Opera quae supersunt omnia

201쪽

set; sed ad minimum a tanta vi, quae corpora ipSum Minimediate tangentia Secum movere posset per ax. 20. huius). Deinde si corpora, a quibus , cingitur, maiori Vi Versu unam partem moverentur, quam VerSus aliam, puta a B Versus C, quam a Cversus B, quum undequaque a corporibus motis cingatur ut iam iam demonstravimus) necessario per id quod prop. 33. demonstravimus corpora a B versus C mota versus eandem partem secum ferrent. Adeoque non quaecumque parva vis sussiciet ad Aversus B movendum, Sed praeciSe tanta, quae exceSsum motu Scorporum a B Versus C venientium suppleret per ax. 20.). Quare aequali vi versus omnes parte moVeri debent; q. e. d.

SCHOL. Quum haec contingant circa corpora, quae fluida vocantur, Sequitur corpora nuida illa esse, quae in multas exigua particula et aequali vi versus omnes partes mota Sunt divisa. Et quamvis illae particulae a nullo vel Iynceo oculo conspicip0SSint, non tamen erit negandum id quod modo clare demo stravimus. Satis enim ex antedictis propos. 10 et 11 exincitur talis naturae subtilitas, quae ut iam sensus omittam nulla cogitatione determinari potest aut attingi. Porro quum etiam ex praecedentibus satis constet, quod corpora sola sua Palete aliis corp ribus resistant, et nos in duritie, ut sensus indicant, nihil aliud percipiamus, quam quod partes corporum durorum motui manuum nostrarum resistant clare concludimus, illa corp0ra, qu0rum omnes particulae iuxta se mutuo quiescunt, esse dura.

Lege Cartesii princ phil part ΙΙ. art. 54. 55. 56.

202쪽

Principiis rerum naturalium universalissimi Sic exp0Sitis per gendum nunc est ad illa, quae ex ipsi Sequuntur, explicanda VerumenimVero quandoquidem ea, quae ex iis principii Sequuntur, plura Sunt, quam men n0Stra unquam cogitatione perlustrare poterit, nec ab iis ad una potius, quam alia consideranda dete minemur praecipuorum phaenomen Drum, quorum causas hic investigabimus, brevis historia ante omnia ob oculos ponenda est. Hanc autem habes apud Cartesium princi p. phil. pari. 3. ab art. 5. usque ad 15. Et ab art. 20. usque ad 43. proponitur hypothesis, quam Cartesius couimodissimam iudicat non tantum ad phaenomena coeli intelligenda, sed etiam ad eorum causas naturales indagandaS. Porro quum ad plantarum vel hominis naturam intelligendam optima via sit con Siderare, quo pacto paulatim ex seminibus nascantur et generentur: talia principia erunt excogitanda, quae valde simplicia et cognitu facillima sunt, ex quibus, tanquam seminibus quibusdam, et Sidera et terra et deniqueinania, quae in hoc mundo aspectabili deprehendimus, oriri 6 ituisse demonstremus quamvis ipsa nunquam Sic orta eSSe probe SciamuS. Hoc enim pacto eorum naturam longe meliu exponemus, quam Si tantum, qualia iam Sunt, deScriberemus. Dico, o quaerere principia simplicia et cognitu faciliau talia enim nisi sint, ipsis non indigebimus nempe quia ea tantum de causa Semina rebus assingemus, ut earum natura nobis facilius innotescat, et mathematicorum more a clarissimi ad magis ob

203쪽

PRINCIPIORUM PHIL0S PARS III. 95 Dicimus deinde, nos talia principia quaerere, ex quibus et

sidera et terram etc. oriri tot utSSe demonstremus. ale enim causas, quae tantum susticiunt, ut passim ab astronomisit, ad phaenomena coeli explicanda, non quaerimuS; Sed tales, quae etiam ad 0gnitionem eorum, quae sunt in terra nempe quia omnia, quae supra terram ObSerVamus contingere, inter phaeno mena naturae recenSenda iudicamus nos ducant. Hae autem ut inveniantur, sequentia observanda Sunt in b0na hypothesi. I. Ut nullam in se tantum considerata implicet contradi

II. Ut sit simplici Ssima, quae dari p0teSt. III. Quod ex secundo Sequitur, ut sit cognitu sacillima. IV. Ut omnia, quae in t0ta natura observantur, ex ipsa deduci

queant.

Diximus denique, nobis licere hypotheSin SSUmere, ex qua,

tanquam ex cauSa, naturae phaenomena deducere queamus;

quamvis ipsa sic orta non suisse probe sciamus. Qu0d ut intelli gatur, hoc utar exemplo. Si quis in charta lineam curvam, quam parabolam vocamuS, descriptam inveniat, et ipSiu naturam in vestigare velit, sive is Supponat, illam lineam ex cono aliquo prius sectam et deinde chartae impressam, siVe ex motu duarum linea rum rectarum deScriptam, sive est quo alio modo ortam suisse, perinde est modo ex eo, quod Supponit, Omne proprietate parabolae demonstret. Im quamvis Sciat illam in charta ex impreSSione Secti coni ortum habuisse poterit nihilo minus ad libilum aliam causam fingere quae ipsi commodissima videtur, ad omnes parabolae proprietates explicandas. Sic etiam nobis ad delineamenta naturae explicanda hypothesin aliquam ad libitumasSumere licet, modo ex ipsa omnia naturae phaen0mena per mathematica consequentias deducamus. Et quod magis notatu dignum est, Vix aliquid SSumere poterimus, ex qu non idem essectus, quamquam fortasse perosius, per naturae lege Supra explicatas deduci possit. Quum enim earum legum ope materia larmaSomneS, quarum eSi capax, SuccesSiVe assumat, si formas iStas ordine consideremus, tandem ad illam, quae est huius mundi poterimus ' Onire adeo ut nihil err0ris ex salsa hypothesi sit timendum.

210쪽

Petitur, ut concedatur, omnem illam materiam, ex qua hic mundus aspectabilis est compositus suisse initi a Deo di- visam in particulas quam proxime inter Se ecp1ales, non quidem sphaericas, quia plures globuli Simul iuncti spatium c0ntinuum non replent, Sed in partes alio modo figurata et magnitudine me diocres, Sive medias inter illas omnes, ex quibu iam coeli atque

aStra componuntur easque tantundem motu in Se habuisse, quantum iam in mundo reperitur, et aequaliter suisSe 0tas: tum singula circa propria sua centra, et Separatim a Se mutuo, ita ut corpus fluidum componerent, quale coelum eSSe putamus tum etiam plures simul circa alia quaedam puncta aeque a se mutuo remota et eodem modo disposita, ac iam sunt centra fixa rum nec non etiam circa alia aliquanto plura, quae aequent numerum planetarum; Sicque tot vario Vortices c0mponerent,

quot iam astra sunt in mundo. Vide figuram in Cartesii princi p. phil. pari. 3. artic. 46. Haec Nothesis in se spectata nullam implicat contradictionem. Nihil enim materiae tribuit praeter di usibilitatem et mo tum, qua modificationes iam supra demonstrarimus in materia realiter existere, et quia materiam indefinitam, ac coeli et terrae unam eandemque SSe Stendimus, has modisicationes in t0ta materia suisse, Sine ullius contradictionis scrupulo supponere

Est deinde haec hyp0thesis simplicissima, quia nullam Supponit inaequalitatem, neque dissimilitudinem in particulis, in quas materia in initio fuerit divisa, neque etiam in earum motu. Ex quo sequitur hanc hypothesin etiam esse cognitu facillimam. Quod idem etiam patet ex eo, quod nihil per hanc hypothesin in materia supponitur sui Sse praeter id, quod cuilibet sponte ex soIo

materiae conceptu innotescit, dirisibilitas nimirum ac motus Iocali S. Quod autem ex ipsa omnia, quae in natura obseriantur, d duci queant, re ipsa, quoad fieri p0teSt, Stendere conabimur, idque sequenti ordine. Primo si uiditatem coelorum ex ipsa deducemus et quomodo ea causa sit lucis explicabimus.