장음표시 사용
801쪽
Cs P. II. DE INIVR. paleuissima, intelligendum de culpa I essii . main committendo siue faciendo,&non in omittendo, hixta Glossam in d. L. In lege A. iquit ia. Alberies ibidem. Paul. Custre n. S
lexand. in L. Si mora. ff. Soluto matrimonio.. Corsor.rn sing. in vcrbo Poena. Mirant. in spe. culo in q. parr. numero 'o. & allegat etiam decisionem 37. Cons. Neapolit. Didae. C harruvias in . decreta de matrina. 2. pari. . s. numero II. d alios alibi. Ratio est quo ni am maius est crimen , quod iacto committutur, quam quod Diuissione perpetratur , ' latius declaratum supra cap. Si quis domum, vel aream cuiusquem cenderit S c. q. l. deinee ndio dato culpa. concl.7. Hinc satis colli ritur non obtinere illu d dictus' generale rex ditum ab Angelo in Verb. Culpa. numero GQuod quis teneatur de omni damno ex qua cunque culpa sua , de qua tenetur tam de iure ciuili quam canonico. Secundo loco elicitur
ex dictis non rede docuisse & distinxisse Gabriel m in d. q. R. diib. 2. dum vult quod aliquis teneatur restituere damn si proximo, quando ex suo actu natum est etiam 5m ni adhibita diligentia,si dabat operam rei illicitae, ut si clericus pro ij cit lapidem, aut emittit sa.
pittam, & casu occidit hominem transeun tem eti m in loco ubi non solet esse tran situs: Secus autem qui in talibus fecit quantum s cundum communem cursum fieri solet ad ca..upiadum damna & pericula,&pon dedit op
802쪽
ram rei illicitae tunc non tenetur ad restitutionem damni Haec enim disti hctio impe tinens est; Licet enim ad irregularitatem fas. ciat, iuxta multorum sententiam,quae tamen nunc frequentiori etiam recentiorum docto rum calculo reiicitur, non tamen inseruit ad obligationem restituendi, v ea diligentia adhibita est, quae in simili casu secundum communem hominum cursum solet adhiberi, quaeque culpam latam, excludit,& damnum sectuumexactu omnino reddit, inuolunt rium,&id obtinet in foro conscientis iuxta tradita in tertia conclusione.
Oct quomodo medicus teneatur de limperitia negligentio in curando ε
NOτANovΜ in primis quod medicus
tripliciter potest culpam committere . circa aegrotum. Ante factu, in facto,& post fa - ctum. Ante factum, si sit imperitus&se intromittat de curatione.In facto. ut licci si peritiis in arte,non tamen in curatione artis praecepta sequitur. Post factum, ut ii derelinquat insi naum, antequam integrae & si mae valetudini restituatur. Hanc distinctionem ponunt An gel. in summa verb. Medicus & alii Gabriel in q. d. 13. q. t . ari. 3. dub. sui datur elici quia . f. Aquil iurque ex M. Praeterea. Instit. de lege AGloss. in L. Ide iuris, in princ. g. ad Ics
803쪽
tu saeuientium doeminorum non conqueri Dpud praesidem prouinciae; &superiorem dominum : Qui enim diligentes sunt ante omnε admonitionem, quando a 3itur de euacuanda crumena subditorum: diligentiores ese deberent; ne paupere pia pili i,& viduae, ac instarioris sortis subditi deglutirentur a maioribus & potentioribus: Sicuti enim iudices prPsidesque sine respectu personarum tenentur obstare potentioribus, & in seriores desen dere ab iniurijs i Sic procuratores generales obligantu r cognitis talibus subditorum iniurii iquas patiuntur, excluso omni timore & so midine potentis; ad praesidem prouinciae deserre, ut remedium adhibeatur, & dc sensio
Q arta Conesus o. Dominus stra rasassus struuens in iubditos, eos indebite gratura iniuriss ct Lmnis contra iustitiam assciens aut alios male tractans, i ad monitu tapertori , non desistit a malo proposito, pote lipria risitio seu do. Haec est communis & recepta confusio quam tenent Bald. intra ei. seudor de pace tenend. ii. Publici latrones. Aluarol. ibidem in M. Quicunq; i. Iacob in . de S. Georgio in tradi. Dud. ver b. Dietiq; Vaselli pro miseriunt non committere: Duodecima causa ut iri prael ud .seudbr: nu m. Ba rtol . Socima in cons. r. colas. versici Ista conclusio. vol. r. lora. Fab. in . fili. Instit. Qui sunt sui, vel alieni iuris. Guido Papae in decis . G2. Boeri ibia in d. dec is . so . Paulus Castrem tu Auci et r.
804쪽
- ET DA MNO Da το. ccs. hi rem. C. de sacros Ecclesiis. Curtius iuni-.or in cons. i 37. Gramar. in d. ducis. io . alius' in tit. de seu d. par. io. cpiacl. 8. nun s. J. sq. in d. cap. 8. Andreas Galli. in d. obseruat. 1'.&alij alibi. Ratio huius conclusionis in socsundamentum communiter resbluitur. Qui re sua videlicet dominio & iurisdietione abutitur, re dit se indagnum,&meretur capri- uari argum. L. Imperator. 1 f. ad Trobest. L, . cum dotem. Si vero. s ibluto matriinoii itext. & D D. in L. a. ff. De bis q si su fit sis i. vei' alieni iuris, & . f n. instit. eod. & cap. sn de accusat. Bald. in capite primo. Qualiter 1omin. propriet. priuetsi T. Roman.&Alexandrin L. Diuortio. q. Sisiisdum. g. Soluto
matri in . Socin. & Curtius iunior in dicti, consit. &alij locis citatis. Sed vasallus si dia minus 'imile tractans subditos, & eos in in si iti iuriis damnisque asiiciens , aut servitiis oneribusque oeprimens dominio & iurisdictrine abutitur: Cum domini γ' um.&iuiis dictio secundum omni uni redi δsentientium mentem ordinata sint m dc sensionem subditorum, & ad eorum tranquilli talem de utilitarem. Qui enim alium molieh-tem damna & iniurias cotra suos subditos ex officio prohibbre & impedire debent, a limi libus abstineant, necesse est. Sic sumus in Ecclesia Poti sex imperatores di reges imperio &principatu abutentes potest priuare, ta deponcrc-DD. recepta sententia. Bald. in L.
805쪽
jib. de Romano Pontifice, cap. 8. tona. . controuersi Praeterea pro conclusione sacit; quod Vasallus quodammodo eteo uiparatur
'su fructuario. Angel. in coris Malias re incip. illustris & magnificus comitius Nicolaus Curtius iunior, Zasius, ioc. cit. & alii. Vsu fructuarius autem abutendo re, in qua 'sum fructu habet, debet priuari usu fructu Paul us Cast rei, sis & Guilhelm. de Cuneo, ire d. Auctent. Qui rem . Alexand. iii d. L. Di uortio. f. Si tam dum. Curtius Iunior , &Zasius locis citatis, & allegantur ad proposi-itum. L. Cognouimus. C. de manci p. &colonis. & L. Eos. C. de Aquaeduct. lib. II.
iunctio viri&vxoris unitorum vincultam
iunctio 'iri& uxoris unitorum Vinculo ma-
trimonu, cum unt duo in carne vita ex sacris
literis, quam Vas alli &suoru subditorii. Sed matrimonium potest separari intellige quatum ad thoru) & uxor potest recedere'. iis
propter eius saeuitiam &nimis dura tractationem cap. Ex transmissa,& c. Liveras, d restit. spoliator. Pan ornati Cardin. Peti . Ancharan & at ij in d. c. Literas. Anton. cum Card. in c. Ex transmissa. Bald in L. I. C. de Legat. num.
s. Ιas . ibid. num . . & alii p ssim alibi iEros si Vasallus male tractet subditos, inconplurioue is uiat poterit separaria subditis & eximia iurisdictio ite in eos&t sicut mulier qua-do indebite a marito tractatur, nec est spes emen
806쪽
e a P. ix. D L IN IVA.ena en d a ri on is etia in po sto a d in o n i ii o nem pd test ad i re i u dicem eiu iq; auxit γ' im plorare pro sic paratione : Ida subditi domini siue Uasallini um squiemis,&cont ustitiam granantis si post admonitione nulla spes melio ris propositi effulgea possunt accedere stiperiore dominu . & petere liberatione exemtio nemq;. Superior autem non debet admittere querelam & petitione subdi toru, nisi probataini Uria,& mala tractatione, quando aliter nocostat: Quia regulariter prassumptio militat pro magistratu. cap. Inyra entia, de re nunc. A cap. Sicut nobis, de sentent. &re iudic. L. 2. C. de ossic. ciuil. ius dic. di docet Andreas Galli. in d. obseruat.1 . num. 7. nisi alia coniectura sit in contrarium Utpote quod dominus solitus sit iniuste facere,subditos grauare,
concutere, & excoriare: tunc enim praesumi
tio est contra talem magistratum , per tradita ab Innocent. in cap. Diuersis. numero 3. de
tur. spoliat. & L. Prohibitum est. C. de iure Fisci. l ib. 1 o. Galli. loco cit. Quod confirmari potest ex regula illa. Semel malus, praesumitur adhuc malus. Qu'd intelligendusin is, si constet de resipiscentia iuxta tradita a Bar-tol. in L. in confirmando. ff. de confirmat. tu tor. Alexand. in L. l. numeros s. f. soluto in
trim. Ias. in L. Si prium umero z. E. do operis noui nunciat. & alijs alibi, & a communi ter acciduntibus valet etiam argumentum i ci
807쪽
1T DAMNO DATO. lyre, & materia morali Glos . & Bald. in LNeq; natales C de probati 'nibus. Gloss.&.DD. m L. Non hoc. C. Vnde cog. Ma silpructua criminalium. L secunda numero 3s. Eo e r. in decis. 288. num. I. Ex quo capite
sequitur, quod si quis solitus sit sani ire in sub clitos, praesiumptionem habeat contra se, nisiat pareat oppositum. Sunt enim aliqui domi m& officiales ita habendi cupiditate imitam mari , &auaritia pleni quam de die cogitant,
. & de nocte somniant, ut verbis Petri Anti-holi in tradi. de ni uneribus parte vititnia ol. penult. i.&Bocr. in ii. decis num. . Vtar, ut semper sint hominibus suis infesti. Nunquam desistunt ad inue uire nouas ad inuentiones , & steteratas practicas quibus excorient
mileros rusticos, quorum tamen Opera Vi-uunt. Vtinam multi potentes, multi hobi Ies, multi diuites, multa publica priuataqueau et o ri tate po it en tes sepe perpen dereia K q u an 'bile necessariumque gςnus hominum sit, quod communiter rusticum appellamus, ct ruri Vitam degit. Quot potentes sua industriadi labore ruffici enutriunt ' Quot ma nates sua c ura orn an t Qv ot gu l o sos suos a d ore pet cunt Quot otio & voluptati deditos. spiei d id e su a c tili u i a, Ac d i u ra i s n o ct u rn isq; labo- ribtis implenti Quam multos pigros &testu a d di gen t i a in d c festa soli citu di ne i ii
uant Hulti pro secto miserrimam vitam a gerent, iri si miseroru rusticoru sudoribus &
808쪽
67 Cap. II. DF INIUR. doloribus alerentur. Vnde profecto Dro&hominibus ingrati sunt qui eos iniuste grauat supprimuntq;. quos merito beneficii , am re& honore prosequi deberent , propter boneficia, &bona quae auxilio eorum cosequo tur. Sane dolendum est homines inueniri,quie ga suos consortes, & membra Christi omne videntur humanitatem quandoq; exuisse, ita in niter & dire tractant eos, qu i eoru domunio subduntur.Etsi enim aliquis sit Dominus propriorum hominum,qui ad arbitrium di minorum indistincte tenentur Dperas praest re, & toties quoties domini exigunt, tamen non sunt ita assiduis laboribus & angarijs grauandi, Vt non su ppetat eis tempus se suosque alendi. argum. L. Cum patronus. & L. Non audiendus. U. deoper. liberti Quod utina in
aetas nostra attenderet, ait, Zastidib.I. cap.
num. 82 Singularium responsorum, ubi lati sim e materiam de operis, &obsequiis libe torum &earundem speciebus persequitur, ae etiam ostedit quibus opcribus homines proprii occupandi,& quibus non.
Vtrum quis adrestitutionem teneatur de damno dato culpa leui,velleuissima'
ro cos cientiae, quam de soro exteriori.
809쪽
a AMNO DATO. Os Deinde in memoria reducei quae in a. par. Rubr. tradita sunt, de culpa lata evi&leuis sima. Praeterea in hac quaestione nunc non quaeritur quando quis ratione contractus ut
ossicii sit obligatus ad restitutione, sed ratione delieti,& eulpae prster intcntionem,& per
accidens, ita tamen ut aliqua culpa interueni at: e. g. proiicis ex tuo cubiculo superiori lapidem in plateam . ut evacuetur cubiculum , transit puer, cui vulnus lapidis infers. Prima Conclusio. Qui casit mero fortuito Din. num infert in nullo foro renetur ad restitutionem. Hoc est communis Theologorum S Iuris poritorum: nec poteli in ea osse dubium,& probatur hoc nostro cap ibi: Licet. qui occasionem dat. damnum dedi ste videatur: ecus tame est de illo dicendu qui ut non accid ret, de contingentibus nihilo misit, &cap. Vnico, deco-mod.&in L. Si ex plagis. fin. fl ad egeni Aquit. & ibidem in L. Occidit. In hac quoque actione. ἡ
Secunda Conclqsio. Qui culpa lata occa si
nem damni dedit. etiavi in utroque foro tenetur alemendationem, Haec est etiam communis D D.
utriusque facultatis, & fundatur etiam in hoc cap. & cap. Sicut dignum. de homicidio, d iri dictis legibus, &passim alibi. Tertia Conclusio. In foro conficientiae, siue
interiori, qui ex leui, aut leui ima culpa damnum intulit, non tenetur ad illius reparationem. Haec
810쪽
6 6 CAP. IX. D g Iconcluso est contra Panormitan o hoc e Angel. in summa. in verb. Chilpi in ne. Adrian. in . de restitui. in q. Vtrum iri soro
cpnscientiae. G os . in cap. Cohs il uilla. super Verb. Homicidi j. 2 q. s. Cui etiam videtur
adhaerere Dida c. Couarruli, super ψ. Decre tal. de matrim. a. pari. M. 8. num. l6.& Vas . illusti . controuers libro primo cap. 28. nu-nieror'. quantum ad culpam leuem Sylo ster in verb. Incendiarius. q. i. & alibi etiam videtur eiusdem opinionis, sed tu na loquitur ex aliorum opinione. Horum D D. sent tia est damnum criam datum ex culpa leui,& leuissima in foro conscienti e esse reparandum , cuius contrarium conclusio nostra
struit, quam apprehendunt Innocentius in L cap. Sicut lignum. de homicid. & post ei mPanormitanus in cap. Cum cati si n. col. i. de testibus, & in cap. Di tacti, de arbit & in cap Si egressus super hoc tit. ubi tamen dubi zati vh loquitur. Ioannes ab Anania, &Feliis . . in d. c. Sicut dignum. s. sin. Decius in c Quoniam contra, ae probat. numero Ri.&in cap. i. de constitui. numero Io. in a te i. R man. in singuo . Anton. Cors*tus in sing. in verb. Forum conscientiae. Antonius Gomer.
resolui. Variar. tom. 3. cap. 2. numero S. Ver-
sic. Item etiam damnum. Iulius Clarus libiso quinto sententiarum. 6 n. l. 62. numero I.