Observationes medicinales de febribus intermittentibus et qua ratione eisdem medendum sit

121쪽

sive fomes uni tanti1m capitis parti inest, in quanaiasina febrile cum fomite convenit. AEGROΥUs XXV. Anno 17 8 mense Junio Virgo 36 annorum acutum in sinistra capitis parte dolorem habuit, qui hora nona matutina incepit, et post quartam vespertinam dosiit, sicque per certos circuitus. Mediis inter accessiones temporibus requies erati et noctu somnus Intra illum dolorem sinister oculus multum

protuberabat, cum rubore et lacrymis. Arteria autem angularis juxta affectum Sculum ut et caeterae universi corporis omnes arteriae neque celerius neque frequentius quam cum integra valetudine pul sabaiat. Neque frigus ante neque inixa dolorem, calor, neque sitis, neque secutus sudor est, neque urina quemadmodum ab aegroto homine; etiam cibos aegra, si ita per dolorem licuisset, ςommedere potuisset, ipsae quoque cum secretiones tum

eXcretiones nullo neque accessionum neque intermissionum tempore defecerunt, sed , quemadmodum sanis corporibus convenit, continuarunt. Huic aegrae, quo tempore requies erat multum corticem perdilvianum praestiti, qui quam proxime dolorem eXcusiit.

Similis dolor mense Maio anni Ipsa eandem capitis par tem quinque dies affecit, iterumque post assumtum corticem decessit.

122쪽

Similiter aeutus cervicis dolor, qui juvenem vespexi quasi per certum circuitum Preheiadit, et

mane diinisit, promptam a cortice PeruViano curationem recepit. Neque medicamenta purgantia multa , emplastia vesicatoria, venaesessiones, hyrudinesve, diversaque alia remedia, quae diversi medici proposite runt, Virum duasque mulieres juverunt, ubi tali capitis dolore tentabantur: juvit autem quantocius corteX Peruvianus , quem posthaeo obtuli. Nonnunquam cum tali capitis dolore urina sedimentum lateri tritu simile praecipitat; perinde ac in febribus, quae toti corpori inhaerent. AEGROTUs XXVI. Ani)o 173i Vir fortis et

inagni animi extremo dolore eXcruciabatur, qui per certa tempora accessit, sinistramque capitis partem hora octava matutina Decupavit, post secundam pomeridianain iterum dimisit; deindequen6ctem liberam reliquit. Intra istud tormentum sinister oculus intumuit,

rubrum colorem accepit, et multas lacrymas emisit: nihil autem ex pulsu vel juxta carpum tetrapora, eaut secutidum assectum oculum in arteria angulari mutatum est. Nullus etiam neque calor neque sitis neque sudor aderat: valuit etiam edendi desiderium:

at vero urina sedimentum lateri uito simile praecipi tavit.

123쪽

Ηuie, quoniam suus eum Medicus pharmaco ante purgaVerat, protiuus corticem peruvianu . . quo tempore dolor non pressit, obtuli: sicque eundem quam proxime intes vitatem perduXi. AEGRO ius XXVII. Nonnunquam talis do lose, ut aliae quaedam febres, continuat, neque per intervalla intermittit, sed per tempora eXasperatur. Anno 176 a die 3 o Augusti viro o annos nato, quasi ex febre intermittente ciborum nausea erat, calor, os amarum, noctu plurimus sudor, et urina rubra, qua sedimentam lateri trito simile praeci. pitavit. Ob quae praestitum medicamentum vomitor uinest , quod, ut plurimam bilem eXcussit, multum

et ex calore et ex sudore minuit. Post haec ortus vesperi juXta utrumque nervum orbitarem superio rem acutus dolor est, qui hora quinta vesperi incepit, et totam noctem continuavit, interdiu vero aliquantam remisit. Sicque per Certos circuitus.

Hujus doloris impatiens aeger ex consilio quo niam id ab unoquoque facile acceperat) sibi venam

juxta pedem bis secari et nuchae emplastrum vesica torium imponi, caputque cataplasmate foveri jus sit, medicamentum item narcoticum saepe assumsit,

omnia sine profectu. Eum triduo post cortex peruvianus satium reda

didit.

124쪽

u Talis quidem febris propterea quod dolor cerrum circuitum servat, facile ab unoquoque intelli gitur. At ubi non servat, sed contra confusis accessionibus continuat, aut vago modo incedit, aut incerto tempore intenditur, dissicilis cognim est. Ubi id obtinet, debet morbus per eas notas, quas

superiore libro poli, nosci. C A P V T II.

Febris intermittens Cari causa. Nonniviqiιam in longis febribus contingit, aliquo somno demergi , per periodos , quod quidem sape eve nit in quotidianis febribus et hemitritaeis , nonnunquam etiam quartanis. g) id viris plethoricis at que juvenibus, et his qui iuniores sunt, pueris nempe obesis item, siquidem febre tentantur, comtingit. At nonnunquam etiam Carus sive in prima sive in alia quapiam sebris intermittentis accessione prehendit, aegrosque nisi protinus succurritu , quam proxime e tinguit. Quemadmoduin RICHARD UsMORTON h) et THOMAs SYDENA AM tb olim notarunt: et FRANCI sc UsωTOR 11 proposuit,

g A llet ius Lib. VI. cap. H PyretoL exercit. q. s. 9. et histor. 23. et 26. i) Epist. I. respons.

125쪽

huic vitio, qua ratione obveniri debeat; quos GoΥΥLIEB IUS L Ho F k recte secutus est. Non infrequens ille assectus anno potissam liua 7 9 et anno i So late locorum fuit , qua tempestate febris intermittens popularis erat , eX his aegris eos, tantum memorabo, quos ipse curavi, subjiciamque quid in istius morbi curatione observalido attigerim.

Octobris vir 3o annos D situs robusti corporis habitus, os amarum, ciborum nauseain, sitim , et va- .gum sepe sudorena accepit, selisum item repletionis etiam post pauctas cibos. EX lisminato protinus medicamento vomitorio bene habuit: altero die exigua febris venit, tertio requies. At quarto die adeo vehemens circa horam quintam vespertinam febris accessit, ut eXtremas ejuI furia; deliriaque componere 1aeque larga sanguinis millie potuerit. Neque multum nitrum, neque per noctem sat s concinere hominem tres viri

valuerint. secutus postero die Carus est, qui aegrum quinque et viginti horis omni adeo sensu privavit, ut is laeque parata ero foliis I abaci et

sale gemma enei nata, neque admota naribus fortia odoramenta neque indita acria medicamenta neque observ. de febr, Hannovera: II s.

126쪽

I Ia

etiam applicata emplastra vesicantia quidquain per ceperit, Sexto die uteias rediit, ideoque intra breve sp a. tiunt, quod superat, unaquaque hora corticis peruaviani drachmam aegio praestiti; sicque quam prox, ine bonam vale dinem restitui. Similiter sutorem tilaum et mercenarium alteolum, quos Carus eX febre tertiana sub finem aestatis anni 17 7 prehenderat, promte adhibitus cortex Peruvianus eripuit. In eo autem omnis salutis cardo vertitur, ut medio inter accessiones tempore quam plurimunt corticis offeratur: id est, tantum, quantum par est, febri protinus excutiendae. Hic enim bru e spatium est, intia quod si non omnino occurritur, aeger eXtinguitur. Neque debet humorum sive coctio sive evacuatio exspectari. Ad id enim non satis temporis patet.

Non solum ad febriin, quae incipit, quasi ob

cruditatem materiae Carus accedit; sed et ad eam, quae diu insedit, et nullam periculi suspieionem ostenditi. Ita duos viros, qui febrim intermittentem per annuin traXerunt, postremo Carus corripuit; horumque alterum et , alterum 18 horis profundo somno demersos detinuit, ex quo medicamentorum

vi erepti cum fuissent, citius adhibito cortice peru

127쪽

viano convaluerunt.

Tutius est , febrim, ubi haec estersus cujuspintrimos bi curationem non promittit, protinus expellere; maximeque si iuger sanguine abundat, aut senilis aetas est; aut aquosi humores eXuperant.

vir 6o annos natus, crassus, praepinguis, phlegmatieus et voraX, intra primam febris tertianae adcessionem nimium dormivit, altera accessione inexpugnabilem paene dormiendi necessitatem habuit. Quare , quoniam metUebam, ne proXime Carus superveniret, duplicata corticis perlaviani portione febrim citius eXcussi, et hominem tutum praestiti. Et profecto in tali febrium circumstantia festinare juvat. Est enim incertum id, quod proXima acces sone futurum est. Alia enim febris citius in primis accessionibus necat; alia post multos circuitus, quo tempore perieulum longius abesse credimus, jugulat. En eXempla. AEGROTus XXX. Anno 17 9 vir 38 annotum febre intermittente laborabat; quam periculo vacuam medicus putabui. Is tertia accessione lethargicus evenit; neque potuit cum quisquam sive fricando sive scalpendo sive vellicando sive acribus enematibus, sive emplastris vesicatoriis excitare; contra vero intra multam calorem atque sudorem expiravit . Similiter Carus mulierem decimo febris

128쪽

Ii die extinxit: alteram octava accessio praeter omnem exspectationem delevit. Credibile est, hos ita sue cubuisse; quoniam colita per febrim materia translata in cerebrum est. Perpetuum igitur non est, quod olim HIPPO-eRAΥΕs l) dixit , febris intermittens quod 'absque periculo siti

Abstis intermittens Ophthalmia Si si febi ei intermittente oculus inflaanimatur is nullam nisi a coietice peruviano medelam admittit. A E G R 6 i v s XXXI. Medior nutumno amitI7so mulier annorum febre intermittente exquisita laborabat: quae post aliquos circuitus sponte decessit. Post dexter oculus subito dolere, rubere, inflammari atque tendi coepit, ob quae missus evena sanguis est, praestita potio antipla logistica de-

comamque refrigerans et fomentum calidum, Vapor item aquae tepidae ad laesum oculum: omnia sine profectu: Crevit enim tumor circum, palpebras claudens, inque oculo id quod album esse debet, atro sanguine suffusum est. Cum his aegra os amarum habuit et urinam crassam cum sedimento lateri trito simili, ut in ipsa febre emisit.

129쪽

Ob quae et quoniam iste quidem affectus proxi- . the post febriiii incepit quasi eo translatus fomessuisset, rejecto omni prioris curationis apparatu multum c61eticeni peruvianuiri praestiti , qui oculum

biduo post iiitegium effecit similem Opthalmiani Mo Reto N in narrat . Verum quam paula aliter euravit:

Febris intermittens , qui pleuritio em mentitur. Nonnunquam acutus dolor lateris ex febre intermittente est; isque per certos circuitus et prehendit et dimittit. Hic qu6niani certum circuitum servat, debet

utique ut quaeque febris interenittens cortice peruui no expelli. Talerii dolorem tertianae , nonnunquam

etiam quartanae supervenire FERNEL Lius i) et qui ejus scriptis notas adjecit author ob reliquerunt, et RICHARD Us MORTON p) quod nul- Iam nisi a cortice peruviano curationem admittat. Id imagis adhuc per hoc constat, quod nonnunquam idem dolos latus subito relinquit atque in

m i actat. de morb. aciat. eap. 9. hist. Ic.n Μethbd, curandi febres cap. IIc. J Ibidem Lib. IV. cap. IS. ρὶ Tractat. de morb. acui. p. IX. hist. ao.

130쪽

oris labia conjicit se, eademque exulcerat, qualeri,

exitum multae febres intermittentes sumere consuescunt.

Vix Jo annorum atque ob malam nimium bibendi consuetudinem, vitiati corporis habitus horruit deinde incaluit, simul et acutum in sinistro latere dolorem aecepit, ob quem missus e vena languis praestitaque talia auxilia sunt, qualia pleuriticis convenire di cuntur. Finita accessione, quae diem traxerat, multus suctor tolens erupit, urinaque sedimentum lateri trito simile praecipitavit. Deinde per diem requies erat.

Altera accessione ulcerari labia coeperunt: ad quae versa morbi materia cum fuisset, ea latus dolore vacuum et hominem febris eYpertem reliquit. Utique febris fomes in latere residebat, ibidemquemiasma cum eo convenit, et febrim eXcitavit: febris ipsa fomitem movit, eundemque in labia transtulit ex his abscessurum. . At ubi talis morbus in dolore atque calore conatinuat , neque Per certa tempora intermittit, dissi culter cognoscitur. Is enno 17 et 17 a multos Mogunttiae cives prehendit, aliquosque eX his, maXimeque qui laesos ante pulmones habebant aut vitiati caeterum corporis habitus erant, eXtinxit. Alii etiam robusti homines vel in vitae discrimen inciderunt, I l