Observationes medicinales de febribus intermittentibus et qua ratione eisdem medendum sit

71쪽

uuandoque etiam atra purgat, quam . qua purgare

solet. r ) Quare ante omnia nosse intere1t, qualia

niat. Oportet igitur primum biliosis dare, quod bilem purgat , situito sis , quod pituitam , hydropicis , quod aquam , arrabiliariis, quod bilem atram. Si vero extra hac purgaveris, qua quidem purgari debent, non surgabis; quo Dero non debent ea eoacvobis. Oiιare in utramque partem peccabis. s )Ne vero in istum errorem incidamus, regulas normamquo nobis ΗrPPOCRAΤEs sapienter reliquit , quas recte sequi debeamus. Nempe , si qualia oportet purgari , Furgentur, confert et facile ferum , contra vero dissiculter. t )Deinde nosse interrest, qualia ea sint, quae purgari oportet: quod item recte ab HIPPOCRATE scriptum' est: nempe c cocta medieamentis aggredi oportet et mo Nere , non cruda , neque in principiis , si non turgeant, Flurima Nero n0π turgent. v )Quare ante omnia in febrium intermittentium curatione attendendum Ost, crudane an cocta materia sit, et an corpus e turgeat. Non autem coqui ν HI P P. Lib. de medicament. purg. Vri . I . Ibidem: II P. Apa. 3. SQ. 3. aph. 3. Se t. q. Item de morb. pop. Lib. VI. Se t. q. v HIPr. apb. za. exaphor. 4e a. 1.

72쪽

sblet in principiis materia, Obquam rationem in corporibus, quae turgere non inveni; nihil move bam , sed postea dum coctam materiam este probabili conjectura computabam , deinde aut vomito-a io aut infra ducente pharmaco purgabam. Sic enim vel excussa febris est, ves ea curationi aptior evenit. Asclepiades si tertiana febris est tertio die post accessionem alvum duci deberς: quinto post horrorem vomitum elieere. v )Male igitur aegris consulunt, activi illi medici ,

qui intempestive aegrorum corpora Purgare contendunt, atque inposterum saepQ purgare continuant. Sic enim infimi ventris viscera, quae per se ob febrim satis aegra sunt, male veXant, fatigant, eorum actionem, quae in omnes fere corporis partes late extendit se, turbant, humoreS concutiunt, botrosque e pellunt; ipsasque febres pertinaces atque contra corticem peruvianum rebelles efficiunt: adeo ut ipsi saepe mirentur, quod corteX eorum spem atque exspectationem fefellerit. Et profecto cortex Peruvianus-- seque impar est, mendendo febri tempore cruditatis, ac cum corpora impara sunt.

Illud in ordinatis perinde ac in inordinatis febribus sepe vidi. En exempla

Anno I 773 autumno multae erant febres inor

dinatae. Etsi enim post adhibita diversa remedia

Celsus Lib. III. cap. I .

73쪽

ipsa etiam urina, quemadmodum juxta sanos homines , nubeculam accepisset, et aegri medicamenta vomitoria alvum laXantia atque ipsum corticem assumsissent, tamen nihil eX morbo mutatum est post ea quam vero multus sudor acidus et olens erupit, et urina turbida evenit, facta ipsa febris ordinata est, et nunc facile submoveri potuit: neque ulli talis reversa est: utique quoniam isto tem pore concocta materia erat. Anuaui medicamentisqvibnsdam datis eoncoctionem moliebantur , eo quod erudidatem maxime horrebant, deinde eam mate.

viam, qua uderὸ videbatur, ducendo sapius alvum subtrahebant. x Sed non satis est nosse concocta non cruda moveri debere, neque in. morborum Drincipiis; sed interest quoque scire, per quem enum, supernean - inferne educi debeant: utique per eos ςXituS, per quos natura tendit. 2uε ducere oportet , quo

maxime repunt , eo ducere oFortet per convenientes locos μ ) sed etiam istos lucos HIPPOCRATEs praeclare indicavit. Quibus quidem id, quo anum es, relinquitur, eausa deorsum submissa eos aut purgato -- quibus vero non , non. α) Deinde signa adjecit, per quae nosci possit, quando materia per superiurax A. C. Celsus Lib Cap. q.

74쪽

duci debeat, quando per inferiora. Subpuetandi sunt ventres in morbis , ubi purganda materia fuerit. Insi ni quidem , ubi considisse videris: signum habes, si non anxii fuerint , neque capite gravati ,

et cum calores mitissimi, et eum post exacerbationeseessarint , superni vero in ipsis exacerbationibus. Tune enim et hi elevantur, eum anxii et gravati furernis partibus fuerint; propterea vers in principiti purgandum non es, quoniam sua IFonte in his tem-Furibus exFurgantur a )Haec intra diversa anni tempora magis patent: etenim cum per hyemem corpora magis quiescunt, et plus per cibum accipiunt, quam per laborem, atque tempestatem amittunt, utique et sanguinis et

sacci plus hamat, quam aestate: ob quae infimi

Ventris visceraminidiora eveniunt, et molior alvus est. Ideo layeme et vere si purgare convenit, infra ducere praestat. Contra quoniam aestate per calorem atque laborem humorum plus amittitur, quam accipitur, sicciora quodam modo viscera sunt,

et humores magis concentrati maximeque bilis )qui his facile vitiantur; utique hyeme magis infra, Gestare vero potius supra evacuare salubre est. modicamentis Furgare oportet astate quidem superio-rci magis , o eme sero inferiores ob eandem ra-α HVP. de morb. pop. Lib. VII. Sest, z. Vers 3 h Hirr. Aphor. 4 quti

75쪽

tionem graciles et facile vomentes sursum purgare

oportet vitantes hyemem c) Di culter vomentes et moderate carnosos deorsum vitantes assa em. ii Adeo enim attentus erat HIPPOCRATES.

ΜaXime etiam attendendum est, ne in die, quo cris es fieri consbescunt, aut natura eXitum molirisblet, medicamentum sive sursum sive infra puris gans praebeatur; quod omnino adversum est, et saepe exitiosum evenire posset. Ideo antiqui Me. thodici Asclepiadem secuti reprehendendi sint, quoniam febre laborantibus die tertia quinta et septima medicamenta moventia , qualia purgantia sunt, dabant. Sic enim boni nihil essidere pote iant, mali vero multum patrare. Pulcimque jam a febre continua correpti pharmaco usi sunt iis diebus paribus, hi nimium purgati nunquam stine. 2ui sero in diebus imparibus medicamento forti tis sunt , nimium purgati sunt. Multi etiam perierunt nimium purgati. Proinde priores mediet in hoe

maxime peccaruul. Medicamenta exhibuerunt in diebus imparibus et homines peremerunt, non scientes, quod hac rei se ita habet. Humsr enim Moorpore agroti magis turbatur in imparibus diebus, nimirum corpore humorem ad Dentriculum transmita,

76쪽

medicamento immisso nihil miri es, ex talibus hominem perire. e) Quod hie de purgatione in diebus paribus. atque imparibus , si continentes febres sint, HIPPOCRATEs monet, idem de paribus atque imparibus accessionibus sebrium intermittentiam, ut paulo magis supra positum est, censeri debet. Igitur ubi ducere convenit, et nihil urget, altero post parem circuitum die ducere convenit. DeUari vero oportet alvi egestionem morbo ad judicationem

Quare thale consulunt aegris medici, qui spreta tali consideratione , -quovis die, et quoties ipsis, sepe absque m a13ifesta ratione ita placuerit, alvuna laxant, aut vomitu vexant. His enim et coctio nem et cristes turbant, et viscera lacessunt, et pertinacem morbum efficiunt, et recidivis obnoxium

ψeluti eXperientia saepe saepius docuit. Quodsi vero adversas istas purgandi methodos non ubique tanta sequantur mala, est utique, quoniam naturae vis impetusque quandoque et morbum simul et ipsam adversam medicinam vincit: maximeque cum le-1aio a nostra pharmaca sint, quam quibus veteres

utebantur. Qui successus plebeios medicos fallit. Etsi autem pro his legibus , quae supra positae sunt, neque quovis die, neque in febrium princi

f Liber de judicatione.

77쪽

piis pharmaco aggredi convelaiar, nihilominus est et sepe quidem, cum populares febres sunt, obtinet, ut initio purgare et liceat, et opus sit: scilicet cum materia turget: licet, si fomes novus est, aut, etsi is recens non sit, tamen mi aSma proqime antea inlisit: sic enim protinus exhibito pharmaco s peomne ejicitur, totaque febris eXtinguitair: quod in febribus putanni. libus post servidam aestatem magis quam in vernalibus succedit: sestate , ut sipara' dictum est, superne ducente , vere inferne trahente pharmaco. Deinde siquid vehementer Urget, etiam ante pdrgare opus est, sine exspectatione coctionis: neiripe hos, quos febris Ipsa velle .

menter laedere pocest, tabidos puta, gravidas mulieres , puerperas, et male decrepisos homines: his enim febris noxia elL Noxium quoque est, etsi terupestas, materia et fomes vomere jubeant, ad vomendum cogere eum, qui sanguinem spuere

coiisuescit , qui pulmones ulceratos habet, qui

hernia aifectus est, mulierem, quae gravida est, quiae nimio sanguinis fluYu affecta est: itelli eum, qui crassus, curtoque collo stertens est, et dissicut ter vomit, omnes hos deorsum movere tutius est Postremo non Hahna sed levis noXa est, alvum leni pharmaco, quoniam tale hodie varium habe mus, ante subducere, quam caetera guxilia indam tur; cum quoniam eo impura, quie subesse et curationi obstare possunt, amoveantur; tum quoniam tale ante datum neque coctionem neque inposteriun

78쪽

efisin turbabit. Ubi autem febris Inveterav1t , aut per recidivas invaluit , saepe purgare non solum vanum , sed et exitiale est: veluti paulo magis ita fra dicam. Ut autem plus quam opus est , purgare , se

brim eXasperat, eundemque pertinacem essicit, ita alvum non satis ducere, cum cocta materia ibi Ioacorum conVenit, malum est; neque enim tune se. bris etiam cum adhibit' multo cortice peruviano aegrum dimittit. Ita ut plurimum in mucosis co1 poribus contingit, quando exitum febrium con, tinentium mucus solvitur, atque in infimo ventra deponitur: aut quando, mucosa sanguinis pars quam Serum VOsant, intra continentis febris aestum adusta compactaque deinde coquitur, coctapae in infimum ventrem critice transfertur. Qui eo post continentem febrim deciderunt , et ideo intermittentem acceperunt, eos protinus una aut altera vice

purgare opus est; et hi protinus intermittente libe

rantur.

Qu6asi horuni 1ailail finiecessit, sed homines ante sani in febrini intermittentem inciderunt, et per se

talem mucum coquunt, atque in infimum ventrem recipiunt, horum alvum saepe pharmaco vacuare opus est. Id est toties , quoties , quod talis cocta intus convenerint, constabiti Conveniunt autem

talia saepe. Ubi id obuiiet, corucem peruvianum

79쪽

offerre noxium foret; sed contra debet febris relinqui et sustineri, quoniam ea coquit, depuratque. Quod si sine tali causarum atque crisium circumstantia aliquem febre intermittente laborantem ho- nautem accipio , et cruditatis signa adsunt, neque ullum periculum urget, ejus alvum post tres ci cultus moveo, scilicet ut per id temporis materia sive coquatur sive solvatur: deindeque post purgatum ventrem , si coctionis signa adsunt, corticem

peruvianum praesto; similiter eos habeo , qui passi

recidivam sunt. Male igitur medici agunt, qui absque rati consideratione protinus aegros et vomere et . alvara deponere cogunt; deindeque corticem offerunt. Sic enim febrim suppriimuit, non eXpungunt, s a tuta

re naturae conamen coctionem obtundunt atque

pessumdant, aegros laedunt, eosdemque recidivis obnoxios efficiunt. Non solum interest nosse, quo morbi tempore vacuare conveniat, sed etiam quo medio inter accessiones ilitervallo purgare praester. Alii sub d cesti febris purgare volunt, alii ante malunt, quam febris accedit. Tutius erit, cum febris ex toto desierit: etenim si ad eritum febris vel purgans vel vomitorium datur, possunt eκ eo aegri vi.

res , quas febris ipsa satis imbecillas effecit, magia adlige *onvelli. Si forisii, metuendum est, ne in

80쪽

ipsam .sebrim purgatio incidat, summaque in eo pernicies sit, quod auXilii causa fuit inventum. Multi enim eX his ita superpurgati sunt, et ideo

exitiose habuerunt, quoniam et purgatio et acces sio febris convenerunt: ita magis contingere potest, ubi febris certum non habet circuitum , aut quando quotidiana longior est, aut ubi accessiones confunduntnr. Quare ad id maX me attendendum est ut, cum tertiana mane incepit, et notha desiit, postero

die purgetur: si noctu accessit, et longe in diem traxit, altero die purgatio detur. In quartana vero, quoniam biduum integrum perstat, commodum est postremo purgare. At in quotidiana febre, si neque tempora remissionum liberaliora sint, neque medicamentum

emeticum dare propter alium corporis affectum liaceat, inclinata jam febre purgare oportet, motusque ante pro cimam accessionem narcotico remedio

componere. Quodsi vero vomitorium ferri potest, illud tutius in remissione astumitur; quoniam id tres tantum horas operatione implet, et finem ante habere potest, quam nova accessio incipiat. Atque tali quidem cautione Opus est, qu0ties Purgandum erit,

Est autem alia etiam de cibis ipsis dubitatio,

atque aeger qua ratione continendus sit. Alii .enim

vietiam tenuem esse volunt, alii veluti Sydentiam