitabat, ne ex Christianorum communione exelud. retur, sed propter morem sectae atque Saeculi, studiumque adversariorum obiectiones obtrectationesque vitandi atque suae disciplinae auctoritatem et admirationem conelliandi. His ita comparatis, caulam non vidit Cel. Auctor a pristina
sententia recedendi, nimirum, Ammomum in communiυAe eccle
e n m mansis, Id ad publicum supersitionem, fu notius ad
reis em quandam mixtam, quam irae commentus si cis Praeterire cogimur reliqua ex hoc et seque 'fibus apolibas, de secta Peripatetica Stoica, et Epicurea Dam . um iri primis qua cle Iuliano p. o. et contra M 1Shern diu: in desecta et religione Celsi p. -- 398. monuit, diligebit iration non essent indigna.
173쪽
Iam vero dicemus quaedam de iis, quibus caput de Philosophia orientali auxit atque id fecit eo copiosius, quominus omnia probari videret a viris eruditis. Constat nempe, Moshemium et Cel Bructerum auctores suisse sente tiae, quae existimet, floruisse in Persae, Asiae minoris, Aegyptique provinciis pata Ilo ante et circa tempora restauratae
lalutis, genus quoddam Philosophiae theologica mysticum Orientale appellandum, quoa tum Cabbalistarum systemati,
tum haeretico, quod postea Gnosticos errores genuit, occasionem materteiraque luppeditaverit. Hane sententiam se cuti sunt Baumgarten, Achius, ortholtus, aliique quidam tamen de ea dubitarunt, provocaruntque a primis cumia motrinnentorum antiquorum deiectum, tum ad testim niorum prolatorum ambiguitatem, tum denique ad scriptorum graecorum Iudaicorumque de hac re silentium, et id ς
nus alia Igitur fatetur Senex Ven id quod ipse quoque
Mostiem sessus est, inter tot vestia exsentia huius Philosophiae circumsuntias hi risus valis esse obscuri, nee hsoriam eius ea radiare luce, qua roeranira Philosophiae sectae, vetoliam haremum in chrisiana civitate enatarum hi ris manife-sa fit ac propterea omnia se ait, rursus ad leges fidei hist ricae mainimise, ut, non certa et indubitrua notitia verym si tamen et regulis de eonformis emergat Silantiurn autem seriptorum hic nullam vim habere, quia alia argumenta pos- sine proferri, quae rem vere extitisse doceant Quae in tu protulit, digna putamus quae hic paullo accuratius
Ac primum quidem nomen Philosophiae orientalis sistetur nuspiam occurrere apud Scriptores antiquos, et novum esse, atque ante Moshemium inauditum, posseque Phi-Iosophiam Asiaticam vel Zoroastream reformatam,vellerseo-Zoroastream, vel Theologiam mysticam orientalium populo. rum, vel quovis alio modo appellari. Sed se tamen nomen Phi. Iosophiae orientalis ceteris praetulisse propterea, quoniam reliquae deno nandi rationes non satis accuratae sint tum quod
174쪽
MENSIS APRILIS A. MDCCLXIX. is s
qnod PhiIosophia Orientalis non omnem systematis etfici
doctrinam complectatur, sed eam tantum partem exhibea quae de e nativo lystemate, maxime quoad divina originem materiae atque mali, praeceperit tum quod non Lin tum Persici imperii fines, sed aliarum quoque provinciarum Asiaticarum et in primis Ioniae, Cappadociae Syriae. Dique Parthici regiones omnes pervaserit, et in methaphysicis et theologicis dogmatibus tundamenti loco abis syllematibus specialibus intertextum sic Nec tamen anxie fictum planeque excogitatum videri debere hoc nomen , cum fragmentum aliquod Theodoti, hominis Gnostici, extet, inc ius titulo theologiam magistri Valentini λδασκαλίαν ι-ο- λικην appellat. In quo fragmento quanquam non exhibe tu systema orientati, sed contineantur nugae systematis theologie Valentiniani posse tamen inde coniectura probabili concludi, etiam illud doctrinae genus, ex quo dictis uterarum nugas suas Theodotus assuat, orientale dicit in Asia seu oriemis iam tum diu erant notissima. Obiectionem vero, non fieri potuisse existimatur, ut hoc nomen plane interc, deret, si tam nota fuit Philosophia orientalis, totque regi nibus celebrata, speciem tantum haber artiitratur, fundumento nullo niti atque id facile fieri potuisse . quoniam
nomen Philolbphiae Orientalis non esset sectarium, sed gen xse sapientiae diveriorum poputarum nomen Generalia autem systematum nomina a specialibus esse abserpta atquσsuppressa, rem esse notissimam. quae vel ex Eudaemonic rum, Philaletharum, teneticorum, Analogeticorum, pisticorumque nominibus possit litelligi. - Verum eumnas et a non admodum magnam existimationis famam eonsecutae sint, nos quidem non mirandum eis putamus, nomina earum vel plane periisse, vel pauci tantum commemoratu digna vita inisse. De orientali Philosophia auterer
dubitatio manet, quoniam ex sententia Ven Br non mina o toti Orienti, qui et proprio, et latissum, veteribusque in X 3 usitat
175쪽
usitato significatu dicitur, sed Graecis quoque, tanquam nobi .lissima Philosephiae in Oriente florentis pars innotuit, et ut molior Philosophia ab iis vehementissime desiderata, itin ribus quaesita, atque exculta fuit. Sed iam testimonia, quam brevissime seri poterit, enaris remus, . quibus sententiam suam de hac Philosophia rursus stabilire studuit Primum negari nequit, viguisse peraemnes fere Asiae totiusque orientis regiones sapientiam quandam, Graecorum Philosophia antiquiorem, et ab his cupidissimo expetitam; nam veteres de ea loquuntur, et nominatim Clemens Alex qui, quae sint praestantissima in Philosophia Grae- eos dicit mercatos esse a Barbaris Asterum rhaec Philosophia Graecis quoque innotuit, et non Orphei modo Pythagoraeque, verum etiam Anaxagorae, Archelai, et Socratis tempore fuit celebratissima. Cuius rei causa ardere Democriti circa istam aetatem, adeoque diu post Zoroastrem, Persarum Philosophum, ad scholam Magorum excurrentis exemplum. quem Laertius aliique diserte tradunt, non tantum ad Aegyptios, sed ad Persas quoque Chaldaeos, et ad mare rubrum, philosophiae distendae causa fuisse prosectum, quam Plini H Id. L. XXX. Prooem magicam appellat, quamque a Graecanica diversam, et cum Zoroastrea plane eandem fuisse, ex Plutarchi testimonio constat. Tertium extat locus Porisphyrii, quem iam in opere ipso protulit en Aust nune
vero enucleatius explicavit illustravitque ex quo luculentis patere existimat, . antiquissimas Philosophiae genus anto Gnosticos extisisse, neque id confundendum esse cum Eorunisdem doctrina 3 hanc veterem Plutosophiam non quaerendam esse inter Graecos, ted his potius oppositam fuisse, tamquam antiquiorem divinaeque doctrinae convenientiorem; γ opinionem fuiste, auctorem eius suisse Zoroastrem, eiuriuscuseipulos; . Gnosticos cam tanquam fontem sibi vindicas. se, et ex ea nugas suas hausisse videri voluisse. . omnia ex
doctrina του παλαῖ Ζοηοα ου esse sumta ac derivata Ouam
stivi apud eundean Porphyrium Plotinus, cum iam Alexan. o drinam
176쪽
d inam Philosephiam ab Ammonio didicisset, apud se com
πεῖ α λαltid, et Indorum quoque Philosophiam coemoseere; ex quo patet, Gordiano adhuc imperante, velut celeberrimum Philosophiae Persicae nomen extitisse. Mumtum Senes duos, quorum miraculosa institutioni tradita fuit Sosi- patra, rogante patre quinam essent, cunctabundos, refert napius, respondisse: λιι ηι αλ δε καλουμ - σρ*ιαeu - - τοὐς Quae quanquam fabula est, inquit en Aua docere tamen potest, Philosophiae orientalis seuehaldaicae denominationem etiam in graeca Iamblichi schola uisse eelebratissimam. Ultimum Philo quidem orientalis philosὀ-phiae nomen vel suppressit studio, vel incuriosius, tanquam genti suae non satis decorum neglexit atque praeternissit; tamen saepius ipsius systema secutus est, atque, unde sua hauserit, evidentissime prodidit. - Haec testimonia, quum
quam cum magna eruditionis interioris et reconditae laude prolata sunt tamen negare non possumus, nobis omni ex parte non satisfecisse, atque, ut roliqua taceamus quae propter brevitatem hic non possumus asterre, videri paullulum ambigua Hoc quidem ex iis intelligi potest, supe bilis Persas, seu Chaldaeos et Aegyptios, ob singularem quamdam sapientiam, quae Graecorum Philosophia antiquior fumrit, eosque ad cognoscendam eam allexerit atque hoc nemo negat verum an hae gentes peculiarem quandam, ab illa sapientia diversam philoibistiam seu theologiam mysticana habuerint, quae eius fuerit ratio et indoles, quae tradiderit dogmata, quomodo ab illa diversa fuerit, id quidem ex his testimoniis non doceri potest Hoc vero maxime necessarium est, si ex iis demonstrare velimus, extitisse singulare
quoddam genus Philosophiae seu Theologiae, idque myst,
cum et peculiare, quod orientale vocari possit Phil ρHMOrientalis jectum facile saluerem, sunt verba ex epistola valde notabilia. fassi ad S. V. Bruckerum, h. l. inserta,ysi m cum uis smcu probari posse illa, arrigus ex rudem eius
177쪽
Asthmo. - Ut tamen omnis discintina Gnosticorum Orienatalis lueesentius illustraretur, repetendam in his Supplemen 'tis a p. sor 33o curavi dissertationem eruditistimam de Caulaea Basilidianorum, quae inserta fuit Mus . Helveti- eo quo rem cruditis fecit iucundissimam, cum haec dispiratio liveusque non satis nota fuerit, igitur nec, ut meretur,
Ex eap. sequente, de Philosophia Iudaica, quamquam inulta possemus afferre, docte et eluanter a Uiro S. V. di putata, adhibito in primis Carpetovi Comm. ad Goodini
Mos et Ais ramen, ne nimis longi mus, ea tantum praecipuam nartem indicabimus Disseruit nempe de Philos phia Cabalistica contra Schoetigen p. 42et de origine si me Saddureae p. 42s, eiusque de Deo sententia, P. 427. de dissensu atque inconstantia Pharisaeorum in variis doctri.
e capitibus p. 43o quam tamen inconstantiam, non cum
M hemio, Pharisaeis ipsis, sed Iosepho tribuendam esse eximinat, qui ita enarrare sectarum suae gentis historiam voluerit, ut non rimis a placitis Graecanicae Philosophiae differrent, ae propterea etiam vocem sm, re de leuis Iu .daicis usurpasse. In quo tamen nobis Iosephus magis imbeatus esse videtur genus suae loquendi consuetudinem, quae Woee φιλοσοφεις theologiam Iudaicam, et scientiam lagis msaime intelligebat quo sensu haec vox apud Philonem quoque aliquoties atque etiam in Scriptis N T. GloK I, 8.eurrit, diciturque apud eundem Ioseph. σοφία νορο, A. LXVIII 3. I. Monuit porro non pauca de Essaeis p. 434 mprimisque sacrificiis eorum privatis, contra ostiemium, p. 438 de Therapeutis, p. -O. contra lablonskium, qui in ep. ad Lacrosium Therapeutas Aegyptios fuisse existimat; enarravitque copiose systema de Essaeis, ex libro inedito, quod actiterus cuius MS. Codex est in Biblioth. Arad Lips excogitavit, δg. --4 2 Pag. 4 q. quae tam tradit, quae ad Philonis opinionem de animis pertinent, optatque, ut doctrina Philonis de Deo animisque hinmanis a viro docto diligentius examinetur, et cum fontibus,
178쪽
nempe doctrina Mosaica, barbarica, et orientali conseratur.
Quae de Philosophia Iudaeorum exoterica observavit, ibique eontra euingerum de systemate Sephirothico disputavi
Ad om III quaedam distit de Philosophia Saracen vim se Arabum pag. 469 s et de Philosophia Christi.
ostolorum, pag. 499 veterumque Christianorum, sor. quae pleraque ad doctrinam orientalem et Gnosticam per ex quibus fieri non potest ut quaedam afferamus. Meminit pag. 34 disputationis Patrum V de qua egregie nuper in libello academico egit C. A. Beverus, digno qui legatur, si quis eam accurate velit cognoscere. Doctrinam de Origene multis modis auxit pag. 41 quaa. Iei sunt dignussima in primis vero iudicium ipsius super Hucti Origenianis, quae, ut laude non indigna esse, tamen etiam multis vitiis scatere existimat, propterea quod impers hium sit opus, nec omnes Origenis sententias, in qu bus a recepta opinione recedat, persequatur, sed eas tantum, quae in publicam reprehensionem incurrissent, cum tamen multa alia, aeque digna quae notarentur, tradiderit rigenes. Neque in illis quidem sententiis enarrandis satis accurate veriatum esse putat Huetium. In universem autem metius ipsi videtur defendere magis voluisse rigenem, quam modeste et caute dogmata ipsius referre atque diiudieare, et interdum usus suine argumentis admodum levibus. Eo magis doleti, Carolumin eum decla Rue, novae editioni rigenis, quam moliebatur, et in qua Humtii rigeniana emendare volebat atque locupletare, esse immortuum. Hoc damnum quamquam reparatum quodammodo sit per Moshemii atque Seinter dili gentiam tamen multa adhuc superesse quae observari possint ae debeant ab eo, qui scribere velit historiam dogmatum tigenianorum, omnibus numeris ablblutam. Rethlua partinent maxitDam partem ad fontem errorum Origenis, Philosophiam nempe Orientalem. In
179쪽
In historia medii aeri innumera adhuc egem aec νtiore diligentioreque tractatione. Visur vota repetit Vir S. V. pag. 37. quae iam in opere ipsis fecit, ut non absoluto Fochiam opere, Historia critica Philosophiae aevi medii a viro docto, veritatis studioso, et a partium studiis alieno, scriberetur, in primis eum subsidia litteraria adstat, quae egregie ad hanc rem usurpari possimi P s 67 is est longa et erudita disputatio de Bonitacio, in primis contra Ziegelba erum instituta, in qua demonstrat Cel M. nihil aliud egiose Boni lacium, quam ut pontificiam dominationem augeret atque stabiliret, vitamque monasticam commendaret, atque ita Philosophiae, omninoque literarum incrementis, non in eo non considuisse, verum etiam maximopere Obsuisse .
Copiosissimus sui Auitor Uen. iii augendo cap. quod de hilophia Seholastica exponit p. 8a 672. Ex harum
observationum magno numero est ea, quae ex loco iam
dum memorabili Guillelmi Durandi, in praestat ad L. IV. Sentent d et suille illis quoque temporibus, quibus P,
trum auctoritas maximi aestimabatur, viros quosdam elud, tos, qui reti ius iudicarent atque in rebus fidei non doctores ecclenae, quamvis sanctitatis eruditionisque laude clarissis nios, sed solam Scr. S. audiendam esse docerent. Hune locum iam Natat Alex. H. E. T. VII. p. se . ut observat Veia Br dignum iudicavit qui probe teneatur. Neest men negari potest, Durandum in aliis rebus turpiter abe raste, pontificiaeque dominationi nimis favisse cuius rei exempsum assere, et causas commemorat. V. 6I 2 copi.
se detendit suum de Philosophia scholastica iudicium contra Frisingensem quendam monachum , qui non aequo animo passus fuerat istum gregem contentiat, thiique adeo peculiari Lbro, i 37. Frisingac edito, id egerat, utcholastica barbaries in
Philosophiam, tanquam in veterem sedem suam restitueretur. Contra eundem convitiatorem, et auctorem libri gallie sue
I eetisme, multis at meritis disputat p. 33-67 a sua
180쪽
re sententiam de Gregorio M. eiusque consilio comburem libros elatiles Bibliotlieeae Palatinae late defendit, ostenditque utriusque adversarii argumentis afferendis refutandisque se nihil in Papa reprehendisse, quod non testimoniis fide dignissimorum auctorum nitatur, ita ut nemo, qui, rituis studio teneatur, assensum ipsi possit denegare.
Eandem doctrinam diligentiamque in locupletando quarto volumine adhibuit Cel. Auit in quo recensendo bre. viores erimus. Atque hie deprehendimus egregias obsedivationes, in primis literarias, quales sunt de Marsilio Ficino p. 689 de Erasmo pag. 694. qui iuvenis adhuc ipsi videtur primus sitisse, qui scholasticorum Philosophorum barbariem contemnere ac depellere in Germania ausus sit, atque itas, crorum restaurationi proluserit item de Lutheroi 699. eiusque sententia de Philosophiae ratione et recto usu de editione rarissima libri abilloniani, lem dignissimi, de studiis monasticis, quam Udalr. Staudigi curavit a. 7oa. P. 7 4 desolangit Carminibus, p. 7r 4 de Caesalpino, p. 72o Nieola Taurello p. et 6. Iac Thomasio p. 743. de libro rarissimo Io Baptistae Crispi, de ethnicis Philosophis caute legendis p. 4s de Io. Reuchlino, p. 747. de Henr. Corn. Agrippa amettraheym, p. 7sa de Io Chrysostomi Magnent libro admodum raro, qui inscriptus est Democritus reviviseens , f. de vita et Philosophia Democriti, Ticini, eiusque raritatis causis, pag. 76s de editionibus operum Franc. Mottae Vayeri . p. 773. de Petro Baylio, P. 776. do Henrico Euiarath, eiusque libro non ubivis obvio, sed nugis plenissimo, qui inscriptus est Amphitheatrum sapientiae aeternae rei pag. 784. Pag. 8a Theophrasti Paracelsi somniorum ex libro, ut titulus eli philosisphia ad Athenienses, et p. 9o Poiret docuinae praecipua capita enu . meravit. Haec propterea indicavimus, ut, qui de iis velit