장음표시 사용
361쪽
DAMNO Daro. studio & exercitio, plus quam ratio postulat
dediti , ac voluptate deliniti, literarum stu- dia,. orationis exercitium , &diuina officia, . quae eorum Vocationi annexa su 't, omittant & negligentius adimpleant. Quarta causa est, honesta principis recreatio. Cum enim princeps , personam sustineat publicam, & curis muneribusque communibus acet, ad bonuetiam publicum spectat animum grauioribus negotijs cogitationibusque intentum, honesta venationis recreatione relaxare. His e
iam addere possumus aliam, videlicet splen- dorem ad principis statum pertinentem, Ut princeps pro sua mensia de victu, ferarum car nes habeat, quae magis suum statum augent, dcillustriorem reddunt. IOctaua Conclusio. DCmni inferiores, ct principes recogno sientes sisperiorem, iron habent i Gn ampla potestatem prohibendi, in suis domi ijs venationem, quemadmodum siuprenim princeps. Hanc tenent Fa ber. in d. g. Flumina. Couarr. &alij quidam, nec in hac re potestes e dubium , ut ex rationibus, & causis prohibendi venationem conHistat. In v niuersum enim prohibere Venatione, est principis,superiorem non recognascentis
cui ex statu dignitatis inest, lys regalium,&co dendi leges potestas, quique iurisdictionem, di iura in serioribus pro suo beneplacito ,3&prudentia, nec non gradu subditorum,ac meritis honestis distribuit,ad ornamentum, splε- ' doremque reipublic*. Atque in hanc senten-
362쪽
D E INIVR.i ea P. II ri tiam tendere videtur communis opinio, cu ius mentionem sedimus , quod in seriora su remo principe non possit venationem pro-
yibere uniuersaliter, per legem & cotistitutionem, Ut Couarr. etiam existimat, vel quod si de superiori intelligatur , eum id facere
non pόsse pro priuata utilitate , & proprio
Non a Conclusio. Vbi antiquitus alicui ciuitati, Wut alicuius dominj subditis, aut loco, communis fuit τenandi libertas, dominua superiorem recognossens, non potest eos priuare hac libertate , faciendo pro bibitionem hi si subditorum liber consiensius accedat. Hanc conclusionem tenent Antoninus, Ioannes Andreas Hostien. & Cardinat. in cap. Non esst , de decimis & alii quorum supra mentionem fecimus. . Probatur concluso. Tales iure diuino , &. humano sunt capaces, iuris venandi, Vt exsuperioribus con stat, & iuste tanquam suum proprium possi dent. Ergo non possunt eo priuari, per dominum in seriorem. Cum narc potestas non resideat in eo. Decima Concluso. Quando aliquis domi nuue in βο minis, aut aliquo certo loco, a supremo principe , vel alia tum possidente ius venandi , aut consensiu totius populi libero a metu, aut prascriptione legitima , acquisiuit ius venandi in selidum , ita ut
nullus alius venari possit, is probibere potest alus, tam subditis, quam non subditis ne in locis ubi id iuris riseidet, renentur. Hanc docςnt Ga
363쪽
briel. in id. l . q. s. conclusiones. corro laxior. Ioannes Me lina in. d. q. Ir. Stephanus Bertrand. in consi 2 s. Volum. I. Couarru uias ubi supra. Nauatrus in manuali conses sariorum capite I7. numero lio. nec potest esse dubium in hac re. His enim modis a quiritur iuris Venandi dominium , quo a
quisito , potest quis alium per prohibitionem impedire, ne eum in suo iure pertumbet, aut ei nocumentum inserat. Dictum in conclusi me libero consensu a metu, &praescriptione legitima. Quia si consensus per violentiam , & metum iustu in e torqueretur , parum prodesset ad hurices sectum.. Eadem est ratio de praescriptione, si Tyrannide initium suffierct , &continuaretur , non esset legitima, nec aliquod ius ita priscriptionem alleganti tribu xet', ut pleriquς Doctores bene iudicant. Ad legitime autem praescribendum. Venala di ius, & seruitutem , requiritur tempus, de cuius initio memoria non sit, ut in hac specie tradidere Medina in d. q. Ir. Ca tetan . in summa , verbo. Venatio , in fine. Aurea Armilla in eodem verb. eouari . loco cit. Zalius in consit. 6. inci p. illustris. libr. 2.& post eum Andreas Galli. practi c. obseruat. lib.2. obseruaris . nu in .7. Ratio ei quonia in venationis exercitiit, est seruitus discontinua, cum sine hominu actibus, qui discininui sunt, Ven/ti' nessxerceri nequeant. Servitutes attig
364쪽
CAP. IIII. Di Im t i causam distontinuam habentes, non praesci iis buntur nisi tempore immemorabili. L. I. sin. ff. de aqua pluit arcend. Gloss. ibidem in Verb. quam diu. L. Servitutes . si deseruit re haec est communis Glosarum &DD. doctrina ut latius supra in hoc cap. q. 2. concl. 6.
in fine de praescriptione tu ris pascendi ostensum est
Undecima Conclusio. Principes, vel a jins fores si prohibeant venationem in locispublicis, vel et iam priuatis. siue proprijs, ct ex eorum prohibitione, ferarum numer m excrescat in tantum, ut segetibus , ct frugibu fine maturis, siue immaturis damnum notabile inferam, aut alio modo sint cos. vi fera noceant *bditis , ct rusticis in agris sivis, tenentur ad restitutionemo nium Dinnorum sic illatorum. Hinc tenent Cardinalis Caietan . in tract. 17. Responsi cap. 12. in dub. s. Nauari . loco cit. C0- Uarruvias in d. M. 8. num. U. Sotus ubi sui, a. Andi . Galli. in d. lib. 2. obseruat. 78. num. ollegata etiam sententia Dominici E Soto, quam iuri & aequitati consentanearia, pulchrdostendit in hunc modum: Aut serae bestiaei urc gen ti v m. su n t co in m v nes o m: ,ibus iuxta texi in L. I. & 2. f. de acquir. rerum domin. ini ferae Instit. de rerum diuis texi in L. In iuriarum. s. sin. F. de iniuriis: Aut sunt propriae dominorum prohibentium. Si iure gentium comunes omnibus, in nullius erunt dominio, & ideo occupantium sunt, & venatio Orzanibus permissa crit, per iura allegata. Si ve
365쪽
gr D A M NO D AT O. ro propriae dominorum; tunc ad aestimatio . nem damni dati utili L. Aquiliae, vel depastu pecoris actione , aut ex edicto, si quadrupes pauperiem secisse dicatur, merito tenentur. text. in cap. in . M. Quod si animalia, de iniurijs R damno dato. Gloss. ibi de in verb. Anima
lia. text. in L. sin. C. ad legem Aquit. &in L. Quamuis. s. eod. Gloss. ibid. in verb. Actiones,&in L. Qui seruandarii. ff. de Praescrip t. . Verb. Permittant igitur domini sylvarum,cω muni iure gentium, omnibus permissam venandi libertatem, per iura allegata, & text. sinagul. in l. r M. item feras bestias. m de acquiri vel amitt. posses. Vbi dicitur, seras, qua n syl-xiis circum septis evagantur, a nobis non poGsideri, sed naturali libertati relinqui, & per
consequens occuparatium sieri, texi in L. naturalem. Ceruos quoque. ff. de acquir. r
amni domin. Aut damnum a seris datum plen Eresarciant, ne cum diuite Euangelico pereant.
Nonnulli enim ita sunt efferati Actaeo nos, ut vix sub ditis, seras bestias ex propriis eorum agris stantibus, &pendentibus adhuc si uectibus, abigere,& latratores molossos habere permittant. Sic ille D. Contractius idem adpropositum format argumentum Gabriel. ind. q. .corrotario 2. Aut serae sunt in bonis domi. norum, aut non, sed in nullius. Si secundum, tunc concedantur occupanti, & capienti, de perconsequens, iniuste prohibentur ab eo captione. Si primum tenentur cauere ne d -
366쪽
CAP. IIII. DE INIVR. damnificent pauperes aut damna restituere, non minus quam de animalibus domesticis: neq; cosuetudo,aut costitutio aliqua humana tollere potest lege naturae, & ideo prohibitio contraria est iniqua. Haec Gabriel, omissis his conci usio nunc ratio ne efficaci probatur. Qui
causam damni dat, damnii dedisse dicitur per
regulam Vulgata. At tales domini sua prohi-b itione, iniuste causam damni illati proximo dant, ut Eonclusio praesupponit. Ergo tenen tar ad recompensationem damni dati. Quit omnis qui est causa, ut proximo conir iustinam detur damnum,tenetur resti Mer se cun
dum legem naturalem, diuinam. Cotiari dicit eos qui prohibita venationae, causam dederint animalium multitu ini, & deinde ex hoc vicinorum prςdiorum damno,te neri, vuli illas seras includere, aut earum multitudinem di mi nitere, vel permittere liberam venatione, ut illatum damnum soluere arg. textini. z. s. vlt. st. Si quadrupes pauperiem. L. Item Nela. M. Item cu in eo. s. ad legem Aquit. L. Hi enim L. Generaliter. & L. Qua vulgo. U. do aedilit. edicto. & eorum quae notant i Om
nus singui. 7o . Innocent. Abbas & DD. in cap Adaudienti na, do homicid. Semper hoc statuendum firmiter est, quod damno dato,
. non aliter subuenitur quam per restitutione, aut rec6pensatione, quam aequale fit aequale,
iniustum redditur iustum, nisi Omno asso stus, libere sipet metu, & violentia remittat .
367쪽
ET DI M NO DATO. z99 Parii etiam ut bene Nauarrias ait; prodest quibusdjirra :natibus diceresspius,se restituturos eiusmodi damna, & nunquam restituunt. Ex principes seu alij domini, sua prohibitioe, d tes causam sic damni per seras,si non restituat, di tollant damni causam, non sunt absolue dii
Consessoribus suis, ut Caietan.loc ' cit. docet Duodecima Cones usio. V atores, conculcmes o proterentes, venationis ca se, si getessiub'ditorum O pauperum, ast notabile damnum fructi
bus inferentes, tenentur ad restitutionem ciamnorum.
pro iusta aestimatione, idque is poena peccati mortalis . Angelus, &Sylves . in verb. Venat jψ post Misensem in summa. Couarr.in d. . 8. num. ii vers. Praeterea licet, & alij alibi. Ratio efficax,
ducitur ex ratione comuni. Quicunque proreximum damno assicit cotra iustitiam, tenetur ad recompensationem damni.Cu in ergo tales
an lusia damnum inserant agris, segetibus, fructibui, idq; redundet in initi riam N perni
ciem proximi, merito tenentur ad satisfactio
De pro dano illato. Vnde & iust issima cst illa
apud Saxones constitutio lib.2. art. 6 i. in sine. Vt nemo Venationis gratia segete, alterius co-culcet,aut Pterat, quae ia in articulos surrexit. Decima tertia Conclusio. venantes, aut fera capientes contra prohibit evifact a, qua adhuc innulli. vi suntpotestate, o dominio non tenentur d restitutus nem eius quod acquirunt,id est ad restituesidum anima liabluestria capta. Hanc tenent comunitur DD. QxRS,Mςdinai Nauarrus Quarruxi. Petrusa Na Rarra.
368쪽
Nauarra. Roland . a Valle in d. Consil. 9.ὶ nu, mero ar. alij alibi Ratio huius conclus1onis est; si capta per Venationem prohibitam re stituenda essent, id rei propter violatam iu- .stitiam commutatiuam; sed in tali venatione non infringitur iustitia commutatiua : cuni non detur damnum alteri , nec ex huiusmodi ferarum captione, alteri quod suuni sit, ausi
ratur. Ferae enim omnium consensu, de iure
sunt communes, fiunt perapprehensionem tandem capientium. M. Ferae. Instit de reruni diuis . cuius M. Haec sunt verba: Ferae igitur bestiae, volucres, pisces, & omnia animalia, quae ira mari , coelo & terra nascuntur,simul atque
ab aliquo capta fuerint , iure gentium stati illius esse incipiunt: quod enim ante nullius est, id ratione naturali, occupanti conceditur: nec interest seras, bestias,& volucres trum infundo suo quisquam capiat, an in alieno. LI.&seq. ff. de acquir. rerum domin. Atque sas eras captas effici capientium, etiam prohibi ta venatione sentiunt Gloss. in L. Diuus P bus. U. deseruit. rustic. praedior. Bartol. Paulus Castren . Angelus & alij comuniter Glos ' fam approbantes ibidem. Caepol .de seruitutibus rustic. praedior. in cap. in in rubr. deau cupatione. Rolaiad. . Valle in d. cons 9. numero. 2I.'Felin. in cap. Omnes leges. col. sin.
d. I. Couarr. in d. f 8. numero . atque haec opinio communis est ut idem Couarr. post alios tradit. Ea de causa merito receditur Glossa
369쪽
Glόsa Ind. f. Ferae. quam tame Faber& Claudius Canti unc. ibidem. lacobinus a S. Georgio intract. seud. in M. Et cum venationibus
videntur amplecti, & sequi pro hac parte, iqudd capta in venatione prohibita, per iudi
cem non fiant capientium. Quorum sententia falsa est ut Couarr. obseruat, nisi in huncsensum intelligatur, quod per iudicem possint
tolli a capientibus in poenam criminis , tum quod alienum fundum ingressi, ad venandu, tum quod iudicis praeceptum cui obtemper
re debebant, cotempserint. praesentem coclusionem etsi Couarruvias ad sorum cous ieri tiae restringere videatur , tamen putamus in utroque soro interiori & exteriori obtinere, tum ob rationem, tum ob ll. &Iurisperitoruauctoritatem, de quibus supra , non distinguunt, sed a sortiori in foro fori procedunt. Decim aquarta Conclusio. Si quis feram vulnerauerit, aut δε ad mortem laserit 3 euaserit ac ab eo non capiatur oe apprehendatur ,sed ab alio, non Vuln rantis Ddent , sed capientis escitur. Bartol. in L. Quo minus. q. s. sf. de fluminibus. Caepolind. cap. 2I. Couarr. loco cit. num. 13. & alij altibi. Haec conclusio fundatur in M. Illud quaesitum. Instit. de rerum diuis.& in L. Naturale. Illud. de acquiri reri dominio. Sed ubi consuetudine, & statutis muhicipalibus aliter cautum,hs standum est , & sic Gloss. in L. Naturalem. . Illud. consuetudine seruari existi
mat, yt fera sit vulnerantis& percutientis. Co
370쪽
N 2 CAP. IIII. DE INII R. cluso est iuris,si in contrariu alibi vigeat conasuetudo seruetur. Eadem est ratio, si ferari: piantur laqueo,aut alio instrumento, seri spe etabunt,non ad ponente laqueu aut instrum e tum, nisi ipse capiat, sed ad altu inveniente Meapientem, iuxta L. In laqueu m. ff. de acquir. rerum domin. Hic dubium esse potest. Qu: lj lupis apprehendat Otum alterius, aut pecudem, ven:t alius ob viam lupo, eripit 1 ex faucibu3 illius, an teneatur pra-dam lupo ereptam restituerepriori domino Responadet huic dubio, Caepol. in d. c. ar. quod sciper text. notabilia in L. Pomponius. ff. de ac quirend. rerum domin. aliud dubium. uuid si aliquis in siis fundo , aut nemore vulnere mortifera feram bestiam assciit, qua tamen adhuc manus eius
effugit, in vicini fundum, aut θluam, antequam cadat , an licitum sit eam persequi, ct apprehendere in alieno fundo i Eadem est ratio; Cepit aliquis venari in proprio nemore , canes seram inuadunt, ac fortiter persequuntur in propinquam vicini sylvam , eamque ibi proliet nunt, an licet eam sequi. & capere e fauciabus canum Respondetur , quod iicitumn statim , seram persequi etiam in alienum sun dum & sylvam , & eam capere per text. ind. Illud quaesitum, & in d. L. Natur lem. M. I. iuncta Glossa. Ioannes 1 Platea M. 1lij in d. Illud quaesitum. Cui consonat etiam texti iuris Saxonici in art. lib. r. qui λ Germanico ideo mate, sic vertitur a Ioanneschneidev vino in d. i. Ferae. uum kr Venatur