Respublica Moscoviae et urbes : accedunt quaedam latinè nunquam antehac edita

221쪽

is Catholici gratiam libertate a .agno Duce Moscoviae donatos, ne cum in Italiam adduxi. Hi nim duo de viginti menses eas

erras latissime pererraverant, cum

ex paludem Meotidem ex Tur-:ica elapsi captivitate , terrarumngenti aspacia emensi , denique id civitatem Vologdam transmisi fuissent. Iam vero quod inter Casanum Sc Astra canum est Inter allum, id vastissimum est, rarissimis sane incolis : ut, qui citro ul-orOVe commeant, vel qui ab ipso Principe mittuntur, sepe menses integros nullo alio cibo , quam pisi alione, ac venatu, absque ullo pane, vitam sustentent.

Celebriores Mosci Civitates , O Populi. AT civitates, quae frequentia,& nobilitate celebriores habentur , erant cis Tanaim , Moscua, Sinolencium, Novogardia, sive Novogrod, Plesco via, Tu eria,

222쪽

2o2 REs PUBLICA ultra vero ad Septentrionem,VΟ-loclida : ad Orientem autem Cais

sanum & Astra canum , quod Io-xius , & alij Citra cham vocant: quamvis inter istas Iaroslaviam,&Alexandri Stobodam, atque eius modi quasdam alias connumerent , quae tamen rectius oppida dixissent, nisi quod arces habent, pro more gentis , haud contena

nendas.Verum enim vero mirum

dictu, quot aliis illis vel popularium centena millia, vel nobiliu, fidos vocant, de cades milislium quidam attribuunt : quos secuti , qui res illas memoriae mandarunt, Albertus Campensiis

is quem V. B. mihi in Mosco iam discedenti legendum tradidit, j vel lidem Iovius qui ex Demetrij licujusdam Mosci relatu Commentarium confecit , quem ha ijus Principis parens ad Clemen- item VII. misitὶ nescio quem sco- lpum veritatis attigerint. Idem ii vero & alij fecere, qui Legationi-

223쪽

bus functi, inde reversi sunt. Credo ita quod Mosci consuetudinem in hominibus colligendis, perque arcirim primas , & loca editiora disponendis, cum principum legati quaesitissimis honoribus excipiuntur, haud satis intellexerant : res autem a nobis longius dissitas commemorando uti mos est) praeter veritatem extollerent. Licet etiam fieri potuerit, IIt minus a vero aberrarent, quodi superiore parentum nostrorum aetate , Mosci sui diximus mi-l mis bellis exerciti, minus morbist tentati , neque tot caedibus im-l minuti, de pauciores item in arcisi impositi , non ita orbas domosi posteris reliquerint. Id vero de

t Mosci Regia, quae sui dixi in Mo

l scua est, certum est ue triginta hominum millia , pueris, sexuque utroque numerato, hoc tempore non censeri. Nam quanta clinque civitatis species adeunti incurrit in oculos , accedenti ta

224쪽

caussas, quas dixi , & ob aedium ac domorum ingentia spacia: sed Legatis advenientibus rustici, qui in pagis , agrisque passim habitant , Principis jussu accurrentes, uti supra expositum est in frequentiam ostendunt. Iam vero multo minor Tueriae populus est, quae procul maximae , &insignis civitatis speciem praebet. Verum moenibus cincta non est, licet non exiguum domorum numerum circum quaque habeat, ut

quae belli damna, excursionesque hostium minime senserit. Quae res fecit, ut & Vologda, & CΣ-num , ac praecipue tractus ille, qui imagis ad Septentrionem vergit, hominibus abundet. Sed de quic- quid huius est rei, ac quatum cunque terrarum Moscus a Lituaniae,ae Livoniae finibus usque ad mare Caspium , vel ad Lappos , vel ad Ceremissas, caeterasque potius vastitates, quam populos, obtinet ; gratis sane dictum est, inde l

225쪽

lia in aciem educi , aut Tartaroisrum quoque infinitam esse multitudinem , quam, cum Moscus velit , in expeditiones emittere possit. Mosci munitiones , ct ratio earum defendendaru, cum oppugnantur. T A M quae sunt apud Moscos hoc tempore arces , atque praesidia, ab iis, quae superioribus temporibus fuerant,satis differunt: neque

eadem omnes ratione sunt communitae. Aliae ex saxis,& lateribus, quales duae sunt, quae civitati Moscuae haerent, una Novogar-dia, Plescoviaque ipsa, ac Porco- via, Stariticiaque Alexandri Stoboda, pars Iarosi aviae, quaeque in Albo lacu st sita , & quae sunt ejusmodi reliquae. Aliae aggeribus vimine contextis, & ad duritiem pressis : quale Sinolencium est psiusq; Moscuae moenium ambitus,post Tartaricum incendium

226쪽

LOS REs PUBLICA excitatus. Reliquae trabibus iniquadrum connexis, media humo, vel arena, impressionem, diverberationemque sustinent , igneminon ferunt, adversus quem tamen linterdum lutum oblinunt. At in universum , neque prominentia

propugnacula, quaeve sibi respondeant squalia hoc, sive item stiperius seculum docuit) nec ratio illa est apud eos arhitecturae , Quae apud nos Viget. Arces autem Mo- lscuae duas Principis huius parens; Basilius aedificari jussit, Mediolanense architecto , Italis operariis. lExtat ejus rei memoria Latinis stiteris supra arcis portam , subri magine pia Beatissimae Virginis. Caeterum moenia ipsa alta, turresque circum quaque dispositae, Re-ligium opus ostentant./Idem No- vogardiae cernitur : sed in ipsa ar ce , praeter sacram ipsam aedem, , lprope quam Archiepiscopus cumi 1utS commoratur , vix ullae sunt i domus aliae : cumque pene in Orbem it

227쪽

bem esset antiquitus extructa, eam superiore anno Romanus alter Architeci us aggere cinxir, ac propinquum monasterium intra novam munitionem inclusit; suis locis ex eodem aggere propugnaculis collocatis , quae hostibus ab assultu arcendis, tormenta maiora

sustineant. Ad Plesco viam vero ipsam primo moenia ex lapide, quem fluminis alveus suppeditat,

turresque , mox alter murus du-istus per mediam civitatem , quae

formam oblongi trianguli pene

habet ; triaque apud eum murum succedentia castella, extraordinariam munitionis rationem ostendunt.Et ea res obsessis firmitatem

in Regiis castris haec obsicivavimus) obsidentibus autem curas dc blicitudines afferebat. Nam ut 'innas quidam tantum decusse-

ant , neque ex fundamentis ex antem in solo murum malleis, lut ligonibus satis exemerant, Ut :oncidere posset: ita iis, cum alta

228쪽

ΣIo RasPVBLICA moenia strenue conscendissent,

restabat descensus; ex quo ictibus depellebantur, Moscis; ac si desi- llire tentassent, moenibus civitatis ab exercitu reliquo secernebat tur, ut omnino interiissent. Sed& irruptio quantumvis primo successisset, jam intra domos illas iligneas , qnarum civitas referta est, ita concludebantur , ut igne supposito conburendi fuissent, si descendissent ue Mosci vero in muris cincta castella sese tuto recepissent. Accessit Praefecti civitatis cura , qui intra muris firmatas lturres , alias quoque ligneas circum quaque excitarat , ferendis maioribus tormentis idoneas, ex lquibus assidua fiebat explosio.

Do ipsis modo Polociae ma- lgnam turrim ex ipsis trabibus lMosci construxerant, ex qua cIL- cum quaque ad castra , allio vecollimantes , vix liberam alicui lfacultatem appropinquandi prae- lbebant. Interea tamen globis l

229쪽

Regiorum Spe plus perforata

est , quam ut quicquam inclinationis ostenderit : licet denique arx Stephani Regis virtute , Regiorumque conatu , & fortitudine expugnata sit. Porco via vero praeter turrim eam , sub qua praesidii unica porta est, scalis unde quaque conscendi potest, nullo altero propugnaculo hostes, si qui acceuerint , laedente , ni ex moenibus cominus pugnetur, vel eminus jacula, globive intorqueantur. Par pene aliarum arcium est ratio. Sed Sinolencit aggeres, quos ab una parte alluit Borysthenes fluvius , triplex eiusdem rationis munitio , editioreque in loco supra montem arx , una cum templo , facesserent nego tium oppugnantibus. Et vero agger ipse circum quaque minimis spa-ciis , foraminibus repletus, Ut minoribus tormentis arceri pos sent , si qui tentaverint irruptionem. Is ergo modus est munitio-

230쪽

num. A t praesidiarij, q u an to m i ii u sjusto in praelio campo ve Polonis

obsistunt, tanto magis arce S, civitates hie defendunt : & taminae ipsae munia militum sic saepe induunt, ut vel aquae adversus injectum i)nem afferendae , vel con- lgestis e muro lapidum mol1bus lpro volendis, aut sit dibus, qu1 de manibus ad eam rem dependent, impellendis, magno suis ustii sint, lhostibiis perniciei. Porro si quis e praessidiariis , hostili impetu, aut displosione in aerem frustillatim

evolat, alter succedere, cui alius identidem; ac denique nemo parcere Operae, vitaeque. Ad frigus ldurati, saepe adversus illud , imbresque , ac nives ,& ventos alio suffugio non utuntur , quam aliquo ramor Um nexu , vel penula

defixis palis imposita. In edi quo inque patiensii mi, aqua, farinae avenae commixta , acetum pene sa- lpiente , pro potu , pane pro cibo contenti sunt. Carnes equinasia etiam l