Observationes medicinales de febribus intermittentibus et qua ratione eisdem medendum sit

141쪽

Iaῖ tenuis et limpida fuerit, nihilominus deinde p6stea quam aliquantum ex cortice daturii fuerit ipsa turbida evenit; si aeger tales aliquas notak, quales olim, cum forte febre intermittente laboraverat, percepit , nunc iterum juxta novum istum morbuni persentiscat; si febris intermittens ipsa non diu antecessit, si eadem non satis cortice inulto ante eXPuncta fuit; vix dubitari potςst, acutus iste lateris do. lor, quod febris intermittens sit. Si communia remedia, quae pleuriticos juvare Konsuescunt, necquicquam proficiunt, si post 3, 6, aut Tmum digin, etsi nullum adhuc sputum exive,

rit, neque secuta alia quaepiam vicaria evacuatio fuerit, nihilominus nec dum factus aliquis abscessus sit , nec gangraena o cupaverit, contra vero

spes salutis per intervalla appareat; si idem morbus popularis est; atque juxta similes aegros homines citam curationeni a cortice peruviano recepit. certum omnino erit, a febre intermittente acutum istum lateris dolorem esse. Et quo horum signorum plura c6nveniunt; mcertior causae notitia habetur: contrarium ij si pauca appareant. Praecipua autem indicia possunt esse sudoris copia simat et odor, et is qua ratione erumpat; deinde urinae sedimentum lateri trito simile postremo si populatis talis morbus est.

142쪽

128 Atque talis quidem hucusque istius morbia ratio erat, isque initio atini 17, finem sumsit. Porro scire refert , . plurimos ex his , qui ita affecti fuerant, paulo ante vel febre intermittente laborasse, vel febrim Aongiore tempore traXisse; viX-que aliquem , qui febrim protinus eXcusserat, eo decidisse. Quod experientia in plus quam 3 o aegris docuit. Eosque , qui febrim longius ante trahe-ha in , corticis plus ad perfectam curationem imposterum requisivisse. Quod duabus potissimum de

causis necessariarn erat: et ut omnes febris intermitarentis reliquiae excutiantur; et ne idem lateris dolor 1 evertatur: reversus autem nonnunquam post ait

num, imo post tres annos et quod satis inir a

pebris inter=mittens , qua catarrhum mentitur. Si fomes in Pulmone est, et in eum miasma in-eidit, oritur febris, quae Catarrhum mentitur. Isque tum a communibus remediis, quae catarrhosos juvare consuescunt, curationem non admittit ; sed Coi licem peruvianum requirit. Continuus calor est; sudor ilicerto tempore fa-eile erumpit; aegri carnes nauseant, arteriarum frequentem pulsum habent, utinam rubrant emittunt,

quae sedimentuin lateri trito simile demittit. Inter

143쪽

haec tussis continenter vexat, sic ut catarrhi febris, et ubi ipsa inveteravit, hectica esse cuipiam videri, subque ista larva Medicum fallere facile possit. Quod autem febris intermittens vexae causa sit, per ea signae scire licet , per quae absconditas febres nosci posse supra posui, sive plura talia signa convenerint, sive aliqua tantum ejus indicia appareant. AEGROTUs XXXVI. Anno 17Sa vir So almnorum sudol e eum immaduissat, in subterraneum descendit, inque eo Lorpus stabito perfrigeravit. Inde arida tussi affectus est, quam, etsi enim contra eam multa atque diversa remedia adhibuisset, tamen duos menses traXit , eXque ea perinfirmus

evenit.

Cum . istum quidem aegrum accεpissem , eum utique catarrho laborare putabam, ; maXimeque cum probabilis hujus causa antecessit: ob quam coetas ex aqua molles herbas taliaque remedia praestiti, quae simili morbo conveniunt; diaetam item humidam imperavi. His aliqua quidem sputa crassa provenerunt, at sine levamine. Calor enim continuavit , ciborum nausea , eadem corporis infirmitas, marcorque: perinde ae ab ipso morbi principio. Urina etiam rubra mansit.

Post id temporis aeger vinum rhenanum, quasi id vappidum est et, nauseavit, subflavam faciem ae-

144쪽

eepit, vertiginem sub libero caelo, os amarum, linguam sordidam, dentes Viscosos, et quemadmodum ex inedia faetidam animam. Per haec indicia, quod febris intermittens hie lateat, judicavi. Quare aegri alvum pia armaco purgavi; deindeque corticem peruvianum praestiti; qui

prothaus omnem tussim delevit, et amoenum vultus colorem decoremque , edendi item desiderium, v1- res denique corporis et inte ana valetudinem restituit. AEGRO et os XXXVII. Annb Iz33 die a

Januarii vir Io annos natus crassi et totosi corporis habitus diu catarrhb veXabatur, cum calore, siti , dolore capitis, perturbato somno, et ciborum fastiudio. Ob quem tepidam aquam, in qua coctae molles lierbae erant, bibit, adjecto melle: quae aliquantum quidem sputi emolita est; at sine leva

mine.

Progressu temporis aliqua veluti febris tertianae indicia apparuere, nempe calor quidem continuus erat, at alterno die intentus est, subflava facta facies est, insudatioties eruperunt, et nonnunquam urina sedimentum lateri trito simile deposuit. His cognitis c6rticem pertivianum medicinae dedi, qui paucos intra dies omnem tussim delevit, simul et somnum, edendi desiderium et prosperam. valetudinem restituit.

145쪽

AEGROTus XXXVIII. Antio I 33 virum o annorum spoligiosi atque phlegmatici corporia habitus tussis sicca, praecordiorum angestia, laterum oppressio, atque spiralidi dissicultas noctu prehenderunt, postero die anhelitus , calor; sitis, frequens arteriarum pulsus , et vis ilia rubra

Ob quae missus e vena sanguis est, praestitaque

εmollientia sunt, i sine profectar post haec corpus saepe itisudavit; et facies imaXimeque circum oeul rum palpebras , flava evenit. Quare corticem' peruvianum' superioribuq aurisiis adjeci; qui spisitum liberaliorem effecit, et tus sim' et arteriarum pulsum composuit, atque sputiquicquam emolitus est: aegrumque quam procinc estituit.

Gulae deinde quatuordecim abhinc diebus indulgens homo', incidit in tertianam exqui stam, tam Oam prioris recidivam. AEGROTUs XXXIX. Anno 17 3 die irMartii numina 6o circiter annos nata temperamentiphlegmatici, et quae jam dia tussire coniueverati

nune a duobus mensibus gravi tuiti laborabat, cum iuspirio et praecordiosum angustia. Hare sani nem e vena misit, alvum pharmaco' purgavit, iste tepidum, cui ivlvia et mel incoctas

ex ut, bibit; div cingique alia: xes, quas vel vicit i

146쪽

132 vel mulierculae comendaverant, assumsit, omnes sine profectu. Erat aegrae magnus calor , sitis , eXcarne et perinfirmum coipus, multus sudor, vigiliae, frequens arteriarum pulsus, fastidium , anhelus spiritus, urina rubra trai SparenS.

Diaetam imperavi, atque molles herbas coctas eX aqua cum nitro et Oxymelle. Etsi vero ex his sputa oetiduum liberaliter provenissent, in anserunt tamen vigiliae, et ciborum fastidium. Secutae sunt insudationes multae; aegra 0s amarum et linguam

sordidam atque glutinosos dentes accepit; urinam item crassam, quae seditnentum lateri trito simile Praecipitavit. Per haec, quqniam novi febrim intermittentem sub ista morbi larva esse, rejecto superiore remediornin apparatu nihil nisi corticem peruvianum praestiti ; qui aegram paucos intra dies omnino sa-Mam effecit. Quodsi autem catarrho, qui est, febris interimittens superveniat; solet quidem ejus tussis intra εpsam febrim arida esse, inediis vero inter accessio- Des diebus facilis et ad exitum morbi ter liberalem eaepectorationem desinere. AEGROTUs XL. Anno 1733 sine Mensis Majivir metis et torosus annos 3 6 natus tussi sicca cumpe iis angustia laborabat, accessit febris inter-

147쪽

I33 mittens eXquisita, quae per accessiones tubii in aridam effecit. CorteX peruviamis febrim eXcutiendo expectorationem liberalem simul et hominem utriusque morbi expertem reddidit.

Tiissis sicca, qua febrim proxime antecedit. Etiam tussis sicca, quae nonnunquam febrim in termittentem antecedit, privatam considerationem sibi vindicat. Haec sub exspectatione accessionis incIpit, et creberrimis insultibus aegrum etacruciat , donee febre eXardescat. Medio calore , requies est, ad alteram accessionem usque. Juvant, quae febrimeXcutiunt, caetera remedia vana sunt.

DVenis Ι9 annorum, cum febrim quartanam habebat , duas ante accessionem horas tussim siccam accePit, quae in ipsum usque calorem continuavit; per ardorem vero mediisque inter accessiones diebus requies erat ; sicque per certos circuitus. Quodsi vellemens ante tussis erat, vehemens etiam febris accessit; si vero mitior tussi s antecessit, mitior quoque secuta febris est; quodsi autem post assumtum corticem peruvianum avilla tussis advenit, indicio erat, febrim excussam esse. At ubi deinde longum

148쪽

post tempus iussas iterum prehendit, quod febris ipsa instaret, significabat: exque ista tussi febriun ecidi ias, quarum multa aegcr ob ciborum incontinentiam habehat, praeiaqsse licuit. AEGROTus XLII. Aniast 17 3 mense Martiqvuer xmennis laxi corporis habitus febre intermittente laborabat, cujus ante accessiqnes tassim siccam Θccepit; quae, ut febris naturae beneficio spem sumsit, ipsa desiit. Reversa vero die go Maji eadem tussis est, quo tempore febris ipsa iterum revenit. Hos ideo ita tusiisse judicu, quoniana, em' peetias antiquq labe vitiatum ante habebant, utique in offensi pari e citius quam in inte a primos fe-hris motus' senserunt; ex his enim alter sanguinem istutq reddere consueverat; alter phlegmaticus saepe anhelare; vere reluti quorum olim os aut fractum aut loco pulsum erat, aut durus lienis tumor a 'orbo remansit, in affecto loco febrim, quae accessura est ante percipiunt, quam eadem omnino rumpit. Ob quam rationem puto febrim aliquando prius initivim sumere, quam quidem aeger iam algescat.

Febris intermittens ut Assima i febris fomes eam corporis partem oecupat, in qua Asthmatis causa residere consuescit, cum e

149쪽

demque natasma ibidem convenit, sebris intermittens eXitatur, quae Asthma mentitur. Suspirare per certos circuitus, pect're gravari, laboriose spirare, anhelare, angi circum praecordia, palpitare cor, frequentem arteriarum pulsum habere. Caeterurn non frigere, non calere, non filii e , sudore non multum tinmadescere; neque ut a febre intermittente male habere.

AEGROTUs XLIII. Anno 17Sa die a 4 Januarii puella I et annorum crassi et turgidi corporis habitus post febrim intermittentem, qua aliquiindiu ante laboraverat, anhela evenit, et spiritum dissiculter duXit, cum frequente et exili arteriarum pulsu, et capitis dolore veluti per certos circuitus: urina turbida evenit, et sessimentum lateri trito simile praecipitavit. Purgata prius alvo cprticem peruvianum adhibui ; qui morbum ut febrim intermittentem solet, Promte pepulit, et integram si irandi facultatenirestituit.

AEGROTUs XLIV, Anno 1 31 die is Maji

ix 36 annorum bibulus, spiritum dissicilem accepit, cum praecordiorum anAietate, anhelitu et fre quente atque eXili arteriarum pulsi a. Ob quem protinus sanguinem e vena misit, et decoctiam aperiens liberaliter bibit. Inde altero die requies erat, et facilis spiritus, tertio iterum Amma, quinto idem tanquam per

150쪽

certum circuitum; sexto , urina turbida evenit, et sedimentum lateri trito simile depqsuit , os aeger amarum habuit, et cibos nauseavit Ob quae, purgata prius alvo, corticem pe μVIanum praestiti, qui septiino die asthina leve effecit, proximeque spiritum liberum praestitit. AEGRoae Us XLV. Anno II a mense Septembri vir 6o annos natus, molitor posteaquam multum farinae confecit, infirmus evetiit, cum spirandi dissicultate. Quod vitium quasi a longo labore et hausto interea plurimo farinae pulvere provenisset, vero maxime simile videbatur Igitur missus e vena satiauis et mel ex pom datum est, quod aliquam curationis spem octondit. Verum tertio quintoque die reversum idem Asthma est, cum sibilo, calore , siti, et nausea, mediisque diebus iterum requies. Urina item die seYto tur-hida evenit cum sedimento lateri trito simili.

Quare aegri alvum pharmaco prius purgavi, deinde corticem peruvianum obtuli, qui quam pr0

xime spiritum intes rum estoci