Liber de curandis hominum morbis

181쪽

I PIHaemorrhctgiae. Facile vero etiam suppurationes, eacheAiae, hydropes, spasnai et febres hecticae excipiunt haemorrhagia S.

In medela consilium potissimum transferendum ad caussas. Sanguis e vena mittendus, tum Ctim abundat, tum etiam, ubi praevalet corpuS, ne protinus sanguis feratur in partes adsectas. Necessaria admodum est ea ratio, si stases inflammatoriae sanguinis profusiones excitaverunt, aut eas secuturae sunt. Ubi vasorum sola debilitas adest, nutriendum est corpus et firmandum. Valentibus tamen remediis id fieri non decet, neque subito, quod facile

sanguinis copia nimia iterum Colligitur, priusquam robur suum pristinum recuperaverint partes adfectae. Cibi, qui replent corpuS; fuga eorum, quae debilitare corpus possunt, et balnea frigida eo sufficiunt. Lege antiqua sanctum est, pedetentim atque gradatim ita esse roborandum corpUS, ut caussae simul omneS tollantur. Ouodsi sanguis utique

turget, Commodum est, nitrum in aqua aromatica, i. e. aqUn melissae aut me tithae cum vino solutum propinare.

Sanguinis nimiae solutioni opponuntur acida atque diaphoretica leniora. Inflammatoriae Italas antiphlogistica medela debellantur.

182쪽

158 Haemorrhagiae.

Aerimoniae demulcentibus mitigandae, et, ut ceterae res id requirunt, egerendae. Si sanguis sueto more per menstrua aut ha morrhoides non respondet, hirudines, cucurbi-lulae , fomenta mollientia admovendae iis partibus, aqua calida pedes lavandi, ut deorsum feratur sanguiS.

Ubi incalescit sanguis, temperandum est cor pus pedetentim , denique aqua frigida propinandat eaque partibus adfectis admovenda. Alvi compressae ratio protinus habenda in qua vis sanguinis profusione, lotionibus itaque mollientibus continuo ducenda. Spasmi sedanti ir antispasticis et mollientibus eAtrinsecus admotis, Opioque erit,ibito. Sordes biliosae diluantur, moveantur, et, ut reliqua id desiderant, eACernantur. Obstructio organorum abdominis valentibus iis remediis debellatur, quae resolvunt.

ita vocatur sangiuinis profluvium ex oris ambifii, maXime e gingivis. Qui ira a scor butica plerumque humorum indole nascatur, iis quoqtie vincitur rem mediis, quae contra scor butum militant.

183쪽

Haemorrhagicte. 159

Pueri adolescentulique huic profluvio praeprimis obnoxii sunt. Tutum id plerumque a periculo est, quum ab incalescente sanguinis abundantia pendere consuescit. Quod si autem in senili aetate crebro occurrit, signare solet vel proclivitatem in phil sin, vel obstructiones viscerum abdominalium vel impeditum orga uicis vitiis circulum. Ubi nimis urget, acidis primum temperantibus circuitus mitigandus. Tensis abdominis partibus, alvus aperienda laxantibus mitioribus et lotionibus antispasticis, mollientia somenta abdomini admovenda, pedesque aqua calida lavandi. Spasmis valentibus optum opponendum. Praesidio quoque inter luna sunt frigida pudendis admota fomenta. Sedatur insuper profluvium iniectis glutinosis, e . g. ichthyocolla. Neque tamen subinde prius desinit, quam anima deficit.

Is adsectius accidit , ubi tussi sanguis reiicitur, qui ubique e pulmonibus fertur. Favent huic vitio, quibus philalsis pulmonalis periculum minitatur: populari quoque interdummodo grassatur. Caullas agnoscit maκime vulgares :

184쪽

16o Haemorrhagiae.1. laesiones externas, pressionem vel impulsum, vel id omne, quod pulmoneS e Xasperat atqNe Conturbat, vociferationem, Cantiam, risum et tibiarum abusus. Citra febrem sanguis profundi consuescit in his casibus, transit quoque absque febre, dumne inflammatio accesserit; 2. acres humores in pulmonibus stabulantes, e. g. salium vapores inhalatos. Sanies quoque acris in

phthis pulmonali excitare potest sanguinis profluvium, arrosis pulmonum vas S. S. stalas inflammatorias, quae vel a catarrhalis vo rheumatica materie, vel a refrigerio nascuntur, vel sua sponte atque fortuito oriuntur. Ouo casu praecedere solet febricula, quae angoribuS, cordis palpitationibus, pectoris tensionibus et spiritibus gravioribus iuncta est. Mox saporem calidum sub- dulcem in ore sentit aeger: tussicula eum male habet, qua cruoris aliquid elicitur. Febris plerumque inflammatoria, subinde biliosa, post sanguinis

etiam profluvium moratur, iudicata tandem et lotio et sudoribu S. 4. existunt haemoptyses, quae suppressis naturalibus haemorrhagiis citra febrem oriuntur ac citratussim vehementem.

Quae quidem postrema species tutissima est. Neque tamen periclitatur admodum, qui prima la

borat.

185쪽

Haemorrhagiae. 16 Ihorat. Tertia intendit phthisis pulmonalis vehe

m sentiam.

Quo magis praevalet febris, eo facilius oritur suppuratio. Quod si vero neque a violentia ρxterna, neque intere tiS habitualibus profluviis offecta est haemoptysis , atque citra omnem ingruit febrem, pertinaceS sunt obstructioneS Viscerum metuendae.

Malum est, tussim exarescere ilico post sanguinis profusonem. Sputa flavid O - viridia , quae hact- naoptusin'sequuntur, Ulcera iam aritea adfuisse, signant. Metuenda eo magi S vomica, quo diutius protrahitur tussis post haemoplysin. Rheumatici variarum partium dolores, qui hae-moplysin excipiunt, salutiferam indicant metallasin, fonticulis adiuvandam. Per sanguinis profluvium ex toto quiescere opus est, paullo altior sedere ac sermonibus abstin stre. Incalescenti aegroto nitri drachmae aliquot in spiritus vini unciis paucis soluti cochleare unicum quovis horae quadrante propinandae. Simul a C quieve-Yit, aqua frigida copiose devoranda. Experien umin super, an requiratur sangui is missio. Imperanda autem ad pedem , si multum sanguinis electum est, sanguis abundat viribusque valet aeger. In inflammatoria constitutione, dum nulla accusatur ex

terna caussa, admodum necessaria est sanguinis mi

186쪽

16a Haemorrhagiae. sio, quae ad brachium instituitur. Alvus tumensimul clugenda. Ouodsi corio obtectus erat sanguis e vena missus, vesicatorium pectori vel regioni inter scapulas admovendum, cam foraque temperantibus admiscenda. Cum spasticus vero potius quam inflammatorius est statuS, Caute agendum sanguinis missione, mollientibus et antispasticis fovendum abdomen, opiumque temperantibuS iungendum. Cavendum praeterea a quo vi S irritante remedio, suspensaque admodum manu alvus ducenda. Commodissima est mixtura refrigerans, aut alcati acido citri satu

ratum.

Inquirendum deinde in sordes biliosas, quibus

sorte congestiones eXCitantur. Quo casu sales neutri, turgentibus autem sordibus, vomitorium tuto exhibendum, dum ne ante febris insultum exhibeatur, quum iterum erumpere soleat sanguis febre accedente.

Quodsi haemorrhoidum fluxus suppressus suerit,

hirudines an o admoveantur, insideat aeger vaporibus mollienti bos, dum ne iis nimis incalescat. Ubi a menstruis desecta est mulier, cienda sunt ea, Cautissime tamen pellentia exhibenda, quae facile calorem nimium et novam sanguini S profusionem crears possunt.

187쪽

Haemorrhagiae. 165 Dum ex caussis debilitantibus in hunc illapsus

est morbum aeger, e . g. dum moerore diuturno, venere immodica, lactatione nimis protracta oblanguit ,, ut primum fieri potest, CorteX peruvianuS exhibeatur, cui iungenda sunt, pro reliquarum conditionum ratione, vel martialia, vel optum vel demulcentia. Citra cruenta sputa tusss superstes suppurationem minitatur. Ouae ut impediatur, praesidio sunt fonticuli loco vesicatoriorum aperti, satiusque est propinare aquam Selteranam cum melle lacteque ac abstinere carnibus. Obsunt potius balsamica ac corteX peruvianuS, Cum novaS eXcitare consuescant stases inflammatorias, promtioremque quoque reddant

suppurationem, ac, ubi puS iam adest, transitui eius in sanguinis massam faveant. Violentia externa praegressa, cogitur saepius, loco haemoplyseos, sanguinis effusio in pectoris cavum. Cognoscitur id ex spiritibus offensis, ex impotentia aegri, in dorsum cubandi, ex ponderis sensu diaphragmati incumbentis , ex proclivitate in animi deliquia, maxime vero ex ecchymosi violacea sub costis spuriis versus musculum lumborum quadratum apparente. Quod signum ubi deficit, ec-chymosis explorata habenda non est, quum eXPe-Tientia constet, symptomata alia omnia a nerviS aut

tendinibus laesis tendere posse. Discrimen eius

188쪽

ν λ 64 Haemorrhagiae. ecchymoseos illiusque, quae partis adfectae ipsam

laesionem protinus sequitur, profunde rubet ac stigmatibus rubris obtegitur, probe notetiar. Ut tuto sanguis arceatur, Vulnus pro in US ut sanescat cogendum, at Gue nisi iam in infimo pectoris loco contigerit, hic quidem, velut eX adversa parte, vulnus incidendum est.

Vomitus Cru Entias.

Non iussi sed vomitu elicitur sanguis subnigricans, cibiSque mistus. Anima promtissime deficit post vomitum , praecedit vero sensus ponderis praecordia Comprimentis. Efficitur saepius obstructionibus visceriarn abdominalium, ac sanguinis suXuum vulgarium suppressione; possunt quoque acria venena vomitum eum producere.

Febre saepius iunctus est is vomitus, sicut et haemoptysis, interdum vero, ni plerumque, diuturnus esse solet. Rarius vero periculum id adfert, quod ab haemoptysi metuitur. Dum frigida manent extrema, Dovi insultus vomitus timendi sunt, unde debilitas aut suppuratio noxaS multaS adferre possunt. In vomitu ipso membra lavanda et fricanda sunt

aut vino aut aceto. Sanguis vero e vena non facile

mittendus, nisi insignis adfuerit sanguinis abundan-

189쪽

habenda est, an vel e pedum vvnis sanguis mittendus, vςl hirudines an o admovendae. In exhibendis vero cibis, potibuS et remediis ea omnia vitanda sunt, quae nauseam aegro excitare possent, ne vomitu S novus producatur. Satius est, lotionibus prius alvum ducer'. Dum inflammatoria viget constitutio, vesicatorium abdomini imponendum, a Ci-cla vero propinanda. Dum spasticus potius adest status, eXterniS partibus mollientia imponenda, atque opii pauXillum cum aceto aut citii acido eXhibendum De mictu cruento infra ad viarum urini ferarum vitia atque ad uteri haemorrhagiam praecipiemuS.

DE MENSTRUORUM VITIIS.

Quibus menstrua vel plane non respondent, volnimis et non ordinate profluunt, eae in morbos facile illabuntur: neque Concipere solent. Desfectus mera truo Tum is

Mulier vel plane ab eo nuXu desecta est , vel,

eum iam fluxerunt, intercipiuntur. Utroque casu nascuntur lassitudo , functionum inertia, capiti S dolores, anxietate S, CordiS palpitationes, spasmi, irritabilitas alienata, digastio

190쪽

Menstruorum VitiA. laesa, viscerum obstructio, cache Xiae, hydropes, aliae sanguinis profusiones, eXulcerationes atque

phthisis.

Supprimuntur autem menstrua, quae nondum fluxerunt, plerumque debilitate atque alienata irritabilitate, unde ea promte sequi solet cach exta, quam chloro sim dicunt. Existunt vero etiam casus, ubi vagina hymene occlusa fuit, eoque rupto tandem

Promanarunt menstrua. Intercipiuntur menstrua, quae iam fluxerunt, refrigerio, terrore, eXCandescentia, moerore, pituitosa viscerum colluvie atque o h structione. Ouodsi subito, dum fluunt menstrua, supprimuntur, spasmi facillime atque ulcera uteri sequuntur. Promtius quoque suor albus hoc vitium excipere solet. Caute distinguenda est haec menstruorum lap- presso ab eo defectu, quem gravidae experiuntur. Bene enim tunc ubique valent feminae atque expertes sunt iis sympto inatibus. Neque prius menstrua ipsa provocanda sunt, quam molestiis inde subortis, quae graviores Corpori noxas minitantur. Dum vero suppressa sunt, festinanter sequelis subveniendum est. Minus autem negotium facessiit ratio, qua restituere menstrua, quae iam fluXerunt, suppressa, quam qua defeCtum eorUm CUrare, quae Nunquam adfuerunt, studemus. Summa quoque medelae