장음표시 사용
131쪽
m CAPUT I. DE INIVR. nem quantum ad irregulaxitatem, quia tenet etiam contra receptiorem sententiam si re legatux, S eius doctrina altius perspiciatur 'non esse licitum pro sola rerum defensionuocci dere , & ita semper quando licita est sect 'dum eum occidere pro rebus adiunctum etiam debet esse periculum vitae. Supra auteni dictum est constitutum in periculo vitae pos sese defendere cum debito moderamine; nee fieri irregularem si se defendendo occidat,aut
sexta Concluso. Is Zact Iicita est etiam occuso raptoris θ pradonis cum iusto moderamine, quoties' ο olfendere conatur persenam eius, cuius res est, quaturvere o auferre vμlt, ob id quodpersona inuas impedire conatur,nesis sub tantia rapiatur. Hanc docent Felin. iii cap. a. de ho m. Decius in d. L. Vt
vim. num. Didae. secundum communem,
ind. LVnico. num. 6. & probatur in tali casis voti solam fit violentia rebus, sed etiam per sonq. Si ergo licitum pro rebus occidere, multo iustius erit pro defensione persona: S r rum, de arguit hoc cap. 3 de homicid sump-
'tum ex Augustino super Exod. quando prope sinum decernit .surem diurnum, ii se telo defenderit, occidi posse, reddita ratione: Iam enim plus est quam sur. Cui doctrina concordat etiam lex illa duodecim tabularum , quae
aio Fur manifesto furto deprehensus,si aut cuiacereisurtum, nox citet: aut intcidi s lo
132쪽
eiani deprehenderetur defenderet, impu-nὸ occiditur. Vseptima Conclusio. Occidere etiam licitum est de iure ciuili cum iustis moderamine pro defessione propri, honoris. Pro intelligentia huius coci ii sio. nis, quoniam ea ab aliquibus male intelligitur , sensus eius declarandus est. Mon enim intellectus eius est , quod quando alicui dicitur verbum iniuriosum, quod famam eius, aut honorem laedat , tunc possit gladio arrepto proprio marte usque ad occisionem se vii dicare. Hic enim sensus est fallistimus contra iura & leges nec non Christianam charitatem. In uerteretur enim sic iustitiae ordo, Christianae religionis disciplina dissolueretur, es: pax
reipubl. tolleretur. Vnde memini me audiuis se quondam a quodam nobili, quod hunc sensum falsum & Christiano homine indignum, apprehendi siet, cum sibi Videretur grauiter laesus etiam a sibi simili, atque mihi cum ei liud persuadere , obiecisse, in Germania licitum esse nobilibus pro defensione honoris
occidere. Quod certe nulla ratione sulcitur.
Nobiles Germaniae in hac parte ita subiiciuntur legibus & euangelio, sicut generosi & illustres aliarum nationum. Etsi nobiles in his &alijs pro sua voluntate& vindicandi libidine excedant, hoc tantum priuilegio prae reliquis gaudent quod acrius & potentius in inferno punientur iuxta illud scripturae: Potentes
133쪽
Dotenter tormenta patienturi Sensus autem . DD. in hac quaestione est: An quando aliquis Quaditur, &potest vitam propriam sugiet do saluare, non occidendo inuadentem ten atur fugere, quando fuga tenderet in notabialem ignominiam , consutionem , aut Ver cungam , exempli gratia, est generosus miles qui ob res prosilere sortiterque gestas in bello, apud omnes fortis viri nomen obtinet, iniuste invaditur ab infimo milite, an teneatur declinando subterfugere eius manus cum dedecore, Vel potius se valeat ei opponere cum salute suae famae usque ad occissionem, aut membri mutilationem , siue debilitationem: Vel est nobi l is qui im petitur ab h omine vulgari & ignavo ense, & fuga possit sibi considere, Verteretur tamen sibi in magnain verecundiam, si eam arripereri apud sui ora dinis viros : Ves ignobilis intentat alapariatulustri inferre , quam aut tenetur cum ignominia acceptare et aut cum occitione i tentantis repellere. Vel apud Hispanos liquis contendit virum habitum pro ingenuo & sorti leuiter, aut leuissime fuste percutere, an possit ad eu itandam talem percussionem quae apud illius nationis Viros grauem iniuriam inferre dicitur reserentibus Solo, Petro de Aragon, Petro1Nauarra&alijsHispaniae doctoribus, minantem & intentanistem talem iniuriam , occisione impedire rsie de similibus similis potest esse centura.
134쪽
'T DAMNO DATO. It, Nunc stando in sensu propsito dicitur quoi
conclusio est indistincte vera tam in nobili , quam in ignobili ingenuo & sorti, &est comunis sententia ut attestantus lat. & Decius in d. L. Vt vim prope finem. Alexand. in consit io'. lib I. & eam sententiam amplectu.tur Bart. Bald.&alii in d. L.Vt vim.&Barioli cu m Baldo Angel. Salycet. &alijs in lib. L C. Vnde vi. Felin. Ιoam ab Anania:Henric.& alij in cap. Suscepimus de homic. Andreas Tyra- queli. intract. de nobilitate, cap. io. Anton.
Gom eZ.lom. 3. cap. num. as. Vasquin usi illustr. controuers. lib. I. cap. 18. num. II.
Iulius Clarus lib. s. sentent. L Homicidi
um . num. 26. Andreas Galli. practic. ob- ,
seruat. lib. 2. obseruat. io. & alij alibi, &haec est communissima DD. doctrina. Raa. tio adsertur a DD. Quia hominis vita de honor a pari procedunt, & proinde noti minori studio honoris integritas liuenda; atque vita conservanda. L. Reprehendenda. C. de instit. & substitui. L. Isti quidem. ff. Quod metus catis. Iasi in d: L. Vt Vim . num. 3I. Decius in consit. 6 rinum. q. Marii l. in cons DDAn L. Trana sigere. C. de trans act. & sic periculum famae aequiparatur periculo Vitae, text. cum Glossi in L. Iusta. ff. de manumissis vindicta. His a cedit quod licitum est pro defensione rerii & 'patrimonij occidere,prout in superioribus laa tissim confirmatum est. At fama honorq; in Ha valoro
135쪽
tis Caprr r. Dr 13 Irst: valore & dignitate praeseruntur bonis aliis
poralibus. Prouerb. 22. Melius est nomen bonum, quam diuitiae multae. & cap. Suam . iuncta Goss. in verb. modestiae. de poenis. L. Iuliuanus. ff. Si quis omiss. caus. testament. &ibιDD. Bartol.&alii in d. L. Vt vim. Bald. in cap. I. COl. 3. de pace tenend. instud.&post alios plures Gerard. de Petrasancta. sing. 8 Ergo a sortiori licet pro honore occidere. Addunt tamen rei'E DD. quidam , quod si inuasus potuit sine periculo aliquo salutis&honoris sugere, utpote quia de longe inimicum perspexerit aduentante iis, vel propedis,
simulando potuit domum, aut locum tutum intrare, rixamque sine dedecore vitare: vel sorte est vilis persona, in qua periculum honoris non consideratur, tunc tenetur declinare occasionem : Quia sibi non nocet, & alateri aggredienti, nec non reipubl. prodest, a gum. l. I. M. Denique Marcellus. ff. de aqua pluuial. arcend. l. r. f. Aduersus. ff. Ne quid in loco publico. & in L. Veteres. de itinere actuque priuato. &in L. Opus. ff. de operi publicis. R in L. fin. s. dein iur. Petrus debella pert. in d. I. I. C. Vnde vi. col. r. Bald .ibbdem. num. Ig. Bartol. ind. L. Vt Vim. q. fin. Marili. in l. i. ff. ad L. Cornel. de Sicariis &istam opinionem ut Veriorem & aequiorem sequitur Gomez. loco c it. Octaua Conclusio. Licet quidam recentiores h ignes auctores in Theologia doceant in sero conficiem tu etiam
136쪽
tia etiam esse licitum occidere pro defensione honoris. Tamen contrarium censendum videtur, nec salis doctrina tuta iudicanda pro animae salute. Primam partem tradunt Caietan . in summa Verb. Excommunicatio. cap. Io. post Vers Nota sexto. Dominicus a Soto lib. 1. de iustitia & iure. q. I. art. 8. pag. penuit. & fin. Mamtin. Nauarr. in manuali consectar. cap. I . nu
q. & alibi. Gregori de Valentia, & Petrus de Aragon. in art. 7. D. Thomaea 2. q. 6 . Petrus Nauarra in d. cap. s. anum. 3 9.&alii plerique iuniores tam inscriptis, quam scholasticis lectionibus, & haec nunc quasi communior opinio videtur. Secundam partem amplo ctuntur Sylvester in verb. Homicidium. i. q. a. dictos. num. 6. Veri . Quarto secundum aliquos pro defensione honoris contra iniuri am personalem consistentem in turpi iuga, quod tame Archidiac. negat,& hoc rationabiliter, maxime ubi talis turpitudo est non de malo culpae, sed de naturali timiditate. Alij etiam pro se allegant Sylvestrum in verb. Excommunicatio. 6. num. 6. vers Nono in eo
qui in continenti. Versus finem. tamen ibi loquitur secundum aliorum opinionem, nec suum iudicium exprimit. Panormit. in cap. Significasti a. de homicidio. num. 9. Ioan . ab Anania in cap. Suscepimus. eod. tit. prope si
nem. Bald. in cap. Cum tanto. num. p. vers.
. Sed nunquid secundum bonam conscientia.
137쪽
iis cap pr I. DE INIVR. de consuetud. Idem clarius & latius in con sit. ;ir. incip. Visis actis & diligenter discus is .
pari. 4. Decius in d. L. Vt Vim . num. 3 . Carol. Molinaeus in addit. ad consi. IN. Ale- i. xand. lib. 7. qui existimat talem defensionem honoris cum occisione immoderatam, & in humanam esse, barbaris potius quam viris ratione praeditis, &Christiana religione institutis conuenire t Nec ab hac sententia alienus est Couarr. ind. unico. num. q. qui Carol. allegat. Et Andreas Galli. in d. ob
seruat. IOo. num. 8. de materia anteceden
tis conclusionis sermonem faciens, dicit quod haec magis politicὶ quam Christianδscribuntur, & disputantur. Bald. ind. conc apte loquitur ad propositum his verbis Quod autem scriptura dicit, sugea persecutoribus, intellige de suga exemplari & meritoria, propter quam conuenit persectis intellige fugere invia poli, sed nos sumus invia sori. Ego dico quod si fuga est suspecta, quia aduersarius est a tergo, quod non - tenetur quis fugere, sed ii non est suspecta, sed eligibilis apud graues & sensatos Viros, qui cessando dant locum vacuum & innoxiisum, tunc debet quisque fugere , &abscon dere se , & sugere rumores , & istud est det
prudentia naturali: Auis enim volando uadit, latebrasque quaerit. & sicut in homine est excellentior natura r ita debet pro- Midontia maior furenti non se opponere
138쪽
r r DAMNO DAT O. - Is' suror est si suriosum euitare possis & nolis, iusticia est defendere se , temperantia est cum moderamine hoc facere, sortitudo est non pauere, sed inculpa liter resi stere, prudentia est euitare maius malum inter dqo , & c. Sic Baldus qui latius dio currit. Pro hac conclusione sunt etiam D D. qui tradunt quod de iure canonico quis teneatur fugere etiamsi ei fuga sit 'nomianiosa , dummodo sit sine periciti Tmolen. in d. Clem. Si furiosus. num. II. Ioan. ab Anania in d. c. Suscepimus, prope finem. quem etiam allegat ibid. Felin. & post Carrer. in praehic. criminali. M. Circa. tium.
131. Versic. Iure autem canonico. & Hercul. in tract. de cautione de non offendendo. cap. qo. & si. Mascard. de probat. vol. 3. coycl. 1126. num. 23. His adiunge quod defensio honoris cum occisione in nostro casu non est iuris naturalis, nec ex eo, tu re descendit.Ergo eodem titulo quo de sensio vitae & rerum confirmatur , non potest haec defensio honoris stabiliri. Antecedens probatur ad hominem. Si esset iuris naturalis , aut ab eo iure descenderet aeque elericis&laicis competeret. Quia. ea quae sunt iuris naturalis conueniunt toti speciei hominis, ut notissimum est, & ea est ra-:tio quare unicuique contra quemcunq; competat desensio vitae cum occisione: quia est ii. ris naturalis vim vi in tali casu repellere: quae
139쪽
Ho lCAPνT I. DE INIVR defenso nec ab Imperatore, nec Summo , pontifice tolli potest. At Theologi&DD. in lcontrarium negant clericos, pro defensione honoris p ise occidere. Sic Sotus. Nauarrus. Gregor. de Valentia. Petrus de Arago η. P trus de Nauarra &alii, & ita dicunt clerico mortaliter peccare sic occidendo. Praetere antiquiores Theologi hanc non m querunt controuersiam de defensione honoris cum moderamine inculpatae tutelae: sed recenti res ex pharetra iurisperitoru m, qui tantu; hi foro ciuili suam cupiunt saluam sentontiam, videntur sumpsisse arma. Ad extremum etsi liceat occidere pro defensione rerum, quibus
praesertur honor , & fama praestantior est exscriptura& legibus, tamen hoc nihil ad propositum. Etenim honor potest procρdere ex
duplici capite,aut ex bono spirituali ut virtute, sapientia, scientia.& c. aut ex corporali alia quo, ut fortitudine corporis, valetudine, & iribus. Ratione primorum bonorum homo dicitur vere honorabilis, atque bonum nomen sortitur apud homines. Siquidem illa spiritualia dona , animae ipsi insunt, eamque ornant, & sunt solida veraque bona quae praeferuntur diuitiis& exterioribus reliquis, res c honor qui sequitur praedicta bona spiria tu alia vere homini inhaerentia praesertur di-
, ut ijs: quia virtus aut sapientia praesertur cunctis opibus, cuius virtutis, aut sapientiae testimonium est honor : Vnde illud Poeticum.
140쪽
Oro quid melius' Iupis; quidiaspidae vi
Quemadmodum autem byna corporis Vana & cadum sunt, nec solida, ita honor qui ea con sequitur, est vanus honor,& vix nomen honoris meretur.' Sicut enim corporis
Valetudo hominem non facit vere honorabilem : ita ciusdem imbecillitas, quando animi magnitudo inest, non reddit in veritate vituperio dignum: Ab omni ergo ratione alienuvidetur ut homo ob honorem non spectin- rem ad animae bona alteri morIem inserat, &bonum irreparabile auferat: cum Christus ςxem plo & verbo docuerit fugiendas esse persecutiones, & vincendum in bono malum: Sic plus gloriar apud Deum, a quo vera gloria est, & omnis ex Iellentia, propter quam glo'ria quis dignus est, ut recte D. Thomas 2.2. q. III. artic. I. tradit,emanat,promerebitur sugiaendo, quam bonae famae apud paucos insipientes hylius mundi consequetur. Quissapiens& disciplinatus inter vost ait Apostolus lacob. cap. s. Ostendat ex bona conuersatione operationem suam in mansuetudine sapien otiae. Quod si Zelum amarum habetis, &contentiones snt in cordibus vestris nolite gloriari, &mend.ices esse aduersus Veritatem. Non
est enim ista sapientia desursum descendensis patre luminum, sed terrena, animalis, dia-