Medicina Salernitana, id est, Conservandae bonae valetudinis praecepta

81쪽

timum, a calido urente induratur, sicut lapidec

coquuntur a calido urente. Sunt autem o Ii, Veis

luti truncus sustinens reliquum corpus. De quos finiae partes, veluti assa molles, veluti caro , membranae omnes. Piobabilem Eoerba, fit de hominis generatione sequimur sententiam, tot , tant que accuratioribus experimentis, ipa comprobata est, tit inter reliquas omaes, minus oppintionibus,

mus auctor ingenue tesatur, se pluries vidisse faetus a primo conceptionis instante, usque ad nonum ensem, a magnitndine nempe grani sabuli δεο ῖ paucas horas a conceptis, vix anguillula videbatur , cuius cauda in funiculum abibat, placentae ad berentem , reno, vel altero dio elapso, prodibat major,

si que dum caput in tres bulἰas distinguereeur, in

cerebrum nempe, oe duos Ozulos; mox bracbia, persmplicia parυa tubercula eminebant, gradatim creascentia ' ron secus, ac artus inferiores; tandem latentias 'membranas extens, propriam figuram acqlit rebant. Oga, qua' ad inj ar membranarum crescerβincipiunt, gradatim os cantur: nam in media eooestim subsantia punctum ossi cariotiis adparet, a

quo variae lineae emergunt , inluti a ςumferentiam , ad integram ossis substant:am. Haeo qnt brapogenia, sive naturalis Hisoria Faetus toto ge sationis tempore, olim Theyauro Rui Dii magno praetio a Fussae Imperatrice empla , a vitaio Italiae erepta 6ὶ. Cate1um integrum tractatum de aceptu apud Ioerba vium Tom. 3. pari. ν

82쪽

rum numero, haud parva inter ipsos artis Pledi-ece scriptores dissei sio esst . Hic enim ducenta ea est e, & novemdecim Θsseritur. Ioannes Taga ultius excellentissimus nostri aevi Medicus, ducenta, &quadraginta sex, hoc disticho complexus est: Adde quater denis, bis centum, senaque habebis suom sis multiplici conditus osse semel. Nonnulli qo . constituerunt. Sed Rhates lib. I. cap. 2. ad Alman L ducenta, & uuadraginta octo, ea esse, Galeni auctoritate probat. Cum

omnia, inquit, corporis Ossa numerata fuerint, prout Galenus numeravit, ducenta, dc quadragin

ta ccto crunt . 24 Cui subici ibit etiam vulgatis

simus hic versiculus: fa sum numerus accurati r es sequens e Caput o Io conti et ossa, Jrontale nempe, duo paritaralia, duo temporalia , occipitale unum , pbero i- .eum, et moideum, quae omnia per futuras ne Iuntur. Maxilla supσrior tres ecim habet offa, sex. decim dentes, dummodo numertis sit eompletus uolaor malia , totidem nasalla, maxilla in . Jugalia duo , duo spongiosa , set e turbinata inferiora , o duo palatina, ultimum impar , quod Vomer vocatur . Inferior Maxilla unico coctat osse, quod in Infantibus per futuram diυiditur iis mento , fεxdecim pariter dentibus . Os basiare, sive F lo, Ees, in qua lingua continetur, caput at istinet. Spina dorsi, vigintiquatuor conflat vertebris collum nempe se tens, d orsum duodecim , or lumbi

quinque. Costie sunt vigintiquatuor, duodecim dors

83쪽

Osa ducentena, atque quater sunt, cr duodena.

SECUNDO deinde loco dicitur, homini ines.

vertebris re pondentes, unicuique vero duae. Firmiater ex titroque latere adhaerentes. Septem superioros dictintur verae, magnam pedioris caυitatem efformant, pulmones , cor , reliqua macordia conistinentem , cum sterno conυeniunt, os satissmplum , anteriorem , cy' mediam pedioris partem condituens cum sua apophis ensiformi in extremitate inferiori, relique quinque notha, s Ue Duriae vocantur , liberae inter ab dominis musculos continentur. Ossa in nominata di cta, constant oste Pubis , Ilii ,

Ibbii, quibus accedit os sacrcim , eta Parte ρ91yica, cisi supponitur os co 'gis, s mulPel υim esseiunt , yi et e cavitatem illam , in qua in- estinum redium , vesica urinaria, tu uterus is mulieribus continentur . Extremitates superiores , s. Se bracbia, constant scapulis , claviculis , o se meri , ulna , radio, manus d Uiet untur in carispum, mrtacarpum, o digitos , in ossia sesa.

moidea. Carpus o do habet ossa ' Meiacamus vero quatuor ' Digiti omnes, tribus constant ossibus. In articulatione primae Falancae cum se cauda in polli-ee continetur aliquando tinum os sesamoideum in et am in ari culatione primae Falanci cigiti auricularis, cum osse Metacqrpi. Extrem taeter inferiores constant, osse femoris, Tibia, Fibula, atque rotula, sυe patella. di et iduntur in Tarsum, Meto tarsum , digitos In Tarsu septem continentor ossa ' in Metatarso vero quinque , AL

84쪽

se gr. dentes, Sc hoc quidem in corpore bene constituto, ut quaelibet maxilla, tam luperior , quam inferior, sexdecim dentium sit capax. Quaterni primores, sive adversi , mμῆς, & im tibi Graece nominantur, item γίλοὶτ i, quod inter ridendum retegantur, Latini incisores, sive insi-1brii, quia cibum, in CS prim allatum, confrin. gant , & incidant: singulis tantum radicibus ni-Iuntur. Horum vero lateribus adjacent in quali. het maxilla duo acuti , canum d/ntibus similes I unde κυν mo vocati J cinguntque tomicos

ex omni parte, quorum munus est, morsu dividere et cas, atque ea discriminare . Simplici radice constat, quemadmodum incitorii. Sed caninorum , qui superjores sunt, longi ssimas habent radices, ut ad oculorum orbem sere pertingant, nervisque qui labri superioris motores, ab oculorum regio. De per superius foramen emergunt admodum vi

gitis correspondent. Digiti vero meati tres, novetuconstant ollibus, pollex duobus, exterior , sue ultimus , non raro tribus, satis parυis. Arteriae nazoto corpo e duae tantum reperiuntur; aorta nempe ,

O pulmoualis , illa a senis, o cordis ventriculo

egreditur, ρο omnis corporis partes adit ' haec a dextero, oe pii lino ues p rmeat. Veni tr S, cataclNempe, quae a orta respondet, in dexterum coradis ventriculum, νestium sanguinem convebit ' putimonalis, qua sanguinem ab arteria pulmonali νας, pii, in finistrum cordis ventriculum exonerat ;portarum in hepate pro bilis praeparatioue .cisu

85쪽

cmi sint. Unde fit, ut altero, ex si s dentibus avulso, periculum nonnumquam immineat, nepa te aliqua ossendantur oculi, quapropter vulso dentes ocularii dicti . Magnum, dum nascuntur, dolorem insantulis infigunt, . & ii quando defluis xlo a cerebro, in eam gingivae partem insederit, an quam implantantur f vel natu grandioribus Jia lus genae, & oculi, dolorem pulsatorium, nota Irae febre sus litant. Intimis porro dentibus atteis ratur cibus: ais, maYillarium, sive molarium nomen est inditum, Graeci & ριλας , oe αυλισας vocant, quod cibos, jam incisos, Scconfractos a prioribus dentibus, molant, Sc cum- minuanta asperi enim sunt, duri, & ampli, ut Incita a tomicis, Sc confrasia a caninia, in lae-VOrem exactum terant. Sunt autem viginti: suolperius quidem decem .' in utroque latere caninoistrum siti, totidemque inferius. Qu i su peri ori ma- Xlsae sunt, triplici radice, interdum etiam Aa adruplici nituntur: alii vero duplici, L non- inunquam triplici.' praesertim, qui duo ex iis, ad verit , & anteriores magis sunt: tertius enim peri ro hujusmodi este reperitur. Postremi dentes , idi unt omnium reconditissimi, ac propemoduMJgiva operti, Graecis σωφρονις ηρες, quod sci-ucet eo tempore producantur, quo sapere sole in xu , dc οιὶ γονοι, id est, serotini, & Κρανπῆρες, 40d aetatem perficiant, Sc compleant, nuncupaΠ- .r: Latini s1mplicitθr Genu in IS nominant, non uni dentes senuus, sive sapientiae . Interdum ad prirnum , Sc vicesimum annum latent , unde ipp. in lib. de carni b. aphor. I , sic scriptum rem Tom. III. h

86쪽

liquita Quin, I in quarto leptenarin centes ena scuntur, plerisque hominibus duo, qui sapientiae dentes appellantur. Interdum etiam ad octogesimum annum, teste Plinio i ib. II. cap. 37. TI.ra Galenus in lib. de ossibus, cap. s. & n b. o. cap. 8. de usu pari. Avicenna prima I. dodi. 3. sum m. I. cap. 3. Andreas Ue salius lib. I. cap. II. de humani corporis fabric. Carolus Stephanus lib. I. cap. II. de dissectione, D Leon hartu Fuchilus parte I. epitomes de humani corporis ia-hrica lib. I. cap. Id. Tertio demum loco traditur, humanum corpus constare ex trecentis, & sexaginta quinque vetanis. Cujua rei certitudo, ex anatomia petenda est.

CAP LXXXVII.

DE QUATUOR RUMORIBUS HUMANI CORPORIS.

Uatuor laumore S, in humano corpore constant , Sanguis cum cholera, phlegi'a, melancholia . Terra melancholicia, Aqua confertur pi

t ait se,

Aer Sanguineis, ignea Vis Cholerar.

Hic, de humoribus, qui ad humani corpori e6nsti ruti unem necesurio concurrunt, cumprimi S

87쪽

agitur . sunt autem ii numero quatuor: sanguis scilicet, pituita, sive phlegma, flava bilis, sive cho. tera , & atra bilis, sive melancholia. Deinde ostenditur, quodnam eorum sit temperamentum , & quomodo singulis elementis reis spondeant. Melancholia frigida, ac sicca est, &terrae respondet. Pituita frigida, & humida exi, stit , & aquae comparatur. Sanguis calidus est, aliaque humidus, ct confertur aeri Fla Ua bilis calida, ac ficca existit, Jc igni respondet. Quod sane, vulgatis hisce versiculis, majores nostri innuetare etiam voluerunt:

Humidus e se Ianguis , calet, vis aeris ἰlli. A et phlegma , bumetque , illi sic copia aquosa es. Sicca ealet ebolera, ω sc lavi sit similata. Frigeus , seca melanc bolia es, terra ad mllata . Sanguis, omnium humorum, facile praestantissimus est: vel quod materia sit spirituum, in quibus consistit vita, & omnis actio , naturalis scilicet, vitalis, Sc animalis: vel quod, vitae principiis conformis exi stat. Est ebim temperate Ca lidus, ac humidus a vel certe, quod praecipuuS ipsius usus sit, ut nutriat. Ex eo enim omnes. particulae corporis, ut multis in locis testatur Galenus, nutriuntur. I; Et ut verbo dicam. Salis

si) ue sub nutritis iis nomine, non ntelligia

νιν gener ce corporis augumentum , quod ad pinguedinem, carnis copiam reducitur ' sed ad vegeta

88쪽

affatim effuso , mors subinde sequatur. Hinc sane est quod Moses 17. Levitidi ita scriptum D, liquerit. Anima omnis carnis, in languine est . Significat autem Anima Hebraeis, vitam. Hanc cum dicit in sanguine esse, vult sanguinem vehiculum esse Vitae. lationem. conservationem, o aligo emnm, a primqconcentis ais instante, totius corporis, relate ad snguintas narres , tam stii at, quam solidas . quibus coninsat. Haec en m nutritio persci nequio a Jolo fa nutae, neqse a solo oblo; nisi quaedam machinula I corpore darentur, quorum virisis, illa vi, quς fano es nem, inde pro uotis humores in propriam natu νam sub antiam aptant. Luot sunt et abo- .um ber es, tot mutationes patitur sangu S , cIque. tinumquodque vas, in contentum: humorem ita se exere, ut anato eum sibi re t, nutritioni : ouerem 'is, humor bis nutrit, uis prius quieverit.' pari bus, is partes mas pariter concre ens , an sirmiter adhaerens. V Tom) q. p adent. Eoephaaυ. pM, 333- , qR., dissimo humore orta solida prima, tenerrima &m Ouare hinc patet, solida in primo suo ortu, a l ciuilis, unde 'orta sunt, tantum differre, quIetei cohaesione, fikura. D Uracbii, vel in qu cuiniquo

refuit , licet minors cclcritate, quam par G

89쪽

Phlegma, secundum probitatis locum sibi veri

dicat. Hic humor, ut testis est comment. libri de natura hum. GaIunias, in prima ciborum mutatione g neratur. 24 Colore autem albus existit, & concces ione, in sanguinem mutatur. a propter, quum lit, veluti ex cimidio cochum nutrimentum, nullum, quod pituitam expi/rg , Pro' prium instrumentum natura machinata est. Qui p'pe in ventriculo generata pituita, quia fertur sil mul cum iis, quae eX cibi, potulque humoribus in jecur distribuuntur , concocta, iam sangui S e Va dit. Quod autem pituita in venas fertur, an ii mali etiam ex usu eli. Desiderat itaque talis humor, non utique evacuari, sed in corpore manens alterari. Quod vero in intestinis relinqui tur, abile, ex jocinore 'in ea defluente abster luim, commodissime, ac celerrime per sedem ejicitur, ut lib. s. de usu pari. corpor. human. cap. q. fusius

et J Dummodo de aqua ntelligatur, haec semper eadem existit , vel tantummodo aliorum humo-rrim m cela mutasur, neque sim quam in Ianguineu

mutari Iolet ni a porti s dicendi m , funguinem post diutis, nam circulationem per et D sensim decrescentia , in Vmpham satis tentiem con Uerti , quae ign=ώdmota , tota fere evanescit quod superoὶ iocutem scissilem concrescit. st adere satis manifeste

adparet, in ea contineri maximam aquae partem ,

partim glutinis, quod a languine per circulationem , partium divi onem resultat, animal usubstantiae particUS .

90쪽

Galenus ostendit. Porio excrementum, quod a cerebro destillat, veluti Galenus lib. 2. de naturat . iacu i t. cap. ultimo attestatur, proprie, non recte appellatur pituita, ted Graece β ἐννα, κο Latine Muccus Flava, pallidave bilis, sic a calore, qui est flavuus, pallidus v e , appellationem accepit , simpliciterque Graecis, Galeno in libello de tumoribus praeter naturam, capite Io. teste, κολη dicitur. Reliquas vero omnes biles, cum coloris adjecti GDe nominant. Generat ut autem bilis in hepate,

ibidemque cum sanguine miscetur. 3J Necessa. Omue Hepatis punctum , quod Maia

plabius, Follieulum vocavit ' Ru schius Sero Aci. nMm , vasor m fascictilos continentem , tria diυersa vasa conυeniunt, exili sema venae portarum extremitates , Vasa hilaria, o ramuli Denae cavae, Om. Mes simul comunicantes, per Folliculos, sese Acimos . Primae, snu Portarum , sanguinem , varios Φumores, atque ex bis, bilem jam paratam adfe- . Secundet, dilem recipiunt, ad cisim tranf- Mittunt . Ultimi tandem, redundantem sanguinem novin circulationi resiluunt , cum aliis humoribus, Bilem efformandam inepti m. Vid. Tom. 3. praeo

Mi puncto sens bili hepatis , trivium est; in quo

verae cavae Ramulus, cum ramulo venae portarum tonuenit . In eo trivio. ubique praesto est etiam

ductus hepaticus Rc. His enim posuis , nequit in statu sano, Eilis cum sanguine mi ceri, quotiρs sun-