Orationes

91쪽

εβδομήκοντα δε τῶν μαχίμων, τηλικαυτηὶ δε δυναμει50 στρατευσαντος επὶ τους Ἐλληνας, Σπαρτιαται μεναρχοντες IIελοποννησιων εἰς την ναυμαχίαν την ποιήσασαν ροπην απαντος του πολεμου δεκα μονον συνεβαλοντο τριηρεις, οι δε πατερες ημῶν αναστατοι γε- 243 νομενοι καὶ τὴν πολιν εκλελοιποτες δια το μὴ τε τειχίσθαι κατ' εκεῖνον τον χρονον πλειους ναυς παρεσχοντο και με ζω δυναμ ιν εχουσας si συμπαντες οἱ 51 συγκινδυνευσαντες ' καὶ στρατηγον οι μεν ρυβια- δην, ος εἰ τελος επεθηκεν οἷς διενοή Di πραττειν, ουδεν αν ἐκωλυεν απολωλεναι τους Ἐλληνας, ob δ' ημετεροι Θεροστοκλεα τον ομολογουμενως απασιν αἴτιον εἶναι δοξαντα καὶ τ0υ την ναυμαχιμαν γενεσθαι b

52 τῶ χρονω κατορθωθεντων. τεκμηριον δε μεγιστο αφελομενοι γαρ Λακεδαιμονιους την ηγεμονιαν οι συγκινδυνευσαντες τοῖς ημετεροις παρεδοσαν. καιτοι

τίνας αν τις κριτὰς ἱκανωτερους ποιήσαιτο καὶ πιστο- τερους των τοτε πραχθεντων ἡ τους εν αυτοῖς τοῖς αγῶ δε παραγενομενους : τίς δ' αν ευεργεσιαν εἰπεῖν ποι ταυτης μείζω τῆς απασαν την πιλαδα σῶσαι δυ- eνηθεισης ἰοδ in .) Μετὰ ταυτα τοίνυν συνεβλὶ κυριαν εκατεραν εἶναι της αρχης της κατα θάλατταν, ἐν Oποτεροι αν

κατασχωσιν, υπηκ00υς εχουσι τὰς πλείστας των πολεων. Oλως μεν ουν ουδετεραν ἐπαινω ' πολλα γὰρ αν τις αυταῖς επιτιμησειε ου μην αλλα καὶ περὶ τηνεπιμελειαν ταυτην Ουκ ελαττον αυτων διηνεγκαμεν

μεν γαρ ημετεροι, πατερες επειθον τους συι ιμαχους dποιεῖσθαι πολιτείαν ταυτην , ῆνπερ αυτοὶ διετελουν ἀγαπῶντες ' ο σημεῖον ἐστιν ευνοίας καὶ φιλίας, οταν

92쪽

τινες παραινωσι τοις αλλοις χρῆσθαι τουτοις, απερ ανσφίσιν αυτοις συμιφερειν υπολαβωσιν ' Λακεδαιμιονιοι κατωτησαν Ουθ' ομιοιαν τυ παμ αυτοις Ουτε ταις

αλλοθι που γεγενημεναις, ω λα δεκα μονους ανδρας κυριους ἔκαστης τῆς πολεως ἐποιησαν, ον ἐπιχειρησας eαν τις κατηγορειν τρεις 'I τέτταρας Uιερας συνεχως ουδὲν αν μερος ειρηκέναι δοξειε των ἐκεινοις ημαρτη-

ob μενων. καF εκαστον μεν ουν διεξιέναι περὶ των τοιουτων καὶ τοσουτων το πλὴjθος ανοητον εστιν ' ολίγαδε καε απαντων εἰπεῖν, α τοις ακουσασιν οργην 244aξιαν εμποιησειεν αν των πεπραγμένων, νεώτερος μεν ων ισως αν εξευρον, νυν δ' ουδεν ἐπέρχεταί μοι τοιουτον, αλῖ απερ απασιν, Oτι τοσουτον ἐκεινοι διηνεγκαν ανομια καὶ πλεονεξιατων προγεγενημενων, ωστ' Oυ μονον αυτους απώλεσαν καὶ τους φΩους καὶ τας πατριδας τας αυτων, αλλα καὶ Λακεδαιιιονιους

προς τους συριμάχους διαβαλοντες εἰς τοιαυτας καὶτ0σαυτας συμφορας ἐνέβαλον, οσας ουδεὶς πωποτ' bαυτοις γενήσεσθαι προσεδοκησεν. 56 ιδ .) Μαλιστα μεν ουν ἐντευθεν αν τις δυνη- θειχὶ κατιδειν, οσφ μετριωτερον καὶ πραοτερον ημεις

των πραγματων ἐπεμελήθημεν, δευτερον δ' ἐκ τουρηθήσεσθαι μέλλοντος' Σπαρτιαται μὲν γαρ Dχὶ δέκα μολις ἐπεστατησαν αυτῶν, ημεις δε πέντε καὶ ἐξήκοντα

συνεχως κατεσχοιμεν την ἀρχήν. καιτοι παντες ἴσασι eτας πολεις τας υφ ετ εροις γιγνομενας, οτι πλεῖστον χρόνον τουτοις παραμιμουσιν, υφ ῶν αν ἐλαχιστα 57 κακὰ πασχουσαι τυγχανωσιν. ἐκ τουτων τοίνυν αα- φοτεραι μισηθεισαι κατέστησαν εις πολεμιον καὶ τα ραχην, ἐν τὶ την μὲν ημετεραν ευροι τις αν, απαντων

αυτὴ καὶ τῶν GD νων καὶ των βαρβαρων ἐπιθεμε-

νων, ετη δέκα τουτοις αντισχειν δυνηθεῖσαν, Λακε-

93쪽

δαιμονί0υς δε κ*ατ υντας ετι κατα γῆν, προς SVβαί- dους ιιον0υς πολεμήσαντ*ς κδὶ μίαν μάIην ηττηθεντας, απάντων αποστερηθεντας ων εἶχ0ν, καὶ παραπλησίαις ἀτυχίαις χρησαμένους κ*ὶ συμφοραῖς αἷσπερ τὶ ιεις, ω καὶ προς τουτ0ις τὴν μεν ημετεραν πολιν εν ἐλαττοσιν ετεσιν αναλαβουσαν αυτην ῆ κατεπολεμήθη, Σπαρτιατας δε μετα την ητταν μηδ' ἐν πολλαπλασίωχρονω δυνηθεντας καταστῆσας σφας αντους εἰς τηναντην εξιν, ἐξ ησπερ Ποῦεπεσον, αλ ὁμοίως ετι καὶ e

59 κ.) Tα τοινυν προς τους βαρβαρους ως Dατερ0ι προσηνεχθημεν, δηλωτεον ετι γαρ τουτο λοιπον ἐστιν. μὶ μεν γὰρ τῆς ημετερας δυναστειας ουκ ἐξῆν αυτοῖς ουτ εντος Ἀλυος πεζῶ στρατοπεδω καταβαινειν ουτε μακρ0ις πλοιοις μὶ ταδε πλειν Φασήλιδος μὶ δε τῆς Λακεδαιμονιων ου μονον του πορευεσθαι καὶ πλειν, 2 θοποι βουληηθειεν, εξουσιαν ελαβον, αλλα καὶ δεσποται 60 πολλων Ἐλληνιδων πολεων κατεστησαν. κα.) Tηνδη καὶ τὰς συνθήκας τὰς προς βασιλεα γενναιοτερας καὶ μεγαλ0φρονεστερας ποιησαμενην, καὶ των πλει- στων καὶ μεγιστων τοῖς μεν βαρβαροις κακων, τ0ῖς ὁ Ελλησιν αγαθων αἰτιαν γεγενUιενην, ετι δε τῆςώσιας τὴν παραλιαν καὶ πολλην αλDqν χωραν τους μεν πο- bλεμιους αφελομενην, τοῖς δε συμμάχοις κτησαμενην, 61 καὶ τους μιεν υβριωντας, τους δ' απορουντας παυσα- σαν, προς δε τουτοις υπερ αυτῆς τε πολεμησασαν ἄμεινον τῆς ευδοκιριουσης περὶ τα τοιαυτα καὶ τὰς

συφιφορας θαττον διαλυσαριενην τίον αυτων τουτων, πως ου δικαιον μαινεῖν καὶ τιμαν μὰλλον η την εναπασι τουτοις απολελειμενην; περὶ μεν ουν τῶν πραμεντων παo αλDθλα καὶ των κινδυνων τῶν αμα e

94쪽

τουτων τοις μὲν ειρημενοις ουδεν ἀντερεῖν ώς ουκἀληθεσιν ουσιν, ουδ' αυ πραξεις ἐτερας ερειν ειπειν, περι ας Λακεδαιμονιοι γενομενοι πολλων ἀγαθων αἴτιοι τοῖς Ελλησι κατωτησαν, κατηγορεῖν δε τλὶς πο-63 λεως quων επιχειρήσειν , οπερ ἀεὶ ποιειν ειωθασι, καὶ διεξιεναι τὰς δυσχερεστατας των πραξεων των δεπὶ τῆς αρχῆς τχῆς κατα θαλατταν γεγενημενων, καὶ τάς τε δίκας καὶ τὰς κρισεις τὰς ενθαδε γιγνομενας τοῖς συμuαχοις καὶ την των φορων εἴσπραξιν διαβα- λειν, καὶ μάλιστα διατρίψειν περὶ τὰ Μηλίων παθηκαὶ Σκιωναίων καὶ Tορωναίων, οἰομενους ταῖς κατηγοριαις ταυταις καταρρυπανεῖν τὰς τῆς πολεως ευ-6 εργεοίας τὰς ολ se προτερον ειρχὶμενας. κγ )' ω δε προς ἄπαντα μεν τὰ δικαίως αν ρηθεντα κατα τῆς πολεως ουτ αν δυναίμην αντειπεῖν ουτ αν επιχειρη- e σαιμ τουτο ποιειν καὶ γαρ αν αισχυνοίμην , οπε9ειπον ήδη καὶ προτερον, εἰ των αλλων μηδε τους θεους αναμαρτήτους εἰναι νομιζοντων εγω γλιχ0ίμην καὶ πειρωμην πειθειν, ὼς περὶ Ουδεν πώποτε τῖ κοι - 6b νον ημων πεπλημμέληκεν ου μην αλί ἐκεῖνο γ οἶμαι 2 fποιήσειν, τήν τε πολιν την Σπαρτιατων επιδείξειν περὶ τὰς πραξεις τὰς προειρημενας πολυ πικροτεραν καὶ χαλεπωτεραν τῆς ημετερας γεγενημενν , τους υπερ εκείνων βλασφημουντας καν ημων ώς δυνατον ἀφρ0νεστατα διακειμενους καὶ του κακως ακουεινο6 υφ ημων τους φίλους αυτων αἰτίους οντας επειδὰν γαρ τὰ τοιαυτα κατηγορωσιν, οἷς εν0χ0ι Λακεδαιμο- νι0ι μαλλον τυγχάνουσιν οντες, Ουκ απορουμεν του bπερὶ χὶμων ρηθεντος μειζ0ν ὁμαρτημα κατ εκείνων

95쪽

σωτηριας τῆς Uiετέρας εφερ0ν αλλ' υπερ δημοκρατιας καὶ τῆς ἐλευθεριας τῆς αυτων καὶ του μ'ὶ περιπεσε ιν Oλιγαρχιας γενομένης τηλικουτοις κακοῖς dτο μέγεθος, ηλικοις ἐπὶ των δεκαρχιων καὶ τῆς δυναστειας τῆς Λακεδαιμονιων. ἔτι δ' ουκ ἐκ τουτωνεφερ0ν, ἐξ ον αυτοὶ διεσφσαν, ἀλλ' ἀφ' ων δἰ ημὰς 69 εἰχον' υπερ ων, ει καὶ ιιικρ0ς λ0γισμος ἐνῆν αυτοις, δικαίως αν χαριν ειχον ημῖν. παραλαβοντες γαρ τὰς πόλεις αυτων τας μεν πανταπασιν αναστατους γεγερονημενας υπ0 των βαρβάρων, τας δε πεπορθημένας, εἰς τ0υτο προηγαγομεν ωστε μκρ0ν μέρος των γι' eγνομένων miis διδοντας μηδὲν ἐλάττους εχειν τους

70 κς .) Περὶ τοίνυν των αναστατων γεγενημενωνυφ' ἐκατερας των πολεων, O μιονοις τινες ημῖν ὀνειροδιζουσιν, επιδειξ0μεν πολυ δεινοτερα πεποιηκ0τας, 247ους ἐπαινουντες διατελουσιν. Uita μεν γαρ συνέπεσε περὶ νη συδρια τοιαυτα καὶ τηλικαυτα τ0 μέγεθος ἐξα-

96쪽

τας τοιαυτας, ων πολλοὶ καὶ τῶν φαυλων κοινωνουσιν,

ἀλλα κἀκεινας, ῶν Ουδεὶς ἀν πονηρος ὼν δυνηθειη72 μετασχειν. Μεσσήνη μὲν γαρ Νεστορα παρέσχε τον

φρονιμώτατον ἀπάντων τῶν κατ' εκεινον τον χρονον γενομενων, Λακεδαιμων δε Μενελαον τον διὰ σωφρο- συνην καὶ δικαιοσυνην μονον ἀυωθεντα Λιος γε- eνεσθαι κηδεστην, χὶ δ' 'Αργειων πολις 'Aγαμεμνονατον ου μίαν Ουδε δυο σχοντα μονον ἀρετὰς ἀλλα πα- σας, οσας ἀν εχοι τις εἰπεῖν, καὶ ταυτας ου μετριως 73 ἀλλ' υπερβαλλοντως ουδενα γαρ ευρήσομεν τῶν ἀπαντων Ουτ' ἰδιωτερας πραυις ιμεταχειρισάμενον ουτε καλλίους ουτε με ζους οπιε τοῖς Ελλησιν ώφελιμωτερας ουτε πλειονων επαίνων ἀνας. καὶ τουτοις ουτω μεν ἀπηριθμημενοις εἰκοτως ἄν τινες ἀπιστη- σειαν, μικρων δε περὶ εκα ου ρηθεντων ἄπαντες ἀν dἀληθῆ ειε λεγειν ὁμολογήσειαν.

97쪽

ταραχωδεις εἶναι δοκουσας, καὶ πολλους μεν οντας τους κακως χρωμενος αυταις, πολυ δε πλείους τους 75 ἐπιτιμῶντας. διο δεδοικα, ιMi καὶ περὶ εμε συ θ τι 248 τοιουτον. ου μην αλλ' αιρουμαι βοηθῆσαι τω ταυτον ψοί τε καὶ π0λλ0ω πεπονθοτικαὶ διημαρτηκοτι τῆς δοιὴς, ης προσῆκε τυχεῖν αυτὀν, καὶ μεγιστων μεν

76 καὶ J Tί γαρ ἐκεῖνος ενελιπεν, ος τηλικαυτην μενεσχε τιμην, ῆς εἰ παντες συνελθοντες μειζω diὶτ0ῖεν, ουδεποτ' αν ευρεῖν δυνθεῖενοῦ μονος γὰρ ἀπάσης της bEλλαδος et υιοθη γενεσθαι στρατηγος. ὁποτερον δ' εἶθ' υπο παντων αιρεθεὶς εἴτ αυτὰς κτησάμενος, ουκεχω λεγειν. ὁποτερως δ' ουν συμβεβηκεν, ουδεμανυπερβολην λελοιπε τῆς περὶ αυτον δ0ξης τοις ἄλλως

77 πως τιμηθεισιν. ταυτην δε λαβων την δυναμν ουκἐστιν ῆντινα τῶν Ἐλληνίδων πολεων ελυπησεν, αλλουτως ο ν ποορω του περι τινας εξαμαρτεῖν, ωστε παραλαβὼν τους Ελληνας ἐν πολεμ' και ταραχαῖς και πολλοῖς κακοις οντας τουτων μεν αυτους απηλλαξεν, o εἰς 0μονοιαν ὁ ε καταστήσας τα μεν περιττα τῶν ἔργων καὶ τερατώδη καὶ μηδεν ἄφελουντα τους αλλους υπερεῖδε, στρατοπεδον δε συστησας ἐπὶ τους βαρβά-78 ρους ήγαγεν. τουτου δε καλλιον στρατηγημα και τοις Ἐλλησιν ωφελιμωτερον ουδεὶς φανήσετα ραξας τε τῶν κατ' εκεῖνον τον χρονον ευδοκιμησαντων ουτε τῶν υστερον επιγενομενων. ἄκεινος πραξας καὶ τοις αλ-λ0ις υποδείξας ουχ ουτως ευδοκίμησεν, ώς προσῆκεν αυτ0ν, δια τους μὰλλον ἀγαπωντας τας θαυματο- dποιίας των ευεργεσιῶν καὶ τας ψευδ0λ0γιας τῆς αλη-

99쪽

στευουσιν, αλλα τω καὶ τu φρονησει διαφερειν καὶ δυνασθω τροφην ἐκ των πολεμιίων τοις στρατιώταις π0ρι ιν, καὶ μάλιστα τω δοκειν ἐκεῖνον αμεινονυπερ τῆς των αλλων β0υλευεσθαι σωτηριας η τους ἄλλους 83 περι σφῶν αυτων. το τοίνυν τελος, ο πῆσι τουτοις dἐπεθηκεν, ουδενος ηττον προσηκει θαυμιάζειν' ου γαρ απρεπες ου δ' ἀνάξιον των στροειρημενων φανήσετω ποιησάμιενος, αλλα λογω μεν προς μιαν πολιν πολεμησας, εργω δ' ου μονον προς ἄπαντας τους την Ἀσίαν κατοικουντας αλλα καὶ προς αλλα γενη πολλὰτων βαρβαρων κινδυνευων ουκ απεῖπεν ου δ' ἀπηλθε, πριντην τε πολιν του τολμησαντος εξαμιαρτεῖν εξην

δραποδίσατο καὶ τους βαρβαρους επαυσενυβριζοντας. 084 λα.) Ουκαγνοιο δε τὰ πληθος των ε ιρημενων περὶ

της 'Aγαμεμνονος αρετης, Ουδ' Oτι τουτων τοσουτωνοντων καθ' εν ιμεν εκαστον, ει τινες σκοποιντο, τί αν ἀποδοκιμασαιεν, ουδεὶς αν ουδεν αυτων αφελεῖν τολ- 250μησειεν, εφεξης δ' ἀναγιγνωσκοιμενων ἄπαντες αν επιτιμησπιεν ως πολυ πλείοσιν εἰρημενοις του δεοντος.

νομην αν, εἰ γραφειν επιχειρων, περι ων μηδεὶς αναλλος ἐτολμησεν, ουτως αναισθητως διεκείριην ' νυν δ' ακριβεστερον η δειν των επιπληττειν μοι τολμησοντων, οτι πολλοὶ τουτοις επιτιμιησουσιν ' ἀλλα γαρ ηγησαμιηνουχ ουτως εσεσθαι δεινον, ην επὶ του μερους τουτου b 10ξω τισὶ των καιρων ἀμιελεῖν , ην περὶ ἀνδρος

μησειν, ην φαίνωμαι περὶ αρετης μιεν τους λογους π0ιουμενος, οπως δε ταυτης αξιως ἐρω μιαλλον σπουδαζων η περὶ την του λογου συμμετριαν, καὶ ταυτα

100쪽

σαφῶς ειδὼς την μεν περὶ τὸν λογον ακαιρίαν αδοξό- cτερον εμε ποιήσουσαν, την δε περὶ τας πραξεις ευ-β0υλίαν αυτους τους επαινουμενους ώφελήσουσαν 'αλλ' ὐμως εγώ τυ λυσιτελὲς ἐασας το δίκαιον 87 ου μονον δ' ἶν ευρεθειην επὶ τοις νυν λεγομενοις ταυτην εχων την διανοιαν αλλ' ὁμοιως επὶ πάντων, Eπει και τῶν πεπλησιακοτων μοι φανειην ἀν μὰλλον χαιρων τ0ις επὶ τῶ βι se καὶταις πραξεσιν ευδοκιμιουσινῆ τ0ις περὶ τ0υς λογους δεινοις ειναι δοκουσιν. καίτοι dτων μεν ευ ρηθεντων ει καὶ μηδὲν συμβαλοιόμην, α παντες ἀν εμοὶ την αἰτίαν αναθειεν, τῶν δ' ὀρθῶς

σαμενον τῶ γήρα συγγνώμην υπερ τῆς λήθχὶς καὶ τ)ῆς

μακρολογιας, τῶν ειθισμιενων παραγιγνεσθαι τοις τηλικουτοις, επανελθειν εἰς τὸν τοπον ἐκεῖνον, εξ ουπερ 89 εισεπεσον εις την περιττολογιαν ταυτην. Oiμαι, ν ήδη 251