장음표시 사용
791쪽
g CAP. IT DE IN tu saeuientium do minorum non conqueri spud praesidem prouinciae; &sa periorem dominum : Qui enim diligentes sunt ante omnε
admonitionem, quando agitur de euacuanda
crumena subditorum: diligentiores ese desberent, ne pala pere pupilli & vi duce, ac ins rioris sortis subditi deglutirentur a maioribus de potentioribus: Sicuti enim iudices prosidesque sine respectu personarum tenentur obstare potentioribus, & inferiores desen de re ab iniuriis i Sic procuratores generales obligantur cognitis talibus subditorum iniurij, quas patiun tu r, excluso om n i ii more & sor midine potentis; ad praesidem prouinciae deserre, ut remedium adhibeatur, &dc sensio
subditorum procuretur. Q arta Conclusio. Dominus ea rufassus suiu 'os insubditos, eos indebitὸgrauans iniur3s ct damnis contra iustitiam asciens aut alios male tractans,s admonitru superiori , non de stit a malo proposita, pote upriuari pio seudo. Haec est communis & recepta conclusio qua intenent Bald. in tract. seudor de pace tenend. L Publici latrones. Aluarol. ibidem in M. Quicunq; i. Iacob in . de S. Georgio in tradi. Dud. verb. Dictiq; Vasalli promiserunt non committere: Duodecima causa IS C. in praelud. Dud Vitanum . . Bartol. Soci in cons. 272. col. s. versi c. Ista conclusio. vol. 2. Ib ara. Fab. in . sin. Initit. Qui sunt sui, vel
alieni iuris. Guido Papae in decis. Q. Boer. Is te in d. decisso .Paucius Castremia Auctent
792쪽
riuirem. C. de sacros Ecclesiis. Cortius iuni-
&alij alibi. Ratici huius conclusionis in hoc sundamentum communiter resoluitur. Qui re sua videlicet dominio & iurisdictione abutitur, re dit se in ignum.&mi retur capri- uari argum. L. Imperator. ff. ad Trebell. L. cum dotem. Si vero. si soluto matrimon : . text. & DD. in L. a. ff. De his qQ sunt sui. vei' alieni iuris, & . fia. Insiit. cod. & cap. s de accusat. Bud. in capite primo. Qualiter 1omin. propriet. priuetsi T. Roman.&Alexand in L. Diuortio. . Si fit dum. g. si liit matrim. Socin. & Curtius iunior in dicti consi.&alii locis citatis. Sed vatillus S, do minus 'imile tractans subditos, & eos iri iuriis damnisque afficiens , aut insitasti seruitiis oneribusque oeprimens dominio & iurisdictitane abutitur: Cum domini um.&iu isdictio secundum omnitin, reci δ' sentientium mentem ordinata sint in deseri sionem subditorum, & ad eorum tranquilli
ratem & utilitatem. Qui enim alium molientem damna & iniurias cotra suos subditos ex
ossicio prohibbre & impedire debent, a limia 'libus abstineant, necesse est. Sic sumus in E clesia Poti sex imperatores di reges imperio reprincipatu abutentes potest priuare, ta deponcrc DD. recepta se itentia. Bald. in L.
793쪽
lib. de Romano Pontifice, cap. R tona. I. controuersi Praeterea pro conclusione facit; quod Vasallus quodammodo aequipa atur 'su fructuario. Angel. in conssa . alias 324 incip. Illustris & magnificus Gorninus Nicolaus Curtius iunior, Zasius, loc. cita & alii. Vsusuctuarius autem abutendo re, in qua
ysumsrtictu habet, debet priuari usu fructu Paulus Castrensis & Guilhelim. de Cuneo, in
d. Auctent. Qui rem . Alexand. iii d. L. Diali ortio. Si fundum. Curtius Iunior , Zalius locis citatis, & allegantur ad proposita tum. L. Cognouimus, a de mancip. dolonis. & L. Eos. C. de Aquaeduct. lib. r. princi p. & L. Hoc amplius , in fide damiano insect. Postremo arctior & maior est con- 'iunctio viri & uxoris unitorum Vinculo matri monij, cum sint duo in carne 'na ex sacris
literis, quam Vasias li&suoru subditorii. Sed matrimonium potest separari intellige quatum ad thoru & uxor potest recedere a viro
propter eius uitiam & nimis dura tractati hem cap. Ex transmissa,& c. Literas, de restit. spoliator. Panornrit. Cardin. Peti . Ancharan es at ij in d. c. Literas. Antono cum Card. in c. Ex transmissa. I at d. in L. I. C. de Legat. num.
ibid. nium. . & abj p sum alibi. Eroo si vasallus itale tractet subditos, Rincos pluriose se uiat poterit separari a subditis & eximi taurisdictio ite in eos:Et sicut muster quaado indebite a marito tractatur, nec est spes
794쪽
emendationis etiam post admonitionem 1 α test a d i te i u dice in ei ut q: a v x it i u in implorare pro separatione : Ita ubditi domini siue V sulli nimium squientis,&contra iussitiam grammis si post admonitione nulla spes melio ris propositi effulgear, possunt accedere si pe- lriore dominu . & petere liberatione exemtio nemq;. Superior autem non debet admittere quere a m S petitione subditoru, nisi probata iniuria,& mala tractatione, quando aliter nocoliat: Quia regulariter prassii mptio militat pro inagistratu. cap. in praesentia, de re nunc.&cap. Sicut nobis, delenient. &re iudici L 2. C. de ossic. ciuil. iudi . di docet Andreas Galli. in d. obseruat. I . num 7. nisi alia coniectura sit in contrariti m. vi pote quod domi nus solitus sit iniuste facere,subditὀs grauare,
concutere. & excoriare: tunc enim praesumi tio est contra talem magistratum, per tradita ab Innocent. in cap. Diuersis. numero 3. de cier. conivg. & arg. c. Conquerente. de rest titur. spoliat. N L. Prohibitum est. C. de iure Fisci. lib. 1o. Calli. loco cit. Quod confirmari potest ex rcgula illa. Semel malus, praesumitur adhuc malus. Quod intelligendum nia si constet de reli piscentia iuxta tradita a Ba
tot. in L. in confirmando. T de confirmat. t tori Alexand. in L. i. numero si. sic soluto in trina. Ιas. in L. Si prius numero et sis deoperis noui nunciat.& alijs alibi,& a commuta ter accidentibus valet etiam arzumentum iotui
795쪽
ET D s M N O DATO. iure, & materia morali Glos . & Bald. in L. Neq; natales. C. de probati 'nibus. G oss. &.DD. in L. Non hoc. C. Vnde con Ma sit. in
praetica criminalium. M. Secunda. numero . Boer. in decis 288. num. I. Ex quo capite
sequitur, quod si cluis solitus sit sani ire in sui ditos, praesiumptionem habeat contra se, nisi ah pareat oppositum. Sunt enim aliqui domi ni & ossciales ita habendi cupiditate im flamiamati , &auaritia pleni quam de die cogitant,
. & de nocte somniant, ut verbis Petri Anti' holiari tradi. de muneribus parte vitilina ol. penult. i. & Boeta in ii. decis nitim. Vtar, ut 'sem per sint hom in ibus su is i nfest j.Nu ii qua in
desistunt ad inue uire nouas adinventiones , & scele ratas practicas quibus excorient miseros rusticos, quorum tamen opera Viauunt. Vtinam multi potentes, multi nobiles, multi diuites, multa publica priuilaque auctori tate po lle n tes saepe per p en dere i u a
nobile necessariumque genus hominum sit, quod communiter rusticum appellamus,&ruri vitam degit. Quot potentes sua industria de labore rufiici enutriunt ' Quot magnates sita c u ra o rn a n t 'Qu ot gu l o sos su o su d ore pet cunt Quot otio & voluptati deditos, splendide sua cultura, Ad diurnis noes urnis i laboribtis implenti Quam multos p gros inenores tua diligentia, indefessa solicitudine tu luant: Multi prosecto miseri imam vitam a
796쪽
67 Cap. II. DE ID IVR. doloribus alerentur. Vnde prosccto Dro &hominibus ingrati sunt qu i eos iniuste grauat supprimuntq;. quos merito beneficii , am re& honore prosequi deberent, propter besnescia , &bona quae auxilio eorum cosequu-rur. Sane dolendum est homines inueniri,quie ga suos consortes, & membra Christ onine videntur humanitatem quandoq; exuisse, ita in niter& dire tractant eos, qui ei risi dominio subduntur.Etsi enim aliquis sit Dominus propriorum hominum,qui ad arbitrium do. 'minorum indistincte tenentur Wperas praest re, & toties quoties domini exigunt, tamen non sunt ita assiduis laboribus & angarijs grauandi, Vt non suppetat eis tempus se suosque alendi. argum. L. Cum patronus. & L. Noli audiendus. U. deo per. liberti Quod utinam
aetas nostra attenderet, ait, Iasius lib.I. cap. 3.
num. 82 Singularium responserum, ubi latinsime materiam de operis, &obsequijslibe
torum &earundem speciebus persequitur, ae etiam ostedit quibus operibus homines pro-
Vtrum quis adrestitutionem teneari' de damno dato culpa leui,velouissima'
Aec quistio potest intelli tam de
797쪽
Deinde in memoria reducenda, quae in a. par. Rubr. tradita sunt, de culpa lata, leui&leuis lima. Pneterea in hac q ectione nunc non quaeritur quando quis ratione contractus,aut
osticii sit obligatus ad restitutione, sed ratione delicti,& culpae prster intentionem, & peraceidens, ita tamen Vt aliqua culpa interueni at: e. g. proiicis ex tuo cubiculo imperiori lapidem in plateam . ut evacuetur clabicia tum , transit puer, cui vulnus i ctu lapidis inserS. Prima Conciti sio. um casiι mero fortuito Din. num infert in nullo foro renetur ad restitutionem. Hsces ommunis Theologorum es Iuris petritorum: nec potuli in e elle dubium,& probatur ex hoc noltro cap ibi: Licet, qui occasionem dat damnum dedi sie videatur: secus tame est 'de illo dicendu qui ut non accideret, de contingentibus nihil omisit, &cap. Vnico, deco- . 'mod.& in L. Si ex plagis. M. fin. st ad negem Aquit. & ibidem in L. Occidit. In hac quoque actione. Secunda Conclqso. Qui culpa lata occasi nem damni dedit. etiavi in utroque foro tenetur ad 'emendationem. Haec est etiam communis D D.
utriusque facultaris, & fundatur etiam in hoc cap. & cap. Sicut dignum. de homicidio, & indictis legibus, &passim alibi.
Tertia Conclusio. In foro conficientiae, siue interiori , qui ex leui, aut leuissima culpa Dinnum intulit , non tenetur ad illius reparationem. H ec
798쪽
h. CAP. I x. D g Iconclusio est contra Panormitan . in hoc cap. Angel. in summa. in verti. Culpa. in fine. A
drian. in . de restitui. in q. Vtrum in soroςψnscienti . Glos . in cap. Considuis i. super Verb. Homicidi j. 2 q. s. Cui etiam videtur adhaerere Didac Couarruli, super . Decrerta l. de matrim. a. pari. . 8. num. i6. &: Vas . iillustr. controuers libro pri no cap. 28. numero I9. quantum ad culpam leuem. Sylos ster in verb. Incendiarius. q. s. es alibi etia ividetur eiusdem opinionis, sed tum loquitur ex aliorum opinione. Horum D D. sente tia est damnum etiam datum ex culpa leui,& leui si ima in foro conscienti e est e reparandum , cuius contrarium conclusio nostra struit, quam apprehendunt Innocentius in L cap. Sicut d)gnum. de homicid. &pos elim Panormitanus in cap. Cum causa m. col. s. de testibus, & in cap. Di tacti, de arbit. & in cap Si egressus super hoc tit. ubi tamen dubitatiue loquitur. Ioannes ab Anania, &Felin. . in d. c. Sicut dignum. s. sit. Decius in c Quoniam contra, de probat. numero p. &in cap. i. de constitui. numero Io. ini. leel. R man. in sing. os. Anton. Corsetus in sing in verb. Forum conscientiae. Antonius Gom ta
sic. Item etiam damnum. Iulius Clarus libra quinto sententiarum L sin. l. 62. nutriero I. S ex Theologis Gabr. in d. Is. q. Il. art. J
799쪽
ar Daro. Q dicit quod dictum Innocentii magis placet, di est opinio communior. Rosella in Uerb.
Ad uocatus. f et . Petrus a Nauari a libro se, Cundo de restitui. cap. I. numero 78. &olii a sibi,& haec est communis opinio, ut attestantur Corsetus, Vasquius, Iulius Clarus. Dida custoc. cit.&alij quidam . . Tundamenta pro hac conclusione. Primum Innocenti j ex cap. nebriaverunt. I s. q. I. desumptum ex Augu- sino lib. 22. contra Faustum, cap. 4 'bi si betur : Inebriaverunt Loth filiae eius & sene. scienti miscuerunt. Propterea culpatus est, non quantum ille inccstus, sed quantum illa ebrietas meretur. Ex mente ergo Augustini, etsi imputanda culpa homini, ex qua aliud damnum succccsit prater intentiorem operantis, non tamen est imputandum damniarii ex illa siubsecutum. Ergo a simili in nos roproposito quamuis culpa leuis, vel leuissima debeat imputari cani comittenti, damnuta in εexilla sequens non obligabit illu in colientia, nec imputabitur culpa comitteti. In Πος. qUi dem solum allegat. Scap. Inebriaturum: sed argumenti ab eo intenti hic videtur neruus Secundu. In foro conscientiae Voluntas atteridenda est, quae tamen in culpa leui leuissi sua deficit in i posito: Quod enim voluntarium non est nec etiam imputatur ad culpam I. cap. I in principio & ibidem in muli lucanon. Accedit quod iura, quae loquunt Ur
800쪽
ET DAMNO DATO. 679 satis enim est, ut alliquis sit prudens, aut pro vidus, ut subtiliter Petrus a Nauari a loco cita deducit. Accedit quod homo naturaliter saepe obliuiscitur maioris diligςntiae & prohi- dentiae irri pendendae, nec tum dicendum aliquem peςcare: Ergo satis constat levem a tleuissim culpa sine peccato e si posse. Obiicitur contra c. nclusionem praesens cap. quido dicitur: Si tua culpa durum ei I damnum, veli iaiuria irrogata, velfi haec isa vegli' eritia ct imperitia venerunt, iuresiuper his satu faιere te oportiet, nec igno
raptia te excoat,si ire de usi cx factos tur initiriam reni similiter posse contingere: Sectu de illa,qui nihil ex contingentibin omisti. Respondetur hoc cap. proba re, quod quando peccatum intercedit, xiatur restituendi obligatio. Id enim nomine negligentiae & imperitiae intelligitur : Cum ςnim subdatur: nec ignorantia te excusat, si scire debuisti ex saeto tuo iniuriam verisimiliter posse contingere Haec enim di cta su n de culpa lata & ignorantia si assa, ut ex sequentibus elicitur. ': Quarta Concluso In foro exteriori, ct courentiose etiam quis tenebitur ad emendationem damni dati ex culpa leui aut leuissima. Haec est com munis D D, in locis ut plurimum in praecedenti conclusione allegatis, & text. .est clarus in L.
. In lege Aquilia 2, ubi sic dicitur. In lege Aquilia & leuissima culpa venit. Illud tamen obseruand im , quod quando hic asseritur alique tenori ad satisfactinpem damni ex cul- ' V palς