Aristotelis Libelli, qui Parua naturalia vulgò appellantur videlicet De sensibus, & ijs quae sensibus percipiuntur. De memoria & recordatione. De somno & uigilia. De somnijs. De diuinatione per somnum. De motu animantium. De diuturnitate & breuitate

발행: 1553년

분량: 230페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

21쪽

nebrae,ile in corporib. cador et nigror valent. De liora aut color u generibus, ta distinctione adhibiti,

quot modis id fieri posit,dicendum est. Fieri enim potest, ut etia inter se ita candor cr nigror coponantur, ac misceatur, ut neuter propter parilitate sub sesi radat: is aute qui ex utroque temperatus concrcilis' ita denique cernatur. Is enim neque assim reque niger esse ullo modo potest. Quoniam cutem eam necesseeli in colare aliquo ejiciet in illorum neutro potest: proficto aequis mixtus ac temperatus, Cr quoddam aliud coloris genus fit necese est. Atque hoc quidem modo plura se color genera,praeter album cr inigra, intelligi lice quae cum plura dico, proportionem comparatione intelligo. u enim cum duobus, ct tria cum quatuor, ercu alijs numeris comparari pose suus. Aliorin autem proportione quidem nullus potest praestantia uero languorelubmiseones qui non temperet linpotest. Atque baec quidem eodem irata inter se vici debent,quo harmoniae. Quemadmodum enim istic,sic in numeris, ut quique optime inter se conferri pos*nt,ita suauitate ex delectatione maximaspectam mouere videntur: nesuti purpureus erpunicem,et pauci quida eiusde generis, quam ob casesum perpaucae sunt harmoniae. Reliqui autem colorca

innumeris eius generis non habentur uri certe omius

colares in numeris ita habebantur, ut alij certi alij incertisivi: ais hi ipsi cum reon fiunt puri ac simplices, quod non in numerissint, tales existant. Ais brc quidem unus modus est originis colora. Alter aut est obem c sam,quod alij ex alijs emineat dis extent: u

22쪽

Et ris quae sensib. percip. '

quod intersi pictores miunt, cussin alam colore in a-tium euidentiore ιnqciant, Cr inducunt. Gluti cum Acrit, ut aliquid in aqua uel iit aere emineat dis appa

autem er Amo puniceus. Ais etia hoc modo multa cruri oolarum genera, non aliter ac superiore ratione esse diximus:praefertim cum eoru qui minor, c

ijs quisubiecti sunt, quaeda sit comparatio G proportio. Alij aut nihil coparando ualetallud igitur ab Ddu est dicere, id quod ueteres, colores esse fluxiones, eos s ob eam causam uideri. Necesse enim erit eis pertactum,reru omniu sensum Acere. Ita fit, ut melias flaita existimare, sensum fieri ob eam causam quod res quae Greriecta est, i reb. ub sensuam cadentib.moueatur,q tactu er fluxionibus. Ac in ijs ruide quae inter se mixtu unt,necesse es quemadmodu magnitudinem designari quae a pessim Miat: sic etia tempus quod sub sensum no cadat,ut et motus q suboriretur luteat: er unu quod simul apparea esse uideatur. Hic auteno est ncce tibia color qui eminet cum sit immobilis, moueaturq; ab eo qui abiectus est,non simile motumesciet. Irach alius uidetur,ares diuersus, nec albus nec niger. Ita sinusia magnitudo sensum oculam effugere potestsed omnis ex certo lateruallo cernitur, quoahaec erit Oolom permixtio Illo etiam modo nihil prohibet comune quodda colaris genus ijs qui procul abfuit, uideri. Nussi enim magnitudine esse,quae no cerni post phi uidebimus. Quod est teperatio et permixtio quaeda corpora, iis eo bolsi modo, que nonuili fingitis, cu minima inter se ita quide coponiantur,non

23쪽

1ε Arsitot liber de Sensis

tamen a nobis strictu uidentur, sed plane omni ex re: quemadmodum uniuerse de omnibus in libro quo de Permixtione distulauimus, dictu est. Nam cum illo quidem modo ea demum inter e temperantur,quae in minimo partes diuidi possint: iri quo sunt genere homines, equi, ex semina, hominum enim Fomo et Eminitam, er equorum equus sit ut borsi inter se contpositionesimul utrorumq multitudo permisceatur.

Vnum autem hominem cum uno equo mixtum esse non dicimus. Quae autem in minimam quamque par tem non diuiduntur, coruum hoc quidem modo permixtio fieri non potest ed ijs omni ex parte permiscendis,pae maxime misceri inter se solent. Quod quem admodum feri quea antea cum de permixtione d sereremus,diximus. Sed illud per senu est,cur necesse sit, cum aliqua miscentur, colores etiam temperari atque confundi hoc etiam intelligi licet, hanc ipsam crusum in hoc dominari, cur multi variijs sint colo res,non ipsam eminentiam hoc facere, nee illorum inter se compositionem: praesertim cum non ita Guue niat, ut procul Cr eminus, non prope er cominus virius coloris species alectui ob ciatur eorum quae mi xta sis nised omni ex parte id fiat. Multi autem colores ero propterea quod ea quae miscetur,multis rationibus intersie ita misceri temperaris posunt, ut quaedam habita numeroru ratione, alia propter prae fiantiam solum, aliae, eo modo que in coloribus qui inter se componuntur,uel in eminentia dicere posu-mu3 Ac de ijs quidem quae inter se miscentur,in alijs quoque libris inutatin est cur autem colarum,sa

torum,

24쪽

Et iis quae sensib. percip. 33.

porum, et bonoru certa sint genera, non infinit post dic M. Quid ergo color fit, er cur multa sint colorum genera, diximus. De sono etiam Cr uoce ante in libris de Animo dictum est. Nunc equitur,ut de odore er sapore disseramus. cap. Eadem enim utrunquestre aflectio est, sed non is i sedem uersetur. Euidentius autem nobis est sapori genus, qliam odorum: propterea quod cr hic sensus nobis prae taeteris animantibus tabecilior datus est, Omniumqr earim quibus praedilictumus, est infirmisi

mus: ex lactucaetera animantium genera uincimus,

cum eius fit pars quaedam sapor. Et aquae quidem na tura saporis omnis expers esse uult, sed necesse est uelis se aquam saporusiuccori s genera sine sensu pro

pter paruitatem continere, ut Empedocli placet: uel certe materiam quandam hii itam habere, quae fit quos commune sapori feminariu. Illud etiam, ex aqua omnia ed alia ex alia parte oriri: aut si nullam aqua

distinctionem differen ianis habeat, in eo quod licici,causam subesse:ut si quis calorem, aut solem horam causam esse dicat, in qua est sententia Empedocles, id tam pejpicue Album est, ut oculis conspici positi. S

pores enim a calore mutari cemimus,cium fructus docerpti ex soli expolinitur, Cr igni coquuntur. quod satis argumenti est, eos non ab aquil urem talem trahere, sed in ipsos uctu mutari, cr ita progressu tem

poris maturescere,ut ex dulcibus acerbi, amariq euadant,concoctis in omnia saporum genera uertantur.

Items fieri non potest, ut aqua sit materies,quasi commune saporum feminarium. Ex eodem enim, exempli gratia,

25쪽

, Aristot.liber de Sensis,

gratia, cibo er pastu diuersos sapores ejici uidem

Relinqturergo, sapores mutari ex eo, quod in aqua quaedam adictio consequatur. Illud igitur pσ1 ictιά est,um eam quam satorem appellemus, non aui tun tum caloris accipi. Aqua enim crem omnium humor utenuisimus est,t- oleum etiam tenuitate uincit.sed quonia oleum ,propterea quod uiscos an est,maiore lacu quam aqua occupat, latiusq; funditur: Cr aqua

fugacior est, sit ut disciliu3 sit aquam in manu quam

oleam tenere. Quoniams aqua Maciam Oruescit, minime defor escitur profecto aliast cause necesse est,praesertim cum sapores omnes concretionis magis participes sint, et calor in ea re adiumentu asserat. Sapores uero qui in fructibus reperiuntur jdcin etii in terra oonueniat. Itas multi eoru qui de natura quotida disseruerunt,aquam tale, qualis sit terra per quam 'ri a esse posiverunt: ias in aquisfalsis motae animaduerti licet. Sal enim quoida terrae genus est. Quocirca aquae quae per cinere,qui amaru3 est, funditur, sapore amaro eas res ascivi, quib.adbibetur.iteq- ea quae per alia colatur. Sunts fontes alij amari, nonulli acres, sunt etiam qui varios sapores ex fuccos rei net. Itas recte in ks quae terra ex se undi sapora genus existit maxime. Nam cum humor, ut etia alia, a contrario aliquid accipiat, quasi patiatur, ct ficcitas eius sit contrari: sit, ut ab igne q quide aridos est naturusiua,aliquid patiatur ex accipiat. Sed ignis calor proprius est: terra aut, quemadmodum cum de Elementis distularemus,dictu est,siccitas. Quia igntur ignis cr torra sit, nihil Acere aut pati solent, noquicquam

26쪽

Et ijs quae sensib. percip. Is

quicqua aliud sed quatentus in eis quaeda replignantia inest, eatenus Cr Aciunt et pulicitur omnia. Vt igitur ij qui colores er sapores aquis diluunt, tali colore ac sapore aqua inficiunt sic natura arida Er terrena, cuper arida utam rem terrestrems delabitur er impellitur,calore humore quod4modo licit. Us saporea allectis, quae asiccitaste, qua dixi, in bimore gustatus gignitur, quaeum eam habet ut rei a comutare positi. Quod enim sentiendi uis habet,id ab illa 4, ctione quae in eo inesse ante potest, eo deducitar praesertim cu i ud inum sentircino ex habstu, sed ex usu et actio respectetur. Sapores aute non cursi uis humoris,std eius q aviti uis habea lectione esse, cui priuatione,hinc intelligi licet: quod nec siccitas ne humo re, nec humor ne siccitate costare ullo modo potes Nihil enim eoru perse animantibus cibM est edquod ex bis permixtu concretoris estisiunis eorum quae ad animantiu uictim adbibentur, ea quide quae cum mouentia sensus sint, sub tactu cadant, Ocietes cruse er accessionis ex abbcsionis. Horu enim causa est id quod adhibetur, qua ex parte caloris et frigoris est particeps.f. ciui enim haec ipse,ut animalia crescit, et fenestat. Alit aut id quod adhibetur, quatenus gustatu movere potest : propterea quod dulci sapore

vel omnino,uel alio adlucto cr permixto, allitur omnia. Ac de ijs qde in libris de ortu diserenda erit a curatius e nunc uero quantu necesse est, ea attingeta

sunt. calor quide auget comitis cibu,ais id quod levitate praestat, ad se trabit et allicit. I d aute quod fils er atii ira est,propter grauit ille restuit. Q odscirporibus

27쪽

is Aristot. liber de Sensa,

corporibu3 externis calor qui extrinsecus adhibetur in idem in natura animantium et eorum quae terra eduntur,praestat. Itaque dulci succo alantur. Adhiben tur autem caeteri sapores eodem modo in uictriadiuuctosaso Cr acri succo propter uoluptatem, quae ipse admiscetur proprer repugnantia, quod dulcedo praeter modum alat,emineisq, in summo. Quemadmoduautem colores ex albi nigris temperatione existunt,

sic ex dulci cr amaro sapores. Ac singuli quidem pro

maioris cr minoris portione nascuntur, pue certum quendam in his numera permiscendo, siue incertum sequamur. Qui autem miscendo uoluptatem se untur,ij certum bi numerum tantum proponunt. Ac

pinguis quidem,saporis dulcis estgenus quoddam salsus autem er amarus sire idem esciunt. Acer uero, austerus,rcidus er acutus, his interiecti sunt. re Gnim totidem sunt saporum gener quot colarum. Septem enim genera utraque ex parte costitui posunt, ut recte ustum,nigrum quendam colorem esse dicamus. Ita relinquitur, rutilum albi genus esse, ut pinguem sapore dulcedinis. Phoeniceus alid purpureus, prasinuri Cr caeruleus,mcdium locum inter album nigrumq; obtinent, Alij vero ex his mixti temperatio; sunt. Atque ut nigror in re perlucida candorisse sal sus er amarus sapor dulcedinis in cibo humido priuatio est.Ita,esrin omnium quae exuruntur,cinis maruletus est,propterea quod ex eis evanuit id quod potioni aptum erat. Democritus uero, ijs omnes fe

re pissici qui de sensu siser ut, ab urdi imi qui dum Aciunt. O mn ia enim quis ensius movensia fiunt

28쪽

. Et iis quae sensib. percip.

sub sensum cadere aseuerant. Mod fi ita esset,profecto unusquisque alis; sensu tactus quidam esset. Q π d feri non possescite intelligi potest. Praet

rea ijs omnibus quae omnia fieri uum comutata sunt. ut proprijs utantur. Magnitudo enim, figura, seritas, Cr lauitas, praeterea quae viis acuta er retus in magnitudinibus, ea sensum fiunt: minus oriritu,

at certe sectus er tactus commania. Itas cum de his aliquid tradunt, errant:cam de proprijs, non emrant. ut cum a pectam dicunt in colore, cr auditum

insonis uersari Sunt qui ea quae proprie sensibus

ob ciuntur,ad haec referant, ut Democritus. Is enim candorem Cr atrorem, hunc asperitatem, illum u-

. uitatem esse dicit. Succos vero Crspores adfiguras refert. Atqui uel nullius sensu, uel certe aspectus est, commuvia internoscere. Qu)dβyrte gustatus est potius, certe hoc intelligendu est eius se sim us,cu- .ius aceriimumst iudicium, ea qM in quos genera minimasint,internoscere. Ita sit,utgustatum opor reat cr aliorum quae communia sint, sensis bab re, cr in Duris plurimam ualere iudicanda. Praete, rea ca ea omnia quae sub sensum cadunt liter se cotitraria sint, ut in colore calor nigroricotrarius est. er in succis ac sporibus dulcis amaro:tamen figura figurae contraria non uidetur. cui enim earum figurarum quae multis angulis constant,ea quae rotunda est, contraria is Iam cum gurarum incertus infinitusq; sit numera , siporsim etiam infinitus sit ne

eesse est. Cur enim aliquis spor sensum ascire, alius non a ciet t Ac de sapore cr re quae gustatam ino

29쪽

ri, Arist.Liber de Sense

uerassium fit. A me enim saporum affectiones in ea parte ph sicae quae de rebus quas terra undit, di ta propriam habent disputationem. Eodem autem modo de odoribws etiam iudican ' dum est Quod enim in humore siccitas facit, hoe in alio genere humor is qui succo praeditus est efficit, in aere Cr aqua eodem modo. In quibus nunc quidem id quod perlucidum est, commune dicimus. Sed ubodoratus sensuam cadit id quod perlucidum est, non quia perluciarum est, sed quia cum plenu ni sit siccitatis, quae succo praedita Leam efflat. Neque enim in

aere modὸ,ueriem etiam in aqua odoratus ne atur:

id'que in piscibus er ijs que testa obductasiunt animaduerti licet. Ohaciunt entu cum nec aer in aquatillus sit, eminet enim aer, cum incit nec ipsi pia sces restirent. Qisod quis Cr aera Cr aquam h mida esse pona prosect) Cr ea natura quae in bu more eius rei quae cca fit inest, odor sit, er odoratum moueat id quod talefit,necesse est. Allectionem a tem eum a re quae saporem habeat proficisci, ex ijs quae odore praedita sunt, cr quae non sunt, intelligi

potest. Elementa enim, ut ignis,ut aer,ut aqua, ut terra, odore carent, propterea quod ea quae arida

sunt er humid saporis nullius sint,nisi quid admixtrum efficiat. Itaque mare, quoniam sapore er aeria ditate praeditum est,odorem habet: Crsat magis o dore praeditum est,quis nitru,quod oleum id quod

ex eis elicitur, indicat. nitraem autem terrae magis naturam imitatur. Praeterea lapides, quoniamsapo

30쪽

Et iis quae sensib. peresp. 39

τut autem cum saporem habeant, odorem efflant:atque eorim ea minorem, quae aquae copia abundant praeterea eorum quae eliciuntur e terra, auram quia

dem,quoniam omnisapore caret, nullius est odoris particeps: aes autem, Crstre , odore fiunt praedita. cum uero igne humor consumitur, omnis feces minus redolent. Argentum,porro Cr stannum quonia humida sunt,alia odore uincunt,ab alijs ipsa -- peraentur. Videturque nonnullis, exhalatio quaedam fmi specie odor esse, quisit terrae aeris que communis. Atque omnes cum de odore disserunt, ita sentia sint. Itaque Η eraclitus in ea fuit sententia, ut omniaque in natura rerum sunt, si fumi natura continerentur, a naribus internosci pose diceret. Omnes autem cum de odore dicunt, ita sentiunt, ut alij uaporem, alij expirationem ,quidam virling, esse ponant quorum uapor humor quidam est expiratio famis eciam gerens, quemadmodum dixi, aeris er terrae coimmunis est. Et eas illo aqua conglobatur er cogitur rex hac quoddam terrae genus. Sed feri non potesti ut odor horum alterutrum sit cum praesertim uapor humidus sit, er exhalatio fumis eciem praebens in aqua non positi exillare: er odoratui, ut ante dictis est, in aqua lacus relanquatur. praeterea cum exb lutio eodem modo quo fluxiones, dicatur: pro ficto si nec ista recte,ne haec quidem recte dicitur. Ac iulud quidem non est dubium, quin humor er is qui in aere, er is qui in aqua sit, elui posit: er quodamodo astici ab ea siccitate, quae sapore silpraedit . Aer enim bu midus est natura sua. Iam uero si idem

SEARCH

MENU NAVIGATION