Opera quae supersunt omnia

211쪽

Ρ. R IlI. 97 Deinde ad naturam solis pergemus, et simili ad ea quae in stellis fixis observantur. Postea de cometis et tandem de planetis, eorumque phaenomenis dicemus.

I. Per eclip ticam intelligimus illam partem vorticis, quae, dum gJrat circa axem , maxinui in circulum describit. Il. Per polos intelligimus partes vorticis, quae ab ecliptica Sunt rem0iissimae, sive quae minimos describunt circulos. III. Per conatum ad motum non intelligimus aliquam c0gilationem, Sed tantum, quod pars materiae ita est sita et admotum incitata, ut revera esset aliquo itura, Si a nulla causa impediretur. IV. Per angulum intelligimus quicquid in aliquo corp0re ultra liguram Sphaericam pr0minet.

I. Plures globuli simul iuncti spatium conti uum occupare

nequeunt.

II. Materiae portio in partes angulosas diviSae, Si parteSipSiu circa propria sua centra moveantur, maius spatium requirit, quam Si omne ipsius partes quiescerent, et omnia earum latera se in cem immediate tangerent. m. Par materiae quo minor est, eo facilius ab eadem vidi fiditur. IV. Paries materiae, quae sunt in motu vereu eandem par tem et a se invicem in ipso motu non recedunt, o Sunt actu diriSae.

PROPOS. Parios intorias, in quas primo sui di-

Visa, non orant rotundae, Sed angulo Sae. DEΜ0ΝSTR. Materia tota in partes aequales et similes ab initi sui divisa per postulat. q. ergo per ax. I. et Prop. 2 pari. 2. non uerunt rotundae atque adeo per desin. 4. angul0Sae q. e. d.

212쪽

PROPOS. II. Vis, quae effecit, ut niatoriae pari cu i

ta circa propria celitra moverentur, si in ut offecit. ut particularum anguli mutuo occurSu altero rentur. DEΜοNSTR. ota naaleria in initio in partes aequales per postulat. atque anguloSas per propos. l. huius sui divisa. Si

itaque, simulac coeperint m0Veri circa propria centra, anguli ea-rtim non attriti suissent, neceSSari sper ax. .ht0ta inaleria maius spatium occupare debui SSet filiam quum quiescebat atqui hoc est absurdum per pr0p. i. pari. 2.): et g earum anguli metunt a triti, simulac moveri c0eperint; q. e. d. Reliqua desiderantur.

213쪽

CONTINENS

IN QUIBUS DIFFICILIORES QUAE IN METAPHIS ILESIAM PARTE GENERALI QUAM SPECIALI CIRCA ENS EIUSQUE AFFECΤIONES, DELM EI LSQUE ATTRIBUTA ΕΤ ΕΝΤΕM HUMANAM OCCURRUNT QUAESTIONES BREVITER EXPLICANTUR

AUCTORE

in qua praecipua, suae in parte metaphy3ices enerali circa eris eiusque V ectione x vulgo occurrunt. breviter inplicantur.

CAP. I. De ente reali ficto, et rationis

De desilitione huius scientiae nihil dico, nec etiam circa quae versetur Sed tantum ea, quae ObScuriora sunt, et passim ab auctoribus in metaphysici tractantur, explicare hic eSt animus.

g. l. Entis de sinitio. Incipiamus igitur ab ente, per quod intelligo id omne, quod,

quum clare et distincte porcipitur, necessario existere vel ad Dnimum posse existere reperimuS. g. Chimaera, ens fetum et en rastronis non esse Utia.

Ex hac autem definitione, vel, si mavis, descriptione sequitur, qu0 chimaera, ens Ictum et in rationis nullo mod ad 7.

216쪽

C0GITAT0RUM META PHYSIC DRUM entia revocari possint. Nam chimaera ' ex sua natura existetenequit Ens ero solum claram et diStinctam perceptionem e cludit; quia homo ex sola mera libertate, et non, ut in salsis, in sciens, sed prudens et Scien connectit, quae connectere, et di S iungit, quae disiungere vult. Eris denique rationis nihil est praeter modum cogitandi, qui inservit ad res intellectas lacilius retinendas, explicandas atque imaginandas. Ubi notandum, quod per modum cogitandi intelligimus id, quod iam Schol pro pos 15. pari. I. princi p. philoS. explicuimuS, Dempe omne eo gitationis assectiones, videlicet intellectum, laetitiam, imagina

tionem etc.

g. . uibris cogitandi modis res retineamus. Quod autem dentur quidam modi cogitandi, qui inserviunt ad res firmius atque lacilius retinendas, et ad ipsas, quando VolumuS, in mentem revocanda aut menti praesentes sistendas, Satis constat iis, mi notissima illa regula memoriae utuntur, qua nempe ad rem novi SSimam retinendam et memoriae imprimendam ad aliani nobis familiarem recurritur, quae vel nomine tenuSVel recipS cum hac conveniat. Hunc similiter in modum philosophire onme naturale ad certa classe reduxerunt, ad quaS recurrunt, ubi aliquid novi pSi occurrit, qua Vocant genus, ve-

g. . uibus cogitandi modis res explicemus. Ad rem deinde explicandam etiam modo cogitandi habemus, determinando Scilicet eam per comparationem ad aliam Modicogitandi, quibus id essicimus , Vocantur tempus, umerus, En sura, et si quae adhuc alia sunt. Horum autem tempus inservit durationi explicandae, numerus quantitati discretae, mensura quantitati continuae. g. suibus cogitandi modis res imaginemur. Denique quum assueti simus omnium quae intelligimus etiani imagines aliquas in 'nsgtra Idianitri depingere fit, ut non-entia

intelligatur id, cu-sius explicatur cap. 3.

217쪽

'ARI 1 I. CAl'. I. 10 Ipositive instar enti una imaginemur. Nam naens in se Sola spe elata liliani sit res cogitans, non maiorein habet potentiam ad affirmandum, quam ad negandunt: inaginari vero quia in nihil aliud sit, quam ea, quae in cerebro reperiuntur a molia spirituum, qui in sensibus ab obiectis excitatur, vestigia sentire, tali Sensatio n0ntiis confusa mirmatio esse potest. tque hinc sit, ut omnes Diodos, quibus men utitur ad neganduin, quale Sunt, caecitaS, exircinitas Sive iniS, terminuS, tenebrae etc. tanquam ulla imaginemur. g. si rationis cur no h sint deae rerum, et tamen pro iis habeantur.

Unde clare patet, hos modos cogitandi non esSe ideas rerum, nec ullo modo ad ideas revocari posse quare etiam nullum habentidea luna, qu0 necessario existit aut exi Stere potest. Causa autent, ob quam hi modi cogitandi procideis rerum habentur, St, quia ab deis entium realium tam immediate proficiscuntur et oriuntur, ut sacillime cum ipsis ab iis, qui non accuratissime a

tendunt, confundantur: unde etiam nomina ipsi imposuerunt, tanquam ad significandum entia extra mentem nostram exiStentia, quae entia Sive potius non-entia entia rationis Voca erunt.

g. Male diuidi ens in reale et rationis Ut neque facile videre est, quam inepta sit illa divisio qua dividitur ens mens reale et en rationis. Dividunt enim ens in ens et Nooh-eris, aut in ens est modum cogitandi. Attamen non miror philos0phos verbales sive grammaticales in similes errores inci dere re enim ex n0minibus iudicant, non autem nomina ex

rebus.

g. En rationis quomodo dici possit merum nihil, et quomodo ens realf.

Nec minus inepte loquitur, qui ait ens rationi non esse merum nilii l. Nam si id, quod istis nominibu Significatur, extra intellectum quaerit m iuim nihil esse reperiet Si auten ipso modos c0gitandi intelligit, vera eritia realia Sunt Nam quum r0SO.