장음표시 사용
131쪽
IOIcurando eo morbo ratio tamen febris eo excitatas habenda est. Mora morbi complectitur quatuor tempora
1. stadiiam ebullitionis. Contagium admissum sequitur febris, ad quam accedunt sopore S, alvus compressa, sauciumque dolores, cum urina turbida , maleque olente spiritu; I. stadium erustrionis. Tertio die apparent v riolae apud adultos inter sudores, in infantibus non raro post epilepticos motus; primae quidem in facie, deinde ad manus et per totam Corporis faciem, denique ad eXtrema
S. stadium suρρurationis an nunciant sexto die
motus febriles. Pallere incipiunt variolae, atque supra palpebras tumor tollitur. Septimo die centrum, octavo Universus pallere incipit ambitus, nono die favescere. Suppuratio eodem ordine progreditur ac eruptio , primum in facie , post per coc-pus, deliique ad extrema.
4. flauium desiccationis decimo die ingruit in hu-nignis: crusta formatur, post duodecimum diem decidua Vel discrottio sunt variolae vel con PuteS. In astultis cum suppii ratione plualismiis saepe occurrit, qui, subinde quodammodo criticuS, Neque Ρer se promovendus, neque reprimendus est
132쪽
Variolae. Io 8Suppurationi incipienti accedunt motus sebriles,
quae febris secundae nomine apud quosdam veniunt. Verum tamen fortuito plerumque accidunt, atque vulgaris. requirit usus loquendi, ut sequentifidamus explicationi. Dum pus formatur, vel a resorbio pure, vel quod non omnes contagii partes ad cutim feruntur, oritur febris, secundarici dicta.
Quod si cum eruptione febris primaria cessat, sa- Iuli est: si autem porrigitur, haudquaquam benigna osse solet febris. Febris primariae vehementia neutiquam periculum semper praesagit. Id tamen adest, ubi ea febris cum doloribus dorsi et pectoris rheumaticis intravit.
Motus epileptici apud infantes, proxime ante eruptionem, raro periculum nunciant. At cum secundum stadium comitantur, praecipitant aegrum. Anceps exitus metuendus, dum tertio die nondum eruptio perfecta est. Cum ubique aequalem monstrant ruborem maculae, confluere solent, neque tamen iS rubor periculi plenus est, dummodo post tertium diom evanescat. Longe periculosior est macularum pallor, simulac eruperint. Malum portendit perversus eruptioni S ordo.
133쪽
. Variolae.1o9 Secundum postquam eruPerunt variolae diem optimum esse oportet, si omnia bene se habere
debent. Haudquaquam pessima quaeque metuenda sunt, cum variolae confluunt: febris enim summam rei complectitur.
Quum tertio post eruptionem die variolae adhuci rubent, septimo id die contingit, quod alioquin
quarto solebat accidere. Alvus cita ubique, dum rite morbus tractatur, ancipitem portendit exitum, eademque ratione terrere nos debent sanguinis profusiones per mulierum Partes pudendas, dum maturant variolae. Ρtyalismus fere ubique graviorem indicat statum: morti traduntur saepe, qui salivam copiose
Febris secundaria saepius iam ante variolarum maturationem oritur. Motus enim febriles, qui suppurationem incipientem comitabantur, porriguntur in febrem secundariam: qua non solum inflammatoria diathesis augetur, sed deferuntur etiam facile humores purulenti ad organa nobilia, ut exitium inde praeceps sequatur. Is exitus nunciatur angoribus, lectigatione, vigiliis, spiritus difficultate , faucium doloribus et spasmis. Curationis universalis regula prima est, ut abstineat medicus omni medela, si bens aeger habet.
134쪽
Variolae. Neutiqetiam vi propellendum est e Xanthema, nisi diutius supprimatur, cuius caussae primum inquirendae ac tollendae: quo facto, neque ullo superstite obstaculo, cam fora e Xhibenda aut balnea tepida. Neque tamen etiam arte reprimenda sunt. Quare enim id in variolis moliamur, quod in nulla alia valetudine, neque dum sanitas adest, agendum ducimus 3 Nonne faucium phlegmone aere frigidius spirante producta ppriculi plena fit 3 Ecquis inficias iverit, frigore eruptionem impediri Θ Ecquis negaverit, repressa exanthematum eruptione periculosis fama produci symptomata Z Atque variolae nonne hieme malignae saepius sunt, aestate vero haud quaquam ΘNe nimis frequentes in facie erumpant, suaserunt nonnulli lavandos esse multa calida pedes. Monendum tamen , salutarum balneorum effectum sacpe esse dubium, interdum etiam prohiberi. Ubi vero arida cute eruptio dissicilis sit, optime lavatur ac fovetur calida aqua totum corpus. Vesicatoria suris imposta non eruptionem solam, laci puris quoque egestionem, tempore suppurationiS, Promovent. Salivae profusio forcles primarum viarum saepe supponit, evacuantibus itaque etiam tollitur. Febri secundariae opponenda acida et laxantia; en quidem, ut putredo arceatur, haec vero , ut pus offeratur, cui sint manna optime respondet. Ubi metastases factae sunt, a vesicatoriis auxilium peten
135쪽
dum, quae fonticulorum ViceS gerere possunt. Confert quoque, ne puS ita deferatur, cutim mollire lenioribus remediis, e . g. radice se negae: quod, ubi non furficit, cuti Sque arida manet, lavandum est corpus et fovendum aqua calida. Si quae dominantur febre S inflammatoriae, eum
quoque servare Characterem variolae consuerunt.
Ρhlogistica diathesis interdum adeo praevalet, ut eruptio aegre procedat, sanguiniS tamen missione promoveatur. Confluunt quoque eo casu facile voriolae, id citra tamen periculum, dummodo ant,phlogistica curatio rite instituatur. Quod putredini faveat morbus, coniectarρ possumus, priusquam signa adfuerint, ex constitutionaepidemica et corporis. Febris solet ardorem insignem producere, cui tamen pallor faciei adiunctus est. In principio quidem proferadius rubent
variolae; deinde vero Confluunt, non prominent, caeruleum adipisca intur colorem aut atrum senique.
Quae quidem putredo longe differt ab ea, quae secundam f0brem comitatur: illa enim ab epide mica pendet constitutione, haec vero a pur . Longe periculosissimae eius generis variolae iudicari solent diebus octavo, undecimo et decimo tertio. Dum molimina eruptionis cum febre iuncta adsunt, cavendum est ab omnibus, quae infirmant vires, ONJ mellis potus copiosus est commendandus,
136쪽
atque protinuS ut eruperint Variolae, acida mineralia cum cortice peruViano, aUt alumen infantibus, exhib0nda sunt. Dum putredo humorum viget, Cam fora Cum vino prodest. Quemadmodum generatim rarae sunt febres purae inflammatoriae aut putridae, ita et febris variolosa sordibus biliosis simul iuncta esse solet, quae febrem vel producunt vel mutant, eliminandae itaque sunt. Variolae benignae in fiammatorio - hiliosae esse consuerunt, licet exstent epidemiae, ubi febris putrido - biliosa est. Dum bilem non emolimur, eruptio praepeditur, maliS exulcerationibus occasio praebetur etptyalismis infirmantibus: secunda quoque febris ea intendi solet. Ouum vfro usque dum maturescunt variolae, viribus si cavendum, purgantia fortiora vitanda sunt, prius potius solventibus sordeS moveantur, tun C Vero vomitoriis eiiciantur. Vomitoria optime imperantur die tertio, si interim solventia exhibita sunt, quo facto eruptio facile promovetur VomitibuS. Postquam variolae maturuerint, vomitoria vitanda sunt, nisi antea eiectio turgentium sordium neglecta fuerit. Id maxime spectatur, ut sacilius pus educatur, quod vel pustularum punctione vel
137쪽
Variolae.115 lenioribus diaphoreticis et Iaxantibus e scitur, quamvis saepius incisio non necessaria sed noxia eL se possi. Ad sinino variolae in partibus internis, quae
eiectionem indicent, ambigitur adhuc, quamquam observationes id docere videantur. Non raro vero vermes impediunt a C aggravant morbi decursum, quoS ut ante eruptionem pustularum vomitoriis, postquam vero maturuesrint variolae, purgantibus amariS educamus, studendum est. Interdum febris lenta nervosa variolas Comitytur; vires itaque deficiunt ad contagium praeparandum. Tunc quidem ante septimum , seu octavum cliem Don erumpunt Variolae, neque serie vulgari, sed primae pustulae apparent in extremis artubus, ultimae in facie. Pallidae sunt, non tum rit, aquosus denique humor loco PuriS exit, ahit indurescunt. Illo casu variolae vocantur crystallinae aut lymphaticae, hoc vero verrucosae. Uire S eo magis infirmantur, quo pἐures denuo resurgunt variolae. Obtinet vero locum in huius generis variolis medela alexi pharmaca vulgo usitata. Exhibito prius vomitorio, vesicatoria apponuntur, balnea tepida imperantur, tunc vero cum vino alexipharmaca. Quum variae saepms fortuitae reS periculum contagii vel augeant vel minuant, no a viri variO
138쪽
losi praecavetur, dum faventibus rebus hisce in corpus infertur. Cui quidem experientia nitentiasserto originem debet insitio varioloirurn. Quod si faventes eas re S sortuitas de sanire potuerimus, periculum huius morbi posse insitione minui exploratum est, quum plurimi homines semel saltem per vitam ea infectione Corripi soleant,' panculique, qui eam effugiunt, 'e XCeptionem potius constituant, quumque res fortuitae saepius nullo modo faveant naturali infectioni. Neque rite obiici insitioni pot-ost observatio variolarum bis in eodem homine o currentium, quum id adeo Varo observetur, ut inter rarissima os tantum casuS numerandum esse videatur.
Exp0rientia in insiticiis variolis instituta docuit
omnino, multo minorem esse eorum Copiam, qui insertis quam qui naturalibuS varioliS enecantur, quod quidem docere videtur, HOS omnino posse eas definire conditiones, quibUS maius periculum minusve in variolis producitur. Id autem speciem forsan tantummodo veri habeiare videtur. Ideo forte leviores sunt Variolae, quaci inseruntur, quod Contagium non Tite paratum 4n corpore remanet, atque dispositionem ad alios rea linquit periculosos morbOS. t
Existunt saltem argumenta, quae id probabile reddunt: siquidem probari nequit, insitione vario.
139쪽
larum mortalitatem hominum esse imminutamῆ neque facile comprehenditur, Cur variolae insertae g0neratim leviores esse debeant, quam benignae nataturales. Modus, quo VirUS applicatur, eam IEvitatem ad ferre non videtur, quippe cum in Oriente
ope gossypti in nares, aut panis butyro illiti in sto
machum ingeratur: suspicio quoque mo Vetur, virus vatriolosum non rite coqui atque parari, sed humores corporis vel in plenum Corrumpere, Vel non penitus praecavere infectionem secundam, Unde maio1 in morbos proclivitas, donec id tempus ingruit, ubi natura potestatem recuperat, id ViruS ope pustularum suppurantium e Corpore educere. Magni momenti instar acquirunt eae Coniecturae casibus vere o Ccurrentibu S, ubi virus Variolosum, lumne febrem eXcitet regularem atque pustularum
copiam, alia infert sympto mala, quae alioquin non orta fuissent, e . g. fistulae lacrymales, ulcera et spasma epile placi. EAperti quoque sumus , insiticiis variolis sanguinem copiose missum atque humo. res valide purgatos id effecisse, ut Una cluntaxat
pustula appareret; Cum vero vireS aegro iterum rediissent, novam eAcitatam esse februm, quam in signis pustularum copia sequebatur. Id quidem probare videtur, virus variolosum in corpore latitans Occasione tantum apparente erumpere posse. Neque tamen an de efficere mihi sumerem, has suffice-
140쪽
VariolHe. L i 6 re rationes, 'at ex toto reiiciatur insitio: id tantum volo, omnia ea etiamnum definire nos Non posse, quae efficiunt, ut sine ulla noxa virus variolo suria possit et in corpus ingeri, et in eodem parari atque optime educi. Addacia circulatoribus digna, qui
bus id varii auctores contenderunt, aeque Nocuit bonae utique rei, ac temeraria insertorum claratio et inconsiderans. Dum rite tractatur morbuS, ah
infitione omnino' praesentissima manant Commoda, licet omne haudquaquam impediat periculum. Idoneas saltem conditiones eligere licet, naturaeque nutus sequi protinus ab insitionis tempore, quum e contraria parte, dum naturali insectione ortae sunt variolae, malignis corripi epidem iis, aut primum saltem stadium non rite cognoscere aut negligere periclitemur. Ruri atque in hominum vialgo id foret egregium emolumentum, quod victui pravo et malae curationi occurrere possimus, quibus virus perniciosam suam indolem recipit. Ea quidem commoda nequaquam ab omni aegroto quodcunque periculum arcent, utilitatem tamen insitionis omnino probant. Quod si itaque quis variolas inserere cupit, faveant oportet et anni tempus et constitutio epide mica. HiemeS bonae et vernum tempus, quod aestati propius est, maxime idonea sunt, quum epide mica