장음표시 사용
381쪽
ET D I M N o D aT o. 9 a Parii etialia ut bene Nauarnis ait; prodest quibus d in a 'natibus diceres pius,se restituturos eiusmodi damna, & nunquam restituunt. Ex principes seu alij domini, sua prohibitioe, dates causam sic damni per ieras,si non restituat,& tollant damni causam, non sunt absoluedii
Consessoribus suis, ut Caietan.lo cit. docet Duodecima Concluso. Vevatores, cis culcantes se proterentes, venationis cassa, si getessis' ditorum O pauperum, aut notabile damnum fructi bus inferentes, tenentur adi Uitutionem vinorum. pro iusta ostimatione , idque is partia peccati mortalis. Angelus, &Sylves . in Verb. Venati' post Astensem in summa. Couarr.ind M. 8. num. II vers. Praeterea licet, & alij alibi. Ratio efficax, ducitur ex ratione comuni. Quicunque pro Vximum damno asscit cotra iussitiam , tenetur a d reco m pensati onem damni.Cum ergo tale
iniuste damnum inserant agris, seg tibus, fructibui, idq; redundet in iniuriam N perniaciem proximi, merito tenentur ad satisfactio ne pro dano illato. Vnde & iustissima cst illa
apud Saxones constitutio lib.2. art. 6i. in sine. Vt nemo Venationis gratia segete, alterius co culcet, aut Sterat, quae ia in articulos surrexit. Decima tertia Conclusio. venantes, aut fera
capientes contra prohibitionemfacta, qua adhuc innullis tu sunt potestate. θ dominio,non tenentur 4d restitutuo nem eius quod acquirunt,ide It ad resiluendum anima IMI luestria capta. Hanc tenent comuniter D D. i Q RS, Modinai Nauarrvs Couarruv. Petrusa. Na rra.
382쪽
est; si capta per venationem prohibitam re .stituenda essent,id rei propter violatam iustitiam commutatiuam ; sed in tali venatione non infringitur iustitia commutatiua: cuni non detur damnum alteri, nec ex huiusmodi ferarum captione, alteri quod suum si aus
ratur. Ferae enim omnium consensu, de iuresurit communes, desunt per apprehensionem tandem capientium. M. Ferae. Instit de rerum diuis . cuius M. Haec sunt verba: Ferae igiturbestiae, volucres, pisces,& omnia animalia, qu*in mari, coelo & terra nascimtur,simul atque ab aliquo capta suerint, iure gentium stati in illius esse incipiunt: quod enim ante nul ius eii , id ratione naturali, occupanti conceditur: iec interest seras, bestias,& volucres utrum infundo suo quisquam capiat, an in alieno. l. T. &seq. s. de acquir. rerum domin. Atque si Cseras captas ossici capientium, etiam prohibi, ' ta venatione sentiunt Glos . in L. Diuus P us. ff. deseruit. rustic. praedior. Bartol. Paulus Castren . Angelus & alij comuniter Glos
sam approbantes ibidem. Caepol.de seruituti- . bus rustic. praedior. in cap. 2I. in rubr. de au- cupatione. Rotan d. i. Valle in d. cons. 9.numero. 2I. Felin. in cap. Omnes leges. col. sin. LI. Couarr. ind. M. 8. numero atque haec
opinio communis est ut idem Couarr. post lios tradit. Ea de causa merito receditur Glossa
383쪽
Glossa in d. s. Ferae. quam tame Faber & Claudius Cantiunc. ibidem. Iacobinus a S. Georgio in tradi. seud. in . Et cum venationibus
videntur amplecti, & sequi pro hac phi te, lqubd capta in venatione prohibita, per iudi
cem non fiant capientium. Quorum sententia
falsa est ut Couarr. obseruat, nisi in hunc sensum intelligatur, quod per iudicem possint tolli a capientibus in poenam criminis , tum quod alienum sun dum ingressi, ad venandu, tum quod iudicis praeceptum cui obtemper
re debebant, cotempserint. praesentem coclusionem etsi Couarruvias ad sorum conscien tiae restringere videatur , tamen putamus in utroque soro interiori & exteriori obtinere,
tum ob rationem, tum ob ll. & Iurisperitoruauctoritatem, de quibus supra, non distinguunt, sed a sortiori in foro fori procedunt. Decim aquarta Conclusio. Si quis feram virin rauerit, aut v q, ad mortem Iasierit . seu erit ac ab eo non capiatur oe apprehendatur, sed ab alio, non vula valitis Iadenti ;, sed cap:entis e citur. Bartol. in L. Quo minus. q. s. ff. de fluminibus. Caepolind. cap. 2I. COuarr. loco cit. num .is.&alii altibi. Haec conclusio fundatur in L Illud quaesitum. Instit. de rerum' diuis. & in L. Naturale. Illud. de acquiri reri dominio. Sed ubi consuetudine, &statutis municipalibus aliter cautum,iis standum est ,& sic Gloss. in L. N
turalem. . Illud. coiisuetudine seruari existi mat, ut fera sit vulnerantis &percutientis. Co- elutio '
384쪽
ιο CκP IitI. DONI R. clusio es iuris,si in contrariu alibi vigeat conasuetudo , seruetur. Eadem est ratio, si serae capiantur laqueo,aut alio instrumento, seri spe ctabunt,non adponente laqueu aut instrumetum nisi ipse capiat, sed ad alia inueniente&eapientem, iuxta L. In laqueu m. U. de acquir.
. rerum domin. Hic dubium espotest. Quid si lupiis
apprehendat ouem alterius, aut pecudem,ve ut alius Dr
uiam lupo, eripiti ex faucibu3 illius, an teneatur pra-dam Iupo ereptam restituerepriori domino Responadet huic dubio, Caepol. in d. c. ar. quod sic per text. notabitu in L. Pomponius. T dea quirend. rerum domini aliud dubium. Muid si aliquis in suo fundo, aut nemore vulnere moroferta feram bestiam Uecit, qua tamen adhuc manira eius Mit, in vicini fundum, aut 'luam, antequam cadat , an licitum sit eam persequi, ct apprehendere in alieno fundot Eadem est ratio; Cepit aliquis venari in proprio nemore , canes feram invadunt , ac fortiter persequuntur in propin quam vicini sylvam , eamque ibi pro iternunt , an licet eam sequi. & capere e faucibus canum Respondetur , quod licitumn statim , seram persequi etiam in alienunisundum & sylvam , & eam capere per texi ind. ,. Illud quaesitum, & in d. L. Naturalem. L I. iuncta Glosa. Ioannes a Platea e talij in d. Illud quaesitum: Cui consonat etiam texti iuris Saxonici in art. 6i. lib. a. qui λ Germanico ideo mate, sic vertitur a soanneschneidev vino in d. Ferae. Rum Pro
385쪽
Venatur quis seram ex nemore suo, & canea illam persequuntur in alienam syluam, tune& ipse sequi potest, absque temen inflatu cor niculi venatorii,& incitatione canum, & si seram capiat non delinquit, canesq; suos sibi
reuocare licet. Sic ibi. In hac re tamen atten denda consuetudo venatorii, ut Platea&alii volunt. Solent diuersae esse praxes variorum
locorum. In quibusdam locis, si quis seram sie insequatur,&in alieno sudo capiat, caput, aut alia pars solet dari in recognitione sun di, do mino loci, in quo capitur,& prosternitur. Decim aquinta Conclusio. Qui feras bestias xenatur, o capit in loco clauso ct septo, uti sub cust dia domini fiunt, nec exitu3 iris patet, sed provoluntate domini ei commoditate capi possunt furtum com
mittit. θ tenetur ad re litutionem animalis capti, meseius aestimationem. Hanc teneri Medina & ,otus loc. cit. Iosephus Angles in florib. Theolog. qq, in q. pari. a. in q. de restitui. propter Venationem, Nauarr. in manuali consessa riorum. cap. I7. num. I 2I.& 128. Stephan. Ber trand. in consi. 21 .rium. 8. vol. I. Couarruitias loco cit. num. I . Andr. Galli. practica rum obseruat. libro secundo obseruat. 68. numero tr. nec est qui dissentiat. Ratio est,
quoniam huiusmodi animalia sunt in domitarito, possessione ac custodia domini, & quasi capta, nec domini custodia euadere posui. Ea de causa si quis in loco sic clauso aliquod ani mal ceperit, dominus aduersus in furti actio .
386쪽
3o Cap. IIII. DE IN IV R. nem instituere. Gallinarium. Instit. dei rum diuis. & L. Vsiu fructuarium. ff. de vi a fruct. aut ad damni recompensationem agere poterit, non secus ac si domesticum aliquod animal occidisset. Eadem ratione tenetur,ctu capit atquod sylvestre animal quod ita con seruatur quasi domesticum δέ mansuetum,t men exit olixu tamen redire ad suum locu Innit. derer. diuis. M. Pavonum. L. Nainrale. LCeruos. ff. de acquir. rerum domin . Sic siquis. alat domi suae ceruum hominum frequenti usu quasi mansuetu factum, qui saepius agros petat ad quaerendum pascua, ita tamen ut m- per redeat in domini custodiam, non licet altiteri eum capere. Et animali sic cicurata qu diu retinent animum & consuetudinem re uertendi, nostra su nt. Si autem fugam ita areia piant, Vt nulla spes reuertendi appareat, sea conspectum sob ge effugiant, & in naturalem libertatem redeant, domini esse desinunt, M
Decimasexta Conclusio. Domini, paelia momris, aut mutilationis asscientes, feras capientes contra prohibitionem in locis publicis, grauisesime peccant, Ocrudeliter agunt, Ui rustici conseveri sint facere, ct coutumaces reperiantur. Hanc tenent Angel. Synuest. & Aurea Armilla , post Astensem in summa in Verb. Venatio. Dominic. a Soto lis . de iustit.& iure. q. 6. art. q. Martin. Naua r
in manuali consessar. cap. numero IZI. Andreas Galli. prata. obseruat. lih. a. obseruat. 6 8.
387쪽
sim m. Io. Schnei devVimis in d. M. Ferar. num.1o. VVesen becius in annotat. ad Schneid. ibidem, pertext. optimum iuris Saxonici lib. r. ort. 6b dum dicitur: inando D Ε v s creabat hominem , potestatem ei concedebat super
omnia animalia, pisces ac Volucres. Quaret stimonium diuinum habemus, neminem eO-.rum causa poena capitalem, Vel aliam corporale mereri posse. Sic ibi. Ratio pro hac coctu sone est ex iure diuino, naturali & gentium. Ferae omni iure simi communes, & sunt iure gentium capientium,nec in ullius sunt posses.sione aut dominio, antequam capiantur. Ergo nequaquam capiens sic, surtum commitatit. Cum prohibitio nec domino prohibenti
dominium tribuat, nec capientem ab acquia
rendo impediat, ut ex superioribus plene co- stat; in humanum est audire, & turcica Tyrannide grauius, apud Christianos reperiri dominos & domicellos, qui qua do pauperes rustici, aliquando necessitate famis coacti , aliquam seram prosternunt in sylvis grauissimis& seueritate excogitatis poenis, excruciant, nec memores sunt rustieos esse homines , ad ima--ginem D L 1 creatos,eiusdem haereditatis pase. tici P cs,eiusdemque iuris Vchadi capaces. Vtinam domini,vt verbis Gabriel. in A. d. is. q. s.' corrotar. 3. Vtar, qui multismbdis&excogitatis inutiationibus innumeris, suos subditos grauant,& excoriant, non Vere defensores do-
viiiij, sed praedo des & tyranni, attenderent, vi vindietam
388쪽
. ex priuato & proprio columbario educunta&capiunt, furti tenentur, & ad restitutione, - , aut damni cmendationem pro aestimatione. Ioan. Medina in d. q. Ir. corrotar.6. sub lit. C. fominic. a Soto in d. art. q. non longea sine. Nauarta Vbi supra, a nu. 127. Iosephus An te, in florib. Theolog. qq. in a. pari. inis. in q. 'de restit. propter venationem,difficult. r. CLpol. de struituti b. rustic. praedior. cap. deco-t 'lumbario. Couarr in d. g. 8. numero r . vercTertio, ex hoc mantiasti iuris est &sic communiter DD. sentiunt. Si autem columba amittant , &non seruent consuetudinem redeundi ad sit a columbaria , tunc acquiruntur capienti. Sylvestres autem columbae,qua sub nullius sunt dominio,etiam fiunt capientis. Concors etiam est omnium D D. sententia, non esse licitum habere columbaria, cum pernicid & notabili aliorum dano, ut si aluniatur in tanto numero, ut vicinorum semini bus & agris noceant. Tunc enim dominia,' . 'teneretur ad satisfaciendum, pro 'damni illati. r
389쪽
Si quis domum, vel aream calusique incenderi Gluntarier sublata ct incensa omnia restituat, o tres annos paeniteat. Expaenitentiali Romano. Ap. Si egressus; casus est. Si aliquis apposuerit igne in agro suo,& dam. num dederit in segetes vicini sui, damnum restituet. Non enim in hoc capite sermo est de incendio ex intentione uenias modum in sequenti, sed quando quis ignem in suo agro posuit , ad aliquem usum sit,inecessarium, & ob culpam suam,& negligentiam ignis, latius terminos transijt, & incendit segetes in vicinis agris, aut frumenta iam arida ad messem.Siquis autem in nulla sit culpa, dcasus fortuitus det damnum incendio,vtpote ligna sui agri tranquillo flante aere incendit, re iam lignis accensis, vehemens ventus irruit,& violentia in alienos agros ignem impellit, non est locus huic cap. In cap. Si quis domum,de voluntario imcendio agitur, ubi hoc aduertendum, quod
per solam damni emendationem,non tollitur ratio culpae & peccati, sed etia requiritur p nitentia & satisfactio. Quoniam haec duo capita circa eandem materiam versantur, aetiam eorum doctrina coniungetur. Sit ergo.
390쪽
a ui ea am incendio dedit, aut eius auctor est, ad quid tenetur, se quomodumniendus incendiarius 'ANτε QVAM ad resolutionem descen
damus, quaedam sunt praemittenda, ad pleniorem sequentium cognitionem. Primum. Tribus potissimum modis,incendium committi potest, ut colligitur ex his caunonibus & passim ex li.allegandis & DD.Bal do , Salyc.&alijsint. Data opera. C. de his qui accus. non possunt. Bartol. in l. I. de ossi c. praestet. Vig. An s. in tradi, malafic. Verb. Incendiario. Bertachino in reperti in Verb. Incendium, &alijs alibi. Primo dolo . quando quis dolo, intentione, & data opora, aliorum domos&aedes, nec non horrea,aut bona, igne incendit: & hic magis proprie dicitur incendiarius,qui sic definitur ab Angel.Sylvest.&aliis Summillis in verb. Incendiarius, post Hostien. & Gosfred. Incendiarius proprie dicitur ille, qui ciuitatem, castru m, domum, segetem, & similia aliena incendit malo studio, ut odio vel vindicta, vel animo iniuriandi, ut
in cap. pessimam. 2 . q. 8. I 2. q. I. cap. Cum
deuotissimam & in bis cap .Eadem est ratio de illo , qui scienter , & dolose , consilium & uxilium dederit, ut alius incenderet. Dicta